JAVNOIZVRŠITELJSKA TARIFA: Inicijativa Poverenika za zaštitu ravnopravnosti za izmenu tarife

Poverenik za zaštitu ravnopravnosti u skladu sa ovlašćenjem iz člana 33. tačka 7. Zakona o zabrani diskriminacije ("Sl. glasnik RS", br. 22/2009), kojim je propisano da Poverenik prati sprovođenje zakona i drugih propisa, inicira donošenje ili izmenu propisa radi sprovođenja i unapređivanja zaštite od diskriminacije i daje mišljenje o odredbama nacrta zakona i drugih propisa koji se tiču zabrane diskriminacije, obraća se Ministarstvu pravde sa inicijativom da prilikom najavljenih izmena Javnoizvršiteljske tarife ("Sl. glasnik RS", br. 59/2016), imaju u vidu i činjenice kako takve izmene mogu da utiču na višestruko diskriminisane i posebno osetljive društvene grupe, kao što su primera radi, siromašni građani, osobe sa invaliditetom, samohrani roditelji, porodice koje neguju bolesnog člana, starija lica, nezaposlena lica, lica sa malim penzijama i sl.

Naime, Ministarstvo pravde je tokom rada na poslednjim izmenama Zakona o izvršenju i obezbeđenju ("Sl. glasnik RS", br. 106/2015, 106/2016 - autentično tumačenje, 113/2017 - autentično tumačenje i 54/2019), koje su usvojene u julu ove godine, a čija primena počinje 1. januara 2020. godine, najavljivalo da će izmene ovog zakona pratiti i izmena Javnoizvršiteljske tarife. S tim u vezi Ministarstvo je najavilo da će položaj izvršnih dužnika biti povoljniji, što Poverenik pozdravlja imajući u vidu činjenicu da se najčešće u ulozi dužnika upravo nalaze najosetljivije društvene grupe građana i građanki.

Kao što je poznato, u Izveštaju Evropske komisije za 2018. godinu u oblasti socijalnog uključivanja i socijalne zaštite se konstatuje da pola miliona stanovnika ne može da zadovolji osnovne egzistencijalne potrebe, da je u Srbiji stopa rizika od siromaštva i socijalne isključenosti najviša u Evropi. Uprkos tome što je 7,9% stanovnika u apsolutnom siromaštvu, novčanu socijalnu pomoć dobija svega 3,7%.

Takođe, prema podacima Ministarstva za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja, 70% osoba sa invaliditetom u Srbiji je siromašno, a više od polovine živi od različitih socijalnih davanja.

Prema istraživanju koje je sproveo Poverenik 2019. godine Odnos građana i građanki prema diskriminaciji u Srbiji, podaci pokazuju da su tri najviše diskriminisane društvene grupe siromašni građani i građanke, osobe sa intelektualnim poteškoćama i mentalnim smetnjama i Romi.

Tim za socijalno uključivanje i smanjenje siromaštva Vlade Republike Srbije (SIPRU) je 2017. godine izdao publikaciju Praćenje socijalne uključenosti u Republici Srbiji[6] u kojoj je ukazalo na složenost fenomena siromaštva i nužnost njegovog sagledavanja kao multidimenzionalnog koncepta koji ima neposredni uticaj na (ne)jednakost građana.

U Trećem nacionalnom izveštaju o socijalnom uključivanju i smanjenju siromaštva u Republici Srbiji - je navedeno da je osnovni pokazatelj za praćenje sprovođenja Strategije "Evropa 2020" u domenu socijalnog uključivanja i smanjenja siromaštva stopa rizika od siromaštva ili socijalne isključenosti, kao i da je, posmatrano prema faktorima rizika, ukupno 25,5% (1,79 miliona) stanovništva Republike Srbije u riziku od siromaštva, 19,5% (1,37 miliona) izrazito je materijalno deprivirano i 15,7% živi u domaćinstvima s niskim intenzitetom rada (1,01 milion). Posebno su ranjiva deca, višečlana domaćinstva, stanovnici/e ruralnih područja, nezaposleni i osobe sa nižim nivoom obrazovanja.

Takođe, u obraćanjima Povereniku, građani i građanke ukazuju da su se u položajima izvršnih dužnika upravo našli zbog činjenice da nisu mogli da izmiruju svoje obaveze, jer su već bili na rubu egzistencije, kao i da je primera radi, prisilno iseljenje ugrozilo njihovo zdravlje i bezbednost, narušilo uslove za zadovoljenje osnovnih životnih potreba čime su prekršena načela humanosti, socijalne pravde i poštovanja ljudskog dostojanstva.

Nesporno je da nagrade i naknade za rad na koje izvršitelji imaju pravo, u velikom broju slučajeva višestruko prevazilaze osnovni dug te da se na ovaj način ionako teška finansijska situacija izvršnog dužnika dodatno pogoršava ugrožavajući njegovu egzistenciju, kao i egzistenciju članova porodičnog domaćinstva.

S tim u vezi Poverenica smatra da je neophodno detaljno sagledati sve efekte dosadašnje primene Javnoizvršiteljske tarife, a da naročito treba imati u vidu posledice koje je ona proizvela kada je reč o ekonomski ugroženim kategorijama stanovništva Republike Srbije.

S tim u vezi, a polazeći od zakonom utvrđenih nadležnosti, Poverenica ukazuje na potrebu što većeg obima izmena odredaba Javnoizvršiteljske tarife, uvažavajući podatke koji govore o broju građana koji su u povećanom riziku kako od siromaštva, tako samim tim i od višestruke diskriminacije.

Imajući u vidu da su ovi nedostaci sagledani i prilikom izmena Zakona, Poverenica veruje da će Ministarstvo izvršiti sveobuhvatnu analizu dosadašnje Javnoizvršiteljske tarife i preduzeti mere u cilju njene izmene.

Izvor: Vebsajt Poverenice, 19.12.2019.
Naslov: Redakcija