NACRT ZAKONA O CENTRALNOJ EVIDENCIJI STVARNIH VLASNIKA - Tekst propisa
Predmet zakona
Član 1.
Ovim zakonom uređuje se uspostavljanje, sadržina, osnovi evidentiranja i način vođenja Centralne evidencije stvarnih vlasnika (u daljem tekstu: Centralna evidencija) pravnih lica, drugih subjekata registrovanih u Republici Srbiji u skladu sa zakonom i drugih oblika organizovanja za koje postoji obaveza evidentiranja stvarnih vlasnika u skladu sa ovim zakonom, kao i druga pitanja od značaja za evidentiranje stvarnih vlasnika.
Primena zakona
Član 2.
Ovaj zakon primenjuje se na sledeća pravna lica i druge subjekte registrovane u Republici Srbiji u skladu sa zakonom (u daljem tekstu: Registrovani subjekti):
1) privredna društva, osim javnih akcionarskih društava;
2) zadruge;
3) ogranke stranih privrednih društava;
4) poslovna i druga udruženja, osim privrednih komora i predstavništava stranih privrednih komora, političkih stranaka, sindikata, sportskih organizacija i udruženja, crkava i verskih zajednica;
5) fondacije i zadužbine;
6) ustanove;
7) predstavništva stranih privrednih društava, udruženja, fondacija i zadužbina.
Ovaj zakon primenjuje se i na:
1) trastove kojima se upravlja iz Republike Srbije ili kojima se uprava ne nalazi u Republici Srbiji ako poverenik u ime trasta stupi u poslovni, profesionalni ili komercijalni odnos, odnosno obavlja transakcije ili gotovinske transakcije sa pravnim ili fizičkim licima na teritoriji Republike Srbije;
2) pravne odnose slične trastu kojima se upravlja iz Republike Srbije ili kojima se uprava ne nalazi u Republici Srbiji ako lice koje je uporedivo sa poverenikom stupi u poslovni, profesionalni ili komercijalni odnos, odnosno obavlja transakcije ili gotovinske transakcije sa pravnim ili fizičkim licima teritoriji Republike Srbije. Upravljanje trastom ili pravnim odnosom sličnim trastu iz Republike Srbije postoji ukoliko poverenik trasta ili lice koje je uporedivo sa poverenikom u pravnom odnosu sličnom trastu ima registrovano sedište, odnosno prebivalište u Republici Srbiji.
Transakcija iz stava 2. ovog člana je prijem, davanje, zamena, čuvanje, raspolaganje ili drugo postupanje sa imovinom, uključujući i platnu transakciju u smislu zakona kojim se uređuje pružanje platnih usluga, kao i transakciju s digitalnom imovinom u smislu zakona kojim se uređuje digitalna imovina.
Gotovinska transakcija iz stava 2. ovog člana je fizički prijem ili davanje gotovog novca.
Posebni slučajevi kada se stvarni vlasnik ne određuje, odnosno ne evidentira
Član 3.
Stvarni vlasnik se ne određuje, odnosno ne evidentira:
1) za Registrovane subjekte u kojima je Republika Srbija, autonomna pokrajina ili jedinica lokalne samouprave jedini član, odnosno osnivač;
2) za Registrovane subjekte čiji su jedini članovi Registrovani subjekti iz tačke 1) ovog člana, javna preduzeća, Republika Srbija, autonomna pokrajina i jedinica lokalne samouprave;
3) za Registrovane subjekte koji su u stečaju u skladu sa zakonom kojim se uređuje stečaj, u slučaju kada je pre pokretanja postupka stečaja stvarni vlasnik Registrovanog subjekta evidentiran u skladu sa članom 4. stav 1. tačka 7) ovog zakona;
4) za Registrovane subjekte nad kojima je pokrenut postupak prinudne likvidacije u skladu sa zakonom;
5) u odnosu na Republiku Srbiju, autonomnu pokrajinu i jedinicu lokalne samouprave, kada se iste pojave u strukturi kapitala Registrovanog subjekta;
6) u odnosu na fond čiji je osnivač Republika Srbija, autonomna pokrajina ili jedinica lokalne samouprave, kada se isti pojave u strukturi kapitala Registrovanog subjekta;
7) u odnosu na stečajnu masu u skladu sa zakonom kojim se uređuje stečaj, kada se ista pojavi u strukturi kapitala Registrovanog subjekta;
8) u odnosu na društveni kapital i Registar akcija i udela, kada se isti pojavi u strukturi kapitala Registrovanog subjekta.
Značenje pojmova
Član 4.
Pojedini pojmovi upotrebljeni u ovom zakonu imaju sledeće značenje:
1) Centralna evidencija je javna, jedinstvena, centralna, elektronska baza podataka o fizičkim licima koja su stvarni vlasnici Registrovanog subjekta;
2) evidentiranje je upis, promena ili brisanje podataka koji su ovim zakonom i drugim propisima određeni kao predmet evidentiranja u Centralnoj evidenciji;
3) ovlašćeno lice je:
(1) osnivač u postupku osnivanja Registrovanog subjekta elektronskim putem;
(2) lice koje je ovlašćeno za zastupanje u Registrovanom subjektu u svim drugim slučajevima;
(3) poverenik trasta, odnosno u slučaju pravnog odnosa sličnog trastu lice koje je uporedivo sa poverenikom;
4) odgovorno lice u smislu ovog zakona je ovlašćeno lice iz tačke 3) ovog stava;
5) trast je lice stranog prava koje jedno lice, osnivač (settlor, trustor) uspostavlja za života ili u slučaju smrti, a koje poverava imovinu na raspolaganje i upravljanje povereniku (trustee) u korist korisnika (beneficiary) ili u neku posebno naznačenu svrhu, i to tako da:
- imovina nije deo imovine osnivača trasta;
- pravo svojine na imovini trasta ima poverenik koji imovinu drži, koristi i njome raspolaže u korist korisnika ili osnivača, a u skladu sa uslovima trasta;
- ugovorom o trastu obavljanje određenih poslova se može poveriti i zaštitniku (trust protector), čija je osnovna uloga da obezbedi da se imovinom trasta raspolaže i upravlja tako da se u punoj meri ostvare ciljevi uspostavljanja trasta;
- je korisnik fizičko lice ili grupa lica u čijem interesu je lice stranog prava osnovano ili posluje, bez obzira na to da li je to lice ili grupa lica određena ili odrediva;
6) pravni odnos sličan trastu je pravni odnos koji je po funkciji ili strukturi uporediv sa trastom (fiducie, druge vrste trasta, fideicomisio, anstalt i sl.);
7) stvarni vlasnik jeste:
(1) fizičko lice, koje posredno ili neposredno poseduje 25% ili više udela, ili akcija u osnovnom kapitalu Registrovanog subjekta, odnosno 25% ili više prava glasa, na osnovu kojih učestvuje u upravljanju Registrovanim subjektom;
(2) fizičko lice koje posredno ili neposredno ima preovlađujući uticaj na vođenje poslova i donošenje odluka;
(3) fizičko lice, koje Registrovanom subjektu posredno obezbedi ili obezbeđuje sredstva i po tom osnovu bitno utiče na donošenje odluka organa upravljanja Registrovanog subjekta prilikom odlučivanja o finansiranju i poslovanju;
(4) fizičko lice koje je osnivač, poverenik, zaštitnik, korisnik trasta ako je određen, a ako korisnik nije određen krug lica u čijem je interesu trast ustanovljen, kao i lice koje ima dominantan položaj u upravljanju trastom, odnosno u pravnom odnosu sličnom trastu;
(5) fizičko lice koje je osnivač, korisnik fondacije, odnosno zadužbine ako je određen, a ako korisnik nije određen krug lica u čijem interesu je fondacija, odnosno zadužbina osnovana, kao i članovi organa fondacije, odnosno zadužbine.
Izuzetno, ako za Registrovane subjekte iz člana 2. stav 1. tač. 1), 2), 3), 4), 6) i 7) nije moguće odrediti fizičko lice iz stava 1. tačka 7) podtač. (1)-(3) ovog člana na način kako je to propisano, kao i u slučaju kada su preduzete sve razumne radnje i mere kako bi se odredio stvarni vlasnik, stvarni vlasnik Registrovanog subjekta je fizičko lice koje je registrovano za zastupanje, odnosno koje je registrovano kao član organa upravljanja tog subjekta.
U Centralnu evidenciju, kao stvarni vlasnik, evidentira se svako fizičko lice koje ispunjava uslove iz stava 1. tačka 7) ovog člana.
Drugi pojmovi koji se upotrebljavaju u ovom zakonu, a koji nisu definisani u stavu 1. ovog člana, imaju značenje definisano posebnim zakonima.
Svi pojmovi koji su u ovom zakonu upotrebljeni u gramatičkom muškom rodu podrazumevaju prirodni muški i ženski rod lica na koja se odnose.
Centralna evidencija
Član 5.
Centralnu evidenciju vodi Agencija za privredne registre (u daljem tekstu: Agencija) u elektronskoj formi, preko registratora.
Sadržina Centralne evidencije
Član 6.
Centralna evidencija, u zavisnosti od pravne forme, odnosno oblika organizovanja, sadrži sledeće podatke o Registrovanom subjektu:
1) poslovno ime, odnosno naziv;
2) adresu sedišta;
3) datum upisa, promene ili brisanja podatka;
4) matični broj dodeljen od Republičkog zavoda za statistiku;
5) poreski identifikacioni broj (PIB);
6) status registrovanog subjekta (npr. aktivan, u stečaju, u likvidaciji, u prinudnoj likvidaciji, brisan);
7) pravnu formu, odnosno oblik organizovanja;
8) šifru pretežne delatnosti, odnosno oblast ostvarivanja ciljeva;
9) podatke o zastupniku;
10) fizičko lice koje je registrovano kao član organa;
11) osnovni (registrovani) kapital;
12) podatke o članovima, odnosno osnivačima i procentu njihovog udela, odnosno broju i procentu njihovih akcija;
13) skraćeno poslovno ime;
14) poslovno ime na stranom jeziku;
15) skraćeno poslovno ime na stranom jeziku;
16) adresu za prijem pošte;
17) adresu za prijem elektronske pošte;
18) brojeve računa u bankama;
19) kontakt podatke, ako su registrovani.
Centralna evidencija, sadrži i podatke o trastu i pravnom odnosu sličnom trastu, ako je to primenjivo, i to:
1) pravni oblik (fiducie, određene vrste trasta, fideicomisio, anstalt i sl.);
2) poslovno ime, odnosno naziv;
3) adresu sedišta;
4) identifikacioni broj (matični, registarski ili poreski broj i sl.);
5) zemlju porekla ako nepostoji sedište;
6) vrstu poslovnog, profesionalnog ili komercijalnog odnosa, odnosno transakcije iz člana 2. ovog zakona.
Centralna evidencija sadrži sledeće podatke o stvarnom vlasniku:
1) za domaće fizičko lice - lično ime, jedinstveni matični broj građana, datum rođenja, mesto i država rođenja, kao i država prebivališta;
2) za stranca - lično ime, broj pasoša ili broj lične karte stranca i država izdavanja i/ili evidencijski broj za stranca, datum rođenja, mesto i država rođenja, država prebivališta i državljanstvo;
3) za izbegla ili prognana lica - lično ime, broj izbegličke legitimacije, datum rođenja, mesto rođenja, država rođenja i država boravišta;
4) osnov za sticanje svojstva stvarnog vlasnika Registrovanog subjekta iz člana 4. stav 1. tačka 7) podtač. (1)-(5) i člana 4. stav 2. ovog zakona.
Pored podataka iz st. 1, 2. i 3. ovog člana Centralna evidencija sadrži i dokumenta na osnovu kojih je stvarni vlasnik određen, datume o evidentiranju podataka i dokumenata, kao i kopiju pasoša ili strane lične karte, ukoliko se stranac evidentira kao stvarni vlasnik.
Uvid u dokumenta iz stava 4. ovog člana i njihovo preuzimanje preko internet strane (portala) Agencije mogu vršiti državni organi, kao i organi nadležni za vršenje nadzora i obveznici u smislu zakona kojim se uređuje sprečavanje pranja novca i finansiranje terorizma.
Ministar nadležan za poslove privrede bliže propisuje sadržinu Centralne evidencije radi sprovođenja evidentiranja stvarnih vlasnika u Centralnu evidenciju.
Osnovi evidentiranja
Član 7.
Osnovi evidentiranja u Centralnu evidenciju su:
1) upis Registrovanog subjekta u nadležni registar;
2) promena vlasničke strukture i članova organa Registrovanog subjekta, kao i druge promene na osnovu kojih se može ceniti ispunjenost uslova za sticanje svojstva stvarnog vlasnika Registrovanog subjekta iz člana 4. ovog zakona.
3) upravljanje trastom, odnosno pravnim odnosom sličnom trastu iz Republike Srbije ili stupanje poverenika trasta, odnosno lica koje je uporedivo sa poverenikom u pravnom odnosu sličnom trastu u ime trasta, odnosno pravnog odnosa sličnog trastu u poslovni, profesionalni ili komercijalni odnos, odnosno obavljanje transakcija iz člana 2. ovog zakona.
Način vođenja Centralne evidencije
Član 8.
Evidentiranje podataka u Centralnu evidenciju vrši:
1) registrator, na osnovu preuzetih podataka od nadležnih državnih organa o Registrovanom subjektu iz člana 6. stav 1. ovog zakona;
2) ovlašćeno lice, i to podataka iz člana 6. st. 2. i 3. ovog zakona.
Registrator je dužan da preuzme podatke najkasnije u roku od dva radna dana od dana nastupanja promene podataka, odnosno od prijema obaveštenja o nastaloj promeni dobijenog od strane nadležnog državnog organa.
Ovlašćeno lice iz člana 4. stav 1. tačka 3) podtačka (1) ovog zakona evidentiranje u Centralnu evidenciju vrši posredno putem korisničke aplikacije za prijem elektronske prijave za osnivanje Registrovanog subjekta i istovremeno sa evidentiranjem učitava (vrši upload) dokumenata na osnovu kojih je stvarni vlasnik određen.
Ovlašćeno lice iz člana 4. stav 1. tačka 3) podtačka (2) ovog zakona dužno je da evidentira podatke u Centralnu evidenciju, najkasnije u roku od 30 dana od dana nastupanja osnova evidentiranja iz člana 7. tač. 1) i 2) ovog zakona i istovremeno sa evidentiranjem učita (izvrši upload) dokumenata na osnovu kojih je stvarni vlasnik određen.
Ovlašćeno lice iz člana 4. stav 1. tačka 3) podtačka (3) ovog zakona dužno je da evidentira podatke u Centralnu evidenciju, najkasnije u roku od 30 dana od dana nastupanja osnova evidentiranja iz člana 7. tačka 3) ovog zakona i istovremeno sa evidentiranjem učita (izvrši upload) dokumenata na osnovu kojih je stvarni vlasnik određen.
Ovlašćeno lice iz st. 3, 4. i 5. dužno je da u Centralnu evidenciju evidentira tačne podatke iz člana 6. st. 2. i 3. ovog zakona.
Agencija je dužna da ovlašćenom licu omogući nesmetan pristup Centralnoj evidenciji radi evidentiranja podataka preko internet strane (portala) Agencije.
Ovlašćeno lice vrši evidentiranje i izmenu evidentiranih podataka uz upotrebu kvalifikovanog sertifikata za elektronski potpis.
Ministar nadležan za poslove privrede bliže propisuje način i uslove elektronske razmene podataka iz stava 1. tačka 1) ovog člana između Agencije i nadležnog državnog organa, radi sprovođenja evidentiranja stvarnih vlasnika Registrovanog subjekta.
Obaveza godišnje provere evidentiranih podataka o stvarnom vlasniku
Član 9.
Registrovani subjekt, odnosno ovlašćeno lice iz člana 4. stav 1. tačka 3) podtač. (2) i (3) ovog zakona dužno je da izvrši proveru tačnosti i ažurnosti evidentiranih podataka o stvarnom vlasniku u roku od godinu dana od dana poslednjeg evidentiranja podataka o stvarnom vlasniku, odnosno od dana poslednje potvrde tačnosti i ažurnosti evidentiranih podataka o stvarnom vlasniku i da u daljem roku od 30 dana potvrdi tačnost i ažurnost evidentiranih podataka o stvarnom vlasniku.
Pristup internet stranici (portalu) putem koje se vrši potvrda tačnosti i ažurnosti evidentiranih podataka iz stava 1. ovog člana i način njenog korišćenja određuje Agencija.
Izvodi i potvrde iz Centralne evidencije
Član 10.
Na zahtev zainteresovanog lica Agencija, najkasnije u roku od dva radna dana od dana prijema zahteva, izdaje:
1) izvod iz Centralne evidencije o podacima o stvarnim vlasnicima Registrovanog subjekta, trasta, odnosno pravnog odnosa sličnog trastu;
2) potvrdu iz Centralne evidencije o istorijskim podacima o stvarnim vlasnicima Registrovanog subjekta, trasta, odnosno pravnog odnosa sličnog trastu;
3) potvrdu iz Centralne evidencije da je neko fizičko lice upisano ili je bilo upisano kao stvarni vlasnik.
Zahtev iz stava 1. ovog člana, podnosi se elektronski, preko internet strane (portala) Agencije ili u pisanoj formi na propisanom obrascu, a ako obrazac nije propisan, podnosi se kao podnesak.
Uz zahtev se prilaže i dokaz o uplati naknade za izdavanje izvoda, odnosno potvrde.
Visinu i način plaćanja naknade iz stava 3. ovog člana utvrđuje Agencija, u skladu sa zakonom kojim se uređuje pravni položaj Agencije.
Objavljivanje i dejstvo evidencije
Član 11.
Istovremeno sa evidentiranjem vrši se i objavljivanje podataka na internet strani (portalu) Agencije.
Podaci o stvarnom vlasniku proizvode pravno dejstvo prema trećim licima danom objavljivanja tih podataka na internet strani (portalu) Agencije.
Čuvanje podataka i dokumenata
Član 12.
Agencija je dužna da podatke i dokumenta iz Centralne evidencije čuva trajno.
Registrovani subjekt, poverenik trasta i lice koje je uporedivo sa poverenikom u pravnom odnosu sličnom trastu dužan je da čuva podatke i dokumenta na osnovu kojih je evidentiran stvarni vlasnik Registrovanog subjekta, trasta, odnosno pravnog odnosa sličnog trastu, deset godina od dana evidentiranja podataka o stvarnom vlasniku, odnosno od dana evidentiranja poslednje promene podataka o stvarnom vlasniku.
Registrovani subjekt, poverenik trasta i lice koje je uporedivo sa poverenikom u pravnom odnosu sličnom trastu je dužan da na zahtev nadležnog organa ovlašćenog za vršenje nadzora u skladu sa zakonom kojim se uređuje sprečavanje pranja novca i finansiranja terorizma i zakonom kojim se uređuje inspekcijski nadzor učini dostupnim i dostavi podatke i ažurirana dokumenta iz stava 2. ovog člana, bez odlaganja, a najkasnije u roku od tri radna dana od dana prijema zahteva.
Tužba za zaštitu prava lica koji su evidentirani kao stvarni vlasnici
Član 13.
Fizičko lice koje je evidentirano kao stvarni vlasnik Registrovanog subjekta može podneti tužbu protiv Registrovanog subjekta nadležnom sudu prema sedištu Registrovanog subjekta radi utvrđivanja da to lice nije stvarni vlasnik.
Fizičko lice koje je evidentirano kao stvarni vlasnik trasta, odnosno pravnog odnosa sličnog trastu može podneti tužbu protiv poverenika trasta, odnosno lica koje je uporedivo sa poverenikom u pravnom odnosu sličnom trastu nadležnom sudu prema mestu sedišta Agencije radi utvrđivanja da to lice nije stvarni vlasnik.
Sud, po pravnosnažnosti presude iz st. 1. i 2. ovog člana kojom je utvrđeno da tužilac nije stvarni vlasnik, dostavlja presudu Agenciji radi brisanja tog lica iz Centralne evidencije.
Postupak po tužbi iz st. 1. i 2. ovog člana je hitan.
Registrovani subjekt, odnosno ovlašćeno lice iz iz člana 4. stav 1. tačka 3) podtač. (2) i (3) ovog zakona dužno je da evidentira novog stvarnog vlasnika u Centralnu evidenciju, najkasnije u roku od 30 dana od dana brisanja lica za koje je pravnosnažnom presudom utvrđeno da nije stvarni vlasnik i istovremeno sa evidentiranjem učita (izvrši upload) dokumenata na osnovu kojih je novi stvarni vlasnik određen.
Nadzor nad evidentiranjem, tačnošću, ažuriranjem evidentiranih podataka i dokumenata i čuvanjem podataka i dokumenata
Član 14.
Agencija proverava da li je Registrovani subjekt u Centralnoj evidenciji izvršio:
1) evidentiranje podataka o stvarnom vlasniku i istovremeno sa evidentiranjem učitao (izvršio upload) dokumenata na osnovu kojih je stvarni vlasnik određen, u roku iz člana 8. stav 4. ovog zakona od dana nastupanja osnova evidentiranja iz člana 7. tačka 1) ovog zakona;
2) potvrđivanje tačnosti i ažurnosti evidentiranih podataka o stvarnom vlasniku u roku iz člana 9. ovog zakona.
Agencija proverava da li je poverenik trasta, odnosno lice koje je uporedivo sa poverenikom u pravnom odnosu sličnom trastu izvršio potvrđivanje tačnosti i ažurnosti evidentiranih podataka o stvarnom vlasniku u roku iz člana 9. ovog zakona. Agencija je ovlašćena za podnošenje zahteva za pokretanje prekršajnog postupka protiv Registrovanog subjekta, poverenika trasta, odnosno lica koje je uporedivo sa poverenikom u pravnom odnosu sličnom trastu nadležnom prekršajnom sudu ako utvrdi da Registrovani subjekt, poverenik trasta, odnosno lice koje je uporedivo sa poverenikom u pravnom odnosu sličnom trastu nije postupio u skladu sa st. 1. i 2. ovog člana.
Nadležni organi iz člana 12. stav 3. ovog zakona u vršenju poslova nadzora i kontrole iz delokruga poslova koje obavljaju, proveravaju da li je Registrovani subjekt, poverenik trasta i lice uporedivo sa poverenikom u pravnom odnosu sličnom trastu, izvršio evidentiranje podataka o stvarnom vlasniku u Centralnu evidenciju u roku iz člana 8. st. 4. i 5. ovog zakona od dana nastupanja osnova evidentiranja iz člana 7. tač. 2) i 3) ovog zakona, da li je evidentirao tačne podatke, kao i da li Registrovani subjekt, poverenik trasta i lice uporedivo sa poverenikom u pravnom odnosu sličnom trastu, čuva podatke i dokumenta na osnovu kojih je evidentirao stvarnog vlasnika.
Organi iz stava 4. ovog člana ovlašćeni su za podnošenje zahteva za pokretanje prekršajnog postupka protiv Registrovanog subjekta, poverenika trasta i lica uporedivog sa poverenikom u pravnom odnosu sličnom trastu, ako u vršenju nadzora utvrde da:
1) Registrovani subjekt nije izvršio evidentiranje podataka o stvarnom vlasniku u Centralnu evidenciju u roku iz člana 8. stav 4. ovog zakona od dana nastupanja osnova evidentiranja iz člana 7. tačka 2) ovog zakona;
2) Registrovani subjekat nije evidentirao tačne podatke;
3) Registrovani subjekt ne čuva podatke i dokumenta na osnovu kojih je evidentirao stvarnog vlasnika Registrovanog subjekta;
4) Registrovani subjekt, na zahtev ovih organa nije učinio dostupnim i nije dostavio podatke i ažurirana dokumenta na osnovu kojih je evidentirao stvarnog vlasnika Registrovanog subjekta, bez odlaganja, a najkasnije u roku iz člana 12. stav 3. ovog zakona;
5) poverenik trasta, odnosno lice uporedivo sa poverenikom u pravnom odnosu sličnom trastu, nije izvršio evidentiranje podataka o stvarnom vlasniku u Centralnu evidenciju u roku iz člana 8. stav 5. ovog zakona od dana nastupanja osnova evidentiranja iz člana 7. tačka 3) ovog zakona;
6) poverenik trasta, odnosno lice uporedivo sa poverenikom u pravnom odnosu sličnom trastu, nije evidentirao tačne podatke;
7) poverenik trasta, odnosno lice uporedivo sa poverenikom u pravnom odnosu sličnom trastu, ne čuva podatke i dokumenta na osnovu kojih je evidentirao stvarnog vlasnika trasta, odnosno pravnog odnosa sličnog trastu;
8) poverenik trasta, odnosno lice uporedivo sa poverenikom u pravnom odnosu sličnom trastu, na zahtev ovih organa nije učinio dostupnim i nije dostavio podatke i ažurirana dokumenta na osnovu kojih je evidentirao stvarnog vlasnika Registrovanog subjekta, bez odlaganja, a najkasnije u roku iz člana 12. stav 3. ovog zakona.
Narodna banka Srbije u vršenju poslova nadzora i kontrole iz delokruga poslova koje obavlja nad radom i poslovanjem Registrovanog subjekta, proverava da li je Registrovani subjekt ispunio obaveze utvrđene ovim zakonom, a naročito da li je izvršio evidentiranje podataka o stvarnom vlasniku u Centralnu evidenciju u roku iz člana 8. stav 4. ovog zakona od dana nastupanja osnova evidentiranja iz člana 7. tačka 2) ovog zakona, da li je evidentirao tačne podatke, kao i da li Registrovani subjekt čuva podatke i dokumenta na osnovu kojih je evidentirao stvarnog vlasnika.
Kada je Registrovani subjekt finansijska institucija, pružalac usluga povezanih s digitalnom imovinom, kao i pravno lice koje obavlja menjačke poslove, nad kojima Narodna banka Srbije vrši nadzor u okviru obavljanja svojih zakonom utvrđenih funkcija, nadzor iz stava 6. ovog člana, kao i preduzimanje mera, uključujući i izricanje novčanih kazni prema tim Registrovanim subjektima, vrši Narodna banka Srbije u skladu sa zakonom kojim se uređuje poslovanje tih Registrovanih subjekata, odnosno propisima kojima se uređuje obavljanje menjačkih poslova i kontrola obavljanja menjačkih poslova.
Izuzetno od stava 5. ovog člana Narodna banka Srbije je ovlašćena za podnošenje zahteva za pokretanje prekršajnog postupka samo protiv Registrovanog subjekta koji obavlja menjačke poslove.
Kada je Registrovani subjekt pružalac usluga povezanih s digitalnom imovinom nad kojim Komisija za hartije od vrednosti vrši nadzor u okviru obavljanja svojih zakonom utvrđenih funkcija, nadzor iz stava 6. ovog člana, kao i preduzimanje mera, uključujući i izricanje novčanih kazni prema tim Registrovanim subjektima, vrši Komisija za hartije od vrednosti u skladu sa zakonom kojim se uređuje digitalna imovina.
Lista Registrovanih subjekata koji nisu izvršili evidentiranje stvarnog vlasnika u Centralnu evidenciju
Član 15.
Agencija za privredne registre sačinjava i javno objavljuje listu Registrovanih subjekata koji nisu izvršili evidentiranje stvarnog vlasnika u Centralnu evidenciju u roku od 30 dana od dana osnivanja, odnosno od dana brisanja stvarnog vlasnika iz Centralne evidencije u skladu sa članom 13. stav 5. ovog zakona, kao i postojećih
Registrovanih subjekata koji do dana početka primene ovog zakona nisu u Centralnoj evidenciji evidentirali podatke o stvarnom vlasniku.
Lista iz stava 1. ovog člana sadrži i podatke o postojećim Registrovanim subjektima koji u roku od 60 dana od dana početka primene ovog zakona nisu izvršili učitavanje (upload) dokumenata na osnovu kojih je stvarni vlasnik određen.
Agencija za privredne registre je u obavezi da listu iz stava 1. ovog člana ažurira na svakih 48 sati.
Registrovani subjekti sa liste iz stava 1. ovog člana smatraju se visokorizičnim u smislu zakona kojim se uređuje sprečavanje pranja novca i finansiranja terorizma.
Nadzor nad primenom zakona
Član 16.
Nadzor nad primenom ovog zakona i nadzor nad radom Agencije u vezi sa Centralnom evidencijom vrši ministarstvo nadležno za poslove privrede.
Krivično delo
Član 17.
Ko u nameri da prikrije stvarnog vlasnika Registrovanog subjekta, trasta odnosno pravnog odnosa sličnom trastu u Centralnu evidenciju ne evidentira podatke o stvarnom vlasniku, evidentira neistinit podatak o stvarnom vlasniku kao istinit, promeni ili izbriše istinit podatak o stvarnom vlasniku Registrovanog subjekta, trasta odnosno pravnog odnosa sličnom trastu, kazniće se kaznom zatvora od šest meseci do pet godina.
Prekršaji
Član 18.
Novčanom kaznom od 500.000 do 2.000.000 dinara kazniće se za prekršaj Registrovani subjekt - pravno lice:
1) ako u Centralnu evidenciju ne izvrši evidentiranje podataka o stvarnom vlasniku Registrovanog subjekta i istovremeno sa evidentiranjem ne učita (ne izvrši upload) dokumenta na osnovu kojih je stvarni vlasnik Registrovanog subjekta određen, najkasnije u roku od 30 dana od dana nastupanja osnova evidentiranja iz člana 7. tač. 1) i 2) ovog zakona (član 8. stav 4. ovog zakona)
2) ako u Centralnu evidenciju nije evidentirao tačne podatke iz člana 6. stav 3. ovog zakona (član 8. stav 6. ovog zakona);
3) ako u Centralnoj evidenciji, nije izvršio potvrđivanje tačnosti i ažurnosti evidentiranih podataka o stvarnom vlasniku u propisanom roku (član 9. ovog zakona);
4) ako ne čuva podatke i dokumenta na osnovu kojih je evidentirao stvarnog vlasnika Registrovanog subjekta (član 12. stav 2. ovog zakona);
5) ako na zahtev nadležnog organa ovlašćenog za vršenje nadzora u skladu sa zakonom kojim se uređuje sprečavanje pranja novca i finansiranja terorizma i zakonom kojim se uređuje inspekcijski nadzor nije učinio dostupnim i nije dostavio podatke i ažurirana dokumenta na osnovu kojih je evidentirao stvarnog vlasnika Registrovanog subjekta, bez odlaganja, a najkasnije u roku od tri radna dana od dana prijema zahteva (član 12. stav 3. ovog zakona);
6) ako u Centralnu evidenciju ne izvrši evidentiranje podataka o novom stvarnom vlasniku Registrovanog subjekta i istovremeno sa evidentiranjem ne učita (ne izvrši upload) dokumenta na osnovu kojih je novi stvarni vlasnik Registrovanog subjekta određen, najkasnije u roku od 30 dana od dana brisanja lica za koje je pravnosnažnom presudom utvrđeno da nije stvarni vlasnik (član 13. stav 5. ovog zakona);
Novčanom kaznom od 50.000 do 150.000 dinara, za prekršaj iz stava 1. ovog člana, kazniće se odgovorno lice iz člana 4. stav 1. tačka 3) podtačka (2) ovog zakona u Registrovanom subjektu - pravnom licu.
Prekršaj u slučaju osnivanja Registrovanog subjekta elektronskim putem
Član 19.
Novčanom kaznom od 500.000 do 2.000.000 dinara kazniće se za prekršaj Registrovani subjekt - pravno lice, ako u postupku osnivanja Registrovanog subjekta elektronskim putem u Centralnu evidenciju nije evidentirao tačne podatke iz člana 6. stav 3. ovog zakona (član 8. stav 6. ovog zakona).
Novčanom kaznom od 50.000 do 150.000 dinara, za prekršaj iz stava 1. ovog člana, kazniće se odgovorno lice iz člana 4. stav 1. tačka 3) podtačka (1) ovog zakona u Registrovanom subjektu - pravnom licu, odnosno zakonski zastupnik osnivača ako je osnivač pravno lice.
Prekršaj u slučaju evidentiranja trasta i pravnog odnosa sličnog trastu
Član 20.
Novčanom kaznom od 500.000 do 2.000.000 dinara kazniće se za prekršaj pravno lice-poverenik trasta, odnosno pravno lice koje je uporedivo sa poverenikom u pravnom odnosu sličnom trastu:
1) ako u Centralnu evidenciju ne izvrši evidentiranje podataka o stvarnom vlasniku trasta, odnosno pravnog odnosa sličnog trastu i istovremeno sa evidentiranjem ne učita (ne izvrši upload) dokumenta na osnovu kojih je stvarni vlasnik trasta, odnosno pravnog odnosa sličnog trastu određen, najkasnije u roku od 30 dana od dana nastupanja osnova evidentiranja iz člana 7. tačka 3) ovog zakona (član 8. stav 5. ovog zakona);
2) ako u Centralnu evidenciju nije evidentirao tačne podatke iz člana 6. st. 2. i 3. ovog zakona (član 8. stav 6. ovog zakona);
3) ako u Centralnoj evidenciji, nije izvršio potvrđivanje tačnosti i ažurnosti evidentiranih podataka o stvarnom vlasniku u propisanom roku (član 9. ovog zakona);
4) ako se utvrdi da ne čuva podatke i dokumenta na osnovu kojih je evidentirao stvarnog vlasnika trasta, odnosno pravnog odnosa sličnog trastu (član 12. stav 2. ovog zakona);
5) ako na zahtev nadležnog organa ovlašćenog za vršenje nadzora u skladu sa zakonom kojim se uređuje sprečavanje pranja novca i finansiranja terorizma i zakonom kojim se uređuje inspekcijski nadzor nije učinio dostupnim i nije dostavio podatke i ažurirana dokumenta na osnovu kojih je evidentirao stvarnog vlasnika, bez odlaganja, a najkasnije u roku od tri radna dana od dana prijema zahteva (član 12. stav 3. ovog zakona);
6) ako u Centralnu evidenciju ne izvrši evidentiranje podataka o novom stvarnom vlasniku trasta, odnosno pravnog odnosa sličnog trastu i istovremeno sa evidentiranjem ne učita (ne izvrši upload) dokumenta na osnovu kojih je novi stvarni vlasnik trasta, odnosno pravnog odnosa sličnog trastu određen, najkasnije u roku od 30 dana od dana brisanja lica za koje je pravnosnažnom presudom utvrđeno da nije stvarni vlasnik (član 13. stav 5. ovog zakona).
Novčanom kaznom od 50.000 do 150.000 dinara, za prekršaj iz stava 1. ovog člana, kazniće se odgovorno lice u pravnom licu-povereniku trasta, odnosno u pravnom licu koje je uporedivo sa poverenikom u pravnom odnosu sličnom trastu.
Novčanom kaznom od 50.000 do 150.000 dinara, za prekršaj iz stava 1. ovog člana, kazniće se za prekršaj fizičko lice-poverenik trasta, odnosno fizičko lice koje je uporedivo sa poverenikom u pravnom odnosu sličnom trastu.
Zaštitne mere
Član 21.
Za prekršaj iz čl. 18. i 19. ovog zakona Registrovanom subjektu može se izreći zaštitna mera zabrana vršenja određenih delatnosti, a odgovornom licu u Registrovanom subjektu zabrana vršenja određenih poslova i dužnosti u Registrovanom subjektu.
Za prekršaj iz člana 20. ovog zakona može se izreći povereniku trasta, odnosno licu koje je uporedivo sa poverenikom trasta u pravnom odnosu sličnom trastu, zaštitna mera zabrane vršenja određenih poslova koje je vršio u vreme izvršenja prekršaja ili rukovodeće dužnosti u privrednom ili finansijskom poslovanju ili određene vrste poslova, ili svih ili nekih dužnosti vezanih za raspolaganje, korišćenje, upravljanje ili rukovođenje poverenom imovinom.
Zaštitna mera iz ovog člana može se izreći u trajanju od šest meseci do tri godine, računajući od dana izvršnosti presude.
Sudsku odluku iz st. 1. i 2. ovog člana nadležni sud po pravnosnažnosti dostavlja Agenciji za privredne registre radi upisa u Centralnu evidenciju privremenih ograničenja prava lica registrovanih u Agenciji za privredne registre.
Prelazne i završne odredbe
Član 22.
Postojeći Registrovani subjekti dužni su da se usklade sa odredbama ovog zakona u roku od 60 dana do dana početka primene ovog zakona.
Član 23.
Podzakonski akti za sprovođenje ovog zakona doneće se u roku od šest meseci od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Član 24.
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u “Službenom glasniku Republike Srbije”, a počinje da se primenjuje po isteku roka od osamnaest meseci od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Do dana početka primene ovog zakona primenjuje se Zakon o Centralnoj evidenciji stvarnih vlasnika (“Službeni glasnik RS”, br. 41/18, 91/19, 105/21 i 17/23) i podzakonska akta doneta na osnovu tog zakona.
IZ OBRAZLOŽENJA
II. RAZLOZI ZA DONOŠENjE ZAKONA
Zakonom o Centralnoj evidenciji stvarnih vlasnika (“Službeni glasnik RS”, br. 41/18, 91/19, 105/21 i 17/23) uređuje se uspostavljanje, sadržina, osnovi evidentiranja i način vođenja Centralne evidencije stvarnih vlasnika pravnih lica i drugih subjekata registrovanih u Republici Srbiji u skladu sa zakonom, kao i druga pitanja od značaja za evidentiranje stvarnih vlasnika.
Osnovni razlog za donošenje novog Zakona su mere predviđene Akcionim planom za sprovođenje Strategije za borbu protiv pranja novca i finansiranja terorizma za period 2020-2024. godine (“Službeni glasnik RS”, broj 14/20), kao i otklanjanje uskih grla uočenih u primeni pojedinih odredaba važećeg Zakona. Naime, Akcionim planom za sprovođenje Strategije za borbu protiv pranja novca i finansiranja terorizma za period 2022-2024. godine (“Službeni glasnik RS”, broj 40/22). u delu Posebni cilj 2. Sprečiti unošenje u finansijski i nefinansijski sistem imovine za koju se sumnja da je stečena krivičnim delom ili koja je namenjena finansiranju terorizma ili širenju oružja za masovno uništenje, odnosno unaprediti otkrivanje takve imovine ukoliko je već u sistemu, Mera 2.2. Sprečavanje zloupotrebe finansijskog i nefinansijskog sektora za svrhe pranja novca, finansiranja terorizma i širenja oružja za masovno uništenje kroz mere poznavanja i praćenja stranke kod obveznika, u okviru Aktivnosti 2.2.1. predviđena je izmena Zakona o Centralnoj evidenciji stvarnih vlasnika kojom će se unaprediti sadržina Centralne evidencije (uvesti obavezu evidentiranja stvarnog vlasnika Registrovanog subjekta po svakom od osnova, obavezu učitavanja (upload) dokumenata u Centralnu evidenciju stvarnih vlasnika) i sa tim u vezi razviti/unaprediti softversku aplikaciju Centralne evidencije stvarnih vlasnika koju vodi Agencija za privredne registre.
Imajući u vidu da realizacija navedene aktivnosti zahteva veliki broj novih normativnih rešenja i intervencija u više od polovine članova važećeg Zakona, odlučeno je da se pristupi izradi novog Zakona o centralnoj evidenciji stvarnih vlasnika.
Navedeni zakon je od naročitog značaja za unapređenje postojećeg sistema otkrivanja i sprečavanju pranja novca i finansiranja terorizma, kao i za usaglašavanje domaćeg zakonodavstva sa svim međunarodnim standardima u ovoj oblasti, pa i sa Direktivom (EU) 2015/849. Evropskog parlamenta i Saveta od 20. maja 2015. godine o sprečavanju korišćenja finansijskog sistema u svrhu pranja novca ili finansiranja terorizma.
Članom 30. Direktive (EU) 2015/849 propisana je obaveza država članica da osiguraju da poslovni i drugi pravni subjekti koji se registruju na njihovoj teritoriji pribave i čuvaju odgovarajuće, tačne i ažurne informacije o njihovim stvarnim vlasnicima i udelima koje poseduju. Od navedenih privrednih subjekata se zahteva da, osim informacija o svojim pravnim vlasnicima, pruže obveznicima informacije i o stvarnim vlasnicima. Informacije o stvarnim vlasnicima se čuvaju u svakoj državi članici u privrednom registru, registru privrednih društava ili javnom registru u skladu sa članom 16. Direktive (EU) 2017/1132. Podaci koji su sadržani u navedenom registru moraju biti odgovarajući, tačni i ažurni.
Dalje, članom 58. Direktive (EU) 2015/849 propisano je, između ostalog, da države članice osiguravaju da obveznici mogu snositi odgovornost za kršenje nacionalnih odredaba kojima se prenosi ova direktiva, da svaka sankcija ili mera koja iz toga proizlazi bude delotvorna, proporcionalna i odvraćajuća, kao i da države članice mogu uvesti kaznenopravne i administrativne sankcije. Takođe, istim članom propisano je da bi nadležni organi trebalo da imaju sva nadzorna i istražna ovlašćenja kako bi subjekti koji ne poštuju odredbe ove direktive, mogli biti sankcionisani, kao i da nadležni organi svoja ovlašćenja u pogledu sankcija mogu obavljati neposredno, u saradnji sa drugim nadležnim organima, podnošenjem zahteva nadležnim pravosudnim organima, kao i da isti u tom cilju blisko sarađuju.
III. OBJAŠNjENjE OSNOVNIH PRAVNIH INSTITUTA I POJEDINAČNIH REŠENjA
Članom 1. Nacrta zakona definiše se predmet zakona, kao i druga pitanja od značaja za evidentiranje stvarnih vlasnika.
Članom 2. Nacrta zakona određuju se subjekti na koje se zakon primenjuje (privredna društva, osim javnih akcionarskih društava, zadruge, ogranke stranih privrednih društava, poslovna udruženja i udruženja, osim privrednih komora i predstavništava stranih privrednih komora, političkih stranaka, sindikata, sportskih organizacija i udruženja, crkava i verskih zajednica, fondacije i zadužbine, ustanove, predstavništva stranih privrednih društava, udruženja, fondacija i zadužbina) i propisuje da se ovaj zakon primenjuje i na trastove kojima se upravlja iz Republike Srbije ili kojima se uprava ne nalazi u Republici Srbiji ako poverenik u ime trasta stupi u poslovni, profesionalni ili komercijalni odnos, odnosno obavlja transakcije ili gotovinske transakcije sa pravnim ili fizičkim licima na teritoriji Republike Srbije, kao i na pravne odnose slične trastu kojima se upravlja iz Republike Srbije ili kojima se uprava ne nalazi u Republici Srbiji ako lice koje je uporedivo sa poverenikom stupi u poslovni, profesionalni ili komercijalni odnos, odnosno obavlja transakcije ili gotovinske transakcije sa pravnim ili fizičkim licima teritoriji Republike Srbije, a imajući u vidu da propisi Republike Srbije ne poznaju pravnu formu trasta i drugih pravnih formi sličnih trastu (fiducie, druge vrste trasta, fideicomisio i sl.).
Članom 3. Nacrta zakona propisuju se posebni slučajevi kada se stvarni vlasnik ne određuje, odnosno ne evidentira.
Članom 4. Nacrta zakona uređuju se značenje pojedinih pojmova iz ovog zakona, i to pojam: Centralne evidencije, evidentiranja, ovlašćenog lica, odgovornog lica, trasta i pravnog odnosa sličnog trastu. Takođe, definiše se i pojam stvarnog vlasnika Registrovanog subjekta, kao i trasta i pravnog odnosa sličnog trastu.
Članom 5. Nacrta zakona propisuje se da Centralnu evidenciju stvarnih vlasnika vodi Agencija za privredne registre u elektronskoj formi preko registratora.
Članom 6. Nacrta zakona propisuje se koje podatke o Registrovanom subjektu odnosno podatke o trastu i pravnom odnosu sličnom trastu, mora sadržati Centralna evidencija, kao i koje podatke o stvarnom vlasniku ista mora da sadrži. Pored podataka Centralna evidencija sadrži i dokumenta na osnovu kojih je stvarni vlasnik određen, datume o evidentiranju podataka i dokumenata, kao i kopiju pasoša ili strane lične karte, ukoliko se stranac evidentira kao stvarni vlasnik Registrovanog subjekta.
Takođe, propisuje se da uvid u dokumenata i njihovo preuzimanje preko internet strane (portala) Agencije mogu vršiti državni organi, kao i organi nadležni za vršenje nadzora i obveznici u smislu zakona kojim se uređuje sprečavanje pranja novca i finansiranje terorizma.
Pored toga, propisuje se da ministar nadležan za poslove privrede bliže propisuje sadržinu Centralne evidencije radi sprovođenja evidentiranja stvarnih vlasnika u centralnu evidenciju stvarnih vlasnika.
Članom 7. Nacrta zakona propisuje se da su osnovi evidentiranja u Centralnu evidenciju: upis Registrovanog subjekta u nadležni registar; promena vlasničke strukture i članova organa Registrovanog subjekta, kao i druge promene na osnovu kojih se može ceniti ispunjenost uslova za sticanje svojstva stvarnog vlasnika Registrovanog subjekta iz člana 4. ovog zakona i upravljanje trastom, odnosno pravnim odnosom sličnom trastu iz Republike Srbije ili stupanje poverenika trasta, odnosno lica koje je uporedivo sa poverenikom u ime trasta, odnosno pravnog odnosa sličnog trastu u poslovni, profesionalni ili komercijalni odnos, odnosno obavljanje transakcija i gotovinskih transakcija na teritoriji Republike Srbije.
Članom 8. Nacrta zakona propisano je da evidentiranje podataka u Centralnu evidenciju vrši registrator (preuzetih podataka od nadležnih državnih organa o Registrovanom subjektu) i ovlašćeno lice (evidentira propisane podatke o stvarnom vlasniku). Takođe, propisan je rok u kome je registrator dužan da preuzme odgovarajuće podatke u slučaju kada dođe do promene podataka, kao i rok u kome je ovlašćeno lice dužno da evidentira podatke u Centralnoj evidenciji u slučaju nastupanja odgovarajućeg osnova upisa. Istovremeno sa evidentiranjem ovlašćeno lice učitava (vrši upload) dokumenata na osnovu kojih je stvarni vlasnik određen. Agencija za privredne registre je dužna da ovlašćenom licu omogući nesmetan pristup Centralnoj evidenciji preko interenet strane (portala) Agencije, a ovlašćeno lice vrši evidentiranje podataka uz upotrebu kvalifikovanog elektronskog potpisa.
Članom 9. Nacrta zakona propisana je obaveza godišnje provere evidentiranih podataka o stvarnom vlasniku. Naime, Registrovani subjekt, odnosno ovlašćeno lice dužno je da izvrši proveru tačnosti i ažurnosti evidentiranih podataka o stvarnom vlasniku u roku od godinu dana od dana poslednjeg evidentiranja podataka o stvarnom vlasniku, odnosno od dana poslednje potvrde tačnosti i ažurnosti evidentiranih podataka o stvarnom vlasniku i da u daljem roku od 30 dana potvrdi tačnost i ažurnost evidentiranih podataka o stvarnom vlasniku.
Članom 10. Nacrta zakona propisuje se da Agencija, na zahtev lica, u propisanom roku od dana prijema zahteva, izdaje odgovarajući izvod i potvrde iz Centralne evidencije. Takođe, propisan je način, odnosno forma u kojoj se podnosi zahtev za izdavanje izvoda, odnosno potvrde, kao i da se uz zahtev prilaže i dokaz o uplati naknade za izdavanje izvoda, odnosno potvrde, kao i utvrđivanje visine i načina plaćanja iste.
Članom 11. Nacrta zakona propisano je da se objavljivanje važećih podataka vrši istovremeno sa evidentiranjem, dok je stavom 2. istog člana propisano da podaci o stvarnom vlasniku proizvode pravno dejstvo prema trećim licima narednog dana od dana objavljivanja podataka.
Članom 12. Nacrta zakona propisano je da je Agencija za privredne registre dužna da podatke i dokumenta iz Centralne evidencije čuva trajno, kao i da su Registrovani subjekt, poverenik trasta i lice koje je uporedivo sa poverenikom u pravnom odnosu sličnom trastu dužni da čuvaju podatke i dokumenta na osnovu kojih je evidentiran stvarni vlasnik Registrovanog subjekta, trasta, odnosno pravnog odnosa sličnog trastu, deset godina od dana evidentiranja podataka o stvarnom vlasniku.
Takođe, propisano je i da je Registrovani subjekt, poverenik trasta i lice koje je uporedivo sa poverenikom u pravnom odnosu sličnom trastu dužan da na zahtev nadležnog organa ovlašćenog za vršenje nadzora u skladu sa zakonom kojim se uređuje sprečavanje pranja novca i finansiranja terorizma i zakonom kojim se uređuje inspekcijski nadzor učini dostupnim i dostavi podatke i ažurirana dokumenta, bez odlaganja, a najkasnije u roku od tri radna dana od dana prijema zahteva.
Članom 13. Nacrta zakona propisano je da fizičko lice koje je evidentirano kao stvarni vlasnik može podneti tužbu nadležnom sudu radi utvrđivanja da to lice nije stvarni vlasnik, koju sud po pravnosnažnosti presude dostavlja Agenciji za privredne registre radi brisanja tog lica iz Centralne evidencije.
Takođe, propisana je i dužnost Registrovanog subjekta, odnosno ovlašćenog lica da evidentira novog stvarnog vlasnika u Centralnu evidenciju, najkasnije u roku od 30 dana od dana brisanja lica za koje je pravnosnažnom presudom utvrđeno da nije stvarni vlasnik i obaveza da istovremeno sa evidentiranjem učita (izvrši upload) dokumenata na osnovu kojih je novi stvarni vlasnik određen.
Članom 14. Nacrta zakona uređen je nadzor nad evidentiranjem, tačnošću, ažuriranjem evidentiranih podataka i dokumenata i čuvanjem podataka i dokumenata.
Naime, kada je reč o osnovu evidentiranja koji se odnosi na upis u nadležni registar (član 7. tačka 1) Nacrta zakona) Agencija za privredne registre proverava: da li je Registrovani subjekt u propisanom roku u Centralnoj evidenciji izvršio i evidentiranje podataka o stvarnom vlasniku i istovremeno sa evidentiranjem učitao (izvršio upload) dokumenata na osnovu kojih je stvarni vlasnik određen. Pored toga, Agencija proverava i da li je Registrovani subjekt, poverenik trasta, odnosno lice koje je uporedivo sa poverenikom u pravnom odnosu sličnom trastu izvršio potvrđivanje tačnosti i ažurnosti evidentiranih podataka o stvarnom vlasniku. Ukoliko Agencija utvrdi da u propisanom roku nije izvršeno evidentiranje podataka o stvarnom vlasniku ili potvrđivanje tačnosti i ažurnosti evidentiranih podataka, podneće prekršajnu prijavu protiv gore navedenih lica.
Takođe, kada je reč o osnovu evidentiranja koji se odnosi na promenu vlasničke strukture i druge promene koje utiču na promenu evidentiranog stvarnog vlasnika, kao i o osnovu koji se odnosi na stupanje poverenika trasta, odnosno lica koje je uporedivo sa poverenikom u ime trasta, odnosno pravnog odnosa sličnog trastu u poslovni odnos na teritoriji Republike Srbije sa obveznikom u smislu zakona kojim se uređuje sprečavanje pranja novca i finansiranja terorizma (člana 7. tač. 2) i 3) Nacrta zakona), nadležni organi ovlašćeni za vršenje nadzora u skladu sa zakonom kojim se uređuje sprečavanje pranja novca i finansiranja terorizma i zakonom kojim se uređuje inspekcijski nadzor proveravaju da li je Registrovani subjekt, poverenik trasta i lice uporedivo sa poverenikom u pravnom odnosu sličnom trastu, izvršio odgovarajuće evidentiranje podataka o stvarnom vlasniku u propisanom roku. Ovi organi ovlašćeni su i za podnošenje zahteva za pokretanje prekršajnog postupka protiv Registrovanog subjekta, poverenika trasta i lica uporedivog sa poverenikom u pravnom odnosu sličnom trastu, ako u vršenju nadzora utvrde propisane nepravilnosti.
Pored toga, propisano je i da Narodna banka Srbije u vršenju poslova nadzora i kontrole iz delokruga poslova koje obavlja nad radom i poslovanjem Registrovanog subjekta, proverava da li je Registrovani subjekt ispunio obaveze utvrđene ovim zakonom, a naročito da li je izvršio evidentiranje podataka o stvarnom vlasniku u Centralnu evidenciju u roku iz člana 8. stav 4. ovog zakona od dana nastupanja osnova evidentiranja iz člana 7. tačka 2) ovog zakona, da li je evidentirao tačne podatke, kao i da li Registrovani subjekt čuva podatke i dokumenta na osnovu kojih je evidentirao stvarnog vlasnika i da je s tim u vezi ovlašćena da preduzima mere, uključujući i izricanje novčanih kazni prema Registrovanim subjektima nad kojim vrši nadzor (finasijska institucija i pravno lice koje obavlja menjačke poslove), a u skladu sa zakonom kojim se uređuje poslovanje tih subjekata, odnosno propisima kojima se uređuje obavljanje menjačkih poslova i kontrola obavljanja menjačkih poslova. Takođe, Narodnoj banci Srbije dato je i ovlašćenje za podnošenje zahteva za pokretanje prekršajnog postupka protiv pravnog lice koje obavlja menjačke poslove.
Kada je Registrovani subjekt pružalac usluga povezanih s digitalnom imovinom nad kojim Komisija za hartije od vrednosti vrši nadzor u okviru obavljanja svojih zakonom utvrđenih funkcija, nadzor i preduzimanje mera, uključujući i izricanje novčanih kazni prema tim Registrovanim subjektima, vrši Komisija za hartije od vrednosti u skladu sa zakonom kojim se uređuje digitalna imovina.
Članom 15. Nacrta zakona uvodi se, kao novina, obaveza Agencije za privredne registre da sačinjava i javno objavljuje listu Registrovanih subjekata koji nisu izvršili evidentiranje stvarnog vlasnika u Centralnu evidenciju u propisanom roku, kao i postojećih Registrovanih subjekata koji do dana početka primene ovog zakona nisu u Centralnoj evidenciji evidentirali podatke o stvarnom vlasniku.
Ova lista sadrži podatke i o Registrovanim subjektima koji su evidentirali stvarnog vlasnika, a koji u roku od 60 dana od dana početka primene ovog zakona ne izvrše učitavanje (upload) dokumenata na osnovu kojih je stvarni vlasnik određen.
Lista se ažurira na svakih 48 sati, a Registrovani subjekti sa liste smatraju se vidokorizičnim u smislu zakona kojim se uređuje sprečavanje pranja novca i finansiranja terorizma.
Članom 16. Nacrta zakona propisuje se nadležnost organa za vršenje nadzora nad sprovođenjem ovog zakona.
Članom 17. Nacrta zakona propisano je krivično delo za ono lice koje u nameri da prikrije stvarnog vlasnika Registrovanog subjekta, trasta odnosno pravnog odnosa sličnom trastu u Centralnu evidenciju ne evidentira podatke o stvarnom vlasniku, evidentira neistinit podatak o stvarnom vlasniku kao istinit, promeni ili izbriše istinit podatak o stvarnom vlasniku Registrovanog subjekta, trasta odnosno pravnog odnosa sličnom trastu. Za ovo krivično delo propisana je kazna zatvora od šest meseci do pet godina.
Čl. 18, 19. i 20. Nacrta zakona propisiju se prekršaji za Registrovanog subjekta, prekršaj u slučaju osnivanja Registrovanog subjekta elektronskim putem i prekršaj u slučaju evidentiranja trasta i pravnog odnosa sličnog trastu. Prekršajno se kažnjava i odgovorno lice u pravnom licu, odnosno povernik trasta i fizičko lice uporedivo sa poverenikom trasta u pravnom odnosu sličnom trastu.
Članom 21. Nacrta zakona propisane su zaštitne mere za prekršaj iz čl. 18. i 19. ovog zakona. Naime, Registrovanom subjektu može se izreći zaštitna mera zabrana vršenja određenih delatnosti, a odgovornom licu u Registrovanom subjektu zabrana vršenja određenih poslova i dužnosti u Registrovanom subjektu.
Takođe, za prekršaj iz člana 20. ovog zakona može se izreći povereniku trasta, odnosno licu koje je uporedivo sa poverenikom trasta u pravnom odnosu sličnom trastu, zaštitna mera zabrane vršenja određenih poslova koje je vršio u vreme izvršenja prekršaja ili rukovodeće dužnosti u privrednom ili finansijskom poslovanju ili određene vrste poslova, ili svih ili nekih dužnosti vezanih za raspolaganje, korišćenje, upravljanje ili rukovođenje poverenom imovinom.
Zaštitna mera iz ovog člana može se izreći u trajanju od šest meseci do tri godine, računajući od dana izvršnosti presude.
Sudsku odluku nadležni sud po pravnosnažnosti dostavlja Agenciji za privredne registre radi upisa u Centralnu evidenciju privremenih ograničenja prava lica registrovanih u Agenciji za privredne registre.
Članom 22. Nacrta zakona propisuje se da su postojeći Registrovani subjekti dužni da se usklade sa odredbama ovog zakona u roku od 60 dana do dana početka primene ovog zakona.
Članom 23. Nacrta zakona predloženo je da se podzakonski akti za sprovođenje ovog zakona donesu u roku od šest meseci od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Članom 24. Nacrta zakona propisuje se da ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u “Službenom glasniku Republike Srbije”, a da počinje da se primenjuje po isteku roka od osamnaest meseci od dana stupanja na snagu ovog zakona. Takođe, propisije se da se do dana početka primene ovog zakona primenjuje Zakon o Centralnoj evidenciji stvarnih vlasnika (“Službeni glasnik RS”, br. 41/18, 91/19, 105/21 i 17/23) i podzakonska akta doneta na osnovu tog zakona.
Izvor: Vebsajt Ministarstvo privrede, 11.09.2023.