PREDLOG ZAKONA O IZMENAMA I DOPUNAMA ZAKONA O POREZU NA DOHODAK GRAĐANA - Tekst propisa

Član 1.

U Zakonu o porezu na dohodak građana (“Službeni glasnik RS”, br. 24/01, 80/02, 80/02-dr. zakon, 135/04, 62/06, 65/06-ispravka, 31/09, 44/09, 18/10, 50/11, 91/11-US, 93/12, 114/12-US, 47/13, 48/13-ispravka, 108/13, 57/14, 68/14-dr. zakon, 112/15, 113/17, 95/18, 86/19, 153/20 i 44/21), u članu 9. stav 1. tačka 20) reč: “otpremnina” zamenjuje se rečju: “otpremnine”.

U tački 23) reč: “naknade” zamenjuje se rečju: “naknada”.

Tačka 23a) menja se i glasi:

“23a) naknada koje, u skladu sa zakonom kojim se uređuje dualno obrazovanje, odnosno zakonom kojim se uređuje dualni model studija, kao materijalno i finansijsko obezbeđenje ostvaruju učenici, odnosno studenti koji obavljaju učenje kroz rad;”.

Član 2.

U članu 15a st. 2, 4. i 5. reči: “18.300 dinara” zamenjuju se rečima: “19.300 dinara”.

Član 3.

U članu 21v stav 1. reči: “2021. godine” zamenjuju se rečima: “2022. godine”.

Član 4.

U članu 21d stav 1. reči: “2021. godine” zamenjuju se rečima: “2022. godine”.

Član 5.

U članu 21e stav 6. briše se.

Član 6.

U članu 21ž stav 1. posle reči: “odredbama” dodaju se reči: “st. 5. i 6.”, a posle reči: “iz zarade” dodaje se reč: “kvalifikovanog”.

U stavu 2. posle reči: “novozaposlenim licem” dodaju se reči: “iz st. 5. i 6. ovog člana”.

Posle stava 2. dodaju se novi st. 3. i 4, koji glase:

“Izuzetno od st. 1. i 2. ovog člana, poslodavac koji je na dan 31. decembra 2020. godine imao najviše 30 zaposlenih i koji u bilo kom trenutku u periodu od 1. januara 2020. godine zaključno sa 31. decembrom 2021. godine je zaključio, odnosno od 1. januara 2022. godine do 31. decembra 2025. godine zaključi sa kvalifikovanim novozaposlenim licem ugovor o radu u skladu sa zakonom kojim se uređuju radni odnosi i koji to lice prijavi na obavezno socijalno osiguranje u Centralni registar obaveznog socijalnog osiguranja, oslobađa se obaveze plaćanja obračunatog i obustavljenog poreza iz zarade kvalifikovanog novozaposlenog lica, za zaradu isplaćenu zaključno sa 31. decembrom 2025. godine.

Poslodavac iz stava 3. ovog člana ne može da ostvari poresko oslobođenje po osnovu zarade isplaćene u periodu od 1. januara 2023. godine do 31. decembra 2025. godine za kvalifikovano novozaposleno lice iz st. 5. i 6. ovog člana, sa kojim je zaključio ugovor o radu posle 30. juna 2021. godine, a koje je prethodno u bilo kom trenutku posle 1. januara 2020. godine bilo zaposleno kod poslodavca koji je prema redovnom godišnjem finansijskom izveštaju za 2020. godinu imao prosečno više od 30 zaposlenih.”.

Dosadašnji stav 3. postaje stav 5.

U dosadašnjem stavu 4, koji postaje stav 6, reči: “osiguranika preduzetnika” zamenjuju se rečima: “osiguranika samostalnih delatnosti kao preduzetnik”.

Posle dosadašnjeg stava 4, koji je postao stav 6, dodaje se novi stav 7, koji glasi:

“Kvalifikovanim novozaposlenim licem smatra se i lice koje u periodu od 1. januara 2019. godine do 31. decembra 2021. godine nije imalo status osiguranika zaposlenog, odnosno osiguranika samostalnih delatnosti koji je osnivač, odnosno član privrednog društva koji je u radnom odnosu u privrednom društvu čiji je osnivač, odnosno član, a koje je u tom periodu imalo status osiguranika samostalnih delatnosti kao preduzetnik, ukoliko status osiguranika zaposlenog, odnosno osiguranika samostalnih delatnosti koji je osnivač, odnosno član privrednog društva koji je u radnom odnosu u privrednom društvu čiji je osnivač, odnosno član stekne u periodu od 1. januara 2022. godine do 30. aprila 2022. godine zasnivanjem radnog odnosa kod poslodavca iz stava 3. ovog člana ili kod drugog poslodavca koji je na dan 31. decembra 2020. godine imao najviše 30 zaposlenih.”.

U dosadašnjem stavu 5, koji postaje stav 8, reči: “stava 1.” zamenjuju se rečima: “st. 1. i 3.”.

Posle dosadašnjeg stava 6, koji postaje stav 9, dodaje se novi stav 10, koji glasi:

“Poresko oslobođenje iz stava 3. ovog člana može da ostvari i poslodavac koji započne obavljanje delatnosti posle 31. decembra 2021. godine ukoliko u periodu korišćenja oslobođenja nema povezana pravna lica u smislu zakona kojim se uređuje porez na dobit pravnih lica, a ukoliko u bilo kom momentu u tom periodu bude imao povezana lica počev od tog momenta za naredni period gubi pravo na poresko oslobođenje.”.

Dosadašnji st. 7. i 8, koji postaju st. 11. i 12, menjaju se i glase:

“Ako u toku korišćenja poreskog oslobođenja poslodavac smanji broj zaposlenih u odnosu na dan 31. decembar 2019. godine, prestankom radnog odnosa lica koje se ne smatra kvalifikovanim novozaposlenim licem, gubi pravo da koristi poresko oslobođenje za onaj broj kvalifikovanih novozaposlenih lica za koliko je smanjen broj zaposlenih u odnosu na dan 31. decembar 2019. godine, pri čemu, u slučaju kada je poresko oslobođenje ostvareno za više kvalifikovanih novozaposlenih lica, prvo gubi oslobođenje za ono kvalifikovano novozaposleno lice sa kojim je ranije zasnovao radni odnos.

Izuzetno od stava 11. ovog člana, ako u toku korišćenja poreskog oslobođenja poslodavac iz stava 9. ili stava 10. ovog člana smanji broj zaposlenih u odnosu na dan 31. decembar godine u kojoj je započeo obavljanje delatnosti, prestankom radnog odnosa lica koje se ne smatra kvalifikovanim novozaposlenim licem, gubi pravo da koristi poresko oslobođenje za onaj broj kvalifikovanih novozaposlenih lica za koliko je smanjen broj zaposlenih u odnosu na dan 31. decembar godine u kojoj je započeo obavljanje delatnosti, pri čemu, u slučaju kada je poresko oslobođenje ostvareno za više kvalifikovanih novozaposlenih lica, prvo gubi oslobođenje za ono kvalifikovano novozaposleno lice sa kojim je ranije zasnovao radni odnos.”.

U dosadašnjem stavu 9, koji postaje stav 13, reči: “Poslodavac se oslobađa” zamenjuju se rečima: “Poslodavac iz stava 1. ovog člana oslobađa se”.

Posle dosadašnjeg stava 9, koji je postao stav 13, dodaju se novi st. 14, 15. i 16, koji glase:

“Poslodavac iz stava 3. ovog člana oslobađa se obaveze plaćanja obračunatog i obustavljenog poreza iz zarade, na sledeći način:

1)         60% poreza - za zarade isplaćene u periodu od 1. januara 2022. godine do 31. decembra 2022. godine;

2)         50% poreza - za zarade isplaćene u periodu od 1. januara 2023. godine do 31. decembra 2023. godine;

3)         40% poreza - za zarade isplaćene u periodu od 1. januara 2024. godine do 31. decembra 2024. godine;

4)         30% poreza - za zarade isplaćene u periodu od 1. januara 2025. godine do 31. decembra 2025. godine.

Poslodavac iz st. 1, 2. ili 3. ovog člana, u periodu od 1. januara 2022. godine do 31. decembra 2022. godine može za isto kvalifikovano novozaposleno lice da koristi oslobođenje iz stava 13. tačka 3) ovog člana ili oslobođenje iz stava 14. tačka 1) ovog člana.

Izuzetno od stava 14. ovog člana, poslodavac iz stava 3. ovog člana koji koristi oslobođenje za kvalifikovano novozaposleno lice iz stava 7. ovog člana primenjuje oslobođenje iz stava 14. ovog člana umanjeno za tri procentna poena za svaku godinu primene.”.

Dosadašnji stav 10. postaje stav 17.

U dosadašnjem stavu 11, koji postaje stav 18, reči: “st. 3. i 4.” zamenjuju se rečima: “st. 5. i 6.”, a reč: “privremene” zamenjuje se rečju: “prevremene”.

Posle dosadašnjeg stava 11, koji je postao stav 18, dodaje se novi stav 19, koji glasi:

“Kvalifikovanim novozaposlenim licem u smislu stava 7. ovog člana ne smatra se lice koje je u periodu od 1. januara 2019. godine do 30. aprila 2022. godine imalo status korisnika starosne, prevremene starosne ili invalidske penzije.”.

Dosadašnji stav 12. postaje stav 20.

U dosadašnjem stavu 13, koji postaje stav 21, reči: “stava 1.” zamenjuju se rečima: “st. 1. i 3.”.

Član 7.

Posle člana 21ž dodaju se čl. 21z i 21i, koji glase:

“Član 21z

Poslodavac koji zasnuje radni odnos sa novozaposlenim licem, oslobađa se obaveze plaćanja 70% obračunatog i obustavljenog poreza iz zarade novozaposlenog lica, za zaradu isplaćenu zaključno sa 31. decembrom 2024. godine.

Novozaposlenim licem iz stava 1. ovog člana smatra se lice koje u periodu od 1. januara 2019. godine do 28. februara 2022. godine nije imalo status osiguranika zaposlenog, osiguranika samostalnih delatnosti kao preduzetnik, odnosno osiguranika samostalnih delatnosti koji je osnivač odnosno član privrednog društva koji je u radnom odnosu u privrednom društvu čiji je osnivač odnosno član, a koje je status osiguranika zaposlenog, odnosno status osiguranika samostalnih delatnosti koji je osnivač odnosno član privrednog društva koji je u radnom odnosu u privrednom društvu čiji je osnivač odnosno član steklo u periodu od 1. marta 2022. godine do 31. decembra 2022. godine zasnivanjem radnog odnosa kod poslodavca iz stava 1. ovog člana ili kod drugog poslodavca i koje ostvaruje mesečnu zaradu veću od 76.500 dinara.

Poslodavac koji za određeno lice koristi bilo koju vrstu podsticaja koji su uređeni odgovarajućim zakonom, uključujući naknade koje, u okviru programa i mera aktivne politike zapošljavanja, plaća Nacionalna služba za zapošljavanje u skladu sa zakonom kojim se uređuje zapošljavanje i osiguranje za slučaj nezaposlenosti, osim kada koristi oslobođenje u skladu sa odredbom zakona kojim se uređuju doprinosi za obavezno socijalno osiguranje koja se odnosi na istu vrstu olakšice, po osnovu zasnivanja radnog odnosa sa tim licem nema pravo da za to lice ostvari poresko oslobođenje iz ovog člana.

Novozaposlenim licem iz stava 1. ovog člana ne smatra se lice koje je od 1. januara 2019. godine imalo status korisnika starosne, prevremene starosne ili invalidske penzije.

Poslodavcem u smislu stava 1. ovog člana smatra se pravno lice, preduzetnik, preduzetnik paušalac, preduzetnik poljoprivrednik, predstavništvo i ogranak stranog pravnog lica.

Član 21i

Poslodavac - pravno lice, koji u okviru svoje delatnosti na teritoriji Republike obavlja istraživanje i razvoj, oslobađa se obaveze plaćanja 70% obračunatog i obustavljenog poreza iz zarade lica koja su neposredno angažovana na poslovima istraživanja i razvoja, srazmerno vremenu koje takva lica provedu na poslovima istraživanja i razvoja u odnosu na puno radno vreme.

Licem koje je neposredno angažovano na poslovima istraživanja i razvoja smatra se lice koje radi na sprovođenju projekta na način da je neposredno uključeno u identifikovanje i rešavanje odgovarajućih procesnih ili tehničkih problema ili zadataka povezanih sa konkretnim projektom.

Angažovanjem na poslovima istraživanja i razvoja u smislu stava 2. ovog člana ne smatraju se aktivnosti povezane sa direktnim ili indirektnim nadzorom nad sprovođenjem projekta ili aktivnosti podrške u vezi sa sprovođenjem projekta.

Istraživanjem u smislu stava 1. ovog člana smatra se originalno i planirano istraživanje preduzeto u cilju sticanja novog naučnog ili tehničkog znanja i razumevanja, a razvojem primena rezultata istraživanja ili primena drugog naučnog dostignuća ili dizajna u cilju proizvodnje novih ili značajno poboljšanih materijala, uređaja, proizvoda, procesa, sistema ili usluga pre pristupanja komercijalnoj proizvodnji ili korišćenju.

Oslobođenje iz stava 1. ovog člana mogu da koriste pravna lica, koja istraživanje i razvoj sprovode za svoj račun i zadržavaju vlasništvo na nematerijalnoj imovini koja može nastati istraživanjem i razvojem.

Oslobođenje iz stava 1. ovog člana ne primenjuje se na zarade isplaćene zaposlenima angažovanim na aktivnostima istraživanja u cilju pronalaženja i razvoja nafte, gasa ili mineralnih zaliha u ekstraktivnoj industriji.

Poslodavac koji za određeno lice koristi bilo koju vrstu podsticaja koji su uređeni odgovarajućim zakonom, osim kada koristi oslobođenje u skladu sa odredbom zakona kojim se uređuju doprinosi za obavezno socijalno osiguranje koja se odnosi na istu vrstu olakšice, po osnovu zasnivanja radnog odnosa sa tim licem nema pravo da za to lice ostvari poresko oslobođenje iz ovog člana.

Ograničenje u pravu na korišćenje podsticaja u smislu stava 7. ovog člana ne odnosi se na poslodavca koji koristi pravo na dvostruko priznavanje troškova koji su neposredno povezani sa istraživanjem i razvojem u skladu sa zakonom kojim se uređuje porez na dobit pravnih lica.

Ministar bliže uređuje uslove i način ostvarivanja prava iz ovog člana.”.

Član 8.

U članu 51. reči: “platni promet” zamenjuju se rečima: “obavljanje plaćanja pravnih lica, preduzetnika i fizičkih lica koja ne obavljaju delatnost”.

Član 9.

U članu 72. posle stava 2. dodaje se novi stav 3, koji glasi:

“Drugim prenosom uz naknadu u smislu stava 2. ovog člana, smatra se i svaki unos nenovčanog uloga u pravno lice.”.

Dosadašnji stav 3. postaje stav 4.

Član 10.

U članu 72a stav 1. u tački 5) tačka na kraju zamenjuje se tačkom i zapetom.

Dodaje se tačka 6), koja glasi:

“6) se u statusnoj promeni vrši zamena akcija, odnosno udela koje obveznik ima u privrednom društvu prenosiocu, isključivo za akcije, odnosno udele u privrednom društvu sticaocu u skladu sa zakonom kojim se uređuju privredna društva.”.

Član 11.

U članu 74. posle stava 12. dodaju se novi st. 13. i 14, koji glase:

“Nabavna cena akcija, odnosno udela stečenih u statusnoj promeni shodno članu 72a stav 1. tačka 6) ovog zakona, je jednaka nabavnoj ceni akcija, odnosno udela u privrednom društvu prenosiocu, koje su zamenjene za stečene akcije, odnosno udele u privrednom društvu sticaocu.

Nabavnom cenom akcija ili udela stečenih po osnovu prenosa imovinskih prava na koje se odnosi poresko oslobođenje iz člana 79b ovog zakona, smatra se tržišna vrednost tih prava utvrđena od strane ovlašćenog procenitelja za potrebe njihovog unosa kao nenovčanog uloga u kapital privrednog društva rezidenta Republike.”.

Dosadašnji stav 13. postaje stav 15.

U dosadašnjem stavu 14, koji postaje stav 16, reči : “stava 13.” zamenjuju se rečima: “stava 15.”.

Dosadašnji stav 15. postaje stav 17.

Član 12.

U članu 75. stav 4. reči: “st. 13, 14. i 15. ovog zakonaˮ zamenjuju se rečima: “st. 15. do 17. ovog zakonaˮ.

Član 13.

U članu 79a stav 3. reči: “podnese poresku prijavu saglasno članu 95. stav 1. tačka 1) ovog zakona” zamenjuju se rečima: “o gubitku prava obavesti nadležni poreski organ u roku od 30 dana od dana gubitka prava”.

Stav 4. menja se i glasi:

“Ministar bliže uređuje ostvarivanje prava na poresko oslobođenje i gubitak prava iz ovog člana.”.

Član 14.

Posle člana 79a dodaje se član 79b, koji glasi:

“Član 79b

Obveznik koji imovinska prava iz člana 72. stav 1. tačka 2) ovog zakona u celosti unese kao nenovčani ulog u kapital privrednog društva rezidenta Republike, gde je tržišna vrednost tih prava za potrebe tog unosa utvrđena procenom od strane ovlašćenog procenitelja, oslobađa se poreza na kapitalni dobitak ostvaren tim prenosom.

U slučaju da privredno društvo koje je pravo iz člana 72. stav. 1. tačka 2) ovog zakona steklo na način iz stava 1. ovog člana, to pravo u celini otuđi u roku od dve godine od dana njegovog sticanja, odnosno u istom periodu to pravo ustupi na korišćenje u celini ili delimično po ceni koja je niža od cene u skladu sa principom “van dohvata ruke” ukoliko je ustupanje izvršilo povezanom licu ili licu čiji je vlasnik njegovo povezano lice u skladu sa zakonom kojim se uređuje porez na dobit pravnih lica, obveznik gubi pravo na prethodno ostvareno oslobođenje i dužan je da o gubitku prava obavesti nadležni poreski organ u roku od 30 dana od dana gubitka prava, pri čemu će se smatrati da je poreska obaveza dospela u momentu unosa ovih prava u kapital tog privrednog društva.

Ministar bliže uređuje ostvarivanje prava na poresko oslobođenje i gubitak prava iz ovog člana.”.

Član 15.

U članu 87. stav 2. tačka 1) reči: “iz čl. 13. do 15b” zamenjuju se rečima: “iz čl. 13. do 15v”.

Posle stava 3. dodaju se novi st. 4. i 5, koji glase:

“Obveznicima koji poslednjeg dana kalendarske godine za koju se utvrđuje godišnji porez na dohodak građana imaju manje od navršenih 40 godina života, godišnji zbir zarada i oporezivih prihoda iz stava 2. tač. 1) do 3) ovog člana, prethodno umanjenih u skladu sa odredbom stava 3. ovog člana, dodatno se umanjuje za iznos tri prosečne godišnje zarade po zaposlenom isplaćene u Republici u godini za koju se utvrđuje porez, prema podacima republičkog organa nadležnog za poslove statistike.

Umanjenje iz stava 4. ovog člana ne može biti veće od iznosa godišnjeg zbira zarada i oporezivih prihoda iz stava 2. tač. 1) do 3) ovog člana, prethodno umanjenih u skladu sa odredbom stava 3. ovog člana.”.

Dosadašnji st. 4. i 5. postaju st. 6. i 7.

U dosadašnjem stavu 6, koji postaje stav 8, reči: “u skladu sa st. 2. do 5.” zamenjuju se rečima: “u skladu sa st. 2. do 7.”.

Član 16.

U članu 88. stav 1. reči: “stav 6.ˮ zamenjuju se rečima: “stav 8.ˮ.

Član 17.

U članu 95. stav 1. tačka 1) zapeta i reči: “udela u kapitalu pravnih lica, digitalne imovine, kao i investicionih jedinica” zamenjuju se rečima: “i udela u kapitalu pravnih lica”.

U tački 2) posle reči: “hartija od vrednosti” dodaju se reči: “i investicionih jedinica”.

Posle stava 1. dodaje se novi stav 2, koji glasi:

“Obveznik koji u toku godine izvrši prenos digitalne imovine po osnovu kojeg može nastati kapitalni dobitak ili gubitak u skladu sa ovim zakonom, dužan je da podnese poresku prijavu najkasnije u roku od 120 dana od isteka kvartala u kojem je ostvaren prihod po osnovu prenosa digitalne imovine.”.

Dosadašnji st. 2. do 5. postaju st. 3. do 6.

U dosadašnjem stavu 6, koji postaje stav 7, reči: “stava 5.” zamenjuju se rečima: “stava 6.”.

Dosadašnji stav 7. postaje stav 8.

U dosadašnjem stavu 8, koji postaje stav 9, reči: “stava 7.” zamenjuju se rečima: “stava 8.”.

Član 18.

Član 97. briše se.

Član 19.

U članu 99. stav 2. posle reči: “predstavništvoˮ dodaje se zapeta i reč: “ogranakˮ.

Stav 3. menja se i glasi:

“Po osnovu prihoda lica iz člana 100a stav 5. ovog zakona obavezu obračunavanja i plaćanja poreza po odbitku ima domaće pravno lice, kao i deo pravnog lica odnosno poslovna jedinica nerezidentnog pravnog lica iz stava 2. ovog člana, u momentu kada poslodavcu iz druge države isplati iznos za naknadu troškova za rad samo u slučaju kada se porez prethodno ne plati samooporezivanjem saglasno članu 100a stav 5. ovog zakona, bez obzira na to da li je istekao rok iz člana 95. stav 6. i člana 114. stav 1. ovog zakona.”.

Član 20.

U članu 109. stav 6. menja se i glasi:

“Pravo na poresko oslobođenje iz člana 79. stav 1, člana 79a stav 1, člana 79b stav 1. i člana 80. ovog zakona, utvrđuje se rešenjem nadležnog poreskog organa na osnovu dokumentacije o rešavanju stambenog pitanja, odnosno dokumentacije o ulaganju sredstava ostvarenih prodajom digitalne imovine, odnosno o unosu nenovčanog uloga u kapital privrednog društva, priložene uz poresku prijavu.ˮ.

Član 21.

Prvo usklađivanje neoporezivog iznosa zarade od 19.300 dinara iz člana 2. ovog zakona, godišnjim indeksom potrošačkih cena vrši se počev u 2023. godini.

Član 22.

Za poslodavca koji koristi poresku olakšicu iz člana 21ž Zakona o porezu na dohodak građana (“Službeni glasnik RS”, br. 24/01, 80/02, 80/02-dr. zakon, 135/04, 62/06, 65/06-ispravka, 31/09, 44/09, 18/10, 50/11, 91/11-US, 93/12, 114/12-US, 47/13, 48/13-ispravka, 108/13, 57/14, 68/14-dr. zakon, 112/15, 113/17, 95/18, 86/19, 153/20 i 44/21 - u daljem tekstu: Zakon), način utvrđivanja smanjenja broja zaposlenih vršiće se po odredbama člana 6. ovog zakona.

Član 23.

Prihod isplaćen preduzetniku ili preduzetniku paušalcu u smislu člana 31. Zakona, zaključno sa 30. aprilom 2022. godine, i koji je oporezovan kao prihod od samostalne delatnosti, smatraće se prihodom od samostalne delatnosti bez obzira na prirodu njegovog odnosa sa nalogodavcem u smislu odredaba člana 85. Zakona, odnosno člana 9. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji (“Službeni glasnik RS”, br. 80/02, 84/02-ispravka, 23/03-ispravka, 70/03, 55/04, 61/05, 85/05-dr. zakon, 62/06-dr. zakon, 61/07, 20/09, 72/09-dr. zakon, 53/10, 101/11, 2/12-ispravka, 93/12, 47/13, 108/13, 68/14, 105/14, 91/15-autentično tumačenje, 112/15, 15/16, 108/16, 30/18, 95/18, 86/19, 144/20 i 96/21) u slučaju kada taj preduzetnik ili preduzetnik paušalac postane kvalifikovano novozaposleno lice iz člana 6. stav 6. ovog zakona.

Član 24.

Na utvrđivanje godišnjeg poreza na dohodak građana za 2021. godinu primenjuju se odredbe ovog zakona.

Član 25.

Propisi za izvršavanje ovog zakona doneće se u roku od 120 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Član 26.

Odredbe ovog zakona primenjivaće se od 1. januara 2022. godine, osim odredaba člana 7. ovog zakona, koje će se primenjivati od 1. marta 2022. godine.

Član 27.

Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u “Službenom glasniku Republike Srbije”.

IZ OBRAZLOŽENJA

II. RAZLOZI ZA DONOŠENjE ZAKONA

• Problemi koje ovaj zakon treba da reši, odnosno ciljevi koji se ovim zakonom postižu

Razlozi za donošenje ovog zakona sadržani su u potrebi da se, u cilju obezbeđivanja uslova za dalje sprovođenje sveobuhvatne reforme poslovnog okruženja i borbe protiv “sive ekonomije” stvore uslovi za efikasnije suzbijanje nelegalnog rada fizičkih lica, priliv investicija, zapošljavanje i privredni rast i omogućavanje povoljnijih uslova privređivanja rasterećenjem privrednih subjekata. S tim u vezi, predloženo je dalje fiskalno rasterećenje prihoda po osnovu rada povećanjem neoporezivog iznosa zarade i stimulisanje zapošljavanja uvođenjem novih poreskih olakšica za zapošljavanje određenih kategorija lica i produženjem perioda primene postojećih olakšica.

 Predloženo je povećanje neoporezivog iznosa zarade sa 18.300 dinara na 19.300 dinara mesečno, što praktično znači da se smanjuje osnovica poreza na zaradu pa i iznos poreza po tom osnovu. Na taj način obezbeđuje se manje fiskalno opterećenje prihoda koje fizička lica ostvare po osnovu rada, kao i smanjenje troškova poslovanja za poslodavce.

U cilju podsticanja zapošljavanja, predloženo je uvođenje novih olakšica za poslodavce po osnovu zarade novozaposlenih lica i za poslodavce po osnovu zarade lica koja su neposredno angažovana na poslovima istraživanja i razvoja. Naime, predlaže se uvođenje nove olakšice za poslodavce u vidu oslobođenja od plaćanja 70% obračunatog i obustavljenog poreza iz zarade novozaposlenog lica, za zaradu isplaćenu zaključno sa 31. decembrom 2024. godine. Pored toga, predložena je olakšica za poslodavce koji u okviru svoje delatnosti na teritoriji Republike Srbije obavljaju istraživanje i razvoj, na način da poslodavac ima pravo na oslobođenje od plaćanja 70% obračunatog i obustavljenog poreza iz zarade novozaposlenog lica koja su neposredno angažovana na poslovima istraživanja i razvoja, srazmerno vremenu koje ta lica provedu na poslovima istraživanja i razvoja u odnosu na puno radno vreme.

Predloženo je i produženje perioda primene postojećih poreskih olakšica za zapošljavanje novih lica u vidu prava na povraćaj dela plaćenog poreza po osnovu zarade novozaposlenog lica u procentu od 65% do 75%, sa 31. decembra 2021. godine na 31. decembar 2022. godine.

U vezi sa poreskim oslobođenjem po osnovu zarade osnivača zaposlenog u novoosnovanom privrednom društvu koje obavlja inovacionu delatnost predložena je izmena koja se odnosi na uslov za ostvarivanje oslobođenja sa ciljem da poresko oslobođenje postane trajna mera.

Predlaže se preciziranje i produženje perioda primene oslobođenja od plaćanja poreza po osnovu zarade kvalifikovanog novozaposlenog lica, na način da se propisuju dodatni uslovi za nastavak ostvarivanja prava na poresko oslobođenje po osnovu zarade kvalifikovanog novozaposlenog lica do 2025. godine.

Predlaže se uvođenje oslobođenja od poreza na kapitalni dobitak za obveznika koji autorsko i srodna prava i prava industrijske svojine u celosti unese kao nenovčani ulog u kapital privrednog društva rezidenta Republike Srbije.

Predloženo je umanjenje dohotka za oporezivanje godišnjim porezom za obveznike koji imaju manje od 40 godina života, na način da se obveznicima koji poslednjeg dana kalendarske godine za koju se utvrđuje godišnji porez na dohodak građana imaju manje od 40 godina života godišnji zbir zarada, oporezivog prihoda od samostalne delatnosti i oporezivih prihoda od autorskog i srodnih prava i prava industrijske svojine dodatno umanjuje za iznos tri prosečne godišnje zarade po zaposlenom isplaćene u Republici Srbiji u godini za koju se utvrđuje porez.

Pored toga, uvodi se izuzimanje od oporezivanja naknade koju ostvaruju studenti koji obavljaju učenje kroz rad, kao materijalno i finansijsko obezbeđenje, u skladu sa zakonom kojim se uređuje dualni model studija. Ovo izuzimanje je uvedeno radi ujednačavanja poreskog tretmana naknada kao materijalnog i finansijskog obezbeđenja koje ostvaruju studenti koji obavljaju učenje kroz rad u skladu sa Zakonom o dualnom modelu studija u visokom obrazovanju (“Službeni glasnik RS”, broj 66/19) sa naknadama koje ostvaruju učenici koji obavljaju učenje kroz rad u skladu sa Zakonom o dualnom obrazovanju (“Službeni glasnik RS”, br. 101/17 i 6/20).

Osnovna sadržina predloženih izmena i dopuna Zakona o porezu na dohodak građana (“Službeni glasnik RS”, br. 24/01, 80/02, 80/02-dr. zakon, 135/04, 62/06, 65/06-ispravka, 31/09, 44/09, 18/10, 50/11, 91/11-US, 93/12, 114/12-US, 47/13, 48/13-ispravka, 108/13, 57/14, 68/14-dr. zakon, 112/15, 113/17, 95/18, 86/19, 153/20 i 44/21 - u daljem tekstu: Zakon) odnosi se na:

            - povećanje neoporezivog iznosa zarade sa 18.300 dinara na 19.300 dinara mesečno;

- uvođenje olakšice za poslodavce koji zasnuju radni odnos sa novim licima, kao i olakšica za poslodavca po osnovu zarade lica koja su neposredno angažovana na poslovima istraživanja i razvoja;

            - uvođenje oslobođenja od poreza na kapitalni dobitak po osnovu unosa autorskog i srodnih prava i prava industrijske svojine u kapital privrednog društva;

 - produženje perioda primene postojećih olakšica za zapošljavanje novih lica;

            - uvođenje umanjenja dohotka za oporezivanje godišnjim porezom za obveznike koji imaju manje od 40 godina života;

            - izuzimanje od oporezivanja naknade koju ostvaruju studenti koji obavljaju učenje kroz rad kao materijalno i finansijsko obezbeđenje saglasno zakonu kojim se uređuje dualni model studija;

            - preciziranje određenih odredaba u smislu stvaranja uslova za adekvatnu primenu Zakona.

• Razmatrane mogućnosti da se problemi reše i bez donošenja zakona

Imajući u vidu da je reč o elementima sistema i politike javnih prihoda koji se, saglasno odredbama Zakona o budžetskom sistemu (“Službeni glasnik RS”, br. 54/09, 73/10, 101/10, 101/11, 93/12, 62/13, 63/13-ispravka, 108/13, 142/14, 68/15-dr. zakon, 103/15, 99/16, 113/17, 95/18, 31/19, 72/19 i 149/20) uvode zakonom, to znači da se izmene i dopune tih elemenata mogu vršiti samo zakonom. Prema tome, kako se materija koja se uređuje ovim zakonom odnosi na oporezivanje prihoda građana i spada u zakonodavnu regulativu, nije razmatrano, niti je bilo osnova za razmatranje njenog uređenja drugim zakonom ili podzakonskim aktom.

• Zašto je donošenje zakona najbolji način za rešavanje problema

S obzirom da se radi o zakonskoj materiji, određena postojeća zakonska rešenja jedino je i moguće menjati i dopunjavati donošenjem zakona, tj. izmenama i dopunama Zakona.

Uređivanjem poreskopravne materije, ovim zakonom daje se doprinos pravnoj sigurnosti i obezbeđuje javnosti dostupnost u pogledu vođenja poreske politike, s obzirom da se ovaj zakon kao opšti pravni akt objavljuje i stvara jednaka prava i obaveze za sve subjekte koji se nađu u istoj poreskopravnoj situaciji.

III. OBJAŠNjENjE OSNOVNIH PRAVNIH INSTITUTA

I POJEDINAČNIH REŠENjA

Uz član 1.

U članu 9. Zakona izmenom stava 1. tačka 23a) precizira se da izuzimanje od oporezivanja porezom na dohodak građana može da se ostvari za primanja studenata koji obavljaju učenje kroz rad. Na ovaj način se uvodi izuzimanje naknade koju ostvaruju studenti koji obavljaju učenje kroz rad u dualnom modelu studija kao materijalno i finansijsko obezbeđenje uz već postojećim zakonskim rešenjem propisano izuzimanje naknade za učenike u dualnom obrazovanju. Vrši se i terminološko usaglašavanje odredbe.

Uz član 2.

Izmenama člana 15a Zakona vrši se povećanje neoporezivog iznosa zarade sa 18.300 na 19.300 dinara mesečno.

Uz čl. 3. i 4.

U čl. 21v stav 1. Zakona i 21d stav 1. Zakona, kojima se uređuje pravo poslodavca na povraćaj dela plaćenog poreza, u procentu od 65% do 75% po osnovu zarade novozaposlenih lica, predlaže se produženje važenja postojećih olakšica. Kako olakšice ističu zaključno sa 31. decembrom 2021. godine, predlaže se produženje perioda njihove primene na 31. decembar 2022. godine.

Uz član 5.

U članu 21e Zakona, kojim je uređena olakšica za poslodavca - novoosnovano privredno društvo koje obavlja inovacionu delatnost, vrši se brisanje odredbe stava 6. ovog člana, kojom je bio propisan uslov za ostvarivanje olakšice. Na taj način poresko oslobođenje iz ovog člana postaje trajna mera, na način da će pravo na korišćenje oslobođenja moći da ostvare poslodavci nezavisno od trenutka osnivanja privrednog društva.

Uz član 6.

Vrši se izmena člana 21ž Zakona, kojim je uređena olakšica za poslodavca koji zasnuje radni odnos sa kvalifikovanim novozaposlenim licem, tako što se propisuju dodatni uslovi za nastavak perioda primene ove poreske olakšice do 2025. godine.

Uz član 7.

Vrši se dodavanje dva nova člana kojima se uređuju nove olakšice za zapošljavanje.

Novododatim članom 21z uređuje se nova olakšica za poslodavca koji zasnuje radni odnos sa novozaposlenim licem, na način da se poslodavac oslobađa obaveze plaćanja 70% obračunatog i obustavljenog poreza iz zarade novozaposlenog lica za zaradu isplaćenu zaključno sa 31. decembrom 2024. godine.

Novododatim članom 21i uređuje se nova olakšica za poslodavca po osnovu zarade lica koja su neposredno angažovana na poslovima istraživanja i razvoja. Poslodavac koji u okviru svoje delatnosti na teritoriji Republike Srbije obavlja istraživanje i razvoj oslobađa se obaveze plaćanja 70% obračunatog i obustavljenog poreza iz zarade lica koja su neposredno angažovana na poslovima istraživanja i razvoja, srazmerno vremenu koje takva lica provedu na poslovima istraživanja ili razvoja u odnosu na puno radno vreme.

Uz član 8.

U članu 51. Zakona vrši se pravno-tehničko preciziranje odredbe u vezi sa obavezom preduzetnika da sva plaćanja vrši preko tekućeg računa. Precizira se da je preduzetnik dužan da sva plaćanja vrši preko tekućeg računa kod banke i da vodi sredstva na tom računu u skladu sa zakonom kojim se uređuje obavljanje plaćanja pravnih lica, preduzetnika i fizičkih lica koja ne obavljaju delatnost.

Uz član 9.

U članu 72. Zakona vrši se preciziranje pojma prenosa kod oporezivanja prihoda porezom na kapitalni dobitak, na način da se drugim prenosom uz naknadu smatra i svaki unos nenovčanog uloga u pravno lice.

Uz član 10.

Vrši se dopuna člana 72a Zakona, tako što se razlika koja je nastala zamenom akcija, odnosno udela koje obveznik ima u privrednom društvu prenosiocu isključivo za akcije odnosno udele u privrednom društvu sticaocu, koja zamena se vrši u statusnoj promeni, je predmet poreskog izuzimanja po osnovu poreza na kapitalne dobitke.

Uz član 11.

U članu 74. Zakona dodaju se novi stavovi kojima se uređuje nabavna cena akcija odnosno udela koji su stečeni u statusnoj promeni kada se vrši zamena akcija, odnosno udela koje obveznik ima u privrednom društvu prenosiocu isključivo za akcije odnosno udele u privrednom društvu sticaocu, kao i nabavna cena akcija ili udela stečenih prenosom autorskog i srodnih prava i prava industrijske svojine koje su unete kao nenovčani ulog u kapital privrednog društva po osnovu kog je obveznik stekao pravo na poresko oslobođenje.

Uz član 12.

U članu 75. Zakona vrši se preciziranje u pogledu pozivanje na odgovarajuće odredbe Zakona.

Uz član 13.

U članu 79a Zakona vrši se izmena koja se odnosi na rok za obaveštavanje nadležnog poreskog organa o gubitku prava na poresko oslobođenje, na način da je u slučaju smanjenja osnovnog kapitala obveznik koji izgubi pravo na prethodno ostvareno oslobođenje po osnovu ulaganja novčanih sredstava koja su ostvarena prodajom digitalne imovine u osnovni kapital privrednog društva rezidenta Republike Srbije, dužan da o tome obavesti nadležni poreski organ u roku od 30 dana od dana gubitka prava.

Uz član 14.

Novododatim članom 79b Zakona uređuje se novo poresko oslobođenje u slučaju unosa autorskog i srodnih prava i prava industrijske svojine u kapital privrednog društva, na način da se obveznik koji autorsko i srodna prava i prava industrijske svojine u celosti unese kao nenovčani ulog u kapital privrednog društva rezidenta Republike Srbije oslobađa poreza na kapitalni dobitak ostvaren tim prenosom.

Uz član 15.

U članu 87. Zakona uređuje se umanjenje dohotka za oporezivanje godišnjim porezom na dohodak građana za obveznike koji imaju manje od 40 godina života, tako da se obveznicima godišnjeg poreza na dohodak građana koji poslednjeg dana kalendarske godine za koju se utvrđuje godišnji porez na dohodak građana imaju manje od navršenih 40 godina života, godišnji zbir zarada, oporezivog prihoda od samostalne delatnosti i oporezivih prihoda od autorskog i srodnih prava i prava industrijske svojine dodatno umanjuje za iznos tri prosečne godišnje zarade po zaposlenom isplaćene u Republici Srbiji u godini za koju se utvrđuje porez.

Uz član 16.

U članu 88. Zakona se vrši tehnička izmena u vezi sa pozivanjem na odgovarajuću odredbu Zakona.

Uz član 17.

U članu 95. Zakona vrši se preciziranje u pogledu rokova za podnošenje poreske prijave.

Precizira se rok za podnošenje poreske prijave u slučaju kada obveznik ostvari prihod po osnovu prenosa investicionih jedinica po osnovu kojeg može da nastane kapitalni dobitak ili gubitak, na način da se umesto roka od 30 dana od dana kada je obveznik ostvario ili započeo ostvarivanje prihoda propisuje rok od 30 dana od isteka svakog kalendarskog polugodišta u kojem je izvršen prenos investicionih jedinica.

Pored toga, uređuje se rok za podnošenje poreske prijave u slučaju prenosa digitalne imovine po osnovu kog prenosa može da nastane kapitalni dobitak ili kapitalni gubitak, kao rok od 120 dana od isteka kvartala u kojem je ostvaren prihod po osnovu prenosa digitalne imovine.

Uz član 18.

Član 97. Zakona se briše iz razloga što je ovom odredbom bio propisan podzakonski akt čiji je period primene istekao (Pravilnik o obliku i sadržini poreske prijave za utvrđivanje poreza na prihode građana - “Službeni glasnik RS”, br. 39/01 i 46/01-ispravka).

Uz član 19.

U članu 99. Zakona vrši se preciziranje odredbe u vezi sa obračunavanjem i plaćanjem poreza po odbitku. Precizira se da obavezu obračunavanja i plaćanja poreza po odbitku ima i deo pravnog lica, odnosno poslovna jedinica nerezidentnog pravnog lica koja je registrovana kod nadležnog državnog organa.

Uz član 20.

U članu 109. Zakona vrši se preciziranje u pogledu obaveze podnošenja dokumentacije o unosu nenovčanog uloga u kapital privrednog društva prilikom podnošenja poreske prijave za svrhu utvrđivanja prava na poresko oslobođenje.

Uz član 21.

Prelazna odredba u vezi sa usklađivanjem neoporezivog iznosa zarade godišnjim indeksom potrošačkih cena.

Uz član 22.

Prelazna odredba koja se odnosi na način utvrđivanja smanjenja broja zaposlenih kao uslova za nastavak korišćenja olakšice za zaposlene kod poslodavca koji koristi poresku olakšicu iz člana 21ž Zakona.

Uz član 23.

Predlaže se da se prihod isplaćen preduzetniku ili preduzetniku paušalcu u smislu člana 31. Zakona, smatra prihodom od samostalne delatnosti bez obzira na prirodu njegovog odnosa sa nalogodavcem u smislu odredaba člana 85. Zakona, odnosno člana 9. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji, u slučaju kada taj preduzetnik ili preduzetnik paušalac postane kvalifikovano novozaposleno lice.

Uz član 24.

Odnosi se na utvrđivanje godišnjeg poreza za 2021. godinu.

Uz član 25.

Navodi se da će se podzakonski akti za izvršavanje ovog zakona doneti u roku od 120 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Uz član 26.

Precizira se početak primene ovog zakona.

Uz član 27.

Predlaže se da ovaj zakon stupi na snagu osmog dana od dana objavljivanja u “Službenom glasniku Republike Srbije”.

Izvor: Vebsajt Narodne skupštine, 04.11.2021.