ZAKON O IZMENAMA I DOPUNAMA ZAKONA O GLAVNOM GRADU: Zakon stupa na snagu 6. juna 2019. godine
Zakon o izmenama i dopunama Zakona o glavnom gradu ("Sl. glasnik RS", br. 37/2019 - dalje: Zakon) koji bi, kako je mesecima najavljivano, konačno trebalo da omogući decentralizaciju i veća ovlašćenja prestoničkim opštinama, napokon je usvojen u Narodnoj skupštini.
Ovaj akt stupa na snagu 6. juna 2019. godine, kako je to predviđeno članom 23 ovog Zakona, naglašava Sandra Pantelić, načelnica Gradske uprave.
Da bi beogradske opštine i Beograđani osetili korist od ovih izmena neće biti dovoljno da samo Zakon stupi na snagu. Potrebno je da se njemu prilagodi i Statut grada Beograda "Sl. list grada Beograda", br. 39/2008, 6/2010 i 23/2013 i "Sl. glasnik RS", br. 7/2016 - odluka US).
Iako Zakonom nije posebno naglašeno, predviđeno je da sedam prigradskih opština mogu, uz saglasnost grada, da osnivaju komunalna preduzeća
– Članom 22 Zakona propisano je da će Beograd uskladiti Statut sa ovim Zakonom, ali i sa Zakonom o izmenama i dopunama Zakona o lokalnoj samoupravi ("Sl. glasnik RS", br. 47/2018) u roku od 90 dana od dana stupanja na snagu Zakona. Skupština grada će dostaviti predlog Statuta ministarstvu nadležnom za lokalnu samoupravu radi pribavljanja mišljenja i to najkasnije 45 dana od stupanja na snagu ovog Zakona. Ministarstvo treba da mišljenje o usklađenosti predloga Statuta sa navedenim zakonima izda u roku od 15 dana od prijema predloga Statuta. Ukoliko se u tom roku ne izjasni, smatraće se da je dato pozitivno mišljenje – objašnjava Pantelićeva.
Zamenik gradonačelnika Goran Vesić nedavno je napomenuo da će, ako se Zakon nađe na dnevnom redu Narodne skupštine do kraja maja, novi Statut biti usvojen do kraja juna. Jer, kako je pre nekoliko sedmica objasnio, nacrt najvišeg gradskog akta je potpuno spreman.
Koje veće nadležnosti od sadašnjih će beogradske opštine ubuduće imati nije precizno navedeno u samim izmenama Zakona. Kako naglašava Pantelićeva, nova ovlašćenja biće detaljnije obrazložena upravo u Statutu grada.
Pre usvajanja Zakona isticano je da će ubuduće prestonica biti podeljena na opštine u prigradskoj i one u gradskoj zoni i da će se ta podela najviše osetiti u drugačijim ovlašćenjima koje će prigradske opštine imati.
U usvojenim zakonskim izmenama Barajevo, Sopot, Surčin, Grocka, Obrenovac, Mladenovac i Lazarevac nigde se ne pominju kao prigradske opštine, već kao gradske. Ali, da izmenjen Zakon za ovih sedam opština predviđa drugačiji status može se nazreti po nekim drugim odredbama. Jedna od njih je ona koja se tiče osnivanja javnih komunalnih preduzeća. Članom šest Zakona sada je predviđeno da ovih sedam opština mogu, uz saglasnost grada, da osnuju komunalna preduzeća. Pitanje je zašto je to u Zakonu posebno naglašeno, ako se zna da su udaljenije gradske opštine i do sada imale zasebna javna komunalna preduzeća.
Jedna od ključnih novina najavljivana u susret zakonu bila je promena u oblasti legalizacije i izdavanja građevinskih dozvola. Kako su nadležni navodili, centralnim opštinama bi trebalo da se omogući da ubuduće legalizuju objekte do 400 kvadrata i da izdaju građevinske dozvole do 1.500 kvadrata, a prigradskim da legalizuju do 3.000 kvadrata i da izdaju građevinske dozvole do 5.000 kvadrata.
U izmenjenom Zakonu tačka koja se tiče legalizacije i izdavanja dozvola ne postoji ovako precizno definisana. Ali, u okviru izmenjenog člana osam koji se bavi nadležnostima prestonice ukazano je da će se novim Statutom utvrditi podela poslova između grada i njegovih opština kada je reč o sprovođenju postupka eksproprijacije, izdavanju građevinskih dozvola i poljoprivrednoj inspekciji.
Konkretnija novina u izmenjenom Zakonu je član 20-a kojim je predviđeno da i gradske opštine, u skladu sa Statutom grada, mogu da osnuju komisiju za planove i da donose urbanističke projekte za svoje područje. U tom slučaju trećina članova komisije imenovaće se na predlog Skupštine grada.
Ovo će se, kako su ranije isticali gradski čelnici, odnositi na prigradske opštine kako bi se brže razvijale i bolje privlačile investitore.
Prenos ostalih dodatnih ovlašćenja na opštine koja su ranije pominjana poput onih u obrazovanju, sportu ili kada je reč o splavovima, nije detaljnije naglašen u Zakonu.
Decentralizacija beogradskih opština, kako je nedavno rekao Goran Vesić, neće se završiti time što će prigradske i gradske opštine dobiti veća ovlašćenja zakonom i Statutom. Ona će biti gotova kada opštine, pogotovo prigradske, budu krenule da prave uslužne centre za građane, naveo je tada Vesić.
Posle izmena Zakona prestonica više neće moći da ukida postojeće opštine ili da ih spaja sa drugima. Kao i posao izdavanja građevinskih dozvola, i osnivanje i ukidanje opština biće detaljnije pojašnjeno u Statutu. Neke nove odredbe Zakona već uveliko kritikuje opozicija. Deo opozicionara pita gde je u Zakonu pojam prigradske opštine i čemu ubacivanje člana o osnivanju komunalnih preduzeća, kada su neke opštine i do sada mogle da ih osnivaju. Za drugi deo opozicije sporan je budući način izbora članova saveta mesnih zajednica, jer kako ocenjuju, ovaj izbor biće centralizovaniji nego do sada.
Izvor: Vebsajt Politika, Dejan Aleksić, 03.06.2019.Naslov: Redakcija