PROFESIONALNO ZVANJE U SMISLU NOVOG ZAKONA O RAČUNOVODSTVU KAO USLOV ZA UPIS U REGISTAR PRUŽALACA RAČUNOVODSTVENIH USLUGA: Osvrt na Mišljenje Ministarstva finansija br. 011-00-1034/2019-16 od 5.12.2019. godine u vezi sa primenom člana 18. novog Zakona o računovodstvu
Prema članu 18. Zakona o računovodstvu ("Sl. glasnik RS", br. 73/2019 - dalje: novi Zakon), propisani su uslovi za upis u Registar pružalaca računovodstvenih usluga (dalje: Registar), za pravna lica i preduzetnike čija je pretežna delatnost obavljanje računovodstvenih usluga. Registar treba da počne sa radom od 1. januara 2021. godine a ovim licima je ostavljen rok da se upišu u Registar tj. usklade sa odredbama novog Zakona do 1. januara 2023. godine.
Naime članom 18. novog Zakona je propisano sledeće:
" U Registar može biti upisano pravno lice, odnosno preduzetnik koje ima dozvolu za pružanje računovodstvenih usluga izdatu u skladu sa ovim zakonom.
Dozvolu iz stava 1. ovog člana rešenjem izdaje Komora ovlašćenih revizora (dalje: Komora) pravnom licu pod uslovom da:
1) ima registrovanu pretežnu delatnost za pružanje računovodstvenih usluga;
2) osnivač, odnosno stvarni vlasnik, kao i član organa upravljanja pravnog lica koje ima registrovanu pretežnu delatnost za pružanje računovodstvenih usluga, nije osuđen pravnosnažnom presudom za krivično delo u smislu zakona kojim se uređuje odgovornost pravnih lica za krivična dela, odnosno ukoliko je osnivač, odnosno vlasnik, kao i član organa upravljanja pravnog lica fizičko lice da nije pravnosnažno osuđeno za krivična dela iz stava 6. tačka 2) ovog člana;
3) ima u radnom odnosu sa punim radnim vremenom najmanje jednog zaposlenog sa profesionalnim zvanjem u oblasti računovodstva ili revizije, koje je stečeno kod profesionalne organizacije članice Međunarodne federacije računovođa."
Dakle, jedan od uslova za upis u registar jeste i da pravno lice odnosno preduzetnik čija je pretežna delatnost pružanje računovodstvenih usluga, odnosno koje ima dozvolu za pružanje računovodstvenih usluga koji izdaje Komora ovlašćenih revizora (dalje: Komora), jeste da ima u radnom odnosu sa punim radnim vremenom najmanje jednog zaposlenog sa profesionalnim zvanjem u oblasti računovodstva ili revizije, koje je stečeno kod profesionalne organizacije članice Međunarodne federacije računovođa (dalje: IFAC).
Takođe, prelaznim odredbama novog Zakona je definisano da se prethodno stečena profesionalna zvanja iz oblasti računovodstva i revizije u skladu sa svim ranije važećim zakonima priznaju u smislu upisa u Registar.
Međutim, novim Zakonom nije precizirano da li je osim stečenog sertifikata iz oblasti računovodstva potrebno pohađati i određenu kontinuiranu edukaciju (kao što je to propisano za revizore), biti član nekog stručnog udruženja, skupljati određene bodove i sl. Takođe, nije propisano ni na koji način i koji ispiti se polažu za sticanje profesionalnog zvanja. Tim povodom URIKS je zatražio mišljenje od Ministarstva finansija koje je izdalo Mišljenje br. 011-00-1034/2019-16 od 5.12.2019. godine čiji izvod dajemo u nastavku.
Iz Mišljenja Ministarstva finansija br. 011-00-1034/2019-16 od 5.12.2019. godine:
"...1) Trenutno u Republici Srbiji status članice Međunarodne federacije računovođa (International Federation of Accountants - IFAC) u smislu člana 18. Zakona imaju dve profesionalne organizacije i to: Komora ovlašćenih revizora i Savez računovođa i revizora Srbije;
2) Kao što je gore navedeno, Zakonom (član 18. stav 2. tačka 3) i član 18. stav 6. tačka 3)) je propisana obaveza da pravno lice, odnosno preduzetnik koji želi da se profesionalno bavi pružanjem računovodstvenih usluga, ima u radnom odnosu sa punim radnim vremenom najmanje jednog zaposlenog sa profesionalnim zvanjem u oblasti računovodstva ili revizije, koje je stečeno kod profesionalne organizacije članice Međunarodne federacije računovođa, ili sâm preduzetnik mora ispunjavati ovaj kriterijum.
Dakle, Zakonom nisu propisani uslovi za sticanje profesionalnih zvanja za fizička lica, već su ti uslovi propisani internim aktima i procedurama profesionalnih organizacija koje su članice IFAC-a i kod kojih se mogu steći profesionalna zvanja u oblasti računovodstva ili revizije. Samim tim, pitanja koja se odnose na polaganje ispita, program za polaganje istih, obavezno članstvo u profesionalnoj organizaciji koja je članica IFAC-a, pohađanje kontinuirane profesionalne edukacije i sl. nisu uređena Zakonom već je o istima neophodno da se zainteresovana lica informišu direktno kod neke od profesionalnih organizacija članica IFAC-a. Ovom prilikom dodatno ukazujemo da, pored navedenih članica IFAC-a u Republici Srbiji, na svetu postoji preko 170 članica Međunarodne federacije računovođa, iz preko 110 različitih zemalja;
3) Odredbama člana 63. Zakona (prelazne i završne odredbe) utvrđeno je da lica iz člana 18. stav 2. tačka 3) i stav 6. tačka 3) ovog zakona koja su stekla profesionalna zvanja u skladu sa Zakonom o računovodstvu ("Sl. list SRJ", br. 46/1996, 74/1999, 22/2001 i 71/2001) i Zakonom o računovodstvu i reviziji ("Sl. list SRJ", br.71/2002 i "Sl. glasnik RS", br.55/2004), mogu ta zvanja shodno koristiti za ispunjavanje zahteva iz člana 18. stav 2. tačka 3) i stav 6. tačka 3). Samim tim, mišljenja smo da lica koja su stekla profesionalna zvanja (kod bilo koje od organizacija ili institucija koje su u to vreme bile zakonima ovlašćene da zvanja izdaju) u periodu važenja pomenutih zakona, mogu ta zvanja nesmetano koristiti za ispunjavanje uslova iz člana 18. stav 2. tačka 3) i stav 6. tačka 3) Zakona."
Shodno navedenom mišljenju jasno je da novi Zakon ne obavezuje fizička lica koja steknu profesionalno zvanje polaganjem ispita kod profesionalne organizacije članice IFAC-a, da moraju istovremeno da postanu članovi te profesionalne organizacije. Takođe, ova fizička lica koja su stekla zvanje ne moraju ni da pohađaju kontinuiranu edukaciju (seminare, savetovanja), kao ni da stiču određene bodove, budu pretplatnici stručnih izdanja i sl, već im je jednom stečeni sertifikat o profesionalnom zvanju dovoljan dokaz za upis u Registar u skladu sa članom 18. stav 2. tačka 3) novog Zakona.
Pored toga, iz novog Zakona i navedenog mišljenja, jasno proizilazi da fizička lica koja su profesionalno zvanje stekla u skladu sa odredbama ranijih zakona iz oblasti računovodstva i revizije, ta zvanja mogu koristiti za potrebe ispunjavanja uslova za upis pravnih lica i preduzetnika u Registar bez obzira da li su nakon što su stekla zvanje postali članovi profesionalnih organizacija gde su polagali, odnosno da li su pohađali određene edukacije i ispunjavali druge obaveze koje su im nametnute.
Izvor: Redakcija, 16.12.2019.