Stručni komentar
ZAKLJUČAK POSLOVNIH KNJIGA ZA 2020. GODINU
• Rok najkasnije do 30. juna 2021. godine •
Privredni subjekti su dužni da poslovne knjige za 2020. godinu zaključe najkasnije do 30. juna 2021. godine. Naime, odredbom člana 27. Zakona o računovodstvu ("Sl. glasnik RS", br. 73/2019 - dalje: Zakon), propisano je da se poslovne knjige zaključuju posle knjiženja svih poslovnih promena i obračuna na kraju poslovne godine, kao i u slučajevima statusnih promena, prestanka poslovanja i u drugim slučajevima u kojima je neophodno zaključiti poslovne knjige. Pomoćne knjige koje se koriste više od jedne godine zaključuju se po prestanku njihovog korišćenja. Poslovne knjige se zaključuju najkasnije do roka za dostavljanje finansijskih izveštaja.
Međutim, treba imati u vidu da se prema članu 13. Zakona, otvaranje poslovnih knjiga vrši na početku poslovne godine na osnovu zaključnog bilansa stanja prethodne godine. Dakle, ne mogu se otvoriti poslovne knjige za 2021. godinu ukoliko prethodno nisu zaključene poslovne knjige za 2020. godinu.
U skladu sa Pravilnikom o kontnom okviru i sadržini računa u kontnom okviru za privredna društva, zadruge i preduzetnike ("Sl. glasnik RS", br. 95/2014), na računu 724 - Prenos dobitka ili gubitka, iskazuje se ostvareni dobitak ili gubitak na kraju obračunskog perioda zaduženjem ili odobrenjem ovog računa u korist ili na teret računa 720, 721, 722 i 723. Ostvareni dobitak koji nije raspoređen, na kraju obračunskog perioda prenosi se zaduženjem računa 724 u korist računa 341 - Neraspoređeni dobitak tekuće godine. Ostvareni gubitak na kraju obračunskog perioda prenosi se na teret računa 351 - Gubitak tekuće godine, u korist računa 724.
Dakle, na računu 724 evidentira se sledeće:
- prenos dobitka ili gubitka sa računa 720,
- prenos tekućeg poreskog rashoda sa računa 721,
- prenos odloženih poreskih prihoda ili rashoda sa računa 722,
- prenos isplaćenih ličnih primanja sa računa 723.
Navedeno evidentiranje se sprovodi prilikom sastavljanja finansijskih izveštaja tj. utvrđivanja rezultata.
Primer knjiženja zaključka računa uspeha glavne knjige i utvrđivanja rezultata tekuće godine kada privredno društvo posluje sa dobitkom
Na osnovu pretpostavljenih podataka o prihodima i rashodima, kao i iznosu poreza na dobit i odloženih poreskih prihoda i rashoda, izvršen je zaključak računa uspeha i utvrđen rezultat tekuće godine.
R. br. |
Račun |
OPIS |
Iznos |
||
duguje |
potražuje |
duguje |
potražuje |
||
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
1) |
599 |
|
Prenos rashoda |
10.000.000 |
|
|
|
50 do 59 |
Rashodi |
|
10.000.000 |
zaključak računa rashoda |
|||||
2) |
60 do 69 |
|
Prihodi |
13.000.000 |
|
|
|
699 |
Prenos prihoda |
|
13.000.000 |
zaključak računa rashoda |
|||||
3) |
699 |
|
Prenos prihoda |
13.000.000 |
|
|
|
599 |
Prenos rashoda |
|
10.000.000 |
|
|
710 |
Rashodi i prihodi |
|
3.000.000 |
prenos prihoda i rashoda |
|||||
4) |
710 |
|
Rashodi i prihodi |
3.000.000 |
|
|
|
712 |
Prenos ukupnog rezultata |
|
3.000.000 |
prenos ukupnog rezultata pre oporezivanja |
|||||
5) |
712 |
|
Prenos ukupnog rezultata |
3.000.000 |
3.000.000 |
|
|
720 |
Dobitak ili gubitak |
|
|
utvrđeni dobitak pre oporezivanja |
|||||
6) |
721 |
|
Poreski rashod perioda |
300.000 |
|
|
|
481 |
Obaveze za porez iz rezultata |
|
300.000 |
obračunati porez na dobit |
|||||
7) |
722 |
|
Odloženi poreski rashodi perioda |
400.000 |
|
|
|
498 |
Odložene poreske obaveze |
|
400.000 |
priznavanje odloženih poreskih rashoda |
|||||
8) |
720 |
|
Dobitak ili gubitak |
3.000.000 |
|
|
|
721 |
Poreski rashod perioda |
|
300.000 |
|
|
722 |
Odloženi poreski rashodi perioda |
|
400.000 |
|
|
724 |
Prenos dobitka ili gubitka |
|
2.300.000 |
prenos neto dobiti |
|||||
9) |
724 |
|
Prenos dobitka ili gubitka |
2.300.000 |
|
|
|
341 |
Neraspoređeni dobitak tekuće godine |
|
2.300.000 |
za utvrđenu neto dobit tekuće godine |
|||||
Primer knjiženja zaključka računa uspeha glavne knjige i utvrđivanja rezultata tekuće godine kada privredno društvo posluje sa gubitkom
Na osnovu pretpostavljenih podataka o prihodima i rashodima, kao i iznosu poreza na dobit i odloženih poreskih prihoda i rashoda, izvršen je zaključak računa uspeha i utvrđen rezultat tekuće godine. U konkretnom slučaju, privredno društvo nema porez na dobit, a pretpostavka je da nije priznalo odložen porez.
R. br. |
Račun |
OPIS |
Iznos |
||
duguje |
potražuje |
duguje |
potražuje |
||
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
1) |
599 |
|
Prenos rashoda |
5.000.000 |
|
|
|
50 do 59 |
Rashodi |
|
5.000.000 |
prenos rashoda |
|||||
2) |
60 do 69 |
|
Prihodi |
3.000.000 |
|
|
|
699 |
Prenos prihoda |
|
3.000.000 |
prenos prihoda |
|||||
3) |
710 |
|
Rashodi i prihodi |
5.000.000 |
|
|
|
599 |
Prenos rashoda |
|
5.000.000 |
prenos rashoda |
|||||
4) |
699 |
|
Prenos prihoda |
3.000.000 |
|
|
|
710 |
Rashodi i prihodi |
|
3.000.000 |
prenos prihoda |
|||||
5) |
712 |
|
Prenos ukupnog rezultata |
2.000.000 |
|
|
|
710 |
Rashodi i prihodi |
|
2.000.000 |
gubitak |
|||||
6) |
720 |
|
Dobitak ili gubitak |
2.000.000 |
|
|
|
712 |
Prenos ukupnog rezultata |
|
2.000.000 |
prenos rezultata |
|||||
7) |
724 |
|
Prenos dobitka ili gubitka |
2.000.000 |
|
|
|
720 |
Dobitak ili gubitak |
|
2.000.000 |
za utvrđeni neto gubitak |
|||||
8) |
351 |
|
Gubitak tekuće godine |
2.000.000 |
|
|
|
724 |
Prenos dobitka ili gubitka |
|
2.000.000 |
prenos gubitka |
|||||
Primer knjiženja zaključka računa uspeha glavne knjige i utvrđivanja rezultata tekuće godine kada privredno društvo posluje sa gubitkom i utvrđenom obavezom za porez na dobit
U slučaju da privredno društvo koje posluje s gubitkom pre oporezivanja u poreskoj prijavi utvrdi obavezu za porez na dobit, što se može dogoditi ukoliko se neki rashod ne priznaje u poreskom bilansu, neto gubitak je veći od gubitka pre oporezivanja za iznos utvrđenog poreza. Pretpostavimo da je privredno društvo iz prethodnog primera utvrdilo porez na dobit u iznosu od 500.000 dinara.
R. br. |
Račun |
OPIS |
Iznos |
||
duguje |
potražuje |
duguje |
potražuje |
||
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
1) |
599 |
|
Prenos rashoda |
5.000.000 |
|
|
|
50 do 59 |
Rashodi |
|
5.000.000 |
prenos rashoda |
|||||
2) |
60 do 69 |
|
Prihodi |
3.000.000 |
|
|
|
699 |
Prenos prihoda |
|
3.000.000 |
prenos prihoda |
|||||
3) |
710 |
|
Rashodi i prihodi |
5.000.000 |
|
|
|
599 |
Prenos rashoda |
|
5.000.000 |
prenos rashoda |
|||||
4) |
699 |
|
Prenos prihoda |
3.000.000 |
|
|
|
710 |
Rashodi i prihodi |
|
3.000.000 |
prenos prihoda |
|||||
5) |
712 |
|
Prenos ukupnog rezultata |
2.000.000 |
|
|
|
710 |
Rashodi i prihodi |
|
2.000.000 |
gubitak |
|||||
6) |
720 |
|
Dobitak ili gubitak |
2.000.000 |
|
|
|
712 |
Prenos ukupnog rezultata |
|
2.000.000 |
prenos rezultata |
|||||
7) |
721 |
|
Poreski rashod perioda |
500.000 |
|
|
|
481 |
Obaveza za porez iz rezultata |
|
500.000 |
obračunat porez na dobit |
|||||
8) |
724 |
|
Prenos dobitka ili gubitka |
2.500.000 |
|
|
|
720 |
Dobitak ili gubitak |
|
2.000.000 |
|
|
721 |
Poreski rashod perioda |
|
500.000 |
prenos dobiti |
|||||
9) |
351 |
|
Gubitak tekuće godine |
2.500.000 |
|
|
|
724 |
Prenos dobitka ili gubitka |
|
2.500.000 |
za utvrđeni gubitak |
|||||
Primer knjiženja zaključka računa stanja glavne knjige finansijskog knjigovodstva
1) Zaključiti stanje na računima u glavnoj knjizi finansijskog knjigovodstva za 2020. godinu ako je stanje u zaključnom listu računa koji imaju saldo na dan 31.12.2020. godine sledeće:
Broj računa |
Naziv računa |
Promet |
Saldo |
|
Dugovni |
Potražni |
|||
022 |
Građevinski objekti |
250.000 |
10.000 |
240.000 |
0292 |
Ispravka vrednosti građevinskih objekata |
|
40.000 |
-40.000 |
023 |
Postrojenja i oprema |
300.000 |
|
300.000 |
0293 |
Ispravka vrednosti postrojenja i opreme |
|
50.000 |
-50.000 |
027 |
Ulaganja u tuđe nekretnine, postrojenja i opremu |
10.000 |
|
10.000 |
101 |
Materijal za izradu |
100.000 |
90.000 |
10.000 |
110 |
Nedovršena proizvodnja |
5.000 |
3.000 |
2.000 |
120 |
Gotovi proizvodi |
15.000 |
14.000 |
1.000 |
204 |
Kupci u zemlji |
120.000 |
110.000 |
10.000 |
241 |
Tekući (poslovni) račun |
90.000 |
70.000 |
20.000 |
300 |
Akcijski kapital |
|
480.000 |
-480.000 |
341 |
Neraspoređeni dobitak tekuće godine |
|
10.000 |
-10.000 |
435 |
Dobavljači u zemlji |
60.000 |
70.000 |
-10.000 |
498 |
Odložene poreske obaveze |
|
3.000 |
-3.000 |
|
Svega |
950.000 |
950.000 |
0 |
Dnevnik glavne knjige:
R. br. |
Konto |
OPIS |
Iznos |
||
duguje |
potražuje |
duguje |
potražuje |
||
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
1) |
730 |
|
Račun izravnanja računa stanja |
503.000 |
|
|
0292 |
|
Ispravka vrednosti građevinskih objekata |
40.000 |
|
|
0293 |
|
Ispravka vrednosti postrojenja i opreme |
50.000 |
|
|
|
022 |
Građevinski objekti |
|
240.000 |
|
|
023 |
Postrojenja i oprema |
|
300.000 |
|
|
027 |
Ulaganja u tuđe nekretnine, postrojenja i opremu |
|
10.000 |
|
|
101 |
Materijal za izradu |
|
10.000 |
|
|
110 |
Nedovršena proizvodnja |
|
2.000 |
|
|
120 |
Gotovi proizvodi |
|
1.000 |
|
|
204 |
Kupci u zemlji |
|
10.000 |
|
|
241 |
Tekući (poslovni) račun |
|
20.000 |
za zatvaranje računa aktive |
|||||
1a) |
300 |
|
Akcijski kapital |
480.000 |
|
|
341 |
|
Neraspoređeni dobitak tekuće godine |
10.000 |
|
|
498 |
|
Odložene poreske obaveze |
3.000 |
|
|
435 |
|
Dobavljači u zemlji |
10.000 |
|
|
|
730 |
Račun izravnanja računa stanja |
|
503.000 |
za zatvaranje računa pasive |
|||||
Primer knjiženja zaključka računa prihoda i rashoda u pogonskom knjigovodstvu
1) Na kraju obračunskog perioda stanje na računima grupe 98 je sledeće:
Broj računa |
Naziv računa |
Dugovni saldo |
Potražni saldo |
980 |
Troškovi prodatih proizvoda |
200.000 |
|
981 |
Nabavna vrednost prodate robe |
100.000 |
|
982 |
Troškovi perioda |
20.000 |
|
983 |
Otpis, manjkovi i viškovi zaliha učinaka |
4.000 |
|
986 |
Prihodi po osnovu proizvoda i usluga |
|
280.000 |
987 |
Prihodi po osnovu robe |
|
120.000 |
Knjiženje:
R. br. |
Konto |
OPIS |
Iznos |
||
duguje |
potražuje |
duguje |
potražuje |
||
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
1) |
990 |
|
Poslovni dobitak i gubitak |
324.000 |
|
|
|
980 |
Troškovi prodatih proizvoda |
|
200.000 |
|
|
981 |
Nabavna vrednost prodate robe |
|
100.000 |
|
|
982 |
Troškovi perioda |
|
20.000 |
|
|
983 |
Otpis, manjkovi i viškovi zaliha učinaka |
|
4.000 |
za prenos poslovnih rashoda |
|||||
1a) |
986 |
|
Prihodi po osnovu proizvoda i usluga |
280.000 |
|
|
987 |
|
Prihodi po osnovu robe |
120.000 |
|
|
990 |
|
Poslovni dobitak i gubitak |
|
400.000 |
za prenos poslovnih prihoda |
|||||
Dugovni saldo na računu 990 od 76.000 dinara pokazuje poslovni dobitak.
Primer knjiženja zaključka računa obračuna troškova i učinaka
1) Na kraju obračunskog perioda stanje na računima Klase 9 je sledeće:
Broj računa |
Naziv računa |
Dugovni saldo |
Potražni saldo |
900 |
Račun za preuzimanje zaliha |
|
5.000 |
902 |
Račun za preuzimanje troškova |
|
10.000 |
950 |
Nosioci troškova |
2.000 |
|
960 |
Gotovi proizvodi |
1.000 |
|
980 |
Troškovi prodatih proizvoda i usluga |
11.000 |
|
982 |
Troškovi perioda |
1.000 |
|
R. br. |
Konto |
OPIS |
Iznos |
||
duguje |
potražuje |
duguje |
potražuje |
||
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
1) |
999 |
|
Zaključak obračuna troškova i učinaka |
15.000 |
|
|
|
950 |
Nosioci troškova |
|
2.000 |
|
|
960 |
Gotovi proizvodi |
|
1.000 |
|
|
980 |
Troškovi prodatih proizvoda i usluga |
|
11.000 |
|
|
982 |
Troškovi perioda |
|
1.000 |
za zaključak računa sa dugovnim saldom |
|||||
1a) |
900 |
|
Račun za preuzimanje zaliha |
5.000 |
|
|
902 |
|
Račun za preuzimanje troškova |
10.000 |
|
|
|
999 |
Zaključak obračuna troškova i učinaka |
|
15.000 |
za zaključak računa sa potražnim saldom |
|||||
dr Marina Protić