Nazad na elektronske dodatke

Prema Pravilniku o Kontnom okviru i sadržini računa u Kontnom okviru za privredna društva, zadruge i preduzetnike ("Sl. glasnik RS", br. 95/2014 - dalje: Pravilnik) rezervisanja za zadržane kaucije i depozite se računovodstveno evidentiraju:

• zaduženjem računa 543 - Rezervisanja za zadržane kaucije i depozite, a odobrenjem računa 402 - Rezervisanja za zadržane kaucije i depozite.

U skladu sa Pravilnikom na računu 543 - Rezervisanja za zadržane kaucije i depozite iskazuju se dugoročna rezervisanja za troškove koji će se s velikom izvesnošću javiti u narednim godinama po osnovu zadržanih kaucija i depozita za posao izvršen kvalitetno i o roku i sl., a za koji je ostvaren prihod u punom iznosu.

Kada nastane odliv sredstava po osnovu obaveze za koju je prethodno izvršeno rezervisanje za zadržane depozite, stvarni troškovi se ne iskazuju ponovo kao rashod, već se knjiženje sprovodi zaduženjem računa 402 - Rezervisanja za zadržane kaucije i depozite, a u korist odgovarajućeg računa obaveza (prema vrstama) ili odgovarajućeg računa sredstava (zalihe, novčana sredstva) u zavisnosti od vrste nastale obaveze i načina na koji je ona izmirena. Neiskorišćeni iznos rezervisanja ukida se u korist računa 678 - Prihodi od ukidanja dugoročnih i kratkoročnih rezervisanja.

Evidentiranje ove vrste rezervisanja uglavnom se javlja kod ugovora o izgradnji (izgradnja građevinskih objekata, u brodogradnji, isporuka opreme i sl.) kada investitor u skladu sa ugovorom zadržava određeni iznos kao kauciju ili depozit iz koje će naknaditi troškove koji će nastati u garantnom roku, ako nedostatke ne otkloni izvođač radova, odnosno proizvođač opreme.

Suština je da investitor ne isplaćuje ukupan iznos naknade za izvršeni posao izvođaču, već iznos umanjen za ugovoreni procenat depozita. Rezervisanje će se postepeno ukidati kada i ako nastanu izdaci po osnovu konkretnih popravki. Po isteku ugovorenog roka za otklanjanje mogućih nedostataka na objektima ili opremi, odnosno po izvršenju radova na otklanjanju uočenih nedostataka, zadržane kaucije i depoziti isplaćuju se izvođaču radova, odnosno isporučiocu opreme koji tada gasi uvedeno dugoročno rezervisanje.

Paragrafom 23.17 Međunarodni standard finansijskog izveštavanja (IFRS) za male i srednje entitete ("Sl. glasnik RS", br. 83/2018 - dalje: MSFI za MSP) je propisano da kada se ishod ugovora o izgradnji može pouzdano proceniti, entitet treba da prizna prihod po osnovu ugovora i troškove povezane sa ugovorom o izgradnji kao prihode i rashode, u zavisnosti od stepena izvršenja ugovora na kraju izveštajnog perioda (ponekad se ovo naziva metod procenta dovršenosti). Pouzdana procena ishoda zahteva pouzdane procene stepena izvršenja, budućih troškova i naplativosti fakturisanih iznosa. Zahtevi ovog odeljka se obično primenjuju zasebno na svaki ugovor o izgradnji. Međutim, u nekim okolnostima, neophodno je primenjivati ovaj odeljak na komponente jednog ugovora koje se mogu zasebno identifikovati ili na grupu ugovora zajedno kako bi se odrazila suština ugovora ili grupe ugovora.

Podsećamo da se Odeljak 21 - Rezervisanja, potencijalne obaveze i potencijalna imovina MSFI za MSP ne odnosi na ugovore o izgradnji već se primenjuje Odeljak 23 Prihodi. Međutim, Odeljak 21 MSFI za MSP se bavi ugovorima o izgradnji koji su postali štetni (onerozni).

Pravna lica koja primenjuju Pravilnik o načinu priznavanja, vrednovanja, prezentacije i obelodanjivanja pozicija u pojedinačnim finansijskim izveštajima mikro i drugih pravnih lica ("Sl. glasnik RS", br. 118/2013 i 95/2014) na isti način vrše računovodstveno obuhvatanje rezervisanja za zadržane kaucije i depozite.

1) Po ugovoru o izgradnji izvođač radova obveznik PDV - društvo A je ispostavio račun (situaciju) investitoru obvezniku PDV - društvo B iz oblasti građevinarstva na iznos od 10.000.000 dinara. Investitor je zadržao 5% depozita u odnosu na ugovorenu vrednost što iznosi 500.000 dinara.

2) Investitor je platio ugovorenu naknadu, umanjenu za 5% na ime depozita za eventualne nedostatke koji mogu nastati u naredne dve godine.

3) Izvođač radova procenjuje da će celokupni iznos zadržane kaucije biti iskorišćen i vrši rezervisanje po tom osnovu u iznosu od 500.000 dinara.

4) U periodu od dve godine, na koji je data kaucija, nastali su troškovi po osnovu zadržane kaucije, jer su se javili određeni nedostaci koji su ispravljeni, takođe izvršena je zamena jednog dela koji je oštećen. Investitor je taj deo nabavio od drugog dobavljača u iznosu od 300.000 dinara. Ostale nedostatke je otklonio izvođač i po tom osnovu su nastali troškovi materijala u iznosu od 100.000 dinara i troškovi rada u iznosu od 50.000 dinara.

5) Po isteku perioda od dve godine, napravljen je obračun i priznato je zadržavanje kaucije od 300.000 dinara na ime nabavke oštećenog dela od drugog dobavljača, a ostatak depozita od 200.000 dinara je vraćen izvođaču.

6) Izvođač radova je ukinuo preostali iznos rezervisanja.

7) Investitor je platio dobavljača za zamenjeni deo u ukupnom iznosu od 360.000 dinara sa PDV.

Knjiženje u knjigama izvođača radova "A"

Objašnjenje promene 1): Odredbom člana 10. stav 2. tačka 3) Zakona o porezu na dodatu vrednost ("Sl. glasnik RS", br. 84/2004, 86/2004 - ispr., 61/2005, 61/2007, 93/2012, 108/2013, 6/2014 - usklađeni din. izn., 68/2014 - dr. zakon, 142/2014, 5/2015 - usklađeni din. izn., 83/2015, 5/2016 - usklađeni din. izn., 108/2016, 7/2017 - usklađeni din. izn., 113/2017, 13/2018 - usklađeni din. izn., 30/2018, 4/2019 - usklađeni din. izn., 72/2019 i 8/2020 - usklađeni din. izn. - dalje: Zakon o PDV) propisano je, da se poreskim dužnikom smatra primalac dobara i usluga iz oblasti građevinarstva, obveznik PDV, odnosno lice iz člana 10. stav 2. tačka 3) Zakona o PDV, za promet izvršen od strane obveznika PDV.

Dakle, račun koji obveznik PDV društvo A izdaje za promet dobara i usluga iz oblasti građevinarstva za koji je poreski dužnik primalac dobara ili usluga društvo B, ne treba da sadrži iznos PDV koji primalac dobara i usluga treba da obračuna kao poreski dužnik.

Knjiženje kod kupca investitora "B"

Objašnjenje promene 1): Odredbom člana 10. stav 2. tačka 3) Zakona o PDV, propisano je, da se poreskim dužnikom smatra primalac dobara i usluga iz oblasti građevinarstva, obveznik PDV.

Objašnjenje promene 1a): Poreski dužnik - primalac dobara i usluga u oblasti građevinarstva društvo B, internim obračunom, utvrđuje iznos PDV obaveze i prava na prethodni porez, na sledeći način:

Redakcija i dr Marina Protić