Od 1.1.2025. godine, važe novi uslovi za ostvarivanje prava na starosnu i prevremenu starosnu penziju. Uslovi za ostvarivanje prava na starosnu i prevremenu starosnu penziju su pomereni u odnosu na 2024. godinu i to za ženu osiguranika koja ostvaruje pravo na starosnu penziju u pogledu godina života, za prevremenu starosnu penziju za osiguranika muškarca takođe u pogledu godina života a za osiguranika ženu u pogledu i godina života i staža osiguranja.
Ostvarivanje prava na starosnu penziju utvrđeno je odredbama čl. 19. i 19a Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju ("Sl. glasnik RS", br. 34/2003, 64/2004 - odluka USRS, 84/2004 - dr. zakon, 85/2005, 101/2005 - dr. zakon, 63/2006 - odluka USRS, 5/2009, 107/2009, 101/2010, 93/2012, 62/2013, 108/2013, 75/2014, 142/2014, 73/2018, 46/2019 - odluka US, 86/2019, 62/2021, 125/2022, 138/2022, 76/2023 i 94/2024 - dalje: Zakon), pa tako osiguranik bez obzira da li se radi o muškarcu ili ženi, stiče pravo na starosnu penziju:
Uslovi za ostvarivanje prava na starosnu penziju za žene će se pomerati za po dva meseca sve do 2032. godine, kada će biti izjednačeni sa uslovima propisanim za muškarce, 65 godina života uz minimalnih 15 godina staža osiguranja. Do 2024. godine bilo je pomeranja uslova i za prevremenu starosnu penziju, koji su u 2024. godini izjednačeni za oba pola, pa tako od 1.1.2024. i žene i muškarci u prevremenu starosnu penziju mogu da odu kada napune 60 godina života i 40 godina staža.
Naime, što se tiče ostvarivanja prava na prevremenu starosnu penziju, isto je uređeno odredbama čl. 19b i 19v Zakona, pa tako osiguranik, bez obzira na pol, stiče pravo na prevremenu starosnu penziju kad navrši najmanje 40 godina staža osiguranja i najmanje 60 godina života.
Kada je u pitanju institut prevremene starosne penzije, podsećamo na odredbe čl. 70a i 70b Zakona kojima se propisuje određivanje visine prevremene starosne penzije, koja se određuje na isti način kao i starosna penzija, s tim što se iznos tako određene penzije trajno umanjuje za 0,34% za svaki mesec pre navršenih 65 godina života i za osiguranika muškarca i osiguranika ženu. Izuzetno od člana 70a ovog zakona, osiguraniku ženi se prevremena starosna penzija određuje na način kako se određuje starosna penzija, s tim što se iznos te penzije trajno umanjuje za 0,34% za svaki mesec ranijeg odlaska u penziju pre navršenih u 2023. godini, 63 godine i šest meseci života. Iznos prevremene starosne penzije umanjuje se najviše do 20,4%.
Nakon što osiguranik navrši 65 godina života, penzija se više neće umanjivati ali do tada izvršeno umanjenje je trajno. Za razliku od ranijeg rešenja, kada se vršilo tzv. prevođenje prevremene penzije navršenjem godina života propisanih za ostvarivanje starosne penzije i ukidalo umanjenje, prema sadašnjem Zakonu umanjenje je trajno, odnosno ne ukida se kada se navrše godine života potrebne za starosnu penziju.
Takođe, izmenjena je dinamika usklađivanja penzije, koja je utvrđena odredbom člana 80. stav 1. Zakona, da bi se na taj način korisnicima uvećana penzija isplatila već u januaru 2025. godine, odnosno počev od penzije za mesec decembar 2024. godine, penzija se usklađuje u zavisnosti od procentualnog učešća iznosa penzija i novčanog iznosa kao uvećanja uz penziju, isplaćenih u periodu koji obuhvata prvi i drugi kvartal tekuće godine i treći i četvrti kvartal prethodne godine, u prvom objavljenom iznosu bruto domaćeg proizvoda za navedeni period.
Kako je na zvaničnom sajtu Republičkog fonda za penzijsko i invalidsko osiguranje navedeno, zaposleni koji žele da ostvare pravo na starosnu penziju po uslovima koji važe u 2024. godini, treba da raskinu radni odnos najkasnije sa 30.12.2024. godine.
Zahtev treba da podnesu najkasnije 31.12.2024. godine, a to mogu da učine na šalterima Fonda, putem elektronskog servisa e-Šalter na sajtu Fonda https://esalter.pio.rs/case/select ili preporučeno poštom. Podnošenje zahteva 1.1.2025. i kasnije podrazumeva primenu uslova koji važe u 2025. godini.
PROČITAJTE JOŠ:
