- Prijava zbog greške ili propusta u podnetoj prijavi - izmenjena poreska prijava
- Poreska prijava zbog promene u toku poreske godine
- Nastanak poreske obaveze
- Prestanak poreske obaveze
- Evidentiranje nepokretnosti u poslovnim knjigama preduzetnika
- Prestanak evidentiranja nepokretnosti u poslovnim knjigama preduzetnika
- Ustupanje nepokretnosti za koju je ostvareno poresko oslobođenje drugom licu uz naknadu, na period koji traje duže od 183 dana
- Prestanak poreskog oslobođenja kad poreska osnovica u toku godine postane veća od 400.000 dinara
- Izmena korisne površine u toku poreske godine
- Primer prijavljivanja promene utvrđenog poreza zbog nastanka poreske obaveze u toku 2025. godine
- Primer prijavljivanja promene utvrđenog poreza zbog prestanka poreske obaveze u toku poreske godine
- Promene na nepokretnosti u toku poreske godine koje nisu od uticaja na utvrđeni porez na imovinu
- Procena fer vrednosti u toku poreske godine
- Izmena nabavne vrednosti nepokretnosti u toku 2025. godine zbog naknadnih ulaganja obveznika u nepokretnost
- Oštećenje objekta
- Prestanak važenja rešenja kojim je zemljište proglašeno eksploatacionim
- Promena namene objekta u toku poreske godine
- Promena vrste prava na nepokretnosti na koje se porez plaća
- Promena vrste zemljišta u toku poreske godine
- Ozakonjenje objekata u toku 2025. godine
- Kategorizacija ili prestanak kategorizacije stana, odn. kuće za stanovanje
Obveznici poreza na imovinu koji vode poslovne knjige1 su bili dužni da porez na imovinu za 2025. godinu utvrde i poreske prijave podnesu do 31. marta 2025. godine.
Nakon podnošenja prijave obveznik može ustanoviti da je u prijavi napravio grešku, učinio propust, ili mu je nakon toga poreska obaveza nastala ili prestala, ili je došlo do izmene vrednosti nepokretnosti ili korisne površine i dr. Odredbom člana 33. stav 5. Zakona o porezima na imovinu ("Sl. glasnik RS", br. 26/2001, "Sl. list SRJ", br. 42/2002 - odluka SUS i "Sl. glasnik RS", br. 80/2002, 80/2002 - dr. zakon, 135/2004, 61/2007, 5/2009, 101/2010, 24/2011, 78/2011, 57/2012 - odluka US, 47/2013, 68/2014 - dr. zakon, 95/2018, 99/2018 - odluka US, 86/2019, 144/2020, 118/2021, 138/2022, 92/2023 i 94/2024 - dalje: Zakon) propisano je da promene u toku poreske godine od značaja za visinu obaveze po osnovu poreza na imovinu ne utiču na utvrđivanje poreske obaveze za tu godinu istom obvezniku (koji vodi, odnosno koji ne vodi poslovne knjige), osim u slučajevima iz člana 12. st. 3, 4. i 8. ovog zakona, odnosno promene korisne površine nepokretnosti u toku poreske godine.
S tim u vezi, u primeni i dalje postoje nedoumice kako obveznik treba da postupi tj:
• kada podnosi izmenjenu poresku prijavu,
• zbog kojih promena u toku poreske godine se prijava podnosi, kao i
• zbog kojih promena u toku poreske godine se prijava ne podnosi.
1. Prijava zbog greške ili propusta u podnetoj prijavi - izmenjena poreska prijava
Prema odredbama člana 40. st. 1. do 5. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji ("Sl. glasnik RS", br. 80/2002, 84/2002 - ispr., 23/2003 - ispr., 70/2003, 55/2004, 61/2005, 85/2005 - dr. zakon, 62/2006 - dr. zakon, 63/2006 - ispr. dr. zakona, 61/2007, 20/2009, 72/2009 - dr. zakon, 53/2010, 101/2011, 2/2012 - ispr., 93/2012, 47/2013, 108/2013, 68/2014, 105/2014, 91/2015 - autentično tumačenje, 112/2015, 15/2016, 108/2016, 30/2018, 95/2018, 86/2019, 144/2020, 96/2021, 138/2022 i 94/2024 - dalje: ZPPPA):
• ako poreski obveznik ustanovi da poreska prijava, koju je podneo Poreskoj upravi, sadrži grešku koja za posledicu ima pogrešno utvrđenu poresku visinu poreske obaveze, odnosno propust druge vrste, dužan je da odmah, a najkasnije do isteka roka zastarelosti, podnese poresku prijavu u kojoj su greška ili propust otklonjeni;
• prvobitno podneta poreska prijava ne vraća se poreskom obvezniku;
• podnetu poresku prijavu poreski obveznik može da izmeni najviše dva puta podnošenjem izmenjene poreske prijave;
• pod navedenim uslovima, smatraće se da greškom ili propustom u prvobitnoj poreskoj prijavi nije učinjeno krivično delo ili prekršaj iz ZPPPA;
• poreski obveznik ne može podneti izmenjenu poresku prijavu posle pokretanja postupka poreske kontrole za kontrolisani poreski period, odnosno nakon donošenja rešenja o utvrđivanju poreza, kao i nakon pokretanja radnji poreske policije u cilju otkrivanja poreskih krivičnih dela.
ZPPPA se primenjuje i na izvorne javne prihode jedinice lokalne samouprave i na sporedna poreska davanja po tim osnovama, što znači i na porez na imovinu. To znači da kod utvrđivanja, naplate i kontrole poreza na imovinu i sporednih poreskih davanja po tom osnovu nadležni organ jedinice lokalne samouprave ima prava i obaveze koje po ZPPPA ima Poreska uprava kad utvrđuje, naplaćuje i kontroliše druge poreze.
Dakle, izmenjenom poreskom prijavom se otklanjaju uočene greške ili propusti u podnetoj poreskoj prijavi o utvrđenom porezu na imovinu, koja je (greška ili propust) za posledicu imala pogrešno utvrđenu visinu poreske obaveze, odnosno propust druge vrste.
Obveznik poreza na imovinu koji je nakon podnošenja poreske prijave o utvrđenom porezu na imovinu za 2025. godinu, u daljem roku od pet narednih kalendarskih godina (rok zastarelosti) utvrdio da je u podnetoj prijavi načinio grešku zbog koje je pogrešno utvrđen porez na imovinu za tu godinu (nezavisno od toga da li je reč o porezu utvrđenom u višem ili u nižem iznosu), odnosno da je učinio propust druge vrste (npr. ako prijavom nije obuhvatio sve nepokretnosti za koje je obveznik) dužan je da podnese izmenjenu poresku prijavu u kojoj će te greške i propuste otkloniti. Na to nema pravo ako je pokrenut postupak poreske kontrole za tu godinu ili mu je već doneto rešenje o utvrđivanju poreza po sprovedenoj poreskoj kontroli.
Obveznik podnosi izmenjenu poresku prijavu:
• istoj jedinici lokalne samouprave, kojoj je podneo poresku prijavu koja se menja;
• na obrascu PPI-1;
• u elektronskom obliku.
U gornjem desnom uglu obrasca PPI-1 označava da podnosi izmenjenu poresku (a ne poresku) prijavu. Izmenjena poreska prijava, u odnosu na podatke u podnetoj poreskoj prijavi, sadrži promenjene podatke (podatke koji nisu bili tačni ili potpuni u prvobitno podnetoj prijavi a koji su sada izmenjeni) i podatke koji ostaju nepromenjeni. To znači da izmenjena poreska prijava jeste PPI-1 sa Prilozima i Podprilozima na kojima je došlo do grešaka ili propusta (a koji su otklonjeni), kao i Prilozima i Podprilozima na kojima nije bilo grešaka ili propusta, tako da ona "zamenjuje" podnetu poresku prijavu koja se menja.
Ako je greška ili propust u jednoj poreskoj prijavi dovela do greške ili propusta i u narednoj poreskoj prijavi koju je obveznik podneo (na primer, u prijavi kojom je obveznik prijavio umanjenje utvrđenog poreza zbog prestanka poreske obaveze na "nekoj" nepokretnosti u toku 2025. godine), obveznik podnosi izmenjene poreske prijave kojima otklanja greške ili propuste u svim podnetim prijavama u kojima je do greške ili propusta došlo.
Iz mišljenja Ministarstva finansija, br. 430-00-00395/2018-04 od 2.7.2019. godine:
"..., potrebno je razlikovati poresku prijavu od izmenjene poreske prijave. Poreska prijava se podnosi uvek kada je to članom 33v Zakona propisano (za imovinu za koju nastane ili prestane poreska obaveza, za imovinu za koju obvezniku prestane poresko oslobođenje u skladu sa članom 12. st. 3. i 4 Zakona...).
Izmenjena poreska prijava podnosi se samo kad podneta poreska prijava o utvrđenom porezu na imovinu, koja je podneta nadležnom organu jedinice lokalne samouprave, sadrži grešku koja za posledicu ima pogrešno utvrđenu visinu poreske obaveze, odnosno propust druge vrste.
Samo za izmenjenu poresku prijavu propisano je ograničenje - da se može podneti najviše dva puta.
Napominjemo da, saglasno članu 4. stav 1. tačka 1) Pravilnika o obrascima poreskih prijava za utvrđivanje poreza na imovinu ("Sl. glasnik RS", br. 108/13, 118/13, 101/17, 48/18 i 104/18), izmenjena poreska prijava u odnosu na podatke u podnetoj poreskoj prijavi, sadrži izmenjene podatke i podatke koji ostaju isti.
Primera radi, ako je obveznik poreza na imovinu podneo poresku prijavu o utvrđenom porezu na imovinu za 2018. godinu, nakon čega je u septembru iste godine kupio nepokretnost, za novostečenu nepokretnost obveznik podnosi poresku prijavu o utvrđenom porezu za poresku 2018. godinu (u kojoj uvećava utvrđeni porez za tu godinu za porez za kupljenu nepokretnost utvrđen za period od dana kupovine do 31.12.2018. godine), a ne izmenjenu poresku prijavu. Ako je nakon toga kupio još jednu nepokretnost u 2018. godini, podnosi poresku prijavu za tu nepokretnost. Ako je nakon toga u 2018. godini razmenom stekao još jednu nepokretnost, podnosi poresku prijavu za tu nepokretnost... Ako je u podnetoj poreskoj prijavi načinio grešku ili propust, tada podnosi izmenjenu poresku prijavu u kojoj grešku ili propust otklanja (a ne radi prijave nastanka poreske obaveze za novostečenu nepokretnost)."
Ako je u prvobitno podnetoj prijavi, usled greške ili propusta:
- utvrđen porez u većem iznosu u odnosu na porez koji je trebalo utvrditi ali nije došlo do plaćanja poreza u većem iznosu od iznosa koji je trebalo platiti obveznik podnosi izmenjenu poresku prijavu i o rokovima dospelosti plaća pravilno utvrđene iznose poreza;
- utvrđen i uplaćen porez u većem iznosu u odnosu na porez koji je trebalo utvrditi i platiti - obveznik može ili tražiti povraćaj više plaćenog poreza, ili više plaćen porez koristiti kao "pretplatu" za čiji iznos može umanjiti poresku obavezu koja ubuduće dospeva;
- utvrđen i uplaćen porez u manjem iznosu u odnosu na porez koji je trebalo utvrditi i platiti - obveznik plaća razliku poreza sa kamatom obračunatom od dana dospelosti svake konkretne tromesečne poreske obaveze do dana plaćanja te razlike.
Iz mišljenja Ministarstva finansija, br. 011-00-00517/2020-04 od 27.07.2020. godine:
"Primera radi, ako je obveznik pogrešno utvrdio porez samo za građevinsko zemljište ali je propustio da utvrdi porez i za objekte koji se na tom zemljištu nalaze za koje je takođe poreski obveznik, u izmenjenoj poreskoj prijavi utvrđuje porez i za objekte i za zemljište (iako je za to zemljište već utvrdio porez). U konkretnom slučaju, izmenjena poreska prijava, u odnosu na podatke u podnetoj poreskoj prijavi, sadrži promenjene podatke (tj. podatke o utvrđenom porezu za objekte) i podatke koji ostaju isti (tj. podatke o utvrđenom porezu za zemljište)."
Kada je obveznik koji vodi poslovne knjige do 31. marta 2025. godine podneo poresku prijavu o utvrđenom porezu na imovinu za 2025. godinu, nakon čega mu je u toj godini nastala ili prestala poreska obaveza po tom osnovu na "drugoj" nepokretnosti u istoj jedinici lokalne samouprave, ili je došlo do povećanja njene korisne površine ili druge promene pobrojane iz člana 33. stav 5. Zakona, poreska prijava kojom prijavljuje izmenu utvrđenog poreza za 2025. godinu zbog tih promena nije izmenjena poreska prijava - ne podnosi se radi otklanjanja greške ili propusta u prvobitno podnetoj poreskoj prijavi.
Primer:
Privredno društvo "Lahor" je podnelo poresku prijavu o utvrđenom porezu na imovinu za 2025. godinu, dana 29. marta 2025. godine.
U toku te godine uočilo je da je utvrdilo poresko oslobođenje za građevinsko zemljište ispod poslovnog objekta (koji je u trećoj zoni), iako na tom zemljištu ima pravo zakupa na 99 godina, pa ono nije predmet oporezivanja (i na njega porez nije utvrđen).
Poreska obaveza za 2025. godinu u prvobitno podnetoj poreskoj prijavi je bila utvrđena na sledeći način:
1. za poslovni objekat vrednost je utvrdilo množenjem njegove korisne površine (1.600m2) i prosečne cene Poslovnih zgrada u trećoj zoni (256.000 dinara), što je - 409.600.000 dinara;
2. za zemljište na kome je poslovni objekat nije utvrđena vrednost (pa ni porez), zato što ono nije predmet oporezivanja;
3. vrednost koja čini poresku osnovicu je vrednost objekta tj. 409.600.000 dinara;2. za zemljište na kome je poslovni objekat nije utvrđena vrednost (pa ni porez), zato što ono nije predmet oporezivanja;
4. Porez za 2025. godinu (za 365 dana) utvrđen je na sledeći način:2. za zemljište na kome je poslovni objekat nije utvrđena vrednost (pa ni porez), zato što ono nije predmet oporezivanja;
409.600.000,00 x 0,4% - (pripadajući porez za zemljište pod poslovnim objektom) = 1.638.400,00 - (4002 x 160.000 dinara x 0,4%) = 1.638.400,00 - 256.000,00 = 1.382.400,00;2. za zemljište na kome je poslovni objekat nije utvrđena vrednost (pa ni porez), zato što ono nije predmet oporezivanja;
5. Tromesečne obaveze za 2025. godinu utvrđene su:2. za zemljište na kome je poslovni objekat nije utvrđena vrednost (pa ni porez), zato što ono nije predmet oporezivanja;
- za prvo tromesečje (za 90 dana) - 340.865,75 (red. br. 8.1. Priloga-1 i red. br. 3.1. PPI-1),
- za drugo tromesečje (za 91 dan) - 344.653,15 (red. br. 8.2. Priloga-1 i red. br. 3.2. PPI-1),
- za treće tromesečje (za 92 dana) - 348.440,55 (red. br. 8.3. Priloga-1 i red. br. 3.3. PPI-1) i
- za četvrto tromesečje (za 92 dana) - 348.440,55 (red. br. 8.4. Priloga-1 i red. br. 3.4. PPI-1).
Obveznik nije imao pravo na poresko oslobođenje za zemljište pod poslovnim objektom, zato što se ne može umanjivati porez za zemljište koji nije ni utvrđen (pravo zakupa zemljišta nije predmet oporezivanja). Stoga u izmenjenoj poreskoj prijavi porez utvrđuje na sledeći način:
1. za poslovni objekat vrednost utvrđuje u Podprilogu i unosi je pod I.2. i I.9;
2. u Prilogu-1 utvrđuje porez za poslovni objekat, bez umanjenja za zemljište pod tim objektom;
3. porez za poslovni objekat je 409.600.000,00 x 0,4% = 1.638.400,00 dinara.
4. Tromesečne obaveze za 2025. godinu utvrđene su:
- za prvo tromesečje (za 90 dana) - 403.989,00 (red. br. 8.1. Priloga-1 i red. br. 3.1. PPI-1);
- za drugo tromesečje (za 91 dan) - 408.477,80 (red. br. 8.2. Priloga-1 i red. br. 3.2. PPI-1);
- za treće tromesečje (za 92 dana) - 412.966,60 (red. br. 8.3. Priloga-1 i red. br. 3.3. PPI-1), i
- za treće tromesečje (za 92 dana) - 412.966,60 (red. br. 8.4. Priloga-1 i red. br. 3.4. PPI-1).
U izmenjenoj poreskoj prijavi utvrđeni su viši iznosi poreza za 2025. godinu u odnosu na podnetu poresku prijavu, jer je obveznik otklonio grešku (obračunati porez nije umanjio za pripadajući porez za površinu zemljišta pod objektom, s obzirom da na to oslobođenje nema pravo). Stoga je obveznik dužan da uplati razliku poreske obaveze, kao i obračunatu kamatu zbog docnje u plaćanju tog poreza (kamata se obračunava na razliku svake tromesečne obaveze od dana njene dospelosti do dana plaćanja).
2. Poreska prijava zbog promene u toku poreske godine
Promene u toku poreske godine od značaja za visinu obaveze po osnovu poreza na imovinu ne utiču na utvrđivanje poreske obaveze za tu godinu istom obvezniku (koji vodi, odnosno koji ne vodi poslovne knjige), osim u slučajevima pobrojanim Zakonom. Promene do kojih dođe u toku 2025. godine a zbog kojih se podnosi "nova" poreska prijava kojom se ranije utvrđeni porez uvećava ili umanjuje (zavisno od vrste promene), su:
|
R. br. |
Promena u toku godine |
Rok za podnošenje poreske prijave |
|
1. |
nastanak poreske obaveze |
30 dana od dana nastanka poreske obaveze |
|
2. |
prestanak poreske obaveze |
30 dana od dana prestanka poreske obaveze |
|
3. |
početak evidentiranja nepokretnosti u poslovnim knjigama preduzetnika koji vodi poslovne knjige (za koju je do tada plaćao porez kao obveznik koji ne vodi poslovne knjige) |
30 dana od dana evidentiranja |
|
4. |
prestanak evidentiranja nepokretnosti u poslovnim knjigama preduzetnika koji vodi poslovne knjige |
30 dana od dana prestanka evidentiranja |
|
5. |
kad preduzetniku prestane svojstvo preduzetnika koji vodi poslovne knjige (odjavom, po sili zakona i dr.) |
30 dana od dana prestanka tog svojstva |
|
6. |
kad je obvezniku prestalo pravo na poresko oslobođenje zbog trajnog davanja nepokretnosti drugom licu radi ostvarivanja prihoda |
30 dana od 184-og dana od dana njenog ustupanja drugom licu radi ostvarivanja prihoda |
|
7. |
kad je obvezniku prestalo poresko oslobođenje zato što mu je poreska osnovica u toku 2025. godine postala veća od 400.000 dinara |
30 dana računajući od dana nastanka poreske obaveze na nepokretnosti za koju je poreska obaveza nastala u poreskoj godini, odnosno izmene korisne površine nepokretnosti, nakon čega je poreska osnovica postala veća od 400.000 dinara |
|
8. |
kad je obvezniku prestalo poresko oslobođenje za nepokretnost koja je bila evidentirana kao dobro namenjeno daljoj prodaji |
30 dana računajući od ranijeg od sledećih dana: |
|
9. |
Za objekat kome je izmenjena korisna površina |
30 dana računajući od dana izmene korisne površine (bilo da je došlo do njenog smanjenja ili povećanja) |
Samo zbog ovih promena u toku poreske godine se podnosi "nova" poreska prijava, dok ostale promene nisu od uticaja na utvrđeni porez (pod pretpostavkom da je pravilno utvrđen).
Za imovinu za koju je, u periodu od 1. januara 2025. godine do 31. marta 2025. godine nastala poreska obaveza ili je došlo do druge napred pobrojane promene, poresku prijavu podnosi u okviru prijave kojom prijavljuje utvrđeni porez za 2025. godinu za sve nepokretnosti na teritoriji iste jedinice lokalne samouprave (tj. prijave koja se podnosi do 31. marta), ili je podnosi kao zasebnu prijavu a nakon podnošenja te prijave - do 1. aprila 2025. godine.
ZA CELOKUPAN TEKST
PRETPLATITE SE NA
Časopis Poresko - računovodstveni instruktor
BESPLATNO PRELISTAJTE poslednji broj časopisa
Poresko-računovodstveni instruktor
POGLEDAJTE JOŠ:
Šta je Informacioni posrednik
Šta je računovodstvena evidencija i pojam računovodstvene isprave
Sastavljanje i kontrola računovodstvenih isprava
