INFORMACIJA O UREDBI O PONUDI ZAMENSKOG PUTOVANJA ZA TURISTIČKO PUTOVANJE KOJE JE OTKAZANO ILI NIJE REALIZOVANO USLED BOLESTI COVID-19 IZAZVANE VIRUSOM SARS-COV-2 - "Sl. glasnik RS", br. 63/2020

Novonastala situacija, usled proglašenog vanrednog stanja i okolnosti koje su prouzrokovane zaraznom bolešću COVID-19 izazvane virusom SARS-CoV-2 u Republici Srbiji ali i svetu, za posledicu ima masovna otkazivanja turističkih putovanja.

U Republici Srbiji zaključno sa 15.3.2020. godine prema informacijama dobijenih od strukovnog udruženja turističkih agencija (YUTA, ATAS, ANTAS, UTAS) u celosti ili delimično je uplaćeno 448.244 putovanja.

Procenjuje se da je taj broj znatno veći iz razloga što dostavljeni podaci ne sadrže veliki broj prodatih aranžmana od strane onih turističkih agencija koje nisu u članstvu nijednog strukovnog udruženja.

Za većinu tih putovanja turističke agencije nisu u mogućnosti da vrate putnicima uplaćena sredstva, imajući u vidu činjenicu da su veći deo tih sredstava ranije plasirali za ispunjenje ugovornih obaveza prema prevoznicima, hotelijerima, kao i drugim partnerima, koji učestvuju u realizaciji svakog turističkog putovanja.

Takođe, u ovom periodu turističke agencije ne mogu da izvrše povrat avansiranih iznosa prema partnerima, koji su ovom situacijom takođe najviše pogođeni, kao što je npr. hotelska industrija, bez obzira da li su u Srbiji ili na drugim popularnim destinacijama u inostranstvu, kao što su Italija, Španija, Grčka i sl.

Ujedno, turističke agencije u ovom periodu nemaju nikakav priliv sredstava, jer ili ne rade ili zbog nepostojanja potražnje i ne mogu da prodaju turistička putovanja, u kojoj situaciji je došlo do potpune blokade novčanih tokova.

Imajući te okolnosti u vidu turističke agencije u najvećem broju slučajeva nisu u mogućnosti da izvrše refundaciju uplaćenih sredstava prema putnicima i svako insistiranje na povratu uplaćenog bi dovelo do nezavidne situacije i nemogućnosti da mnoge agencije ispune tu obavezu, što bi u velikom broju prouzrokovalo njihovu insolventnost i pokretanja stečajnih postupaka i putnici bi bili uskraćeni za mogućnost naplate uplaćenih sredstava, odnosno bili bi samo jedan u nizu od brojnih poverilaca. Procenjuje se da bi se u slučaju otvaranja stečajnih postupaka ostvario izrazito nizak nivo naplate uplaćenih sredstava.

Takođe, radi se o turističkim agencijama organizatorima turističkih putovanja, koje poseduju propisanu licencu i koje su za svako ugovoreno turističko putovanje izdale potvrdu o garanciji putovanja, odnosno polisu osiguranja za to putovanje. Međutim, osiguravajuća društva imaju isključujuću klauzulu kada je reč o pandemiji, epidemiji ili vanrednom stanju, iz kog razloga ne postoji mogućnost da se putnik naplati iz izdate garancije putovanja, odnosno polise.

S tim u vezi u cilju zaštite interesa samih putnika, ali i aktera turističke privrede, stalo se na stanovište da je svrsishodno donošenje Uredbe o ponudi zamenskog putovanja za turističko putovanje koje je otkazano ili nije realizovano usled bolesti COVID-19 izazvane virusom SARS-CoV-2 ("Sl. glasnik RS", br. 63/2020 - dalje: Uredba), kao jedino kompromisno rešenje.

Uredba je usvojena na sednici Vlade Republike Srbije, 30.5.2020. godine i objavljena je u "Sl. glasniku RS", br. 63 od 30.4.2020. godine.

Uredbom se propisuje da organizator turističkog putovanja (dalje: organizator putovanja), može putniku da ponudi zamensko putovanje za nerealizovano turističko putovanje koje je u celosti ili delimično uplaćeno zaključno sa 15.3.2020. godine, bez obzira na period realizacije, a koje je otkazano ili nerealizovano u periodu vanrednog stanja ili kasnije usled okolnosti koje su prouzrokovane bolešću COVID-19 izazvane virusom SARS-CoV-2.

Zamensko putovanje je novo turističko putovanje, kojim se zamenjuje nerealizovano turističko putovanje, koje je u celosti ili delimično uplaćeno od strane putnika, koje se realizuje na istoj ili drugoj destinaciji i čija vrednost nije niža od prodajne cene ili iznosa koji je putnik uplatio za nerealizovano putovanje.

Ukoliko se zamensko putovanje realizuje na drugoj destinaciji, pre zaključenja novog ugovora o organizovanju putovanja organizator putovanja, odnosno posrednik u prodaji turističkog putovanja (dalje: posrednik), pribavlja pisanu saglasnost putnika.

Organizator putovanja putniku daje ponudu za korišćenje zamenskog putovanja (dalje: ponuda), koja naročito sadrži ime i prezime putnika i iznos, koji ne može biti niži od prodajne cene ili iznosa koji je putnik uplatio za nerealizovano putovanje, datum izdavanja, period važenja ponude, kao i podatak da je za zamensko putovanje obezbeđena garancija putovanja.

Ponudu daje organizator putovanja bez obzira da li je putovanje kupljeno kod organizatora putovanja ili kod posrednika.

Organizator putovanja ili posrednik, preko koga je kupljeno nerealizovano turističko putovanje, putniku uručuju ponudu u pisanoj formi neposredno ili elektronskim putem.

Pre realizacije zamenskog putovanja organizator putovanja, odnosno posrednik sa putnikom, na propisan način, zaključuje novi ugovor o organizovanju putovanja. Novi ugovor sadrži i broj izdate garancije putovanja, konkretno polise, za slučaj insolventnosti i radi naknade štete.

Zamensko putovanje putnik može da iskoristi u periodu od jedne godine od dana uručenja ponude, a najkasnije do 31.12.2021. godine.

Ukoliko se putnik odluči za povraćaj iznosa koji je uplatio za nerealizovano putovanje ili je otkazao zamensko putovanje, organizator putovanja je dužan da izvrši povraćaj uplaćenih sredstava do 15.1.2022. godine.

Uslovi propisani Uredbom i mogućnost izdavanja ponude odnosi se i na izlete.

Zaključno zbog nemogućnosti realizacije turističkih putovanja ili njihovog otkaza usled okolnosti koje su nastupile usled bolesti COVID-19, koja putovanja su u celosti ili delimično uplaćena zaključno sa 15.3.2020. godine, organizator putovanja može putniku da ponudi zamensko putovanje. Ugovor o zamenskom putovanju može sa putnikom da zaključi sam organizator putovanja ili posrednik, preko koga je kupljeno nerealizovano turističko putovanje. Za novo turističko putovanje izdaje se garancija putovanja i u slučaju delimične, potpune ili neuredne realizacije, kao i u slučaju pretrpljene štete usled insolventnosti organizatora putovanja, davalac garancije, konkretno osiguravajuće društvo, saglasno Zakonu o turizmu ("Sl. glasnik RS", br. 17/2019), je u obavezi da putniku naknadi sva nastala potraživanja.

Zamensko putovanje putnik može da iskoristi u periodu od jedne godine od dana uručenja ponude, a najkasnije do 31.12.2021. godine, a ukoliko se putnik odluči za povraćaj uplaćenog iznosa organizator putovanja je dužan da povraćaj sredstava izvrši do 15.1.2022. godine.