KOMENTAR UREDBE O POMERANJU ROKA ZA STICANJE STATUSA KVALIFIKOVANOG NOVOZAPOSLENOG LICA - "Sl. glasnik RS", br. 60/2020

Od 1. januara 2020. godine u primeni su odredbe:

- člana 21ž Zakona o porezu na dohodak građana ("Sl. glasnik RS", br. 24/2001, 80/2002, 80/2002 - dr. zakon, 135/2004, 62/2006, 65/2006 - ispr., 31/2009, 44/2009, 18/2010, 50/2011, 91/2011 - odluka US, 7/2012 - usklađeni din. izn., 93/2012, 114/2012 - odluka US, 8/2013 - usklađeni din. izn., 47/2013, 48/2013 - ispr., 108/2013, 6/2014 - usklađeni din. izn., 57/2014, 68/2014 - dr. zakon, 5/2015 - usklađeni din. izn., 112/2015, 5/2016 - usklađeni din. izn., 7/2017 - usklađeni din. izn., 113/2017, 7/2018 - usklađeni din. izn., 95/2018, 4/2019 - usklađeni din. izn., 86/2019 i 5/2020 - usklađeni din. izn - dalje: Zakon o porezu) i

- člana 45đ Zakona o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje ("Sl. glasnik RS", br. 84/2004, 61/2005, 62/2006, 5/2009, 52/2011, 101/2011, 7/2012 - usklađeni din. izn., 8/2013 - usklađeni din. izn., 47/2013, 108/2013, 6/2014 - usklađeni din. izn., 57/2014, 68/2014 - dr. zakon, 5/2015 - usklađeni din. izn., 112/2015, 5/2016 - usklađeni din. izn., 7/2017 - usklađeni din. izn., 113/2017, 7/2018 - usklađeni din. izn., 95/2018, 4/2019 - usklađeni din. izn., 86/2019 i 5/2020 - usklađeni din. izn. - dalje: Zakon o doprinosima)

koje uređuje pravo poslodavca, da pod određenim uslovima, koristi oslobođenje od plaćanja (dela) obračunatog i obustavljenog poreza na zarade i doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje (na teret zaposlenog i na teret poslodavca) ali koje poslodavac može da koristi samo prilikom isplate zaradelicu koje se smatra kvalifikovanim novozaposlenim licem.

Rok za sticanje statusa kvalifikovanog novozaposlenog lica u skladu sa Zakonom o porezu i Zakonom o doprinosima

Da bi se lice smatralo kvalifikovanim novozaposlenim licem, pre svega, kao uslov se postavlja - da je ovo lice u periodu od 1. januara do 31. decembra 2020. godine, zasnivanjem radnog odnosa sa poslodavcem i to nezavisno da li taj poslodavac ima pravo da koristi oslobođenje, steklo status:

- osiguranika zaposlenog, odnosno

- osiguranika samostalnih delatnosti kao osnivač odnosno član privrednog društva koji je u radnom odnosu u privrednom društvu čiji je osnivač odnosno član.

Međutim, osim navedenog uslova, potrebno je da budu ispunjeni i dodatni uslovi. Ovi dodatni uslovi se cene u zavisnosti od trenutka u kojem je ovo lice u periodu od 1. januara do 31. decembra 2020. godine steklo status osiguranika zaposlenog odnosno osiguranika samostalnih delatnosti kao osnivač odnosno član privrednog društva koji je u radnom odnosu u privrednom društvu čiji je osnivač odnosno član. U tom smislu, mogu se razlikovati dva perioda:

U ovom slučaju, da bi se lice smatralo kvalifikovanim novozaposlenim licem dovoljno je da u periodu od 1. januara 2019. godine do 31. decembra 2019. godine nije imalo status:

- osiguranika zaposlenog, odnosno

- osiguranika samostalnih delatnosti koji je osnivač odnosno član privrednog društva koji je u radnom odnosu u privrednom društvu čiji je osnivač odnosno član.

Osim navedenih lica, sva druga lica bi se mogla smatrati kvalifikovanim novozaposlenim licem. To znači da bi se kvalifikovanim novozaposlenim licem moglo smatrati i lice koje je u toku 2019. godine imalo status osiguranika samostalnih delatnosti - kao preduzetnik. U tom smislu, može se zaključiti da je ovo oslobođenje namenjeno svim poslodavcima koji bi u periodu od 1. januara do 30. aprila 2020. godine, zaključili ugovor o radu sa preduzetnicima koji nisu samostalni u smislu člana 85. Zakona o porezu (tkz. "pravila o testu samostalnosti" preduzetnika i preduzetnika paušalca), naravno pod uslovom da u toku 2019. godine ni u jednom trenutku nisu imali status osiguranika zaposlenog niti osiguranika samostalnih delatnosti koji je osnivač odnosno član privrednog društva koji je u radnom odnosu u privrednom društvu čiji je osnivač odnosno član.

U ovom slučaju, da bi se lice smatralo kvalifikovanim novozaposlenim licem potrebno je da u periodu od 1. januara 2019. godine do 30. aprila 2020. godine nije imalo status:

- osiguranika zaposlenog,

- osiguranika samostalnih delatnosti koji je osnivač odnosno član privrednog društva koji je u radnom odnosu u privrednom društvu čiji je osnivač odnosno član,

ali ni status osiguranika preduzetnika.

Naime, ukoliko bi lice koje u toku 2019. godine nije imalo status osiguranika zaposlenog niti status osiguranika samostalnih delatnosti koji je osnivač odnosno član privrednog društva koji je u radnom odnosu u privrednom društvu čiji je osnivač odnosno član, ali je bilo osigurano kao preduzetnik, zaključilo ugovor o radu sa poslodavcem (pa i u privrednom društvu u kojem je ovo fizičko lice osnivač) nakon 30. aprila 2020. godine (npr. u maju 2020. godine), ne bi moglo da stekne status kvalifikovanog novozaposlenog lica u skladu sa odredbama Zakona o porezu i Zakona o doprinosima.

Kao što se može zaključiti, u skladu sa odredbama Zakona o porezu i Zakona o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje, lice koje je u toku 2019. godine imalo status osiguranika preduzetnika, može steći status kvalifikovanog novozaposlenog lica samo ukoliko zasnivanjem radnog odnosa kod poslodavca stekne status osiguranika zaposlenog ili osiguranika samostalnih delatnosti kao osnivač odnosno član privrednog društva koji je u radnom odnosu u privrednom društvu čiji je osnivač odnosno član, do 30. aprila 2020. godine.

Rok za sticanje statusa kvalifikovanog novozaposlenog lica u skladu sa Uredbom o pomeranju roka za sticanje statusa kvalifikovanog novozaposlenog lica

Usled okolnosti izazvanih vanrednim stanjem nastalim usled bolesti COVID-19 izazvane virusom SARS-CoV-2, Vlada Republike Srbije je smatrala da je neophodno pomeriti rok u kojem lica (ovde se pre svega misli na lica koja su u toku 2019. godine imala status osiguranika preduzetnika) mogu steći status kvalifikovanog novozaposlenog, pa je uz supotpis predsednika Republike Srbije, donela Uredbu o pomeranju roka za sticanje statusa kvalifikovanog novozaposlenog lica (dalje: Uredba) koja je objavljena u "Službenom glasniku RS", broj 60 od 24. aprila 2020 (petak). Uredba je istog dana i stupila na snagu.

U skladu sa Uredbom, rok za sticanje statusa kvalifikovanog novozaposlenog lica, za lice koje u periodu od 1. januara 2019. godine do 31. decembra 2019. godine nije imalo status osiguranika zaposlenog, odnosno osiguranika samostalnih delatnosti koji je osnivač, odnosno član privrednog društva, koji je u radnom odnosu u privrednom društvu čiji je osnivač, odnosno član, pomeren je na rok od 60 dana od dana prestanka vanrednog stanja. Za sada, nije moguće odrediti kog datuma tačno ističe rok za sticanje statusa kvalifikovanog novozaposlenog lica s obzirom da nije poznato kada će prestati vanredno stanje (odnosno za sada, reč o roku koji je odrediv).

Napomena

Odredbe člana 85. Zakona o porezu koje uređuju tkz. "pravila o testu samostalnosti" preduzetnika ili preduzetnika paušalca primenjuju se na sve naknade isplaćena preduzetniku ili preduzetniku paušalcu nakon 1. marta 2020. godine (odnosno počev od 2. marta 2020. godine) i ovaj rok nije pomeren.