UTVRĐIVANJE VISINE NAKNADE ZARADE IZ ODREDBE ČLANA 117. ZAKONA O RADU

Pitanje:

• Imajući u vidu trenutnu situaciju u zemlji i proglašenje vanrednog stanja, poslodavca zanima u vezi sa primenom odredbe člana 117. Zakona o radu i visine naknade zarade koju poslodavac utvrđuje opštim aktom ili ugovorom o radu zaposlenih za vreme prekida rada do koga je došlo naredbom nadležnog državnog organa ili nadležnog organa poslodavca zbog neobezbeđivanja bezbednosti i zaštite života i zdravlja na radu, koja je uslov daljeg obavljanja rada bez ugrožavanja života i zdravlja zaposlenih i drugih lica, koji bi mogao biti njen odgovarajući iznos, odnosno da li može da se propiše u iznosu nižem od minimalne zarade?

Odgovor:

Prema odredbi člana 117. Zakona o radu ("Sl. glasnik RS", br. 24/2005, 61/2005, 54/2009, 32/2013, 75/2014, 13/2017 - odluka US, 113/2017 i 95/2018 - autentično tumačenje - dalje: Zakon) zaposleni ima pravo na naknadu zarade u visini utvrđenoj opštim aktom i ugovorom o radu za vreme prekida rada do koga je došlo naredbom nadležnog državnog organa ili nadležnog organa poslodavca zbog neobezbeđivanja bezbednosti i zaštite života i zdravlja na radu, koja je uslov daljeg obavljanja rada bez ugrožavanja života i zdravlja zaposlenih i drugih lica, i u drugim slučajevima, u skladu sa zakonom.

Opštim aktom i ugovorom o radu mogu da se utvrde i drugi slučajevi u kojima zaposleni ima pravo na naknadu zarade.

Ovde je reč o prekidu rada kao posledici naredbe nadležnog državnog organa ili nadležnog organa poslodavca kada se pravo na naknadu određuje opštim aktom odnosno ugovorom o radu.

Na isti način se utvrđuje naknada i u drugim slučajevima imenovanim u opštem aktu prema stavu dva ove norme, u kojima zaposleni ima pravo na naknadu.

Pošto je reč o autonomnim slučajevima utvrđivanja prava na naknadu zarade, pogrešno bi bilo dati odgovor na temu visine naknade, niti postoji sudska praksa na ovu temu.

Za slučaj da ugovorom o radu odnosno opštim aktom to pitanje nije uređeno, u praksi poslodavci koriste slučaj neskrivljenog prekida rada kada vredi pravilo iz odredbe člana 116. stav 1. Zakona koje glasi da zaposleni ima pravo na naknadu zarade najmanje u visini 60% prosečne zarade u prethodnih 12 meseci, s tim da ne može biti manja od minimalne zarade utvrđene u skladu sa ovim zakonom, za vreme prekida rada, odnosno smanjenja obima rada do kojeg je došlo bez krivice zaposlenog, najduže 45 radnih dana u kalendarskoj godini.