NACRT ZAKONA O IZMENAMA I DOPUNAMA ZAKONA O EKSPROPRIJACIJI: Definišu se kratki rokovi postupanja upravnih organa, te se na precizniji način definiše pravo bivšeg sopstvenika da podnese predlog za eksproprijaciju preostalog dela nepokretnosti ili postavljanja privremenog zastupnika potencijalnim naslednicima, čime bi se doprinelo efikasnosti postupka

Imajući u vidu da je Zakon o eksproprijaciji ("Sl. glasnik RS", br. 53/95, "Sl. list SRJ", br. 16/2001 - odluka SUS i "Sl. glasnik RS", br. 20/2009, 55/2013 - odluka US i 106/2016 - autentično tumačenje) donet još 1995. godine, ukazala se potreba da se određene odredbe, pravni instituti i rokovi ovog zakona usklade sa brojnim odlukama i stavovima, zauzetim i potvrđenim u dosadašnjoj upravnoj i sudskoj praksi, tako što će ova pitanja biti na precizniji ili efikasniji način određena.

Pripremi Nacrta zakona o izmenama i dopunama Zakona o eksproprijaciji pristupilo se imajući u vidu potrebu da se na brz i efikasan način okonča postupak eksproprijacije prevashodno zbog hitnosti postupka, koji se sprovodi u javnom interesu. To je razlog zbog čega se definišu kratki rokovi postupanja upravnih organa, te se na precizniji način definišu pojedini instituti predviđeni ovim zakonom, poput prava bivšeg sopstvenika da podnese predlog za eksproprijaciju preostalog dela nepokretnosti, ili postavljanja privremenog zastupnika potencijalnim naslednicima, čime bi se doprinelo efikasnosti postupka. Pored toga, predloženim izmenama zakona na precizan način definisani su korisnici eksproprijacije, kao i njihova prava i obaveze.

Osim toga, zbog sve većeg broja projekata koje Vlada prepoznaje kao projekte od posebnog značaja za Republiku Srbiju, ukazala se potreba da se postupci eksproprijacije koji se vode u te svrhe regulišu na nešto drugačiji način u smislu rokova za postupanje upravnih organa, kao i prava i obaveza korisnika eksproprijacije.

Nacrtom zakona se utvrđuje da su predmet eksproprijacije nepokretnosti u svim oblicima prava svojine, a potom se utvrđuje da su svi postupci koji se vode u skladu sa ovim zakonom hitni, imajući u vidu da se pokreću i vode u javnom interesu.

Na precizan način utvrđuje se ko može imati svojstvo korisnika eksproprijacije, pa je predviđeno da nepokretnosti koje su predmet eksproprijacije mogu preći u svojinu javnih preduzeća ili društva kapitala, čiji je osnivač Republika Srbija, autonomna pokrajina ili jedinice lokalne samouprave, pod uslovom da mogu imati pravo svojine na objektu radi čije izgradnje se vrši eksproprijacija tog zemljišta.

Omogućava se privremeno zauzimanje zemljišta, najduže do tri godine, kada isto zemljište služi određenoj potrebi u vezi sa izgradnjom objekata i ustanovljenjem službenosti, a za koju izgradnju, odnosno ustanovljenje je utvrđen javni interes (radi smeštaja radnika, materijala, mašina ili izvođenja radova koji su u funkciji izgradnje objekta ili ustanovljenja službenosti i sl.).

Korisnikom eksproprijacije označava se samo onaj pravni subjekt koji može steći pravo svojine na nepokretnosti koja je predmet eksproprijacije.

Utvrđena je obaveza korisnika eksproprijacije da, pre rušenja zgrade, obezbedi zakupcu stana u društvenoj ili državnoj svojini, odnosno javnoj svojini na neodređeno vreme, odnosno nosiocu stanarskog prava u eksproprisanoj stambenoj zgradi ili stanu kao posebnom delu zgrade, korišćenje drugog odgovarajućeg stana u javnoj svojini sa pravima zakupca na neodređeno vreme.

Skraćeni su rokovi za postupanje organa u čijoj je nadležnosti postupanje po zahtevu za utvrđivanje javnog interesa.

Za odlučivanje o predlogu za dozvolu vršenja pripremnih radnji uveden rok od 15 dana od dana prijema kompletne dokumentacije.

Utvrđuje se da rok za vršenje pripremnih radnji počinje da teče sledećeg dana od dana uručenja rešenja strankama u postupku.

Uz predlog za eksproprijaciju podnosi se izvod iz katastra nepokretnosti koji sadrži podatke o nepokretnosti za koju se predlaže eksproprijacija, koji je pribavljen putem Servisne magistrale organa u skladu sa propisima koji uređuju elektronsku upravu.

Nacrtom zakona određeni su kraći rokovi za postupanje organa uprave u cilju bržeg i efikasnijeg sprovođenja postupka eksproprijacije.

Omogućava se opštinskom organu uprave da donese delimično rešenje u slučaju da o zahtevu korisnika eksproprijacije i zahtevu ranijeg sopstvenika za eksproprijaciju preostalog dela nepokretnosti nije moguće odlučiti istovremeno, a sve u cilju bržeg i efikasnijeg sprovođenja postupka eksproprijacije.

Nepokretnost koja se ekspropriše naznačuje se isključivo na osnovu podataka iz katastra nepokretnosti.

Opštinska uprava, umesto do sada korisnika eksproprijacije, dužna je da dostavi po službenoj dužnosti predlog za eksproprijaciju nadležnom organu za poslove državnog premera i katastra, radi upisa zabeležbe pokretanja postupka eksproprijacije.

Korisnik eksproprijacije snosi troškove postupka i kada je usvojen zahtev za eksproprijacijom preostalog dela nepokretnosti.

Nacrt zakona predviđa da nosilac prava javne svojine ima pravo na naknadu za eksproprisanu nepokretnost samo ako je istu stekao teretnim putem, imajući u vidu da je i Zakonom o javnoj svojini i Zakonom o planiranju i izgradnji predviđena mogućnost prenosa prava svojine sa jednog na drugog nosioca prava javne svojine bez naknade.

Predviđeno je da kada je predmet eksproprijacije zemljište na kome je izgrađen objekat suprotno zakonu za koji nije okončan postupak ozakonjenja, vlasnik takvog objekta ima pravo na naknadu za izgrađeni objekat u visini procenjene građevinske vrednosti tog objekta.

Precizira se da nadležni organ koji sprovodi postupak eksproprijacije po službenoj dužnosti dostavlja pravosnažno rešenje o eksproprijaciji, odnosno izvršne isprave o naknadi nadležnom organu za poslove državnog premera i katastra.

Predviđeno je da će se postupci eksproprijacije započeti u skladu sa Zakonom o eksproprijaciji, a nisu okončani do dana stupanja na snagu ovog zakona, nastaviti po propisima koji su važili do dana stupanja na snagu ovog zakona.

Izvor: Iz Obrazloženja Nacrta zakona, 30.09.2021.