Pravilnik o izmenama i dopunama Pravilnika o specijalizacijama i užim specijalizacijama zdravstvenih radnika i zdravstvenih saradnika ("Sl. glasnik RS", br. 53/2018)
Na osnovu člana 186. stav 1. Zakona o zdravstvenoj zaštiti („Službeni glasnik RS”, br. 107/05, 72/09 – dr. zakon, 88/10, 99/10, 57/11, 119/12, 45/13 – dr. zakon, 93/14, 96/15, 106/15, 105/17 – dr. zakon i 113/17 – dr. zakon),
Ministar zdravlja donosi
o izmenama i dopunama Pravilnika o specijalizacijama i užim specijalizacijama zdravstvenih radnika i zdravstvenih saradnika
Član 1.
U Pravilniku o specijalizacijama i užim specijalizacijama zdravstvenih radnika i zdravstvenih saradnika („Službeni glasnik RS”, br. 10/13, 91/13, 113/13 i 109/14), u članu 7. stav 1. posle tačke 54) tačka na kraju teksta zamenjuje se tačkom sa zapetom i dodaju se tač. 55)–59) koje glase:
„55) pedijatrijska dermatovenerologija, ako imaju specijalizaciju iz dermatovenerologije;
56) pedijatrijska anesteziologija, ako imaju specijalizaciju iz anesteziologije, reanimatologije i intenzivne terapije;
57) laparoskopska hirurgija, ako imaju specijalizaciju iz opšte hirurgije, abdominalne hirurgije, dečje hirurgije, urologije i ginekologije i akušerstva;
58) kardiovaskularna i torakalna anestezija, ako imaju specijalizaciju iz anesteziologije, reanimatologije i intenzivne terapije;
59) ginekološka onkologija, ako imaju specijalizaciju iz ginekologije i akušerstva.”
Član 2.
U članu 25. posle stava 1. dodaje se stav 2. koji glasi:
„Izuzetno od stava 1. ovog člana zdravstveni radnici koji su stekli zvanje specijaliste po ranije važećim propisima, kao i zdravstveni radnici koji su upisali specijalizacije u školskoj 2010/2011. godini, uže specijalizacije iz oblasti vaskularne hirurgije, kardiohirurgije, hirurgije digestivnog sistema i urgentne hirurgije obavljaju po ranije važećim propisima.”
Član 3.
U delu I. Programi specijalizacija i užih specijalizacija za specijalnosti u medicini tačka 17. Plastična, rekonstruktivna i estetska hirurgija menja se i glasi:
„17. Plastična, rekonstruktivna i estetska hirurgija
pet godina
(60 meseci)
Cilj i namena specijalizacije
Cilj i namena specijalizacije iz Plastične, rekonstruktivne i estetske hirurgije jeste teorijska i praktična edukacija u smislu formiranja profila Plastičnog, rekonstruktivnog i estetskog hirurga.
Specijalizacija Plastične, rekonstruktivne i estetske hirurgije traje pet godina.
Glavne discipline specijalizacije iz Plastične, rekonstruktivne i estetske hirurgije i njihovo trajanje:
Dvosemestralna nastava – 9 meseci
Plastična, rekonstruktivna i estetska hirurgija – 30 meseci
Opšta hirurgija – 10 meseci
– urgentna hirurgija – 4 meseca
– abdominalna hirurgija – 4 meseci
– onkologija – 1 mesec
– vaskularna hirurgija – 1 mesec
Ortopedija i traumatologija – 3 meseca
Urologija – 1 mesec
Dermatovenerologija – 1 mesec
Otorinolaringologija – 1 mesec
Anesteziologija sa reanimatologijom – 15 dana
Transfuziologija – 15 dana
Mikrohirurgija – 1 mesec
Neurohirurgija – 1 mesec
Maksilofacijalna hirurgija – 1 mesec
Fizikalna medicina i rehabilitacija – 1 mesec
Provera znanja
Posle obavljenog staža iz svakog od pojedinih nastavnih predmeta specijalizanti polažu Kolokvijume. Predviđeno je polaganje 10 kolokvijuma:
Osnovni principi plastične i rekonstruktivne hirurgije (prva godina)
Tumori (prva godina)
Opekotine i smrzotine (druga godina)
Režnjevi (druga godina)
Glava i vrat (druga godina)
Hirurgija šake i gornjeg ekstremiteta (treća godina)
Rekonstrukcija dojke, abdomena, genitalija i donjeg ekstremiteta (treća godina)
Urođene anomalije (četvrta godina)
Estetska hirurgija (peta godina)
Invazivne anti age procedure (peta godina)
Kolokvijum se sastoji iz:
A. Pismenog dela (test)
B. Usmenog dela sa četiri pitanja (izvlače se tri pitanja) i četvrto pitanje komisija pita po svom izboru
PROGRAM SPECIJALIZACIJE PO OBLASTIMA I VEŠTINAMA
Oblast: (AR) Anesteziologija sa reanimatologijom – 15 dana
Veština (125) Punkcija i plasiranje perifernog venskog katetera
izvodi: 10
Veština (126) Punkcija i plasiranje centralnog venskog katetera
izvodi: 2
Veština (127) Merenje centralnog venskog pritiska
izvodi: 10
Veština (128) Endotrahealna intubacija/na fantomu/
izvodi: 10
Veština (129) Veštačko disanje – manuelne i insuflacione metode
izvodi: 10
Oblast: (DV) Dermatovenerologija – 1 mesec
Veština (01) Uzimanje specifične dermatološke anamneze
Gleda: 20 Asistira: 30 izvodi: 50
Veština (02) Pregled bolesnika – opisivanje dermatološkog statusa
Gleda 20 Asistira: 30 Izvodi: 50
Veština (03) Vođenje istorije bolesti (kontrola laboratorijskih analiza, ordiniranje terapije – put leka, pisanje dekurzusa, referisanje na vizitama, prisustvovanje interkliničkim pregledima)
Gleda 20 Asistira: 30 Izvodi: 50
Veština (04) Tumačenje rezultata dobijenih predviđenim dijagnostičkim procedurama
Gleda 20 Asistira: 30 Izvodi: 50
Veština (05) Tehnike primene okluzije u dermatološkoj terapiji
Gleda: 10 Asistira: 10 Izvodi: 20
Veština (06) Intralezionalna aplikacija lekova
Gleda 5 Asistira: 5 Izvodi 10
Veština (07) Obrada bolesnika sa buloznim dermatozama i metaboločki kompromitovanih bolesnika sa prostranim zahvatanjem kože
Gleda 10 Asistira: 10 Izvodi 20
Veština (08) Hemijska ablacija nokatne ploče
Gleda 5 Asistira: 5 Izvodi 10
Veština (09) Hemijska ablacija nokatne ploče
Gleda 3 Asistira: 2 Izvodi 5
Veština (10) Pisanje prijema i otpusta hospitalizovanih bolesnika
Gleda 20 Asistira: 30 Izvodi 50
DK Druga kategorija 4
Veština (11) Uzimanje transplatata kosti, fascije, tetive, hrskavice, nerva
Gleda 30 Asistira: 20
Veština (12) Rekonstrukcija Većih kožnih defekata (transplantacijom kože, režnjevima)
Gleda 30 Asistira: 20 Izvodi: 10 Ostalo: 30
Veština (13) Ekscizija opekotinskih rana viših od 5% (tangencijalne ekscizije, dermoabrazija, sukces. hir. nekrektomije)
Gleda 30 Asistira: 20 Izvodi: 10 Ostalo: 30
Veština (14) Rešavanje dezmogenih kontaktura „Z” plastikom, režnjevima, kožnim transpl.
Gleda 15 Asistira: 10 Izvodi: 5 Ostalo: 15
Veština (15) Rekonstrukcija funkcionalnih regija autotransplantacijom kože
Gleda 15 Asistira: 10 Izvodi: 5 Ostalo: 15
Veština (16) Korekcija otapostaze
Gleda 30 Asistira: 20 Izvodi: 1
Veština (17) Manje korektivne operacije kapaka, nosa, usni i aurikula
Gleda 30 Asistira: 20 Izvodi: 1
Veština (18) Rekonstrukcija parcijalnih defekata nosa, usni, aurikula i kapaka
Gleda 30 Asistira: 20 Izvodi: 10 Ostalo: 30
Veština (19) Tamponada nosa (prednja i zadnja)
Gleda 15 Asistira: 10 Izvodi: 5 Ostalo: 15
Veština (20) Traheostomija
Gleda 7 Asistira: 5 Izvodi: 2 Ostalo: 7
Veština (21) Dupuitrenova kontraktura
Gleda 25 Asistira: 20 Izvodi: 5 Ostalo: 25
Veština (22) Tendorafija
Gleda 15 Asistira: 10 Izvodi: 5 Ostalo: 15
Veština (23) Hirurško lečenje dekubitalnih ulcera
Gleda 15 Asistira: 10 Izvodi: 5 Ostalo: 15
Veština (24) Augmentaciona mamoplastika, mastopeksija, ginekomastija
Gleda 15 Asistira: 10
Veština (25) Sindaktilija, anularne strukture
Gleda 7 Asistira: 5
Veština (26) Cirkumcizija i frenulotomija
Gleda 15 Asistira: 10 Izvodi: 5
Veština (27) Lečenje bazocelularni i planocelularnihkarcinoma
Gleda 5 Asistira: 5 Izvodi: 3
Veština (28) Lečenje sarkoma
Gleda 5 Asistira: 5 Izvodi: 3
Veština (29) Lečenje melanoma
Gleda 5 Asistira: 5 Izvodi: 3
MK Mikrohirurgija – 1 mesec 1
Veština (118) Upoznavanje sa elementima mehanizma tehnike (vežbe na mikroskopu i rad sa mikrosk. i rad sa mikrohirurškim instrumentima.
Gleda 5 Asistira 5 Izvodi: 4
Veština (119) Rekonstrukcija živca pod mirkoskopom
Gleda 5 Asistira: 4
Veština (120) Vaskularizacija anastomoze (arterijska i venska)
Gleda 5 Asistira: 4
Veština (121) Podizanje mikrovaskularnog slobodnog režnja i njegovo postavljanje (mišićni i mišićno-kožni)
Gleda 5 Asistira: 5
Veština (122) Monitoring mikrovaskularnog režnja
Gleda 5 Asistira: 4
Veština (123) Osnovni principi remplantacije amputiranih
delova tela
Gleda 5 Asistira: 4
MH Maksilofacijalna hirurgija – 1 mesec
Veština (113) Disekcija vrata
Gleda 2 Asistira: 4
Veština (114) Repozicija i imobilizacija frakture mandibule
Gleda 2 Asistira: 4
Veština (115) Repozicija i imobilizacija frakture maxile
Gleda 2 Asistira: 4
Veština (116) Obrada rane na licu
Gleda 5 Asistira: 4
Veština (117) Hirurško lečenje infekcija na vratu
Gleda 2 Asistira: 4
(NH) Neurohirurgija – 1 mesec
Veština (109) Kraniotomija
Gleda 5 Asistira: 5 Ostalo: 4
Veština (110) Trepanacija lobanje
Gleda 5 Asistira: 5
Veština (111) Obrada rane na poblanini
Gleda 5 Asistira: 5
Veština (112) Kranioplastika
Gleda 5 Asistira: 5
OV Opšta hirurgija – vaskularna hirurgija – 1 mesec
Veština (147) Ekstirpacija v. safene
Gleda 5 Asistira: 4
Veština (148) Amputacija ekstremiteta zbog vaskularnih oboljenja
Gleda 2 Asistira: 4
Veština (149) Šav manjih krvnih sudova zbog povrede
Gleda 2 Asistira: 4
Veština (150) By pass graft autovenski ili sintetski
Gleda 2 Asistira: 4
Veština (151) Resekcija aneurizma abdominalne aorte
Gleda 2 Asistira: 4
Veština (152) Arterio-venska fistula radi dijaliza
Gleda 3 Asistira: 4
(OK) Obavezni kolokvijumi
Veština (01) Osnovi i principi plastične i rekonstruktivne hirurgije (prva godina)
Veština (02) Tumori (prva godina)
Veština (03) Režnjevi (druga godina)
Veština (04) Opekotine i smrzotine (druga godina)
Veština (05) Glava i vrat (treća godina)
Veština (06) Hirurgija šake i gornjeg ekstremiteta (treća godina)
Veština (07) Rekonstrukcija dojke, abdomena, genitalija, donji ekstremitet
(četvrta godina)
Veština (08) Urođene anomalije (četvrta godina)
Veština (09) Estetska hirurgija (peta godina)
Veština (10) Invanzivne anti age procedure (peta godina)
(OR) Otorinolaringologija – 1 mesec
Veština (01) Rinoskopija
Gleda 10
Veština (02) Zadnja rinoskopija
Gleda 5
Veština (03) Endoskopija nosa, epofaringoskopija
Gleda 5
Veština (04) Čitanje radiografskih snimaka (standardni , CT i MR) nazo-paranazalne regije
Gleda 5
Veština (05) Incizija hematoma i apscesa septuma
Gleda 5 Asistira: 5
Veština (06) Zaustavljanje epistakse kauterizacijom
Gleda 5 Asistira: 5
Veština (07) Prednja tamponada nosa
Gleda 5 Asistira: 5
Veština (08) Zadnja tamponada nosa
Gleda 3 Asistira: 3
Veština (09) Repozicija nosnih kostiju
Gleda 5 Asistira: 5
Veština (10) Strana tela nosa
Gleda 3 Asistira: 3
Veština (11) Septoplastika
Gleda 5 Asistira: 5
Veština (12) Endonazalna polipektomija
Gleda 5 Asistira: 5
Veština (13) Mukotomija nosne školjke
Gleda 2 Asistira: 2
Veština (14) UZ paranazalnih šupljina
Gleda 5
Veština (15) Rinoseptoplastika
Gleda 5 Asistira: 10
Veština (16) Osteoplastična operacija frontalng sinusa
Gleda 2 Asistira: 2
Veština (17) Zbrinjavanje povreda lica Le Fort
Gleda 2 Asistira: 2
Veština (18) Ridlova operacija frontalnog sinusa
Gleda 1 Asistira: 1
(OT) Ortopedija i traumatologija – 3 meseca
Veština (100) Priprema patrljaka za protetisanje
Gleda 5 Asistira: 5 Izvodi: 2
Veština (101) Praćenje izrade svih oblika proteza i njihovih ležišta
Gleda 10
Veština (102) Praćenje adaptacije na ortopetska pomagala
Gleda 10
Veština (103) Aplikacija elektronskih proteza
Gleda 2
Veština (85) Rukovanje rendgen aparatom u sali
Gleda 5
Veština (86) Skeletna ekstenzija
Gleda 3
Veština (87) Funkcionalni gips
Gleda 5 Asistira: 4
Veština (88) Punkcija zgloba
Gleda 2
Veština (89) Repozicija frakture radijusa na tipičnom mestu
Gleda 2
Veština (90) Osteosinteza femura
Gleda 1 Asistira: 4
Veština (91) Sekvestrektomija
Gleda 1 Asistira: 4
Veština (92) Hirurška obrada rane
Gleda 5 Asistira: 4
Veština (93) Amputacija ekstremiteta
Gleda 2 Asistira: 4
Veština (94) Biopsija kosti
Gleda 5 Asistira: 3
Veština (95) Resekcija kosti
Gleda 5 Asistira: 3 4
Veština (96) Sekvestrektomija i kiretaža kosti
Gleda 3 Asistira: 2
Veština (97) Osteoplastika
Gleda 5 Asistira: 5
Veština (98) Principi elongacije ekstremiteta po Ilizarovu
Gleda 5 Asistira: 5
Veština (99) Hirurško lečenje preloma kostiju šake
Gleda 2 Asistira: 3 Izvodi: 1
(OU) Opšta hirurgija – urgentna hirurgija – 4 meseca
Veština (130) Intravenska punkcija
Gleda 5 Asistira: 5 Izvodi: 10
Veština (131) Intravenska kanulacija
Gleda 5 Asistira: 5 Izvodi: 5
Veština (132) Instaliranje seta za merenje CVP
Gleda 1 Asistira: 5 Izvodi: 5
Veština (133) Endotrahealna intubacija
Gleda 5 Asistira: 10 Izvodi: 5
Veština (134) Tehnika arteficijalne ventilacije
Gleda 5 Asistira: 5 Izvodi: 10
Veština (135) Uvođenje nazogastrične sonde
Gleda 1 Asistira: 3 Izvodi: 5
Veština (136) Nazotrahealna i orotrahealna aspiracija
Gleda 1 Asistira: 3 Izvodi: 5
Veština (137) Kataterizacija mokraćne bešike
Gleda 2 Asistira: 5 Ostalo: 10
Veština (138) Pleuralna punkcija
Gleda 2 Asistira: 5 Izvodi: 10
Veština (139) Izvođenje blokova prifernih nerava
Gleda 5 Asistira: 5 Izvodi: 10
Veština (140) Priprema i prpoera defibliratora
Gleda 4 Asistira: 5 Izvodi: 5
Veština (141) Kardiopulmonalna reanimacija
Gleda 20 Asistira: 20 Izvodi: 20
Veština (142) Akutni abdomen – pregled, dijagnoza i zbrinjavanje
Gleda: 5 Asistira: 5 Izvodi: 10
Veština (143) Zbrinjavanje povreda abdomena
Gleda 5 Asistira: 5 Izvodi: 10
Veština (144) Variksi ezofagusa – hemostaza balonom
Gleda 5 Asistira: 5 Izvodi: 1
Veština (145) Sekundarna sutura trbušnog zida zbog dehiscencije
Gleda 5 Asistira: 5
Veština (146) Obrada lacerokontuznih rana
Gleda 5 Asistira: 10 Izvodi: 10
(OH) Opšta hirurgija – abdominalnahirurgija – 5 meseci
Veština (50) Strumektomija
Gleda 5
Veština (51) Totalna tireoidektomija sa identifikacijom n. rekurensa
Asistira: 2
Veština (52) Rekonstrukcija jednjaka
Gleda 5
Veština (53) Punkcija toraksa
Asistira: 2
Veština (54) Drenaža toraksa
Asistira: 3
Veština (55) Torakotomija
Asistira: 2
Veština (56) Skopija i grafija grudnog koša
Asistira: 5
Veština (57) Herniektomija
Gleda: 10 Asistira: 10
Veština (58) Operacija pilonidalnog sinusa
Asistira: 5
Veština (59) Plastika trbušnog zida kod ventralnih hernija
Asistira: 2
Veština (60) Plastika kod umbilikalnih hernija
Asistira: 2
Veština (61) Odstranjivanje benignih lezija kože i potkožnog tkiva
Asistira: 10
Veština (62) Obrada lacerokontuznih rana
Izvodi: 10
Veština (63) Ablacija nokatne ploče
Izvodi: 5
Veština (64) Ekcizija nokatne ploče sa matriksom
Izvodi: 5
Veština (65) Plastika zbog femoralne hernije
Asistira: 2
Veština (66) Plastika zbog recidivantnih Ventralnih hernija
Asistira: 2
Veština (67) Sekundarna sutura trbušnog zida zbog dehiscencije
Asistira: 2
Veština (68) Drenaža retroperitonealnih ili intraabdominalnih abscesa
Gleda: 2
Veština (69) Šav manjih krvnih sudova zbog povrede
Asistira: 2
Veština (70) By pass graft autovenski ili sintetski
Asistira: 2
Veština (71) Arterio-venska fistula radi dijalize
Gleda: 3
Veština (72) Mastektomija
Asistira: 10
Veština (73) Ekstirpacija benignih lezija dojki
Asistira: 5 Izvodi: 5
Veština (74) Cirkumcizija
Asistira: 2 Izvodi: 2
Veština (75) Eksploracija skrotuma
Asistira: 2
Veština (76) Resekcija želuca
Gleda: 5
Veština (77) Gastroentero anastemoza
Gleda: 5 Asistira: 5
Veština (78) Resekcija tankog creva sa anastomozom
Gleda: 5 Asistira: 5
Veština (79) Enteroliza i enteropeksija
Gleda: 2
Veština (80) Splenektomija
Gleda: 2 Asistira: 2
Veština (81) Jejunostomija
Gleda: 2
Veština (82) Dezaansomoza gastroduodenalis sa rekonstrukcijom
Gleda: 2
Veština (83) Vagatomija: trunkalna, selektivna, supraselektivna
Gleda: 2
Veština (84) Gastrektomija
Gleda: 3
Veština (85) Tehnika bariatrične hirurgije
Gleda: 5 Asistira:
(PK) Prva kategorija
Veština (01) Obrada opekotinskih rana (primarna i sekundarna)
Gleda: 90 Asistira: 60 Izvodi: 30 Ostalo: 90
Veština (02) Depresivne incizije u opekotina, elektrokucija
Gleda: 15 Asistira: 10 Izvodi: 2 Ostalo: 15
Veština (03) Sve metode ekscizije opekotina i nekroza do 5%
Gleda: 30 Asistira: 20 Izvodi: 10 Ostalo: 30
Veština (04) Ablacija kožnih transplantata svih debljina
Gleda: 90 Asistira: 60 Izvodi: 30 Ostalo: 90
Veština (05) Transplantacija kože
Gleda: 45 Asistira: 30 Izvodi: 15 Ostalo: 45
Veština (06) Korekcija manjih ožiljaka (ekscizija, autotransplantacija kože, „Z” plastika manji režnjei)
Gleda: 90 Asistira: 60 Izvodi: 30 Ostalo: 90
Veština (07) Primarna i sekundarna obrada rane sa ili bez defekta kože
Gleda: 60 Asistira: 40 Izvodi: 20 Ostalo: 60
Veština (08) Ekscizija malignih i benignih tumora kože i potkožnog tkiva
Gleda: 150 Asistira: 100 Izvodi: 50 Ostalo: 150
Veština (09) Rekonstrukcija manjih defekata kože lokalnim kožnim režnjevima u nefunkcionalnim regijama
Gleda: 30 Asistira: 20 Izvodi: 10 Ostalo: 30
Veština (10) Osnovni postupci pri reanimaciji plasiranje Venskih katetera, venesekcija, plasiranje katetera i sondi...
Gleda: 60 Asistira: 40 Izvodi: 20 Ostalo 60
(TK) Treća kategorija
Veština (27) Totalna rekonstrukcija nosa ,usni, kapaka i auricula
Gleda: 7 Asistira: 5 Izvodi: 1 Ostalo 7
Veština (28) Veći tumori vrata, glave i kraniofacijalne regije
Gleda: 10 Asistira: 10 Ostalo: 10
Veština (29) Složeni traumatski defekti glave
Gleda: 10 Asistira: 10 Ostalo 10
Veština (30) Desekcija vrata, aksile i ingvinuma
Gleda: 12 Asistira: 10
Veština (31) Parotidektomija (parcijalna i totalna)
Gleda: 12 Asistira: 10
Veština (32) Rekonstruktivne operacije upotrebom arterijalnih režnjeva
Gleda: 20 Asistira: 15 Izvodi: 5 Ostalo 20
Veština (33) Rekonstruktivne operacije upotrebom miokutanih, fasciokutanih i kompozit režnjeva
Gleda: 5 Asistira: 5 Ostalih: 5
Veština (34) Rekonstruktivne operacije upotrebom slobodnih režnjeva
Gleda: 5 Asistira: 5 Ostalo: 5
Veština (35) Funkcionalna rekonstrukcija ekstremiteta
Gleda: 13 Asistira: 10 Ostalo: 13
Veština (36) Mikrohirurška tehnika: – Vaskularna anastomoza; –neuroanastomoza
Gleda: 20 Asistira: 10 Ostalo: 30
Veština (37) Rascepi primarnog i sekundarnog palatuma
Gleda: 13 Asistira: 10 Ostalo: 13
Veština (38) Hipospadije, epispadije i ekstrofije
Gleda: 5 Asistira: 5 Ostalo: 5
Veština (39) Sekundarne korekcije kongenitalnihanamalija
Gleda: 5 Asistira: 5 Ostalo: 5
Veština (40) Neuroplastika perifernih nerava
Gleda: 5 Asistira: 5 Izvodi: 1 Ostalo: 5
Veština (41) Ritidoplastika
Gleda: 5 Asistira: 5 Izvodi: 1 Ostalo: 5
Veština (42) Redukciona mamoplastika
Gleda: 7 Asistira: 5 Izvodi: 2 Ostalo: 7
Veština (43) Redukcija dojke
Gleda: 3 Asistira: 3 Izvodi: 1 Ostalo: 3
Veština (44) Dermolipektomija abdomena
Gleda: 7 Asistira: 5 Izvodi: 1 Ostalo: 7
Veština (45) Aspiraciona lipektomija
Gleda: 7 Asistira: 5 Izvodi: 1 Ostalo: 7
Veština (46) Recidivne hernije
Gleda: 12 Asistencija: 10 Izvodi: 1 Ostalo: 12
Veština (47) Rinoplastika
Gleda: 24 Asistira: 20 Izvodi: 1 Ostalo: 24
Veština (48) Hirurško lečenje bazocelularno karcinoma
Gleda: 50 Asistira: 150 Izvodi: 55
Veština (49) Hirurško lečenje melanoma
Gleda: 10 Asistira: 30 Izvodi: 5 Ostalo: 4
Veština (50) Hirurško lečenje spinocelularnog karcinoma
Gleda: 5 Asistira: 10 Izvodi: 3 Ostalo: 4
Veština (51) Hirurško lečenje sarkoma
Gleda: 2 Asistira: 5 Izvodi: 1 Ostalo: 4
Veština (52) Lečenje septičkih stanja kod opekotina
Gleda: 10 Asistira: 15 Izvodi: 1 Ostalo: 4
Veština (53) Lečenje smrzotina
Gleda: 5 Asistira: 5 Izvodi: 2 Ostalo: 4
Veština (54) Hirurško lečenje ptoze kapaka
Gleda: 5 Asistira: 7 Izvodi: 1 Ostalo: 4
Veština (55) Totalna i parcjalna rekonstrukcija uva
Gleda: 5 Asistira: 7 Izvodi: 1 Ostalo: 4
Veština (56) Totalna i parcjalna rekonstrukcija nosa
Gleda: 5 Asistira: 7 Izvodi: 1 Ostalo: 4
Veština (57) Totalna i parcjalna rekonstrukcija lica
Gleda: 5 Asistira: 7 Izvodi: 1 Ostalo: 4
Veština (58) Totalna i parcjalna rekonstrukcija gornje i donje usne
Gleda: 5 Asistira: 7 Izvodi: 1 Ostalo: 4
Veština (59) Totalna i parcjalna rekonstrukcija paralize facijalisa
Gleda: 5 Asistira: 7 Izvodi: 1 Ostalo: 4
Veština (60) Totalna i parcjalna rekonstrukcija očnih kapaka
Gleda: 5 Asistira: 7 Izvodi: 1 Ostalo: 4
Veština (61) Totalna i parcjalna rekonstrukcija skalpa i čela
Gleda: 5 Asistira: 7 Izvodi: 1 Ostalo: 4
Veština (62) Totalna i parcjalna rekonstrukcija defekata šake
Gleda: 5 Asistira: 7 Izvodi: 1 Ostalo: 4
Veština (63) Totalna i parcjalna rekonstrukcija tetiva
Gleda: 5 Asistira: 7 Izvodi: 1 Ostalo: 4
Veština (64) Podmlađivanje lica – Face lifting
Gleda: 3 Asistira: 3 Izvodi: 1 Ostalo: 4
Veština (65) Podmlađivanje lica i drugih delova tela transplantacijom masnoga tkiva
Gleda: 3 Asistira: 3 Izvodi: 1 Ostalo: 4
Veština (66) Podmlađivanje i korekcija donjih i gornjih kapaka
Gleda: 3 Asistira: 3 Izvodi: 1 Ostalo: 4
Veština (67) Augmentacija dojke
Gleda: 7 Asistira: 7 Izvodi: 1 Ostalo: 4
Veština (68) Redukcija dojke i mastektomija
Gleda: 3 Asistira: 3 Izvodi: 1 Ostalo: 4
Veština (69) Estetska korekcija nosa
Gleda: 7 Asistira: 7 Izvodi: 1 Ostalo: 4
Veština (70) Estetska korekcija ušiju
Gleda: 5 Asistira: 5 Izvodi: 1 Ostalo: 4
Veština (71) Liposukcija
Gleda: 5 Asistira: 5 Izvodi: 1 Ostalo: 4
Veština (72) Abdominoplastika Tummy tuck
Gleda: 5 Asistira: 5 Izvodi: 1 Ostalo: 4
Veština (73) Transplantacija kose, obrva i trepavica
Gleda: 5 Asistira: 5 Izvodi: 1 Ostalo: 4
Veština (74) Duboka dermoabrazija
Gleda: 3 Asistira: 3 Izvodi: 1 Ostalo: 4
Veština (75) Estetska korekcija ruku – Brachioplastica
Gleda: 3 Asistira: 3 Izvodi: 1 Ostalo: 4
Veština (76) Zatezanje i podizanje butina (femoralni lifting)
Gleda: 3 Asistira: 3 Izvodi: 1 Ostalo: 4
Veština (77) Fileri – Korekcija lica i drugih delova tela
filerima
Gleda 7 Asistira: 7 Izvodi: 1 Ostalo: 4
Veština (78) Neutralizacija mišića Botoxom
Gleda: 7 Asistira: 7 Izvodi: 1 Ostalo: 4
Veština (79) Duboki hemijski pilinzi
Gleda: 7 Asistira: 7 Izvodi: 1 Ostalo: 4
Veština (80) Mikrodermoabrazija
Gleda: 7 Asistira: 7 Izvodi: 1 Ostalo: 4
Veština (81) Mezoterapija i mezoniti
Gleda: 7 Asistira: 7 Izvodi: 1 Ostalo: 4
Veština (82) PRP
Gleda: 7 Asistira: 7 Izvodi: 1 Ostalo: 4
(TF) Transfuziologija – 15 dana 15
Veština (104) Klinički i laboratorijski pregledi davalaca krvi
Gleda: 10 Asistira: 20
Veština (106) Delimično deplazmatisana krv
Gleda: 2 Asistira: 2 Izvodi: 6
Veština (107) Zamrznuta sveža plazma
Gleda: 2 Asistira: 2 Izvodi: 6
Veština (108) Reanimacija – postoperativni tretman u hirurgiji
Gleda: 10 Asistira: 4
Veština (109) Eksangvini transfuzije i perinatalna zaštita, prevencija RH imunizacije
Gleda: 5 Asistira: 4
(UR) Urologija – 1 mesec
Veština (01) Amputacija penisa
Gleda: 1
Veština (02) Ligatura dorzalne vene penisa
Gleda: 1
Veština (03) Implantacija penilnih proteza
Gleda: 1
Veština (04) Revaskularizacija penisa
Gleda: 1
Veština (05) Mikrohirurška epididimo-deferencijalna anastomoza 1
Veština (06) Operacija hipospadije
Gleda: 1
Veština (07) Ureteropijelične plastike
Gleda: 10
Veština (08) Nefrektomije parcijalne
Gleda: 5
Veština (09) Sutura veziko – vaginalne fistule
Gleda: 5
Veština (10) Plastika uretre
Gleda: 5
Veština (11) Buziranje uretralnih stenoza
Gleda: 5
(FM) Fizikalna medicina i rehabilitacija – 1 mesec
Veština (118) Testovi pri oštećenju perifernih nerava
Gleda: 5 Asistira: 5 Izvodi: 2
Veština (119) Interpretacija EMG nalaza
Gleda: 10 Asistira: 4
Veština (120) Primena elektroterapijskih procedura
Gleda: 5 Asistira: 5
Veština (121) Radna terapija
Gleda: 5 Asistira: 5
Veština (122) Primena hidroterapijskih procedura
Gleda: 5 Asistira: 5
Veština (123) Kinezi terapija
Gleda: 5 Asistira: 5
Veština (124) Primena fizičkih agenasa (parafin)
Gleda: 5 Asistira: 5
(DN) DVOSEMESTRALNA NASTAVA 9
DN1 Ⅰ semestar dvosemestralne nastave
DN2 ⅠⅠ semestar dvosemestralne nastave.”
Član 4.
Tačka 34. Medicinska mikrobiologija, menja se i glasi:
„34. Medicinska mikrobiologija
četiri godine
(48 meseci)
Specijalizacija iz Medicinske mikrobiologije (MM) predstavlja nastavak osnovnog medicinskog obrazovanja stečenog na Medicinskom fakultetu. To je obrazovni proces tokom kojeg lekar na specijalizaciji stiče teorijsko, praktično i kliničko znanje iz bakteriologije, virusologije, parazitologije, mikologije, sanitarne mikrobiologije, imunologije, epidemiologije i molekularne biologije. Pošto medicinska mikrobiologija, kao kompleksna i heterogena medicinska disciplina, prožima skoro sve oblasti medicine, sticanje celovitog poznavanja zahteva posebnu i sistematsku edukaciju koja se ne može postići dopunskom edukacijom u okviru drugih specijalnosti. Specijalista medicinske mikrobiologije je stručnjak koji, na osnovu stečenih znanja i dostupnim metodama utvrđuje etiologiju infekcija, prati tok istih, ispituje osetljivost etiološkog agensa na antibiotike i/ ili druge hemioterapeutike i učestvuje u timu stručnjaka prilikom izbora antimikrobnih sredstava u lečenju bolesnika. Takođe, korišćenjem stečenih znanja otkriva i prati bolničke infekcije i deo je tima koji planira, izvodi i nadzire sve postupke za sprečavanje istih.
Trajanje i struktura specijalizacije
Specijalizacija iz Medicinske mikrobiologije traje četiri godine. Specijalističko znanje iz medicinske mikrobiologije stiče se posle osnovnog obrazovanja iz internističkih grana medicine, zajedničkog za sve specijalističke grane koje se nalaze u grupi laboratorijske medicine. Optimalno trajanje zajedničkog opšteg internističkog dela iznosi šest meseci.
Drugi deo specijalizacije traje tri godine i šest meseci i čine ga teorijski i praktični deo. Teorijski deo se izvodi u skladu sa predviđenim programom. Praktični deo se izvodi u institucijama koje su ovlašćene za praktičnu nastavu, po oblastima ovih studija, a od toga najmanje polovina staža u laboratorijama i ustanovama Medicinskog fakulteta.
Tokom praktičnog dela, lekar na specijalizaciji (specijalizant) se upoznaje sa pojedinačnim oblastima struke, tako što određeno vreme radi i uči u verifikovanim institucijama, piše seminarske radove iz određenih oblasti i polaže odgovarajuće kolokvijume. Svaki lekar na specijalizaciji ima glavnog mentora koji prati tok njegove specijalizacije. Za obavljanje i nadzor nad izvođenjem pojedinih veština odgovorni su neposredni mentori veština.
Cilj specijalizacije
Cilj specijalizacije iz Medicinske mikrobiologije je sticanje znanja i veština koje lekara specijalistu medicinske mikrobiologije osposobljavaju da u bliskoj i kontinuiranoj saradnji sa kliničarima različitih specijalnosti, obavlja sledeće aktivnosti:
– laboratorijska ispitivanja vezana za otkrivanje uzročnika infekcija, njegovu identifikaciju i karakterizaciju, a zbog pravovremenog postavljanja dijagnoze i otpočinjanja adekvatnog lečenja,
– evaluacija i stručna interpretacija rezultata bakterioloških, virusoloških, parazitoloških i mikoloških laboratorijskih ispitivanja,
– kvalifikovano i racionalno korišćenje metoda za dijagnostikovanje infekcija, kao i obezbeđivanje kvaliteta i standardizacije rada u mikrobiološkim laboratorijama,
– usavršavanje postojećih i uvođenje novih dijagnostičkih metoda za otkrivanje infekcija i praćenje toka bolesti,
– saradnja sa lekarima različitih specijalnosti u dijagnostikovanju infekcija, kao i u sprovođenju terapije i prevencije istih.
Provera znanja u toku specijalizacije
U toku specijalizacije, specijalizant je dužan da napiše i prezentuje pet seminarskih radova i položi pet kolokvijuma iz sledećih oblasti:
1. bakteriologija,
2. virusologija,
3. parazitologija,
4. mikologija i
5. sanitarna mikrobiologija.
Priprema seminara i prezentacija se obavlja tokom dvosemestralne nastave ili u toku obavljanja specijalističkog staža iz date oblasti. Kolokvijum se polaže po završetku svake stručne celine specijalizacije.
Program specijalizacije
Program specijalizacije iz Medicinske mikrobiologije obuhvata:
– zajedničke osnove,
– teorijski deo specijalizacije iz MM,
– praktični deo specijalizacije iz MM.
Zajedničke osnove (6 meseci)
Prva godina specijalizacije iz MM obavlja se zajedno sa drugim srodnim specijalizacijama iz grupe laboratorijske medicine za koje se organizuje opšti internistički deo.
Teorijski deo (9 meseci)
Teorijska nastava se obavlja tokom druge ili treće godine specijalizacije i obuhvata sledeće oblasti: bakteriologiju, virusologiju, parazitologiju, mikologiju, sanitarnu mikrobiologiju, imunologiju, epidemiologiju zaraznih bolesti i bolničku higijenu.
Praktični deo (30 meseci)
Praktični deo specijalizacije iz MM započinje u prvoj godini specijalizacije i traje tokom preostalog perioda i obuhvata:
– osnovni laboratorijski deo
– kliničko-laboratorijski deo
Osnovni laboratorijski deo (20 meseci)
|
– bakteriologija |
9 meseci |
|
– virusologija |
4 meseca |
|
– parazitologija |
2 meseca |
|
– mikologija |
2 meseca |
|
– imunologija |
1 meseca |
|
– epidemiologija zaraznih bolesti |
1 mesec |
|
– sanitarna mikrobiologija |
1 mesec |
Kliničkolaboratorijski deo (10 meseci)
|
– bolničke mikrobiološke laboratorije(rad u laboratorijama) |
4 meseca |
|
– infektologija i učešće u vizitama na odeljenjima intenzivne nege hirurških i drugih odeljenja |
2 meseca |
|
– bolnička higijena |
2 meseca |
|
– biohemijska i hematološka laboratorija |
1 mesec |
|
– transfuziologija |
1 mesec |
Bakteriologija
U ovoj fazi specijalizacije, specijalizant usvaja znanja o načinu organizacije mikrobiološke laboratorije i pravnim regulativama relevantnim za rad laboratorije. Takođe savladava metode sterilizacije i dezinfekcije, rada u aseptičnim uslovima, pripreme hranljivih podloga i nadzor nad kvalitetom i sterilnošću podloga, rastvora i drugih supstanci. Ovladava načinom uzimanja, slanja i obrade uzoraka, izolacijom i identifikacijom medicinski značajnih bakterija. Savladava mikroskopske tehnike i različite metode bojenja preparata, metode kultivisanja bakterija, biohemijske i serološke identifikacije, određivanja osetljivosti bakterija na različite antibiotike i hemioterapeutike, kao i brze metode za dokazivanje antigena bakterija i izvođenje biološkog ogleda.
Specijalizant savladava sledeće veštine:
– Pranje i sterilizacija laboratorijskog posuđa – izvodi
– Kontrola procesa sterilizacije – izvodi
– Priprema različitih hranljivih podloga – izvodi
– Bojenja bakterija – izvodi – Imunofluorescentne tehnike u bakteriologiji – izvodi
– Osnovni principi uzimanja, čuvanja i slanjakliničkih uzoraka za bakteriološka ispitivanja – izvodi
– Mikroskopiranje i interpretacija direktnih mikroskopskih preparata različitih kliničkih uzoraka – izvodi
– Brze metode za dokazivanje bakterijskih antigena u kliničkim uzorcima – izvodi
9. Bakteriološki pregled briseva guše, nosa, oka, uha, usne duplje – izvodi
– Bakteriološki pregled sputuma, sekreta i aspirata traheje i bronha – izvodi
– Bakteriološki pregled punktata, eksudata, gnoja i briseva rana – izvodi
– Bakteriološki pregled likvora – izvodi
– Bakteriološki pregled sekreta uretre, vagine i cerviksa – izvodi
– Dijagnostika infekcija izazvanih anaerobnim bakterijama – izvodi
– Dijagnostika infekcija izazvanih mikobakterijama – izvodi
– Hemokultura – izvodi
– Urinokultura – izvodi
– Koprokultura – izvodi
– Primena seroloških tehnika u bakteriologiji – izvodi
– Dijagnostika infekcija izazvanih spiralnim bakterijama – izvodi
– Dijagnostika infekcija izazvanih striktno intracelularnim bakterijama – izvodi
– Dijagnostika infekcija izazvanih mikoplazmama – izvodi
– Kultivisanje bakterija u automatizovanim sistemima izvodi
– Ispitivanje osetljivosti bakterija na antibiotike i hemioterapeutike in vitro – izvodi
– Ispitivanje osetljivosti mikobakterija na tuberkulostatike in vitro – izvodi
– Molekularne tehnike za detekciju bakterija u uzorcima – izvodi
– Molekularne tehnike za identifikaciju izolovane kulture bakterija – izvodi
– Molekularne tehnike za detekciju gena rezistencije bakterija u uzorcima i kulturi – izvodi.
Virusologija
U ovoj fazi specijalizacije specijalizant usvaja znanja o načinu organizacije virusološke laboratorije i pravnim regulativama relevantnim za njen rad. Upoznaje se sa radom u virusološkoj laboratoriji u aseptičnim uslovima odgovarajućeg nivoa zaštite. Osposobljava se da vrši nadzor nad kvalitetom i sterilnošću sistema ćelija, rastvora i drugih reagenasa. Ovladava tehnikama izolovanja virusa u sistemima živih ćelija, direktnim i indirektnim metodama za njihovu identifikaciju primenom elektronske i imunoelektronske mikroskopije, primenom imunoloških tehnika imunofluorescencije i ELISA, odnosno dokazivanja virusa korišćenjem molekularnih tehnika: in situ hibridizacije, PCR, RT-PCR, RT-Q PCR, genotipizacije metodom sekvenciranja virusnog genoma i molekularne rezistencije. Takođe, ovladava serološkim tehnikama za dokazivanje virusnih infekcija, tehnikom indirektne imunofluorescencije, ELISA testovima, testovima aviditeta, Western blot i RIBA tehnikom.
Specijalizant savladava sledeće veštine:
– Izolovanje virusa na kulturi ćelija – izvodi
– Izolovanje virusa u pilećem embrionu – izvodi
– Izolovanje virusa preko laboratorijskih životinja – upoznaje se
– Dokazivanje virusa primenom tehnike elektronske i imunoelektronske mikroskopije – upoznaje se
– Dokazivanje virusnih antigena – izvodi
– Primena seroloških metoda u dijagnostici virusnih infekcija: inhibicija hemaglutinacije, reakcija vezivanja komplementa, imunoenzimski testovi – ELISA, metoda imunofluorescencije, Western blot, RIBA – izvodi
– Test neutralizacije u kulturi ćelija – izvodi
– Test neutralizacije na laboratorijskim životinjama – upoznaje se
– Primena molekularnih tehnika u virusološkoj dijagnostici od ekstrakcije genoma do rezultata:
– hibridizacija nukleinskih kiselina, reakcija lančanog umnožavanja – PCR, RT-PCR – izvodi
– „real time” PCR, genotipizacija i ispitivanje genetske osnove rezistencije na antivirusne lekove – upoznaje se.
Parazitologija
U ovoj fazi specijalizacije, specijalizant usvaja znanja o načinu organizacije parazitološke laboratorije. Takođe, savladava metode sterilizacije i dezinfekcije, pripreme hranljivih podloga i nadzor nad kvalitetom i sterilnošću podloga, rastvora i drugih reagenasa. Ovladava načinom uzimanja, slanja, obrade i čuvanja uzoraka za parazitološka ispitivanja, izolacijom i/ili identifikacijom medicinski značajnih protozoa, helminata i artropoda. Savladava metode pregleda krvi, likvora, uzoraka tkiva, izlučevina i sekreta (stolice, urina i dr.) na različite protozoe i helminte morfološkim prepoznavanjem parazita, dokazivanjem antigena, primenom različitih tehnika bojenja i koncentracije parazitskih elemenata u kliničkim uzorcima, kultivisanjem, biološkim ogledom i drugim standardnim parazitološkim metodama, primenom različitih metoda serološke dijagnostike, kao i primenom metoda molekularne biologije. Takođe se upoznaje sa osnovama medicinske entomologije i morfološkim prepoznavanjem najvažnijih vektora i uzročnika bolesti. Upoznaje se sa upotrebom insekticida i njihovim učinkom. Na osnovu stečenih znanja, sarađuje sa kliničarima u pravilnom izboru kliničkih uzoraka i vrši izbor adekvatnih dijagnostičkih parazitoloških metoda.
Specijalizant savladava sledeće veštine:
– Pripremanje i parazitološki pregled stolice na crevne protozoe i helminte (nativni preparat) – izvodi
– Pripremanje i parazitološki pregled stolice na crevne protozoe i helminte (metode koncentracije i bojenja) – izvodi
– Uzimanje i pregled perianalnog otiska na helminte – izvodi
– Pregled duodenalnog soka i žuči na crevne protozoe i helminte – izvodi
– Pregled uretralnog i vaginalnog sekreta na Trichomonas vaginalis (direktan preparat, kultivisanje) – izvodi
– Izolacija crevnih ameba i drugih protozoa – izvodi
– Izolacija ameba rodova Naegleria i Acanthamoeba – upoznaje se
– Pregled urina na jaja šistozoma, priprema urina (iz kolekcije) – upoznaje se
– Pregled histoloških preparata na parazite – izvodi
– Pregled sadržaja ehinokoknih cisti – izvodi
– Prepoznavanje makroskopskih karakteristika odraslih helminata i njihovih razvojnih oblika – izvodi
– Pregled krvi na malariju– izvodi
– Pregled krvi na mikrofilarije, tripanozome (krvni razmaz, gusta kap, koncentracija) – upoznaje se
– Kultivisanje lajšmanija – upoznaje se
– Tehnika biološkog ogleda – upoznaje se
– Serološka dijagnostika parazitskih oboljenja – dokazivanje antigena i antitela – ELISA i druge serološke metode – izvodi
– Primena molekularnih tehnika u parazitološkoj dijagnostici (PCR i dr.) – upoznaje se
– Pregled preparata na Sarcoptes scabiei – izvodi
– Pregled preparata na Demodex spp. – izvodi
– Pregled preparata na Phthirius pubis – izvodi
– Pregled preparata na Pediculus capitis i corporis – izvodi
– Pregled preparata na druge artropode – upoznaje se.
Mikologija
U ovoj fazi specijalizacije, specijalizant usvaja znanja o načinu organizacije mikološke laboratorije. Takođe savladava metode sterilizacije i dezinfekcije, rada u aseptičnim uslovima, pripreme hranljivih podloga, rastvora i pufera, nadzora nad kvalitetom i sterilnošću podloga, rastvora i drugih reagenasa. Ovladava načinom uzimanja, slanja, obrade i čuvanja uzoraka za mikološka ispitivanja, izolacijom i identifikacijom medicinski značajnih kvasnica, plesni i bifaznih gljiva. Savladava metode pregleda krvi, likvora, uzoraka tkiva, izlučevina i ekskreta (stolice, urina i dr.) na različite gljive morfološkim prepoznavanjem, dokazivanjem antigena, primenom različitih tehnika bojenja i koncentracije gljivičnih elemenata u kliničkim uzorcima, kultivisanjem, biološkim ogledom i drugim standardnim mikološkim metodama, primenom različitih metoda serološke dijagnostike, kao i primenom metoda molekularne biologije. Takođe savladava različite metode ispitivanja osetljivosti na antimikotike in vitro i interpretaciju rezultata. Na osnovu stečenih znanja, sarađuje sa kliničarima u pravilnom izboru kliničkih uzoraka, vrši izbor adekvatnih dijagnostičkih mikoloških metoda i učestvuje u izboru optimalne antimikotične terapije. Upoznaje se sa metodama određivanja epidemioloških markera gljiva izazivača intrahospitalnih infekcija.
Specijalizant savladava sledeće veštine:
– Izbor, uzimanje i pregled bolesničkog materijala za mikološki pregled: dlaka, strugotine sa kože, nokatne ploče i drugih uzoraka (nativan i bojeni direktan preparat) – izvodi
– Pregled bojenih pareparata na Pnumocystis jirovecii – izvodi
– Kultivisanje bolesničkog materijala pri sumnji na dermatofite, kvasnice, plesni, bifazne gljive – izvodi
– Identifikacija gljiva na osnovu kulturalnih i mikroskopskih karakteristika – izvodi
– Tehnika mikrokulture za identifikaciju gljiva – izvodi
– Biohemijska identifikacija kvasnica – izvodi
–Test germinacije i test produkcije hlamidospora – izvodi
– Biohemijske i druge metode (osim makro i mikroskopskih) identifikacije plesni – upoznaje se
– Dokazivanje specifičnih antigena i antitela gljiva u kliničkim uzorcima – izvodi
– Ispitivanje osetljivosti in vitro gljiva na antimikotike (dilucioni, difuzioni metod, E-test) – izvodi
– Primena molekularnih tehnika u mikološkoj dijagnostici (PCR i dr) – upoznaje se
– Određivanje markera gljiva izazivača infekcija – upoznaje se.
Imunologija
U ovoj fazi specijalizacije specijalizant usvaja znanja o načinu organizacije imunološke laboratorije, pravnim regulativama relevantnim za njen rad i upoznaje se sa tehničkim karakteristikama laboratorijske opreme. Usvaja osnovne principe uzimanja, čuvanja i slanja kliničkih uzoraka za imunološka ispitivanja. Savladava metode ispitivanja humoralnog i ćelijskog imunskog odgovora, imunohemijske tehnike, metode separacije i identifikacije imunskih ćelija i metode molekularne biologije. Takođe savladava metode pripreme različitih antigena i seruma, kao i metode kontrole kvaliteta imunoloških testova.
Specijalizant savladava sledeće veštine:
– Imunoaglutinacija – izvodi
– Imunodifuzija – izvodi
– Imunoelektroforeza – upoznaje se
– Nefelometrija/turbidimetrija – upoznaje se
– ELISA testovi – izvodi
– Direktna i indirektna imunofluorescencija – izvodi
– Separacija leukocita na gustinskom gradijentu i na osnovu površinskih markera – upoznaje se
– Kvantitiranje leukocita u komori, na razmazima i protočnom citofluorimetrijom – upoznaje se
– Određivanje ukupnih i specifičnih IgE antitela in vitro – upoznaje se
– Kožne probe kasne preosetljivosti – upoznaje se
– Izolacija nukleinskih kiselina – upoznaje se
– Restrikciona digestija, elektroforeza i blotiranje nukleinskih kiselina – upoznaje se.
Epidemiologija
U ovoj fazi specijalizacije specijalizant usvaja znanja o postupcima za nadzor i sprečavanje nastanka, kao i suzbijanje zaraznih bolesti, načinu prijave zaraznih bolesti i epidemija i sa tim u vezi zakonskim odredbama. Takođe upoznaje kalendar obavezne vakcinacije, kao i mere za sprečavanje širenja infekcija kod elementarnih nepogoda, epidemija i karantinskih bolesti.
Sanitarna mikrobiologija
U ovoj fazi specijalizacije specijalizant usvaja osnovne principe uzimanja, čuvanja i slanja uzoraka za sanitarni mikrobiološki pregled hrane, pijaćih, otpadnih i bazenskih voda, vazduha, predmeta za opštu upotrebu. Savladava metode mikrobiološkog pregleda uzetih uzoraka u cilju utvrđivanja njihove ispravnosti. Takođe savladava metode za određivanje efikasnosti dezinficijenasa, kao i metode za utvrđivanje efikasnosti postupaka sterilizacije. Upoznaje se sa zakonskim odredbama i propisima koji se odnose na mikrobiološku ispravnost hrane, pijaćih, otpadnih i bazenskih voda, vazduha, predmeta za opštu upotrebu i dr.
Specijalizant savladava sledeće veštine:
– Uzimanje uzoraka i mikrobiološki pregled namirnica – izvodi
– Uzimanje uzoraka i mikrobiološki pregled različitih vrsta voda – izvodi
– Metoda membranske filtracije vode – izvodi
– Umnožavanje faga u vodi – upoznaje se
– Brojanje bakterija i gljiva u vazduhu – izvodi
– Utvrđivanje prisustva bakterijskih toksina i mikotoksi na u hrani – upoznaje se.
Kliničko-laboratorijski deo
Bolničke mikrobiološke laboratorije
U toku ove faze specijalizacije specijalizant se upoznaje sa radom bolničkih mikrobioloških laboratorija. Savladava različite laboratorijske metode i tehnike koje se koriste za postavljanje dijagnoze, praćenje toka infekcija i vrši korelaciju laboratorijskog nalaza sa kliničkom slikom. Ovladava postupcima za otkrivanje, praćenje i sprečavanje širenja intrahospitalnih infekcija, metodama za određivanje osetljivosti izolovanih mikroorganizama na antibiotike i/ili hemioterapeutike in vitro i prati rezultate lečenja bolesnika. Savladava postupaka za određivanje epidemioloških markera.
Infektologija
Specijalizant ovladava metodama uzimanja različitih kliničkih uzoraka, posebno krvi za hemokulturu, krvnog razmaza i guste kapi, likvora i dr., kao i transporta kliničkih uzoraka dobijenih od pacijenata do mikrobiološke laboratorije. Osposobljava se za pravilnu interpretaciju rezultata mikrobiološkog nalaza, adekvatan izbor terapije na osnovu rezultata ispitivanja osetljivosti infektivnih agenasa na antimikrobne agense i monitoring terapije.
Specijalizant savladava sledeće veštine:
– uzimanje materijala od bolesnika za hemokulturu, urinokulturu, koprokulturu, bilikulturu i likvor-izvodi,
– uzimanje guste kapi i krvnog razmaza od bolesnika – izvodi,
– citološki pregled likvora-izvodi.
Bolnička higijena
Specijalizant se upoznaje sa osnovama opšte higijene, higijenskog nadzora u bolnici, hrane, vode za piće, problemima komunalne higijene i zdravstvene ekologije. Stiče saznanja o stepenu rizika hospitalizovanih imunokompromitovanih bolesnika od nastanka bolničkih infekcija. Usvaja principe dezinfekcije u bolničkoj sredini i savetuje o primeni najadekvatnijeg dezinficijensa.
Biohemijska i hematološka laboratorija
Specijalizant se upoznaje sa osnovnim analizama u kliničkoj biohemiji i hematologiji.
Transfuziologija
U ovoj fazi specijalizacije, specijalizant savladava metode kontrole bioloških produkata i infuzionih rastvora, kao i metode za dokazivanje endotoksina. Savladava metode ispitivanja krvi na transmisivne agense. Upoznaje se sa transplantacionim imunološkim metodama.”
Član 5.
U delu V. Program specijalizacija za uže specijalizacije podnaslov Doktori medicine specijalisti, posle tačke 54. Transplantologija sa transfuziologijom dodaju se tač. 55–59. koje glase:
„55. Pedijatrijska dermatovenerologija
(12 meseci)
OPŠTE ODREDNICE
Uža specijalizacija Pedijatrijske dermatovenerologije je obrazovni proces tokom kojeg lekar stiče teorijsko i praktično znanje koje mu omogućava da kao uži specijalista samostalno zbrine obolele od akutnih i hroničnih dermatoveneroloških oboljenja u pedijatrijskom uzrastu. Najvažnija uloga uže specijalizacije je da omogući sprovođenje najviših standarda prevencije, dijagnostike i lečenja dermatoveneroloških bolesnika od rođenja do početka adultnog doba.
Predviđeno trajanje uže specijalizacije je 12 meseci. Tokom uže specijalizacije, specijalizanti bi 10 meseci provodili na Odeljenjima pedijatrijske i adolescentne dermatologije, a preostala dva meseca na odeljenjima alergologije, kliničke imunologije, genetike, nefrologije, endokrinologije i poremećaja metabolizma.
Specijalizacija se sastoji od teorijske i praktične nastave (obuke).
Uža specijalizacija pedijatrijske dermatovenerologije je predviđena za lekare specijaliste dermatovenerologe.
Nastavni plan i program
Obaveza lekara na užoj specijalizaciji biće da prisustvuje i prezentuje pacijente svakodnevno u vizitama, obavlja poslove lekara uzimanje anamneze, fizikalni pregled, dermatološki pregled i učestvuje u koncipiranju dijagnostičkog i terapijskog pristupa, individualno za svakog pacijenta.
Specijalizanti će tokom uže specijalizacije raditi na usavršavanju veština komunikacije kako sa decom/adolescentima, tako i sa roditeljima. Posebna pažnja biće posvećena razumevanju uticaja osnovnog dermatološkog oboljenja na psihosocijalni život i razvoj u pedijatrijskoj i adolescentnoj populaciji. Uži specijalizanti će naučiti kako da edukuju roditelje da najbolje pomognu deci sa oboljenjima kože. Tokom uže specijalizacije uvežbavaće se i veštine komunikacije i obavljanja konsultacija putem telefona sa roditeljima, što je od velikog značaja posebno za pacijente koji žive daleko od zdravstvenih centara.
Posebna pažnja biće posvećena pravljenju fotodokumentacije i razumevanju značaja adekvatne fotodokumentacije.
Od specijalizanata se očekuje da budu uključeni u kliničke studije, retrospektivne i prospektivne kao i da aktivno učestvuju (kao slušaoci i predavači) u svim formama kontinuirane medicinske edukacije. Specijalizanti moraju da savladaju sve korake u pripremi naučnog/stručnog rada: priprema protokola, priprema materijala za odobravanje istraživanja nadležnog Kolegijuma i Etičkog odbora, analizu dobijenih podataka i pripremu naučnog/stručnog rada.
I. Specijalizant će biti osposobljen da rešava sledeće kliničke probleme:
1. Sve forme dermatitisa/ekcema
2. Papuloskvamozne dermatoze
3. Bulozne dermatoze
4. Virusne, bakterijske i gljivične infekcije kože
5. Parazitarne infekcije
6. Neželjene reakcije na lekove
7. Genodermatoze
8. Dermatoze u neonatalnom periodu
9. Poremećaje keratinizacije
10. Trihoze i onihoze
11. Akne
12. Maligna oboljenja kože
13. Bolesti vezivnog tkiva
14. Granulomatozne bolesti
15. Vaskularne anomalije
16. Melanocitne lezije
17. Psihodermatoze
18. Promene na koži koje ukazuju na zlostavljanje deteta.
II. Specijalizant mora da savlada i sledeće veštine:
1. Principi topikalne terapije u dečijem uzrastu (odabir lekova kao i terapijski protokoli zavisno od uzrasta i regije na kojoj se sprovodi terapija)
2. Principi opšte terapije u dečijem uzrastu/doziranje lekova (metotreksat, azatioprin, dapson, prednizon i drugi imunosupresivni i imunomodulatorni lekovi) kao i praćenje tokom terapije i principi snižavanja doza prilikom postizanja remisije
3. Specifičnosti morfologije kože zavisno od uzrasta deteta i interpretacije HP analiza
4. Tehnike biopsije kože
5. Pregled Wood-ovom lampom
6. Tehnike kiretaže
7. Tehnike krioterapije
8. Fototerapija u pedijatrijskom uzrastu
9. Uzimanje materijala za mikološku analizu (direktni preparat i kulture)
10. Mikroskopska analiza direktnog preparata i kultura
11. Mikroskopska analiza i interpretacija nalaza na stablu dlake (mikroskop sa belom i polarizovanom svetlošću)
12. Uzimanje preparata, analiza i interpretacija trihograma.
56. Pedijatrijska anesteziologija
(12 meseci)
Opis progama
Sažetak programa
Pristup bezbednoj anesteziji i postoperativnoj analgeziji se može smatrati osnovnim ljudskim pravom u 21-vom veku. Pedijatrijska anesteziologija sa intenzivnom terapijom i terapijom bola već odavno ima osobine uže specijalnosti koja zahteva veliku stručnost od onoga ko želi njome da se uspešno bavi.
Dete nije čovek u malom i svaki uzrast ima svoje kako anatomske i fiziološke tako i psihološke specifičnosti. Poseban problem za anesteziologa predstavlja novorođenče i prevremeno rođeno dete zbog anatomski različitog disajnog puta i potpuno drugačijih fizioloških mehanizama. Nešto starija deca imaju različite proporcije tela i nezrele sisteme koji metabolišu lekove. Anatomske razlike između deteta i odraslog nestaju sa uzrastom od 10–12 godina, dok psihološke (koje i te kako utiču na anesteziju) postoje i u adolescenciji.
Tokom primene anestezije, intenzivne terapije i terapije bola lekar mora imati na umu da mnoga deca imaju i pridružene urođene ili hronične bolesti koje ne mogu biti izlečene preoperativno.
Tokom specijalizacije iz anesteziologije sa reanimatologijom i intenzivnom terapijom se u specijalizovanim ustanovama gde se rutinski izvodi dečja anestezija i primenjuje intenzivna terapija provodi proporcijalno malo vremena. S druge strane, kada polože specijalistički ispit i odu u svoje matične ustanove, anesteziolozi su ne retko prinuđeni da primenjuju dečju anesteziju za koju smatraju da nisu dovoljno kompetentni. Dokazano je da peri-operativni morbiditet i mortalitet kod pedijatrijskih pacijenata direktno zavisi od stepena obučenosti i znanja anesteziologa.
Tercijarne ustanove i obučeni lekari anesteziolozi za ovu patologiju su malobrojni. U celoj Srbiji postoji samo četiri tercijarne pedijatrijske ustanove sa oko 50 anesteziologa koji na adekvatan način sprovode pedijatrijsku anesteziju. Mogućnosti za trening su malobrojne i svode se na par jedno-dvodnevnih seminara u okviru Kontinuirane medicinske edukacije. Dokazano je da je mortalitet i morbiditet značajno smanjen ukoliko anesteziju pedijatrijskim pacijentima vode obučeni dečji anesteziolozi što se u većini bolnica ne dešava. Ovaj program ima za cilj stvaranje užih specijalista dečje anesteziologije koji bi se bavili primenom bezbedne anestezije kod dece naročito mlađe od tri godine kao i visoko rizičnim i komplikovanim pedijatrijskim pacijentima.
Svaki lekar na užoj specijalizaciji će imati svog mentora iz jedne od tercijernih ustanova koje se bave lečenjem pedijatrijskih pacijenata. Mentori će obučavati učesnike da postanu eksperti u oblasti dečje anesteziologije, intenzivne terapije i terapije bola. To će omogućiti adekvatan nivo zbrinjavanja pedijatrijskih pacijenata u celoj zemlji.
Cilj uže specijalizacije : Da unapredi peri-operativno zbrinjavanje dece podvrgnute hirurškim intervencijama kao i klinički oporavak u celoj Republici Srbiji.
Specifični ciljevi:
− Pružiti anesteziolozima adekvatno teorijsko znanje i obučiti ih veštinama radi bezbedne primene pedijatrijske anestezije i peri-operativnog zbrinjavanja.
− Razviti kompetentnosti u peri-operativnom zbrinjavanju novorođenčeta, odojčeta, dece i adolescenata.
− Razviti edukativnu i istraživačku ulogu anesteziologa u oblasti pedijatrijske anestezije, peri-operativnog zbrinjavanja i terapije bola.
− Obučiti polaznike u oblasti jednodnevne hirurgije/anestezije.
− Obučiti adekvatno nove pedijatrijske anesteziologe kako da prenesu znanje kolegama u svojim ustanovama.
− Razviti mehanizam profesionalnog mentorstva.
− Razviti mehanizme održivosti programa obuke i po završetku edukacije u trajanju od jedne godine.
Opis programa
Tokom programa će se steći kliničko iskustvo, ovladavanje veštinama kao i teorijskim znanjem iz oblasti dečje anesteziologije, terapije bola, reanimacije i intenzivne terapije sa posebnim osvrtom na farmakologiju, klinička istraživanja i korišćenje simulacije.
Trajanje i obim
Edukacija iz oblasti dečje anesteziologije će trajati 12 meseci u odgovarajućim specijalizovanim tercijarnim ustanovama.
Klinički trening se mora obaviti u operacionim salama, van operacionih sala i jedinicama intenzivnog lečenja. Trening će obuhvatiti sticanje iskustva u primeni pedijatrijske anestezije kako za ležeće, tako i ambulantne pacijente uključujući i anesteziju van operacionih sala. Edukacija obuhvata i pripremu pedijatrijskih pacijenata za anesteziju, reanimaciju kao i terapiju bola.
Program uže specijalizacije će biti napravljen tako da polaznici steknu znanja i veštine kliničkog zbrinjavanja i procene, edukacije drugih kolega kao i istraživanja. Uži specijalista dečje anestezije će biti sposoban da primenjuje anesteziju za novorođenčad, odojčad, decu i adolescente tokom najrazličitijih operativnih, dijagnostičkih i terapijskih procedura, ali i veštinu tretmana bola, produženih mera reanimacije i perioperativnog intenzivnog lečenja. Da bi se taj cilj postigao, program treba da omogući pristup najrazličitijim problemima kod pedijatrijskih pacijenata.
Pristup edukaciji
Iskusni profesionalci iz oblasti dečje anesteziologije će kao mentori obučavati polaznike iz posebnih oblasti. Polaznici moraju biti specijalisti anesteziologi s posebnim interesom za dečju anesteziologiju, posvećeni sticanju znanja iz te oblasti.
Područja
Na kraju edukacije polaznici će poneti zvanje ,,Uži specijalista dečje anesteziologije”, sa znanjem i iskustvom iz sledećih oblasti:
− razumevanje pedijatrijske fiziologije, patofiziologije mnogih stanja (npr. urođenih srčanih mana), fiziologije/patofiziologije/ponašanja prevremeno i terminski rođenih beba, odojčadi, dece i adolescenata;
– komunikacije sa pedijatrijskim pacijentima i njihovim porodicama;
– uspostavljanje disajnog puta deteta;
– uspostavljanje otežanog disajnog puta deteta;
– anesteziološko zbrinjavanje zdrave novorođenčadi i odojčadi tokom ambulantnih intervencija;
– anestezija za kompleksne slučajeve dečje hirurgije;
– intravenski pristup deci svih uzrasta (periferna i centralna vena);
– plasiranje invazivnog monitoringa kod dece svih uzrasta;
– anesteziološkog zbrinjavanja dece sa kompleksnim srčanim manama tokom dijagnostičkih i terapijskih procedura (hirurških i manje invazivnih);
– odvajanje od kardiopulmonalnog bypass-a;
– anesteziološko zbrinjavanje tokom transplantacije bubrega i u postoperativnom periodu;
– primena različitih tehnika regionalne anestezije;
– plasiranje epiduralnog katetera na različitim nivoima kod pedijatrijskih pacijenata;
– primena spinalne anestezije kod novorođenog deteta i odojčeta;
– primena pedijatrijske anestezije van operacionog bloka (CT, MRI, kateterizacija srca, endoskopija, itd.);
– intenzivno lečenje dece u Jedinicama intenzivnog lečenja;
– tretman akutnog i hroničnog pedijatrijskog bola;
– produžene mere reanimacije deteta;
– obuka i nadziranje mlađih kolega;
– kliničkog istraživanja.
Curriculum
Program će započeti obukom u anesteziološkim zbrinjavanju rutinskih slučajeva i vremenom će se dostići zbrinjavanje kompleksnih pedijatrijskih pacijenata (kompleksnih hirurških procedura i/ili kompleksnih problema pacijenata). Steći će se iskustvo u različitim nivoima analgo-sedacije van operacionog bloka tokom dijagnostičkih i terapijskih procedura kao što su CT, MRI, kateterizacija srca, endoskopija, itd. Polaznici će takođe učestvovati u zbrinjavanju akutnog i hroničnog bola. Klinički kurikulum je fleksibilan i može se modifikovati u cilju sticanja veština i znanja prema individualnom polazniku.
Klinička edukacija
Polaznici će steći znanje iz sledećih oblasti (kod pedijatrijskih pacijenata):
1. preoperativna procena pedijatrijskog pacijenta;
2. kardiopulmonalna reanimacija deteta;
3. zbrinjavanje normalnog i patološkog disajnog puta deteta;
4. mehanička ventilacija deteta;
5. regulacija telesne temperature deteta;
6. plasiranje venske i arterijske linije kod dece;
7. farmakološka potpora cirkulacije deteta;
8. peri-operativna nadoknada tečnosti kod dece različitog uzrasta;
9. nadoknada masivnog gubitka tečnosti i krvi kod dece;
10. interpretacija pedijatriskih laboratorijskih rezultata;
11. pedijatrijska anestezija za elektivne i hitne operativne zahvate;
12. tehnike pedijatrijske regionalne anestezije;
13. različiti nivoi analgo-sedacije kod dece van operacionog bloka;
14. prepoznavanje, prevencija i tretman bola kod dece;
15. palijativna terapija kod pedijatrijskog pacijenta;
16. konsultacija za internističke i hirurške pedijatrijske pacijente;
17. prepoznavanje i tretman peri-operativne disfunkcije vitalnih organa deteta;
18. dijagnoza i peri-operativno zbrinjavanje kongenitalnih i stečenih poremećaja kod dece;
19. učestvovanje u intenzivnom lečenju teško bolesne dece;
20. dijagnostika moždane smrti deteta;
21. transport teško bolesne dece unutar bolnice ili do druge ustanove;
22. psihološka potpora pedijatrijskim pacijentima i njihovim porodicama.
Klinički plan i program:
|
Osnove pediatrijske anestezije |
2–4 m. |
|
Pedijatrijska intenzivna terapija |
1 m. |
|
Produžena pedijatrijska anestezija |
6–8 m. |
|
Pedijatrijska kardio-anestezija |
1–2 m. |
|
Tretman bola i perioperativni tretman |
1–2 m. |
|
Istraživanje |
0.5–1 d/nedeljno |
|
Praktična opservacija |
(U zavisnosti od situacije) |
Polaznici treba da imaju knjigu veština koju će popunjavati.
Cilj:
|
Uzrast |
Broj |
|
Neonatus |
20 slučajeva |
|
Odojče |
50 slučajeva |
|
1–5 god. |
150 slučajeva |
|
> 5 god. |
150 slučajeva |
|
Anestezija van operacione sale |
30 slučajeva |
Polaznici treba da steknu znanje u uspostavljanju disajnog puta,kanulaciji vena i arterija kao i tehnikama regionalne anestezije u ovimuzrasnim grupama.
Sastanci
Polaznici treba da prisustvuju multidisciplinarnim sastancima gde se diskutuje o komplikacijama i smrtnim ishodima, novim člancima u medicinskim časopisima kao i sastancima u vezi sa aktuelnim istraživanjima.
Interakcija sa kolegama
Polaznici će steći znanje iz osnovnih principa obuke kolega iz oblasti dečje anesteziologije (analogo-sedacija van operacionog bloka, tretman bola, reanimacija…) Postaće kompetentni da nadgledaju i asistiraju u obuci kolega.
Steći će sposobnost adekvatne konsultacije sa lekarima drugih specijalnosti (pedijatrima, neurolozima, pulmolozima, dečjim hirurzima, radiolozima…).
Naučne aktivnosti
Polaznici će steći mogućnost da učestvuju u postojećim studijama, da nadgledaju istraživačke metode, tumače rezultate i statistički ih obrađuju. Steći će sposobnost kritičkog sagledavanja novih terapijskih postupaka i medicinske literature.
57. Laparoskopska hirurgija
(12 meseci)
Laparoskopska hirurgija predstavlja prvi izbor u lečenju većine hirurških bolesti abdominalne, endokrine, ginekološke i uroloških hirurgije. Razlozi za primat laparoskopske hirurgije nad klasičnom – otvorenom – hirurgijom u svetu se mogu podeliti u dve grupe.
Prva grupa prednosti, se odnosi na komfor pacijenta, druga na značajno smanjenje morbiditeta i mortaliteta operativnih zahvata, što doprinosi povećanoj sigurnosti pacijenata lečenih od hirurških bolesti sa jedne strane, i smanjenju troškova lečenja sa druge strane (kraći ostanak u bolnici, brži oporavak i povratak svakodnevnim aktivnostima, smanjen broj komplikacija).
Motivisanost za osnivanje uže specijalističke nastave iz oblasti laparoskopske hirugije upravo leži u potrebi da se standardi moderne hirurgije u svetskim okvirima primene i kod nas, što će doprineti podizanju postignuća lečenja operisanih pacijenata kao i kompetitivnosti naših hirurga u međunarodnim okvirima.
Laparoskopska – minimalno invazivna – hirurgija je zlatni standard u hirurškom lečenju svih benignih bolesti i najvećeg broja malignih oboljenja abdominalnih, endokrinih, ginekoloških i uroloških organa. Dijapazon rada i broj laparoskopski operisanih bolesnika, ne retko, zavisi ne samo od hirurških indikacija već i od stepena i broja obučenih hirurga za ovaj način hirurškog rada. Ovu značajnu prepreku modernizaciji hirurgije kod nas otklanjamo uvođenjem uže specijalističkog programa laparoskopske hirurgije i značajnom širenju baze i broja obučenih laparoskopskih hirurga.
OPŠTI DEO (15 dana)
1. Uvod u laparoskopsku hirurgiju
2. Video oprema i instrumentarijum
3. Pristupi kreiranju pneumoperitoneuma, način postavljanja troakara
4. Tehnike disekcije tkiva i tehnologije koagulacije tkiva, laparoskopski šav
5. Preopeativna edukacija pacijenata
6. Anestezija u laparoskopskoj hirurgiji
7. Komplikacije u laparoskopskoj hirurgiji
8. Ergonomija i opšta laparoskopska hirurgija
9. Rukom asistirane laparoskopske operacije
10. Principi robotske hirurgije u svetlu laparoskopskog načina rada
SPECIJALNI DEO
ABDOMINALNA HIRURGIJA (6 meseci)
1. eksploracija trbušne duplje, dijagnostička laparoskopija, laparoskopska ultrazvučna eksploracija abdominalnih organa, adhezioliza i biopsija tumora
2. Laparoskopska apendektomija
3. Laparoskopska bilijarna hirurgija
3.1. Laparoskopska holecistektomija
3.2. Laparoskopska holangiografija
3.3. Laparoskopske procedure rešavanja holedoholitijaze (laparoskopska holedohoskopija, holedohotomija, ekstrakcija kalkulusa i T drenaža zajedničkog žučnog puta)
3.4. Komplikacije laparoskopske holecistektomije (krvarenje, povrede žučnih puteva, prosipanje kalkulusa po trbušnoj duplji) i specifičnosti laparoskopske holecistektomije kod akutnog holecistitisa
3.5. Drugi načini minimalno invazivnog lečenja holedoholitijaze
4. Laparoskopska hirurgija abdominalnog dela jednjaka, želuca i dvanaestopalačnog creva
4.1. Laparoskopska hirurgija ahalazije
4.2. Laparoskopska hirurgija gastroezofagealnog refluksa
4.3. Laparoskopska barijatrična hirurgija
4.4. Laparoskopska hirurgija peptičkog ulkusa – vagotomije, piloroplastike
4.5. Laparoskopska hirurgija komplikacija peptičkog ulkusa (perforacija, penetracija, krvarenje, refraktarni ulkus)
4.6. Mogućnosti laparoskopske hirurgije u lečenju tumora. Odnos laparoskopske i klasične hirurgije u lečenju malignih bolesti želuca
4.7. Tipovi laparoskopskih resekcija želuca (longitudinalne, klinaste, parcijalne, subtotalne i totalne)
4.8. Mogućnosti kreiranja ezofago-jejunalnih i gastro-enteralnih anastomoza
4.9. Komplikacije laparoskopskopskih operacija abdominalnog dela jednjaka, želuca i duodenuma
5. Laparoskopska hirurgija preponskih kila
5.1. Transabdominalna preperitonealna rekonstrukcija hernije
5.2. Totalna ekstra peritonealna rekonstrukcija
5.3. Laparoskopska rekonstrukcija femoralne hernije
5.4. Komplikacije laparoskopskih operacija ingvinalnih hernija
6. Laparoskopska hirurgija ventralnih kila
6.1. Tehnike laparoskopske rekonstrukcije ventralnih kila i vrste mrežica koje se koriste
6.2. Komplikacije laparoskopskih operacija ventralnih kila
7. Laparoskopska hirurgija slezine
7.1. Laparoskopska splenektomija
7.2. Komplikacije splenektomije
8. Laparoskopska hirurgija pankreasa
8.1. Mogućnosti laparoskopske hirurgije pankreasa
8.2. Laparoskopska hirurgija cista pankreasa
8.3. Laparoskopska hirurgija benignih tumora pankreasa
8.4. Ekstenzivne laparoskopske operacije pankreasa
8.5. Komplikacije laparoskopskih operacija pankreasa
9. Laparoskopska hirurgija jetre
9.1. Laparoskopski ultrazvuk, biopsija i eksploracija tumora jetre
9.2. Laparoskopska hirurgija cističnih tumora jetre
9.3. Laparoskopska hirurgija hidatidnih cistra jetre
9.4. Laparoskopske resekcije jetre
9.5. Laparoskopska hirurgija beningnih tumora jetre
9.6. Laparoskopska hirurgija malignih tumora jetre
9.7. Laparoskopska RFA
9.8. Komplikacije laparoskopske hirurgije jetre
10. Laparoskopska hirurgija debelog creva
10.1. Pristupi: unutra–spolja i spolja unutra
10.2. Laparoskopska hirurgija desnog kolona
10.3. Laparoskopska hirurgija levog kolona
10.4. Resekcije rektuma
10.5. Abdominalno-perinealna resekcija anusa i rektuma
10.6. Laparoskopska totalna kolektomija
10.7. Kreiranje laparoskopskih anstomoza posle posle resekcija kolona i rektuma
10.8. Komplikacije laparoskopske hirurgije kolona i rektuma
11. Laparoskopska hirurgija tankog creva
11.1. Laparoskopske resekcije tankog creva
11.2. Laparoskopske ileostome
ENDOKRINA HIRURGIJA (1 mesec i 15 dana)
1. Opšti principi laparoskopske hirurgije nadbubrežnih žlezda
2. Desna adrenalektomija
3. Leva adrenalektomija
4. Komplikacije laparoskopske hirurgije nadburega
GINEKOLOŠKA LAPAROSKOPSKA HIRURGIJA (2 meseca)
1. Opšti principi ginekoloških laparoskopskih operacija
2. Laparoskopska hirurgija ovarijuma
2.1. Cistektomija
2.2. Ovarijektomija
2.3. Adneksektomija
2.4. Komplikacije laparoskopske hirurgije jajnika
3. Laparoskopske procedure na jajovodima
4. Laparoskopska hirurgija ektopične trudnoće
5. Laparoskopska hirurgija u trudnoći
5.1. Fiziološke promene u trudnoći značajne za laparoskopskopiju
5.2. Uticaj laparoskopije na plod
5.3. Prednosti i nedostaci laparoskopije u trudnoći
6. Laparoskopska hirurgija endometrioze
7. Laparoskopska histerektomija
7.1. Tipovi laparoskopske histerekteomije
7.2. Koplikacije laparoskopske histerektomije
8. Laparoskopske miomektomije
9. Laparoskopsko rešavanje stres inkontinencije
10. Laparoskopska kolpopeksija
10.1. Tipovi operativnih procedura
10.2. Rešavanje vezikovaginalne fistule
UROLOŠKA LAPAROSKOPSKA HIRURGIJA (1 mesec i 15 dana)
1. Opšti principi laparoskopskih uroloških operacija
1.1. Pristupi, pneumoperitoneum i retropneumoperitoneum
1.2. Mogućnosti disekcije i hemostaze tokom uroloških minimalno invazivnih operacija
2. Laparoskopska nefrektomija
2.1. Pristupi
2.2. Desna laparoskopska nefrektomija
2.3. Leva laparoskopska nefrektomija
2.4. Komplikacije laparoskopske nefrektomije
3. Laparoskopska prostatektomija
3.1. Laparoskopska prostatektomija – vrste, tehnike
3.2. Komplikacije laparoskopske prostatektomije
4. Laparoskopska hirurgija mokraćnih puteva – pijelona, UP vrata, uretera,
4.1. Laparoskopsko rešavanje ureterolitijaze
5. Laparoskopske povrede uretera i njihovo rešavanje
6. Laparoskopska hirugija varikocele
PEDRIJATRISKA LAPAROSKOPSKA HIRURGIJA (15 dana)
1. Opšti principi laparoskopske hirurgije kod odojčadi i dece
2. Laparoskoska rekonstrukcije dečije kile
3. Laparoskopska apendektomija kod odojčadi i dece
3.1. Osobitosti
3.2. Komplikacije
4. Laparoskopske operacije kod urođenih anmalija na digestivnom tubusu
5. Laparoskopske operacije u pedijatrijskoj urologiji
58. Kardiovaskularna i torakalna anestezija
(12 meseci)
U Srbiji se godišnje uradi oko 4.500 kardiohirurških i oko 4.000 vaskualrnih anestezija – operacija. Istovremenu tokom poslednjih decenija sve je veći broj kompleksnih perkutanih dijagnostičkih i terapijskih procedura (perkutana impalntacija aortnih stentova, perkutana implantacija aortne valvule , perkutano zatvaranje ASD-a , VSD-a, implantacija mehanički asistirane cirkulacije i elektrofizioloških procedura: implantacija kardioverter defibrilatora, ablacija plućnih vena) u kojima učestvuju anesteziolozi usmereni za kardiovaskularne procedure. Istovremeno, tendencija širenje kardio i vaskularne hirurgije i sve složenije procedure koje savremana kardiovaskularna i torakalna hirurgija nose, nameću potrebu uže specijalizacije anesteziologa koji se ovim oblastima bave.
Argumenti na kojim je zasnovan predlog su:
– više od ukupno 10.000 kardio, vaskularnih i torakalnih anestezija godišnje u Srbiji,
– intenzivniji razvoj ove oblasti u budućnosti i primena savremene anesteziologije i principa intenzivne terapije u Srbiji,
– iskustvo zemalja sa razvijenom medicinom gde uža specijalizacija kardio-vaskularne i torakalne anestezije postoji više od 20 godina i
– iznad svega, uvođenjem uže specijalizacije stvorili bi se bolji uslovi za nove generacije anesteziologa i podigao bi se kvalitet kardio-vaskularne i torakalne anestezije,
– afirmacija anesteziologa koji su već posvećeni ovoj grani anesteziologije,
– da u zemljama u okruženju ne postoji ova vrsta uže specijalizacije a da je sve veći broj bolnica u kojima se obavljaju navedene procedure i sve je veća potreba za subspecijalistima ove grane anesteziologije.
PROGRAM NASTAVE
Teoretska nastav odvija se kroz četiri grupe predavanja u jednakom obimu u trajanju od dva semestra:
1. Opšta teme: fiziologija, patofiziologija, farmakologija, dijagnostičke metode, monitoring
2. Kardioanestezija
3. Vaskularna anestezija
4.Torakalna anestezije
I na kraju zajednička tema:
5. Postoperativno lečenje: mehanička ventilacija, monitoringa, kardiovaskularna i respiratorna insuficijencija, postoperativna nutricija, terapija bola...
A) Teoretska nastava
1. Embriologija i razvoj kardivaskularnog sistema i torakalnih struktura.
2. Fiziologija i patofiziologija kardiovaskularnih i repiratornih regulacionih mehanizama.
3. Patofiziologija, farmakologija i klinička procena i lečenje bolesnika sa srčanim oboljenjem, uključujući kardiomiopatiju, srčanu insuficijenciju, stečene i urođene bolesti srčanih zalistaka, urođena srčana oboljenja, elekrofiziološke poremećaje, neoplastične i infektivne bolesti srca.
4. Patofiziologija, farmakologija i klinička procena i lečenje bolesnika sa respiratornim oboljenjima uključujući: pleuralna, bronhopulmonalna, neoplastična, infektivna i inflamatorna oboljenja.
5. Patofiziologija, farmakologija i klinička procena i lečenje bolesnika sa torakalnim vaskularnim, trahealnim, ezofagealnim i medijastinalnim oboljenjima uključujući neoplastične, infektivne i inflamatorne procese.
6. Patofiziologija, farmakologija i klinička procena i lečenje bolesnika sa promenama na: abdominalnoj aorti i perifernom vaskularnom bolesti, uključujući neoplastične, infektivne i inflamatorne procese.
7. Neinvazivne kardiovaskularne dijagnostičke procedure: elektrokardiografija, transtorakalna ehokardiografija, transezofagealna ehokradiografija, stres test i kardiovaskularni imidžing.
8. Invazivne kardiovaskularne dijagnostičke procedure: angiografija, koronarografija, kateterizacija srca i interventne terapijske procedure: angioplastike i stentiranje...
9. Neinvazivne dijagnostičke procedure za procenu respiratorne disfunkcije: funkcionalni testovi, gasne analize arterijske i acido-bazni balans, oksimetrija, kapnometrija i pulmonalni imidžing.
10. Preanestetička procena, priprema i evaluacija pacijenata.
11. Framakokinetika i farmakodinamija anestetika i kardiovaskularnih lekova.
12. Perianestezijski monitoring: neinvazivni i invazivni (arterijski, centralni venski i pulmonalni arterijski pritisak, izračunavanje hemodinamskih parametara) i tumačenje parametara.
13. Vantelesni krvotok (efekat na: farmakokinetiku i farmakodinamiju, respiratornu, renalnu, endokrinu i hematološku disfunkciju, inflamatorni odgovor i poremećaj termoregulacije) i protekcija miokarda (konvencinalna – kardioplegija i nekonvencinalna – metabolička modulacija i prekondicioniranje).
14. Framakokinetika i farmakodinamija vazoaktivnih lekova: inotropa, vazokonstriktora, vazodilatatora i inodilatatora.
15. Tipovi mehanički asistirane cirkulacije: kontrapulzirajuća intraaortna balon pumpa, EKMO – ekstrakorporalna mehanička oksigenacija, mehanička potpora leve i desne komore i biventrikularna mehanička potpora.
16. Kardiohirurške operacije: adultne i pedijatrijske, minimalno Invazivne, revaskularizacije miokarda, rekonstrukcije i zamene valvula, promena na perikardu i neoplazmi, transplantacije srca i pluća.
17. Hirurška rekonstrukcija torakalne aorte: acsedentne, luka i descedentne u cirkulatornom arestu sa VTK niskog protoka i/ili retrogradnom perfuzijom. Metode cerebralne i organo protekcije.
18. Rekonstrukcija ezofagusa: variksi, neoplazme, interpozicija kolona, strano telo i strikture.
19. Hirurgija pluća: torakoskopska ili otvorena, redukcija pluća, bronhopulmonalna lavaža, jednostrana ventilacija pluća, lobektomija, pneumonektomija, bronhoskopija fiberopotička i rigidna, resekcije pluća laserom.
20. Vaskularna hirurgija: rekonstrukcija abdominalne aorte (aneurizma/aortoilijakalna bolest), rekonstrukcija supraaortičnih grana, rekonstrukcija arterija donjih ekstremiteta, arteriovenske fistule, sistemski i venski šantovi.
21. Postanestetičko intenzivno lečenje kardiotorakalnih i vaskularnih pacijenata.
22. Terapija bola kardiotorakalnih i vaskularnih bolesnika
23. Metodologija istraživanja i statistička obrada podataka.
24. Mediko-legalni i etički aspekti lečenja.
B) Praktični rad
a) anestezija u operacionoj sali,
b) postanestezijsko lečenje u JIL (prema programu i rasporedu) i četiri dežurstva mesečno,
c) Spisak veština.
Kardioanestezija: 4 meseca
Preoperativna priprema i procena bolesnika za kardiohirurško lečenje (uključuje i tumačenje nalaza koronarografije, kateterizacije, ehokardiografije i drugih laboratorijskih nalaza)
Intraoperativni monitoring: uvođenje arterijskog, centralnog venskog i pulmonalnog arterijskog katetera. Merenje i tumačenje parametara.
Anestezija za kardiohirurške procedure (revaskualrizacije miokarda, hirurgije valvula, ascedentne aorte)
Ovladavanje tehnologijom: vantelesnog krvotoka (VTK), kardioprotekcije, odvajanja od VTK-a i rešavanje pratećih efekata i komplikacija.
Osnovni principi transezofagealne ehokardiografije
Anestezija za urgentne kardiohirurške procedure
– Retorakotomija
– Aneurizma aorte
– Disekcija aorte
– Ishemijski VSD
– Ishemijska akutna mitralna insuficijencija
– Implantacija mehanički asistirane potpore.
Anestezija za interventne i dijagnostičke procedure:
– Implantacija defibrilatora, pejsmejkera/resinhronizaciona terapija
– Elektrofiziološke studije, maping i ablacija plućnih vena
Torakalna anestezija – 4 meseca
– Preoperativna priprema i procena bolesnika za torakalno operativno lečenje i anesteziju, sa posebnim osvrtom na procenu funkcionalne rezerve za resekciju pluća.
– Endobronhijalna intubacija jednolumenskim i dvolumenskim tubusom i provera položaija fiberoptičkim bronhoskopom.
– Metoda i princip jednostrane ventilacije pluća i podešavanja mehaničke ventilacije.
– Uvođenje i postavljanje endobronhijalnih blokera.
– Uvođenje torakalnog epiduralnog katetera i kontrola.
– Princip postavljanja i kontrole torakalne drenaže.
– Anestezija za torakalne hirurške procedure:
– bronhoskopija,
– medijastinoskopija,
– videoasistirana torakoskopska hirurgija,
– torakotomiju i resekciju pluća.
– Anastezija za druge procedure:
– ezofagoskopiju,
– ezofagektomiju,
– timektomiju,
– rekonstrukciju torakoabdominalne aneurizme.
– Postoperativno lečenje i analgezija
– Lečenje traume grudnog koša uključujući pneumotoraks i hematotoraks.
Vaskularna anestezija – 4 meseca
– Preoperativna priprema i procena bolesnika za vaskularno operativno lečenje i anesteziju, sa posebnim osvrtom na procenu funkcionalne vaskularne rezerve, osnove tumačenja angiografije.
– Anestezija za hiruršku rekonstrukciju supraaortičnih grana: karoridne i subklavijalne arterije, sa posebnim osvrtom na rano prepoznavanje neurološkog deficita i cerebralnu protekciju.
– Anestezija za hiruršku rekonstrukciju abdominalne aorte (aneurizme i aortoilijakalne bolesti)
– Anestezija za hiruršku rekonstrukciju arterija donjih ekstremiteta.
– Anestezija za interventne metode perkutane aorto-arterijske revaskularizacije (balon angioplastike, implantacije stenta)
– Anestezija za hibridne procedure
– Patofiziologija klemovanja i deklemovanja arterija i aorte, ishemijsko-reperfuziona lezija i strategija protekcije organa.
– Anestezija za druge vaskularne procedure:
– spleno-renalni šant,
– formiranje arterijo-venske fistule,
– portokavalni šant i druge
– Postoperativno lečenje posle vaskularnih operacije, sa posebnim osvrtom na protekciju organa i terapiju ishemijsko reperfuzione lezije.
– Terapija akutnog i hroničnog ishemijskog i postoperativnog bola.
59. Ginekološka onkologija
(12 meseci)
Razlozi za formiranje uže specijalizacije iz ginekološke onkologije
Učešće malignih tumora genitalnih organa u smrtnosti od svih malignih tumora žena (grlića materice, jajnika i tela materice) u Srbiji iznosi 12%. Smrtnost od malignih tumora grlića materice, jajnika i tela materice je u stalnom porastu, kao i broj novoobolelih, koji je za neke regione i pojedine lokalizacije kao što je karcinom grlića materice, jednak onoj u oblastima sa najvećom učestalošću karcinoma u svetu. Terapijski pristup u lečenju ginekoloških maligniteta je naročito delikatan, jer često ostavlja posledice na fizičko i psihosocijalno stanje žene, njene buduće reproduktivne sposobnosti i ne manje važno izgled tela. Većina ginekoloških kancera ima dobru prognozu ukoliko se obezbedi optimalan tretman. U našoj zemlji se, međutim, pacijentkinje sa ovim bolestima često leče na neadekvatan način, što je delom posledica neadekvatne obuke za ovu oblast ginekologije.
Visoko specijalizovana oblast Ginekološke onkologije nastala je kao rezultat prikupljanja novih saznanja u ginekološkoj patologiji, razvoja kliničkih postupaka i dostupnosti novih dijagnostičkih tehnika i tretmana, čiji je ukupan rezultat poboljšan ishod lečenja žena obolelih od kancera ginekoloških organa. Danas lečenje ginekoloških maligniteta zahteva multidisciplinarni pristup i dobro poznavanje hirurške tehnike iz različitih oblasti hirurgije, kao i znanje iz drugih oblasti koje prevazilaze znanja i veštine koje se stiču specijalizacijom iz ginekologije i akušerstva.
Uža specijalizacija iz ginekološke onkologije priznata je od strane Evropskog odbora za ginekologiju i opstetriciju (EBCOG – European board and college of obstetricians and gynaecologists) i Evropskog udruženja za ginekološku onkologiju (ESGO – European Society of Gynaecological Oncology).
Definicija uže specijalizacije iz ginekološke onkologije
Ginekološka onkologija je subspecijalnost koja ima za cilj da unapredi lečenje i preživljavanje žena sa malignim tumorima reproduktivnih organa. Ovaj viši nivo specijalizacije uključuje intenzivni trening, iskustvo i ekspertizu, a uži specijalista će biti odgovoran za to da obezbedi najviše standarde tretmana žena sa ginekološkim kancerom.
Uži specijalista ginekološke onkologije se definiše kao specijalista ginekolog i akušer, koji je posle završavanja odgovarajuće obuke kroz formalni subspecijalistički program i sticanja posebnih znanja i veština, osposobljen da pruži sveobuhvatnu pomoć u skriningu, dijagnostici, terapiji i praćenju bolesnica sa malignim bolestima ginekoloških organa.
Uži specijalista može da nastavi da obavlja praksu u oblasti opšte ginekologije ukoliko nastavlja da posvećuje najmanje dve trećine (66%) radnog vremena oblasti ginekološke onkologije.
Uži specijalista u ginekološkoj onkologiji mora biti sposoban da detaljno ispita ženu sa ginekološkim malignitetom i odredi dalji odgovarajući postupak. On mora da bude obučen da pruži odgovarajući hirurški tretman za sve ginekološke kancere, uključujući hirurgiju gastrointestinalnog i urološkog sistema koji je zahvaćen ginekološkim kancerom, uz saradnju sa drugim hirurškim specijalnostima tamo gde je to potrebno. Mora posedovati i znanja iz oblasti radioterapije, hemioterapije, hormonske terapije, imunoterapije i genetike. Takođe, treba da bude sposoban da razvije, organizuje i vodi multidisciplinarni tim za ginekološki kancer, kao i da bude uključen u istraživanje i poslediplomsku nastavu. Od užeg specijaliste se zahteva da očuva visinu ovog visoko specijalizovanog znanja i osigura njegovu primenu u tretmanu žena koje imaju rizik da dobiju ili imaju dijagnostikovan ginekološki kancer.
Ciljevi uže specijalizacije iz ginekološke onkologije
Opšti cilj uže specijalizacije iz ginekološke onkologije je unapređenje tretmana i ishoda bolesnica sa malignim bolestima ženskog genitalnog sistema. Ovaj cilj se postiže kroz sledeće posebne ciljeve:
1) unapređenje znanja, prakse i sposobnosti za nastavu onih specijalista ginekologije i akušerstva koji se bave lečenjem žene sa ginekološkim malignitetom,
2) pružanje tretmana najvišeg mogućeg standarda za žene obolele od ginekoloških maligniteta,
3) uspostavljanje bliske saradnje sa drugim disciplinama uključenim u dijagnostiku i lečenje ginekoloških maligniteta,
4) podsticanje saradnje, koordiniranog rada i organizacije relevantnih kliničkih službi,
5) omogućavanje svim ženama sa ginekološkim kancerom imaju pristup subspecijalistikom tretamanu,
6) primena istraživanja u tretmanu ginekološkog kancera,
7) podsticanje regrutacije talentovanih diplomaca u subspecijalnost iz ginekološke onkologije, kao i u specijalnost ginekologije i akušerstva kao celine.
Trajanje i sadržaj uže specijalizacije
Trajanje uže specijalizacije iz ginekološke onkologije je jedna godina ili 12 meseci. Ovaj period uključuje opšti i posebni deo specijalizacije, kao i završni ispit. Uža specijalizacija iz ginekološke onkologije mora da sadrži teoretsku nastavu uključujući relevantne bazične nauke, sticanje intenzivnog kliničkog iskustva u užoj specijalnosti i proveru znanja. Teoretska nastava se odvija po ustanovljenom programu tokom celog trajanja uže specijalizacije. Praktična obuka se planira i organizuje u različitim organizacionim jedinicama Medicinskog fakulteta u Beogradu, pri čemu najveći deo vremena uži specijalizant provodi u oblasti ginekologije.
Uža specijalistička akreditacija i trening
Programi za uže specijalistički trening iz ginekološke onkologije moraju biti priznati od strane Katedri za postdiplomske studije iz Humane reprodukcije i Onkologije, kao i Medicinskog fakulteta.
Program obuke treba da se sprovodi u multidisciplinarnom centru od strane specijalista ginekologije i akušerstva u saradnji sa drugim specijalistima neophodnim za sprovođenje obuke. Trening centar koristi smernice i protokole prihvaćene od strane nacionalnih stručnih tela, koji se preispituju i obnavljaju u redovnim vremenskim intervalima. Ove smernice definišu slučajeve koje je neophodno da se upućuju subspecijalisti i koje leči subspecijalista.
Uže specijalistički program mora da sadrži
– Hirurški trening u centru za ginekološku onkologiju
– Osnove hirurškog treninga iz urologije, kao i abdominalne, vaskularne i plastične rekonstruktivnu hirurgiju)
– Sticanje osnovnih znanja o Radio-dijagnostici, Radioterapiji, Medikalnoj onkologiji i Citologiji/patologiji
Program obuke i napredovanje užeg specijalizanta će biti revidiran dva puta godišnje tokom programa, jednom na polovini i ponovo na kraju godine. Specijalizanti i njihovi mentori će biti u obavezi da podnesu godišnji izveštaj.
Kriterijumi za centar u kome se odvija uža specijalizacija
Obuka za užu specijalizaciju može da se sprovodi samo u priznatoj, akreditovanoj instituciji, subspecijalističkom centru za obuku u ginekološkoj onkologiji, koji ima:
– Dovoljan obim posla iz oblasti ginekološke onkologije (veliki broj slučajeva malignih oboljenja genitalnih organa),
– Multidisciplinarne timove koji donose odluke o lečenju obolelih od ginekoloških maligniteta,
– Radioterapijsku, hemioterapijsku i citopatološku radnu jedinicu u sastavu centra ili blisku saradnju sa ovakvim jedinicama u drugim ustanovama,
– Organizovane nastavne aktivnosti,
– Dostupnost interne kontrole kvaliteta i revizije.
Da bi vršio obuku trening centar mora imati dovoljan obim posla da garantuje da će subspecijalizant uraditi najmanje 20 operacija kao prvi operator.
Kriterijumi za odobravanje uže specijalizacije su
Da bi kandidat bio primljen na užu specijalizaciju iz ginekološke onkologije, potrebno je sa ispunjava sledeće uslove:
– Završen medicinski fakultet sa prosečnom ocenom preko 8.0
– Četiri godine specijalizacije za ginekologiju i akušerstvo
– Položen specijalistički ispit iz ginekologije i akušerstva
– Najmanje tri godine specijalističkog staža iz ginekologije i akušerstva
– Odgovarajući obim prethodnog hirurškog iskustva, što se dokazuje dnevnikom operacija overenim od strane direktora ustanove u kojoj je kandidat stalno zaposlen
– Stalni radni odnos u ustanovi sekundarnog ili tercijernog nivoa, koja ima uslove za lečenje žena obolelih od maligniteta ginekoloških organa
– Položen kompetitivni prijemni test.
Ukupan broj kandidata koji se primaju na užu specijalizaciju iz ginekološke onkologije treba da bude precizno planiran od strane Ministarstva zdravlja i odgovarajućih fakulteta, a prema potrebama za ovom užom specijalizacijom u Srbiji. Procenjena potreba za specijalistom ginekološke onkologije je jedan ginekolog – onkolog na 100.000 žena, a neophodno je da ima obim posla od 100 novih slučajeva invazivnog karcinoma godišnje.
Ciljevi programa uže specijalizacije iz ginekološke onkologije
Tokom uže specijalizacije iz ginekološke onkologije neophodno je steći sledeća znanja i veštine:
a) ekstenzivno znanje o etiologiji, epidemiologiji i biologiji ginekološkog kancera;
b) sveobuhvatno znanje o dijagnostičkim tehnikama i procedurama neophodnim za dijagnozu i procenu kancera ženskog genitalnog sistema. Ovo znanje mora da uključi veštine koje se zahtevaju za određivanje stadijuma kancera i donošenje odluke o postupku koji najviše odgovara stadijumu bolesti i stanju pacijentkinje;
c) sposobnost da se na odgovarajući način koristi i da se razume značaj citologije, kolposkopije, histologije, radiologije, ultrazvuka, CT, MR pregleda, kao i da se razume uloga PET skena;
d) razvijenu hiruršku kompetenciju za postupak sa svim ginekološkim kancerima uključujući relevantnu hirurgiju gastrointestianalnog i urološkog sistema koji je zahvaćen ginekološkim kancerom, uz saradnju sa odgovarajućim drugim hirurškim disciplinama;
e) detaljno znanje o ginekološko onkološkim aspektima patologije;
f) sveobuhvatno razumevanje radioterapije i hemioterapije za ginekološki kancer;
g) sposobnost da organizuje kompjutersku bazu podataka koristeći potreban minimalni set podataka;
h) poznavanje nivoa dokaza u ginekološkom kanceru i sposobnost da napiše odgovarajuće protokole.
Znanja i veštine predviđene programom uže specijalizacije izginekološke onkologije
Program uže specijalizacije sadrži teoretsku i praktičnu nastavu. Teoretska nastava ima za cilj da razvije poznavanje, razumevanje i sposobnost prenošenja znanja iz svih oblasti koje su povezane sa gienkološkim kancerom. Nastava se odvija kroz opšti deo koji sadrži znanja o bazičnim naukama i specijalni deo koji je
I OPŠTI DEO – BAZIČNE NAUKE
1. Epidemiologija i etiologija
Cilj:
sticanje širokog poznavanja etiologije i epidemioloških faktora rizika za nastanak ginekološkog kancera.
2. Anatomija
Cilj
sticanje ekstenzivnog znanja o vaskularizaciji, inervaciji i limfatičnoj drenaži pelvičnih organa, kao i o anatomiji abdominalnog i pelvičnog retroperitoneuma, prednjeg abdominalnog zida i ingvinalnih i fenoralnih regiona, a zatim gastrointestinalnog i urološkog sistema.
3. Fiziologija i Patofiziologija
Cilj
poznavanje normalne fiziologije i patofiziologije koje je neophodno kako bi se moglo brinuti o bolesnici sa ginekološkim kancerom
3.1. Tečnost i elektroliti
3.2. Ishrana
3.3. Krv i komponente krvi : razumevanje principa
3.4. Pulmonalna funkcija
3.5. Šok
3.6. Bubrežna funkcija
3.7. Digestivni sistem
3.8. Endokrini sistem
3.9. Centralni nervni sistem
3.10. Urinarni sistem
4. Genetika
Cilj
razumevanje sadašnjeg znanja o genetskim aspektima ginekoloških tumora, kancera dojke i sa njima povezanih tumora.
5. Karcinogeneza
Cilj:
razumevanje sadašnjeg znanja o hemijskim agensima, radijaciji i infektivnim agensima uključujući povezanost između.
6. Farmakologija i terapeutici
Cilj : poznavati i razumeti
– farmakološke osobine agenasa uobičajeno primenjivanih u ginekološkoj onkologiji uključujući najvažnije lekove korišćene u hemioterapiji i razumeti njihovu primenu u kliničkim uslovima;
– terapeutske principe koji omogućavaju tačnu dijagnozu, pre-terapijsku evaluaciju i postupak sa onkološkim pacijentom;
– ograničenja za ove terapeutske principe i indikacije za traženje pomoći od kolega iz drugih disciplina;
– principe i praksu radiacione terapije, sa posebnim osvrtom na ginekološku onkologiju;
– principe skrininga i prevencije ginekoloških maligniteta i kancera dojke.
6.1. Opšta farmakologija
6.2. Hemioterapija
6.3. Terapeutski principi
6.4. Radijaciona terapija
6.5. Javno zdravlje i epidemiologija
7. Patologija
Cilj
poznavanje principa geneze, ponašanja i identifikacije malignih i benignih ginekoloških tumora i poznavanje osnova patologije
– vulve
– vagine
– grlića materice
– tela uterusa
– jajovoda
– jajnika
– gestacijskih trofoblastnih bolesti
8. Imunologija
Poznavanje osnovnih komponenti i funkcija imunog sistema i razumevanje njihove povezanosti sa onkologijom.
9. Analiza kliničkih informacija i istraživanje
Cilj
razumevanje principa koji su u osnovi:
– dizajna, analize i izveštavanja o kliničkim istraživanjima;
– tumačenja nalaza istraživačkih studija;
– kvantitativni pristup dijagnozi, prognozi i donošenju odluka;
– principi i metodi u osnovi produktivnog i etičnog istraživanja i prenošenje znanja medicinskoj zajednici
10. Nastava
Cilj:
Od specijalizanta se očekuje da stekne iskustvo u posledilomskoj nastavi (prenošenju znanja drugima)
11. Etički i mediko-legalni aspekti
Cilj:
Specijalizant treba da bude sposoban da razgovara o etičkim i legalnim aspektima kliničke prakse u ginekološkoj onkologiji.
II. SPECIJALNI DEO
1. Dijagnostičke tehnike i određivanje stadijuma
Ciljevi:
Subspecijalizant treba da bude sposoban da:
– identifikuje odgovarajuće dijagnostičke tehnike potrebne da:
– postavi dijagnozu;
– odredi proširenost bolesti;
– evaluira koegzistirajuće bolesti koje mogu imati važan uticaj na odabir tretmana i odgovor na tretman;
– proceni odgovor kancera na tretman;
– odredi stadijum kancera prema važećoj F.I.G.O. klasifikaciji za ginekološke kancere i odgovarajućoj TNM klasifikaciji;
– ima nacionalnu akreditaciju u kolposkopiji i ekspertsko znanje za kolposkopsku evaluaciju abnormalnih cervikalnih nalaza, vaginalne citologije i vulvarne neoplazije, kao i da, uz pomoć kolposkopa, identifikuje abnormalni epitelijalni i vaskularni nalaz koji zahtvata grlić, vaginu i vulvu;
– ima završenu obuku za primenu ultrazvuka u ginekologiji;
– razume indikacije za gastrointestinalnu endoskopiju;
– bude stručan za biopsiju grlića materice, konizaciju, endocervikalnu kiretažu, endometirjalnu biopsiju i kiretažu, histeroskopiju, biopsiju vulve i nodusa pelvisa, abdomena i ostalih nodusa;
– razume indikacije i tehnike za otvorenu i perkutanu biopsiju mogućih metastatskih mesta kao što su pluća, jetra i kičma;
– razume indikacije za i bude sposoban da izvede trasnvaginalnu i transabdominalnu biopsiju iglom u cilju dijagnoze ili evaluacije proširenosti pelvičnog kancera;
– razume ograničenja citologije u detekciji kancera i da zna kako da dobije potrebne uzorke.
Uži specijalizant treba da zna indikacije za i relativne vrednosti i ograničenja sledećih tehnika:
– radiografske dijagnoze: standardni snimak srca, abdomena i skeletnog sistema, CT i MRI (plus rastuću ulogu PET skena), limfangiografija, angiografija (plućna, renalna, pelvična), intravenska i retrogradna urografija i radiografija gastrointestinalnog sistema i kolona;
– radioizotopskog snimanja: jetra – slezina, kosti, mozak, bubrezi, pluća, periferni vaskularni sistem;
– ultrasonografija: jetra, bubrezi, intraperitonealne mase, retroperitonealne mase iperiferna vaskularna tromboza.
1.1. Merenje tumorskih markera i ostalih humoralnih markera kancera i benignih tumora
1.2. Biohemija
1.3. Koagulacija krvi
1.4. Testovi plućne funkcije (TPF)
1.5. Perioperativni nadzor
2. Hirurgija
2.1 Subspecijalizant mora steći ekspertizu u:
– preoperativnoj evaluaciji uključujući i razmatranje ko-morbiditeta
– preoperativnoj pripremi:
– crevo
– određivanje mesta ostome
– balans tečnosti
– pulmološka – kada je indikovano
– tromboprofilaksa
– antibiotska profilaksa
– savetovanje pacijenta i porodice
– izboru tretmana – hirurške i nehirurške alternative
– hirurškoj anatomiji sa detaljnim znanjem abdominalne pelvične anatomije,uključujući genitalni i G.I. sistem i druga polja od značaja, kao što su bedro i vrat
– zbrinjavanju komplikacija (razumljivo je da neće sve komplikacije desiti tokom treninga, ali subspecijalizant mora biti upoznat sa njihovim zbrinjavanjem).
2.2. Uži specijalizant bi trebalo da ima dovoljan trening i iskustvoda posle završetka treninga može samostalno i kompetentno da izvede primarne procedure iz oblasti ginekološke onkologije, kao i da posle operacije provodi negu operisanog pacijenta. Za sekundarne procedure mora imati dovoljnu obučenost da ih izvede u saradnji sa hirurgom odgovarajuće oblasti
2.2.1. Primarne procedure:
– histerektomija – (a) radikalna, (b) totalna abdominalna, (c) vaginalna;
– pelvična limfadenektomija;
– paraaortna lipmfadenektomija;
– radikalna vulvektomija;
– ingvinalna i femoralna limfadenektomija;
– citoreduktivna hirurgija za stadijum 3/4 ovarijalnog kancera.
2.2.2. Gastrointestinalne procedure koje su povezane sa ginekološkim malignitetom u zajednici sa kolorektalnim hirurgom tamo gde je to potrebno:
– tanko crevo:
(a) resekcija i anastomoza
(b) by-pass procedure
(c) ileostomija
– debelo crevo:
(a) resekcija,
(b) kolostomija
2.2.3. Procedure na urinarnom sistemu koje su povezane sa ginekološkim malignitetom u zajednici sa urologom tamo gde je to potrebno:
– bešika
(a) parcijalna cistektomija,
(b) cistotomija;
– ureter
(a) ureteroneocistostomija,
(b) termino-terminalna reanastomoza uretera
(c) ileal konduit
2.2.4. Procedure na krvnim sudovima : zbrinjavanje lezija arterijskog i venskog sistema
2.2.5. Procedure evaluacije
– cistoskopija;
– laparoskopija;
– kolposkopija;
– sigmoidoskopija.
2.3. Uži specijalizant bi trebalo da bar razume i ima iskustvo u:
2.3.1. pelvičnoj egzenteraciji
2.3.2. primarnoj anastomozi kolona
2.3.3. kontinentnim urinarnim konduitima
2.3.4. vaginalnoj rekonstrukciji
2.3.5. plastičnoj rekonstrukciji vulve
2.3.6. laparoskopskoj pelvičnoj limfadenektomiji
2.3.7. laparoskopskom hirurškom stadiranju
2.3.8. laparoskopskoj profilaktičkoj salpingo-ooforektomiji
2.3.9. radikalnoj vaginalnoj hirurgiji za cervikalni kancer
2.3.10. inserciji intrakavitarnih aplikatora za zračenje
2.3.11. ishrani putem jejunostomije/gastrostomije
2.3.12. rešavanju veziko-vaginalne fistule
– primarno zatvaranje
– bulbokavernozna interpozicija
– miokutani flap
2.4. Minimalan broj operacija koje uži specijalizant treba da uraditokom 1 godine je:
1.2.1. 10 kompletnih disekcija pelvičnih limfnih nodusa (5 da asistira i 5 da izvede samostalno)
1.2.2. 10 kompletnih disekcija uretera (5 da asistira i 5 da izvede samostalno)
1.2.3. 10 radikalnih histerektomija (5 da asistira i 5 da izvede samostalno)
1.2.4. 6 disekcija ingvinalnih limfnih nodusa (3 da asistira i 3 da izvede samostalno)
1.2.5. 6 radikalnih vulvektomija (3 da asistira i 3 da izvede samostalno)
1.2.6. 10 laparotomija za stadijum ¾ ovarijanog kancera (5 da asistira i 5 da izvede samostalno)
1.2.7. 10 laparotomija za karcinom endometrijuma (5 da asistira i 5 da izvede samostalno)
1.2.8. 20 operacija na grliću materice (10 da asistira i 10 da izvede samostalno)
Kako bi omogućio procenu treninga uži specijalizant treba da ima lični dnevnik operacija za diskusiju tokom provere znanja i ocenjivanja. Preporučeni minimum podataka sadrži
– Identifikacioni broj pacijentkinje (bez imena)
– datum
– glavni ko-hirurg i asistent
– tumor i stadijum
– vrsta operacije
– komplikacije
– posebni detalji
3. Radiaciona terapija
Ciljevi:
Subspecijalizant treba da bude dovoljno upoznat sa principima i praksom radiacione onkologije u planiranju tretmana, u izvođenju intrakavitarnih aplikacija i postupku sa komplikacijama indukovanim zračenjem.
3.1. Radiobiologija:
3.2. Fizika:
3.3. Izvori:
3.4. Terapeutske metode:
3.5. Komplikacije
3.6. Ocena treninga
Kako bi omogućio procenu treninga uži specijalizant treba da ima lični dnevnik intervencija za diskusiju tokom provere znanja i ocenjivanja.
4. Hemoterapija Humanih tumora
Ciljevi:
Uži specijalizant treba da razume farmakologiju najvažnijih lekova koji se koriste u humanoj tumorskoj hemioterapiji i da bude sposoban da ih primeni
4.1. Biologija
4.2. Klase hemioterapijskih agenasa
4.3. Mehanizam delovanja
4.4. Farmakologija specifičnih agenasa
4.5. Kombinovana hemioterapija: prednosti i ograničenja
4.6. Opšte preporuke
4.7. Toksičnost
4.8. Trofoblastna bolest
4.9. Ocena treninga
Kako bi omogućio procenu treninga subspecijalizant treba da ima lični dnevnik slučajeva za diskusiju tokom provere znanja i ocenjivanja.
5. Palijativna nega
Ciljevi:
Uži specijalizant treba razume simprome povezane sa terminalnim malignitetom i da bude sposoban da učestvuje u palijativnoj nezi uključujući
5.1. Terapiju bola
5.2. Smanjenje anksioznosti
5.3. Smanjenje nauzeje i povraćanja
5.5. Psiho-onkologija
5.5. Podrška okoline
5.6. Uži specijalizant bi trebalo da provede deo vremena u patronažnoj službi kućne nege ili hospisu
5.7. Uži specijalizant bi trebalo da prođe obuku i da ima iskustvo u saopštavanju loših vesti pacijentu i porodici
ZAVRŠNA EVALUACIJA ZNANjA
Završna evaluacija znanja – ispit za sticanje zvanja uže specijaliste treba da se sastoji se od testa, praktičnog ispita, usmenog ispita i uže specijalističkog rada koji se brani pred komisijom, a prema pravilniku Medicinskog fakulteta.”
Član 6.
Ovaj pravilnik stupa na snagu danom objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srbije”.
❮ Nazad na prethodnu stranicu