NACRT ZAKONA O IZMENAMA I DOPUNAMA ZAKONA O ZAŠTITI STANOVNIŠTVA OD ZARAZNIH BOLESTI: Definiše se pojam imunizacije i usaglašava se sa Zakonom o pravima pacijenata u pogledu slučajeva kada se za obaveznu vakcinaciju ne traži pristanak pacijenta

Nacrt Zakona uvodi pojam imunizacije, definišući je (nešto šire nego SZO), kao preventivnu meru zaštite od zaraznih bolesti davanjem vakcina i/ili imunoglobulina humanog porekla, imunobioloških preparata koji sadrže specifična antitela i monoklonskih antitela.

Vakcine stimulišu sopstveni imuni sistem organizma da štiti osobu od naknadne infekcije ili bolesti. Imunizacija je dokazano sredstvo za kontrolu i eliminisanje opasnih po život zaraznih bolesti i procenjuje se da vakcinacijom može da se izbegne između dva i tri miliona smrtnih slučajeva svake godine. To je jedna od najisplativijih zdravstvenih investicija, sa dokazanim strategijama koje ga čine dostupnom čak i teško pristupačnim i ugroženim populacijeama.

U članu 25. Zakona o zaštiti stanovništva od zaraznih bolesti, propisano je da se imunizacija vrši vakcinama odnosno vakcinacijom i  specifičnim  imunoglobulinima, protiv kojih bolesti i za koja lica je imunizacija obavezna, kao i osnovne odredbe za sprovođenje imunizacije i način zaštite lekovima. S druge strane, u članu 15. Zakona o pravima pacijenata („Službeni glasnik RS“, br. 45/13) propisano je da pacijent ima pravo da slobodno odlučuje o svemu što se tiče njegovog života i zdravlja, osim u slučajevima kada to direktno ugrožava život i zdravlje drugih lica. Ipak, ovo pravo nije apsolutno. Zakon predviđa da se medicinska mera protivna volji pacijenata, odnosno njigovog zakonskog zastupnika, može preduzeti samo u izuzetnim slučajevima, koji su utvrđeni zakonom i koji su u skladu sa lekarskom etikom (stav 3. istog zakona).

Imajući u vidu navedeno, proizilazi da član 15. Zakona o pravima pacijenata nije u dovoljnoj meri usklađen sa članom 25. Zakona o zaštiti stanovništva od zaraznih bolesti, što je dovelo do pojave problema u primeni navedenih odredbi zakona. S toga, Nacrt Zakona o izmenama i dopunama Zakona o zaštiti stanovništva od zaraznih bolesti uvodi novi stav u kome se naglašava da za sprovođenje obavezne vakcinacije za određene bolesti (hepatitisa "B", besnila i tetanusa - za lica izložena povećanim rizicima od obolevanja od tih bolesti; gripa, oboljenja izazvanih hemofilusom influence tipa "B", streptokokusom pneumonije i meningokokne bolesti - za određena lica, prema indikacijama; žute groznice, kolere, difterije, meningokokne bolesti i trbušnog tifusa - za lica u međunarodnom saobraćaju koja putuju u zemlje u kojima ima tih bolesti ili u zemlje koje zahtevaju vakcinaciju protiv tih bolesti), nije potreban pismeni pristanak lica, zakonskog zastupnika deteta, odnosno lica lišenog poslovne sposobnosti. Ovakvo uređenje olakšava otklanjanje prisutnih problema i omogućava kvalitetnije i jasnije pravno uređivanje.

Takođe, Nacrtom se precizira da imunizaciju vrši doktor medicine, ali mu daje i veća ovlašćenja - da po izvršenom pregledu svakog lica koje treba imunizovati, može da utvrdi privremenu, odnosno da predloži Stručnom timu trajnu kontraindikaciju za vakcinaciju. Nacrtom se uvodi i obaveza doktor medicine koji vrši imunizaciju da propisanu evidenciju o izvršenoj imunizaciji vrši u skladu sa zakonom.

Predloženim zakonskim rešenjem povećava se stepen zaštite stanovništva od zaraznih bolesti koje ugrožavaju zdravlje stanovništva Republike Srbije i čije je sprečavanje, rano otkrivanje i suzbijanje od opšteg interesa za Republiku Srbiju.  

Izvor: Redakcija, 30.03.2015.