ZAKON O VRAĆANJU ODUZETE IMOVINE I OBEŠTEĆENJU: Mreža za restituciju traži da se izmenama Zakona ukine obeštećenje u novcu, te da se kao za crkve i verske zajednice, uvede supstitucija imovine

Mreža za restituciju uputila je Vladi Republike Srbije predlog za izmenu Zakona o vraćanju oduzete imovine i obeštećenju ("Sl. glasnik RS", br. 72/2011, 108/2013, 142/2014 i 88/2015 - odluka US). Traže smanjenje ili ukidanje obeštećenja u novcu i da se, kao za crkve i verske zajednice, uvede supstitucija – davanje druge državne imovine. Kroz dva primera, Mreža za restituciju ukazuje na pokušaje zloupotreba kao posledice nepopisivanja državne imovine.

Zadužbina Nikole Spasića, od čijeg je novca podignuta prva gradska bolnica, 1936. godine, danas Kliničko-bolnički centar Zvezdara, primer je tretiranja državne imovine. Tek restitucijom otkriveno je šta sve Zadužbini pripada: oko 12.000 kvadratnih metara u beogradskoj Knez Mihailovoj. Deo te imovine nikada nije uknjižen, pa zvanično i nije postojao kao državna svojina. Iz Zadužbine su uspeli da spreče prodaju i otuđenje, pa joj je veći deo vraćen.

"Kad se budu iselili stanari, Zadužbina će na ime poreza, samo na ime poreza na imovinu, godišnje, po gruboj proceni, ako ostanu sadašnje cene, plaćati deset–petnaest miliona dinara godišnje", ističe ovlašćeni član Upravnog odbora Zadužbine Nikole Spasića, Vojin Đekić, što je, kako dodaje, velika stavka pretpostavljam u budžetu države.

Zbog punjenja budžeta, između ostalog, Mreža za restituciju se bori za to da se umesto novčanog obeštećenja, gde je to moguće, uvede supstitucija.

Mile Antić iz Mreže za restituciju ističe da su protivnici naturalne restitucije svi oni koji se i dalje zalažu za nesmetanu i masovnu zloupotrebu državne imovine.

"Uzurpacija kvadratnog metra u Knez Mihailovoj donosi vam profit za jedan dan, a kamoli za godine. Oni koji su se nameračili na tu imovinu nakon uzurpacije žele čak i da je prisvoje", upozorava Antić.

A takvih primera nije malo – otkriveni su najviše u restituciji. Jedan od njih u Šidu.

"Jedno preduzeće koje je dobilo zemljište na korišćenje od opštine, volšebno je, posle 2000. godine, kada su krenule tajkunske izgradnje bespravnih objekata, bilo upisano u katastru kao da je ono vlasnik, kao da je to društvena svojina tog preduzeća, a ne države Srbije", navodi advokat Dragan Babović.

Iz Mreže za restituciju ponavljaju da građani, crkva i verske zajednice potražuju samo mali deo. Šumskog zemljišta u državnom vlasništvu ima hiljadu puta više, poljoprivrednog najmanje deset puta, a građevinskog čak 30 puta više od onoga što se potražuje i što je popisano.