ZAKON O SPREČAVANJU PRANJA NOVCA I FINANSIRANJA TERORIZMA: INDIKATORI ZA PREPOZNAVANJE SUMNJE DA SE RADI O PRANJU NOVCA ILI FINANSIRANJU TERORIZMA: OBVEZNICI SU DUżNI DA PRIMENJUJU OVU LISTU INDIKATORA POčEV OD 1. OKTOBRA 2014. GODINE

Uprava za sprečavanje pranja novca, u saradnji sa Narodnom bankom Srbije i predstavnicima bankarskog sektora, izradila je novu listu indikatora za prepoznavanje osnova sumnje da se radi o pranju novca ili finansiranju terorizma (dalje: indikatori) za banke, obveznike po Zakonu o sprečavanju pranja novca i finansiranja terorizma.

Navedeni obveznici su, u skladu sa članom 23. Pravilnika o metodologiji za izvršavanje poslova u skladu sa Zakonom o sprečavanju pranja novca i finansiranja terorizma, dužni da indikatore koji su sastavni deo ove direktive uvrste u listu indikatora koju izrađuju u skladu sa članom 50. stav 1. Zakona o sprečavanju pranja novca i finansiranja terorizma.

Obveznici su dužni da primenjuju ovu listu indikatora počev od 1. oktobra 2014. godine.

Broj: OP-000102-0011/2014
Beograd, 30. 6. 2014. godine

Na osnovu člana 65. stav 1. tačka 3) Zakona o sprečavanju pranja novca i finansiranja terorizma ("Sl. glasnik RS", br. 20/2009, 72/2009 i 91/2010), i člana 44. stav 1. Zakona o državnoj upravi ("Sl. glasnik RS", br. 79/2005, 101/2007 i 95/2010) direktor Uprave za sprečavanje pranja novca donosi

DIREKTIVU
O OBJAVLJIVANJU INDIKATORA ZA PREPOZNAVANJE SUMNJE DA SE RADI O PRANJU NOVCA ILI FINANSIRANJU TERORIZMA

Na zvaničnoj veb stranici Uprave za sprečavanje pranja novca objavljuje se izmenjena i dopunjena lista indikatora za prepoznavanje sumnjivih transakcija za banke.

Navedeni obveznici su, u skladu sa članom 23. Pravilnika o metodologiji za izvršavanje poslova u skladu sa Zakonom o sprečavanju pranja novca i finansiranja terorizma, dužni da indikatore koji su sastavni deo ove direktive uvrste u listu indikatora koju izrađuju u skladu sa članom 50. stav 1. Zakona o sprečavanju pranja novca i finansiranja terorizma.

Obveznici su dužni da primenjuju ovu listu indikatora počev od 1. oktobra 2014. godine.

1. Gotovinske uplate ili bezgotovinski priliv na račune fizičkih lica i prenos novca u korist trećih lica (pravnih i fizičkih) u zemlji i inostranstvu, pri čemu se može zaključiti da takve transakcije nisu u skladu sa uobičajenom, odnosno očekivanom aktivnošću klijenta.

2. Polaganje većeg iznosa gotovine kao depozita za dobijanje kredita i neočekivani zahtev klijenta da kredit otplati pre roka (ubrzo nakon odobravanja ili nakon kratkog perioda otplate) u situaciji kada klijent ne može da dokaže poreklo tog novca ili kada postoji nesklad između visine tog iznosa i poslovne aktivnosti klijenta.

3. Uplate (gotovinske i bezgotovinske) na račun pravnih lica, a zatim transfer novca sa računa pravnih lica na račune fizičkih lica, koja se odmah, odnosno u kraćem vremenskom periodu po prijemu gotovinski podižu, a za koje nema ekonomske ili druge logičke opravdanosti.

4. Transakcije po osnovu datih, primljenih i vraćenih avansa koji nisu u skladu sa poslovanjem klijenta (npr. vraćeni avansi po osnovu nerealizovanih kupoprodajnih ugovora).

5. Klijent raspolaže novčanim sredstvima na računima ili vrši transakcije po različitim osnovama koji nisu u skladu sa uobicajenim aktivnostima ili profilom klijenta.

6. Klijent polaže gotovinu i stalno daje identičnu izjavu o osnovu polaganja za koju postoji sumnja u istinitost, kao i sumnja u poreklo tako položenog novca.

7. Klijent vrši učestale transakcije po osnovu pozajmice osnivača za likvidnost preduzeća, pri čemu te pozajmice čine većinski izvor finansiranja.

8. Transakcije po osnovu zajmova kojima su prethodile uplate gotovine visokog iznosa i koji su izvršeni istog ili narednog dana po polaganju gotovine.

9. Transakcije po osnovu prometa usluga (npr. konsultantske, marketinške, računovodstvene, usluge posredovanja i slično) za koje je teško utvrditi tržišnu cenu i koji nije u skladu sa očekivanom, odnosno uobičajenom aktivnošću klijenta.

10. Učestao promet u značajnom iznosu sa licima iz zemalja u kojima se ne primenjuju standardi iz oblasti sprečavanja pranja novca i finansiranja terorima kao i iz zemalja u kojima su na snazi strogi propisi o poverljivosti i tajnosti bankarskih i poslovnih podataka.

11. Klijent poseduje veliki broj računa (ili postoji veliki broj ovlašćenih lica po računima) po kojima vrši transakcije sa licima iz zemalja kod kojih važi tajnost bankarskih podataka.

12. Klijent obavlja transakcije sa licima iz država za koje je opštepoznato da je proizvodnja i/ili prodaja narkotika zastupljena u velikoj meri (npr. Avganistan, Kolumbija).

13. Klijent u poslovanju sa bankom prilaže sredstva obezbeđenja (npr. garancije, akreditive, depozite) izdata od strane ofšor banke ili banke sumnjivog boniteta, odnosno banke iz zemlje u kojoj se adekvatno ne primenjuju propisi o sprečavanju pranja novca i finansiranja terorizma.

14. Nalogodavac ili korisnik doznake je državljanin zemlje u kojoj se ne primenjuju propisi iz oblasti sprečavanja pranja novca i finansiranja terorizma, ili se nalazi na konsolidovanoj listi Komiteta za sankcije na osnovu Rezolucije 1267 Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija. Lista tih zemalja nalazi se na sledećem veb sajtu: http://www.un.org/sc/committees/1267/aq_sanctions_list.shtml).

15. Situacije u kojima se isključivo angažuju ovlašćena lica po pitanjima korišćenja zakupljenih sefova kod banaka.

16. Transakcije koje obavlja strani funkcioner, članovi njegove porodice ili saradnici (ovlašćena lica po računima) kao i često korišćenje sefova, lično ili preko ovlašćenih lica.

17. Učestale transakcije po računima pravnih lica koje znatno odstupaju od uobičajenog poslovanja klijenta pravnog lica (npr. sumnja se da klijent - pravno lice postaje "fiktivni kanal" za distribuciju novca).

18. Situacije u kojima klijent već duže vreme poseduje "pasivne" (neaktivne) račune i na kojima iznenada ostvaruje novčane prilive koji nisu u skladu sa njegovim dosadašnjim ili očekivanim poslovanjem i sa kojih vrši podizanje ili dalje transferiše novac.

19. Otvaranje računa i zatvaranje računa u kratkom vremenskom periodu, naročito u kombinaciji sa prenosom sredstava na račun otvoren u drugoj banci.

20. Po računu klijenta - pravnog lica koje po prirodi svog poslovanja ne posluje sa gotovinom uočen je povećani broj transakcija polaganja gotovine.

21. Klijent učestalo ili isključivo obavlja transakcije na jednake ili zaokružene iznose sa poslovnim partnerima po raznim osnovama, što može da ukaže na fiktivnost transakcija.

22. Klijent obavlja više transakcija istog dana u različitim ekspoziturama ili smenama u ekspozituri sa očiglednom namerom da prilikom vršenja transakcija izbegne kontakt sa istim zaposlenima.

23. Korišćenje računa fizičkog lica za obavljanje poslovne aktivnosti.

24. Klijent ne zna, odbija da pruži ili daje nedovoljno uverljive podatke o prirodi poslovanja klijenta-pravnog lica i identitetu stvarnog vlasnika, naročito ako je u pitanju kompleksna vlasnička struktura ili ako se vrše česte promene u vlasničkoj i upravljačkoj strukturi bez jasnog osnova.

25. Prilikom otvaranja računa klijent ne želi da pruži potrebne podatke ili daje falsifikovanu i nepotpunu dokumentaciju koju je teško verifikovati. Takođe, prilikom vršenja transakcije klijent nije raspoložen da pruži tražene podatake o korisniku sredstava kome transferiše sredstva ili vrši promenu korisnika na nalogu, previše objašnjava i pokušava da obrazloži zakonitost transakcije ili postavlja pitanja o sistemu kontrole banke ili propisima u oblasti sprečavanja pranja novca.

26. Više fizičkih lica otvara račune ili vrši transakcije u prisustvu i po instrukcijama istog fizičkog lica.

27. Lice koje je nezaposleno ili za koje se ne raspolaže podacima o poslovnoj aktivnosti polaže gotovinu na svoj račun i koristi za kupovinu luksuzne robe, naročito ako tome prethodi više manjih uplata u kratkom vremenskom periodu pre kupovine.

28. Transferi sredstava visokog iznosa po osnovu prihoda od vlasništva sa računa pravnog lica koje je u lošoj finansijskoj situaciji (nema neraspoređenu dobit, posluje s gubicima itd).

29. Učestalo podizanje novca u značajnom iznosu na bankomatima u visokorizičnim zemljama.

30. Transakcije za koje su službenici banke na osnovu iskustva ocenili da nisu u skladu sa uobičajenim poslovanjem stranke.

31. Zamena veće količine novčanica manjih apoena za novčanice većih apoena, naročito ako je nepoznato čime se klijent bavi.

32. Prilikom odobravanja kredita, garancija, akreditiva u većem iznosu klijent zahteva da banka stavi hipoteku na imovinu koja nije u njegovom vlasništvu i u čije se poreklo sumnja.

33. Garancije date klijentu od strane trećeg lica koje nije povezano s njim.

34. Klijent (pravno lice ili preduzetnik) ima samo gotovinske transakcije, a nema bezgotovinskog prenosa.

35. Neuobičajena kupovina i prodaja putničkih čekova.

36. Međusobno povezane transakcije nešto ispod limita za prijavljivanje koje u zbiru daju značajan iznos akumuliranih sredstava, a koje se uplaćuju u kratkom vremenskom periodu i neposredno nakon uplata se prenose u korist drugog lica.

37. Polaganje gotovine nešto ispod limita za prijavljivanje ako aktivnosti klijenta nakon tog polaganja nisu u skladu sa njegovom očekivanom ili uobičajenom aktivnošću.