UREDBA O PRIVREMENOJ MERI OGRANIČAVANJA CENE GASA I NADOKNADI RAZLIKE U CENI PRIRODNOG GASA NABAVLJENOG IZ UVOZA ILI PROIZVEDENOG U REPUBLICI SRBIJI U SLUČAJU POREMEĆAJA NA TRŽIŠTU PRIRODNOG GASA: Od 1. novembra 2023. godine do 1. maja 2024. godine kupci će imati i pravo na nadoknadu u slučaju da gas na međunarodnom tržištu drastičnije poskupi

Vlada Republike Srbije donela je Uredbu o privremenoj meri ograničavanja cene gasa i nadoknadi razlike u ceni prirodnog gasa nabavljenog iz uvoza ili proizvedenog u Republici Srbiji u slučaju poremećaja na tržištu prirodnog gasa ("Sl. glasnik RS", br. 89/2023). Uredba će važiti od 1. novembra ove godine do 1. maja sledeće godine, pa će u tom periodu kupci imati i pravo i na nadoknadu u slučaju da gas na međunarodnom tržištu drastičnije poskupi.

Kao osnovna cena prirodnog gasa se računa ona koja je uvećana do maksimum deset odsto od 1. novembra ove godine.

Tako će, prema podacima Agencije za energetiku Srbije, prosečna cena prirodnog gasa za sve kupce biti 4,54 dinara po kilovat-satu bez poreza i taksi, odnosno 5,02 dinara sa porezima i taksama.

U slučaju poremećaja cena na tržištu, odnosno poskupljenja gasa, potrošači će imati pravo na nadoknadu razlike u ceni između cene po kojoj je prirodni gas nabavljen iz uvoza ili proizveden u Srbiji i osnovne cene.

Sredstva za nadoknadu razlike u ceni biće, kako se navodi u Uredbi, obezbeđena iz budžeta Srbije.

Kako je navela Agencija i pored korekcije od deset odsto, cena gasa za javno snabdevanje je “i dalje jedna od najnižih u Evropi”.

Kako se navodi, Vlada će obrazovati Komisiju za evidentiranje i odobravanje sredstava za nadoknadu razlike u ceni gasa kao i za praćenje realizacije ove Uredbe.

Naime, Bugarska je pre desetak dana donela odluku da uvede porez na ruski gas koji se isporučuje preko njene teritorije za treće zemlje.

Tako je uredbom koja je odmah stupila na snagu uvedena taksa od 10,76 dolara za 100 kubnih metara ruskog prirodnog gasa koji se isporučuje kroz njenu teritoriju.

Potrošači u Srbiji se ruskim prirodnim gasom snabdevaju upravo preko teritorije Bugarske takozvanim “Turskim tokom”.

Nova ekonomija je pisala pre nekoliko dana da je prema analizi Agencije za energetiku Srbije (AERS), prošle sezone bilo je najpovoljnije grejanje na gas.

Tako će, zahvaljujući donetoj Uredbi, 180 dana grejanja gasom jedno domaćinstvo u Srbiji koštati 55.000 dinara, za stan od 60 kvadrata.

Na sajtu Agencije za energetiku navodi se da se cena prirodnog gasa formira tako što se na slobodne cene javnih snabdevača, snabdevača i proizvođača dodaju regulisane cene skladištenja, transporta i distribucije gasa.

Na tu sumu, sa jedne strane dodaje se regulisana cena za javno snabdevanje a sa druge slobodna cena za snabdevanje na slobodnom tržištu.

Građani Srbije dobijaju gas iz takozvanog Balkanskog toka koji je krak ruskog gasovoda Turski tok koji se prostire od Bugarske do Mađarske granice, međutim, deo gasa iz Mađarske ulazi u Srbiju.

Trasa ovog gasovoda ide od Rusije preko Crnog mora do Turske i dalje Bugarske, Srbije pa do Mađarske.

Dve trećine gasa, prema podacima Agencije za energetiku, Srbija dobija iz Rusije upravo ovim Turskim tokom.

Pošto je Srbija najviše gasno zavisna od ovog toka, trenutno se gradi i gasni interkonektor Srbija-Bugarska koji će obezbediti snabdevanje domaćinstava gasom iz Azerbejdžana, a projekta finansira EU.

Tim gasovodom Srbija će se preko Bugarske povezati sa Grčkom, odakle će moći da kupuje gas od Azerbejdžana, ali i i drugih ponuđača na tržištu.

Srbija skladišti određene količine gasa i u Banatskom Dvoru, koje koristi zajedno sa Gazprom eksportom još od 2011. godine, gde se, kako je navelo Ministarstvo rudarstva i energetike, pune količine gasa do maksimalnih 750 miliona kubika.

U junu ove godine potpisan je ugovor o registrovanju zajedničke kompanije Srbije i Mađarske za trgovinu gasom “Serbhungas d.o.o.”. Kako je tada bilo navedeno, kompanija je osnovana sa ciljem unapređenja snabdevanja i postizanja bolje cene za građane i privredu.

Preduzeće je zajedničkom vlasništvu mađarskog MVM CEEnergy i javnog preduzeća Srbijagas, a mađarska kompanija ima 51 odsto vlasništva dok Srbijagas ima 49 odsto.

Kako je navelo Ministarstvo rudarstva i energetike, kao osnovni kapital u firmu, zemlje su uložile 200 hiljada evra.

Kako je tada pisala Politika, “Srbijagas” ima zaključene ugovore za skladištenje gasa u Mađarskoj na godinu dana, odnosno za sezonu 2023/2024 za količine koje su u vlasništvu srpskog javnog preduzeća, a preostale su u skladištima od prethodne sezone.

Izvor: Vebsajt Nova ekonomija, Katarina Pantelić, 23.10.2023.
Naslov: Redakcija