PREDLOG ZAKONA O NACIONALNOJ AKADEMIJI ZA JAVNU UPRAVU - Tekst propisa

I. UVODNE ODREDBE

Predmet zakona

Član 1.

Ovim zakonom osniva se Nacionalna akademija za javnu upravu (u daljem tekstu: Nacionalna akademija) i uređuju se druga pitanja od značaja za rad Nacionalne akademije i obavljanje stručnog usavršavanja u javnoj upravi.

Pojam javne uprave i pojam stručnog usavršavanja

Član 2.

Javna uprava, u smislu ovog zakona, obuhvata državne organe i samostalne i nezavisne organizacije i tela čiji sastav bira Narodna skupština (nadzorna i regulatorna tela), organe, organizacije i službe autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave, javne agencije i organizacije na koje se primenjuju propisi o javnim agencijama, a čiji je osnivač Republika Srbija ili autonomna pokrajina ili jedinica lokalne samouprave i preduzeća, ustanove, organizacije i pojedince kojima su poverena javna ovlašćenja.

Pod stručnim usavršavanjem, u smislu ovog zakona, podrazumeva se organizovani proces učenja zaposlenih u javnoj upravi na osnovu opštih i posebnih programa i programa obuke rukovodilaca, a radi sticanja znanja, vrednosti, stavova, sposobnosti i veština usmerenih na podizanje nivoa kompetencija neophodnih za obavljanje poslova iz utvrđenog delokruga i nadležnosti, odnosno poslova javne uprave.

II. NACIONALNA AKADEMIJA

Status i položaj

Član 3.

Nacionalna akademija je centralna institucija sistema stručnog usavršavanja u javnoj upravi Republike Srbije – sa statusom javno priznatog organizatora aktivnosti neformalnog obrazovanja odraslih.

Nacionalna akademija obrazuje se kao posebna organizacija, sa svojstvom pravnog lica.

Nadzor nad radom Nacionalne akademije vrši ministarstvo u čijem delokrugu su poslovi koji se odnose na sistem državne uprave.

Delokrug

Član 4.

Nacionalna akademija obavlja stručne i s njima povezane izvršne i druge poslove državne uprave koji se odnose na:

1) sistemsko prikupljanje i obradu podataka u vezi sa unapređenjem rada i stručnih kapaciteta javne uprave i podataka koji su od značaja za razvoj, pripremu, sprovođenje, verifikaciju i vrednovanje programa stručnog usavršavanja i vođenje odgovarajuće dokumentaciono informacione baze;

2) kreiranje i razvoj metodologije i standardnih instrumenata za pripremu i sprovođenje programa stručnog usavršavanja;

3) akreditaciju programa stručnog usavršavanja u javnoj upravi;

4) akreditaciju sprovodilaca obuka u javnoj upravi;

5) pripremu, sprovođenje i razvoj opštih programa stručnog usavršavanja i programa obuke rukovodilaca;

6) pružanje stručne pomoći i koordinaciju ostvarivanja poslova u vezi sa pripremom i sprovođenjem posebnih programa stručnog usavršavanja nosiocima obaveze pripreme i sprovođenja tih programa;

7) sprovođenje drugih programa stručnog usavršavanja, utvrđenih u skladu sa zakonom, koji joj budu povereni;

8) pripremu i sprovođenje programa obuke predavača, mentora, kouča i drugih realizatora programa stručnog usavršavanja, kao i na njihovu selekciju i akreditaciju;

9) praćenje efekata sprovođenja programa stručnog usavršavanja i razvoja;

10) saradnju sa službom, odnosno telom nadležnim za poslove upravljanja kadrovima, odnosno stručno usavršavanje zaposlenih u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave;

11) istraživačko analitičke poslove i saradnju sa naučnim organizacijama;

12) učešće u uspostavljanju i održavanju saradnje sa domaćim, stranim i međunarodnim institucijama, organizacijama i udruženjima i upravljanje projektima međunarodne podrške u vezi sa poslovima koje obavlja;

13) staranje o čuvanju materijala pripremljenih u okviru programa stručnog usavršavanja (depozit), organizovanje i čuvanje bibliotečko-informacione građe i medijateke, literature, predavanja, didaktičkih materijala, prezentacija i drugih relevantnih dokumenata koji nastanu u toku ostvarivanja stručnog usavršavanja;

14) izdavanje publikacija i obavljanje druge izdavačke delatnosti;

15) druge poslove utvrđene zakonom.

Pored poslova iz stava 1. ovog člana, Nacionalna akademija, u skladu sa zahtevima pravnih i fizičkih lica, može da priprema i sprovodi komercijalne programe, ako obavljanje tih poslova ne ugrožava obavljanje poslova iz stava 1. ovog člana.

Saradnja i kontinuirana stručna podrška

Član 5.

Nacionalna akademija ostvaruje saradnju sa organima i organizacijama iz člana 2. stav 1. ovog zakona preko organizacionih jedinica, tela, odnosno lica odgovornih za poslove upravljanja kadrovima ili drugih nadležnih lica koja odrede ti organi.

Saradnja iz stava 1. ovog člana, naročito obuhvata:

1) povezivanje evidencija sa službama i drugim nadležnim organima i licima za upravljanje kadrovima u pogledu vođenja kadrovskih evidencija kod korisnika, odnosno ostvarivanja razmene podataka relevantnih za praćenje efekata stručnog usavršavanja;

2) aktivnosti u utvrđivanju potreba i pripremi i sprovođenju metodologije u vezi sa stručnim usavršavanjem;

3) koordinaciju i redovnu saradnju i razmenu podataka u planiranju, pripremi i sprovođenju aktivnosti stručnog usavršavanja, standardizaciji programa stručnog usavršavanja i evidentiranim, odnosno akreditovanim programima stručnog usavršavanja i praćenju, planiranju i ostvarivanju poslova upravljanja kadrovima.

Nacionalna akademija obezbeđuje kontinuiranu stručnu podršku korisnicima, naročito:

1) objavljivanjem i činjenjem dostupnim izveštaja, materijala i drugih relevantnih podataka o ostvarenim programima stručnog usavršavanja u javnoj upravi;

2) obezbeđivanjem redovnog pristupa podacima iz evidencija i depozita;

3) razvojem instrumenata stalne stručne podrške na daljinu, uzajamne stručne pomoći, koučinga, mentorstva i slično.

Saradnja sa drugim javno priznatim organizatorima aktivnosti i zainteresovanim licima

Član 6.

Nacionalna akademija samostalno izvodi utvrđeni program, a ako nema odgovarajućeg predavača ili dovoljan broj odgovarajućih predavača ili ako se time umanjuje trošak izvođenja programa bez uticaja na kvalitet, može ga izvoditi i u saradnji sa drugim javno priznatim organizatorima aktivnosti obrazovanja odraslih ili sa drugim sprovodiocima programa, koje u skladu sa ovim zakonom, akredituje Nacionalna akademija.

Izuzetno, akreditovanim, u smislu ovog zakona, smatraju se visokoškolske ustanove koje su akreditovane u skladu sa propisima o visokom obrazovanju, naučnoistrživačke organizacije akreditovane u skladu sa propisima o naučnoistraživačkoj delatnosti i drugi javno priznati organizatori aktivnosti obrazovanja odraslih koji su taj status stekli u skladu sa propisima o obrazovanju odraslih.

Za sprovođenje programa obuke mogu se akreditovati lica koja ispune uslove u pogledu potrebnih kadrova, prostora, opreme i sredstava.

Lice koje podnese zahtev za akreditaciju mora da ima, odnosno da obezbedi:

1) odgovorno lice, kao i realizatore obuke sa stalne liste predavača koju vodi Nacionalna akademija, druge realizatore obuke angažovane iz reda zaposlenih u visokoškolskim ustanovama koje su akreditovane u skladu sa propisima o visokom obrazovanju ili iz reda zaposlenih u naučnoistraživačkim organizacijama akreditovanim u skladu sa propisima o naučnoistraživačkoj delatnosti ili iz reda zaposlenih u drugim javno priznatim organizatorima aktivnosti obrazovanja odraslih ili realizatore obuke koji imaju najmanje isti nivo i vrstu obrazovanja kao i zaposleni koji su polaznici obuke, odnosno odgovarajućeg programa i koji poseduju stručno, radno i predavačko iskustvo u oblasti u kojoj se program sprovodi, odnosno objavljene radove iz relevantne stručne oblasti;

2) prostor – u vlasništvu, zakupu ili po osnovu ugovora o korišćenju, u kome će se sprovesti obuka, odnosno realizovati program, a koji nije manji od 2m² po polazniku obuke;

3) opremu i sredstva (nameštaj, računare, projektore, table za prezentaciju i dr.) koji su neophodni za realizaciju programa.

Vlada, na predlog Nacionalne akademije, donosi akt kojim se bliže uređuju kriterijumi i merila kojima se dokazuje ispunjenost uslova iz st. 1. i 2. ovog člana, odnosno potvrđuje status akreditovane visokoškolske ustanove ili naučnoistraživačke organizacije ili javno priznatog organizatora aktivnosti obrazovanja odraslih, kao i oblik, način upisa i vođenja evidencije o ovim licima.

Izbor izvođača programa između akreditovanih sprovodioca obuka vrši se saglasno propisima kojima se uređuje oblast javnih nabavki.

Posebna stručna tela

Član 7.

Posebna stručna tela Nacionalne akademije jesu Programski savet i stalne programske komisije.

Programski savet

Član 8.

Programski savet je osnovno stručno telo Nacionalne akademije, koje:

1) razmatra i utvrđuje predlog opšteg programa obuke i programa obuke rukovodilaca i drugih programa obuke koje samostalno priprema i sprovodi Nacionalna akademija;

2) utvrđuje metodologiju potreba za stručnim usavršavanjem;

3) raspravlja o bitnim stručnim pitanjima rada Nacionalne akademije i direktoru daje mišljenja i inicijative u vezi s obavljanjem i razvojem oblasti stručnog usavršavanja;

4) utvrđuje preporuke u vezi sa razvojem novih tematskih celina u okviru programa;

5) daje preporuke i utvrđuje pravce za unapređenje sadržaja (tematskih celina) u okviru programa;

6) utvrđuje preporuke u vezi sa jačanjem mreže stručnjaka za razvoj i metodologije sprovođenja programa;

7) utvrđuje opšte i posebne standarde za vrednovanje kvaliteta sprovedenih programa i vrednovanje rezultata uspešnosti polaznika u stručnom usavršavanju;

8) učestvuje u utvrđivanju zadataka koji se odnose na pripremu i ažuriranje priručnika po oblastima u kojima se stručno usavršavanje sprovodi;

9) utvrđuje potrebu i predlaže obrazovanje stalnih programskih komisija;

10) razmenjuje iskustva sa drugim učesnicima u obezbeđivanju, praćenju i unapređivanju kvaliteta obrazovanja odraslih.

Programski savet čine predsednik i četrnaest članova, koje imenuje i razrešava direktor Nacionalne akademije.

Predsednik i sedam članova Programskog saveta se imenuju iz reda državnih službenika koji imaju najmanje devet godina radnog iskustva u oblasti relevantnoj za rad javne uprave, jedan član se imenuje iz reda članova Saveta za stručno usavršavanje zaposlenih u jedinicama lokalne samouprave, a šest članova se imenuje iz reda stručnjaka iz oblasti relevantne za rad javne uprave i predstavnika udruženja i drugih poslovno-stručnih i neprofitnih organizacija čiji su ciljevi ili poslovi radi kojih su osnovani u oblasti relevantnoj za rad javne uprave.

Predsednik i članovi Programskog saveta za svoj rad imaju pravo na naknadu.

Kriterijume, merila i način utvrđivanja naknade iz stava 4. ovog člana utvrđuje Vlada, na predlog Nacionalne akademije.

Stalne programske komisije

Član 9.

Stalne programske komisije obrazuje direktor Nacionalne akademije.

U sastav stalnih programskih komisija imenuju se stručnjaci iz relevantne tematske oblasti i predstavnici, odnosno zaposleni u Nacionalnoj akademiji, sa značajnim i priznatim iskustvom, pretežno iz reda javne uprave.

Članovi stalnih programskih komisija za svoj rad imaju pravo na naknadu.

Kriterijume, merila i način utvrđivanja naknade iz stava 4. ovog člana utvrđuje Vlada, na predlog Nacionalne akademije.

Centralna evidencija programa stručnog usavršavanja u javnoj upravi

Član 10.

Nacionalna akademija vodi Centralnu evidenciju programa stručnog usavršavanja u javnoj upravi.

Evidencija iz stava 1. ovog člana, pored podataka o programu, sadrži i podatke o: organima iz člana 2. stav 1. ovog zakona, odnosno korisnicima; učesnicima; sprovodiocu kome je povereno izvođenje obuke; predavačima, mentorima i koučima; ocenama uspešnosti sprovedenih programa i materijalima koji su pripremljeni za potrebe ili su proizvod programa stručnog usavršavanja.

Organi iz člana 2. stav 1. ovog zakona dužni su da Nacionalnoj akademiji dostavljaju podatke i materijale koji čine sadržinu evidencije iz stava 1. ovog člana.

Oblik, način upisa i vođenja evidencije iz stava 1. ovog člana, bliže propisuje Nacionalna akademija.

Sredstva za rad

Član 11.

Sredstva za finansiranje poslova Nacionalne akademije obezbeđuju se:

1) u budžetu Republike Srbije za opšte troškove rada;

2) u budžetu Republike Srbije, budžetu autonomne pokrajine, budžetu jedinica lokalne samouprave i finansijskom planu organa i organizacija iz člana 2. stav 1. ovog zakona – za programe obuke i druge stručne poslove u vezi sa programima obuke koje sprovodi u javnoj upravi.

Tarifu za usluge stručnog usavršavanja i obavljanje drugih stručnih poslova za potrebe korisnika iz člana 2. stav 1. ovog zakona, izuzev korisnika sredstava budžeta Republike Srbije, kao i za potrebe korisnika van javne uprave utvrđuje Vlada, na predlog Nacionalne akademije.

Prihodi ostvareni pružanjem usluga za potrebe, po zahtevu ili u interesu korisnika prihod su budžeta Republike Srbije.

III. PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE

Član 12.

Propise utvrđene ovim zakonom nadležni organi doneće u roku od šest meseci od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Član 13.

Do donošenja podzakonskih akata, odnosno programa stručnog usavršavanja u skladu sa ovlašćenjima iz ovog zakona, primenjivaće se podzakonski akti i programi doneti do stupanja na snagu ovog zakona, osim odredaba koje su u suprotnosti sa ovim zakonom.

Član 14.

Danom stupanja na snagu ovog zakona:

1) Nacionalna akademija počinje da radi prema položaju i delokrugu koji je utvrđen ovim zakonom;

2) Služba za upravljanje kadrovima nastavlja sa radom prema položaju i delokrugu koji je utvrđen zakonom.

Član 15.

Nacionalna akademija preuzima od Službe za upravljanje kadrovima zaposlena i postavljena lica, kao i prava, obaveze, predmete, opremu, sredstva za rad i arhivu za vršenje nadležnosti u oblasti stručnog usavršavanja.

Član 16.

Nacionalna akademija preuzima od Ministarstva državne uprave i lokalne samouprave evidenciju o utvrđenim i sprovedenim opštim programima stručnog usavršavanja državnih službenika, kao i prava, obaveze, predmete, opremu, sredstva za rad i arhivu za vršenje nadležnosti u ovim poslovima.

Član 17.

Služba za upravljanje kadrovima uskladiće pravilnik o unutrašnjem uređenju i sistematizaciji radnih mesta sa odredbama ovog zakona u roku od 60 dana od dana njegovog stupanja na snagu.

Nacionalna akademija doneće pravilnik o unutrašnjem uređenju i sistematizaciji radnih mesta u roku od 60 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Član 18.

Do usklađivanja, odnosno donošenja akta o unutrašnjem uređenju i sistematizaciji radnih mesta, poslove Nacionalne akademije obavljaće Služba za upravljanje kadrovima.

Član 19.

Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".

IZ OBRAZLOŽENJE

II. RAZLOZI ZA DONOŠENJE ZAKONA

Savremeni trendovi stručnog usavršavanja u javnoj upravi danas, po pravilu, podrazumevaju organizovani proces kontinuiranog unapređenja postojećih i sticanje novih znanja, veština i sposobnosti zaposlenih u javnoj upravi kojim se obezbeđuje kompetentnost, zakonitost, pravilnost i celishodnost u obavljanju konkretnih funkcija, aktivnosti i zadataka iz utvrđenog delokruga i nadležnosti, odnosno poslova javne uprave.

Taj proces, pored planiranja, izbora (regrutacije i selekcije) kadrova, njihovog praćenja i ocenjivanja, nagrađivanja i napredovanja, svakako je jedan od esencijalnih elemenata u integrisanom upravljanju i razvoju ljudskih resursa u javnoj upravi i ukupnom ostvarivanju reformskih ciljeva i principa, zbog čega zahteva sistemska rešenja i plansko usmeravanje i razvoj u svim pitanjima koja su zajednička ili odlikuju većinu subjekata u javnoj upravi, pa i pitanjima koja se odnose na organizacione oblike koji mogu da podrže i ostvare celovitost i jednoobraznost u programiranju i sprovođenju programa stručnog usavršavanja zaposlenih u javnoj upravi.

Pravni okvir koji trenutno uređuje organizacione oblike koji ostvaruju nadležnost u sprovođenju stručnog usavršavanja u javnoj upravi je raznovrsan i multifunkcionalan, što je prevashodno posledica nesistemskog ili segmentalnog pristupa u utvrđivanju potreba za stručnim usavršavanjem zaposlenih u javnoj upravi, njegovim planiranjem i sprovođenjem.

Logična posledica ovakvog normativnog okvira je činjenica da zaposleni u javnoj upravi u oblastima stručnog usavršavanja koje treba da budu zajedničke za sve kategorije, ne ostvaruju isti obim i sadržaj stručnog usavršavanja, što može da ima ili već implicira nedovoljan, nepotpun ili neadekvatan nivo znanja, veština i sposobnosti zaposlenih u javnoj upravi, ali i troškove nesrazmerne efektima koje treba da obezbedi permanentan proces stručnog usavršavanja.

Potrebno je napomenuti, da posledica ovakve situacije jeste i to da u ovom momentu čak i u oblasti stručnog usavršavanja državnih službenika nadležnost u donošenju i sprovođenju opštih programa stručnog usavršavanja ostvaruje više organa državne uprave i službi Vlade.

Imajući u vidu izneto, uočena je potreba da se preduzmu mere koje će obezbedi sveobuhvatnost i održivost aktivnosti stručnog usavršavanja, standardizaciju procesa i očekivanih rezultata, evaluaciju svih aspekata tog procesa, kao i veću usklađenost aktivnosti u sistemu stručnog usavršavanja, između ostalog, osnivanjem organa u sistemu državne uprave koji bi objedinio sve ove funkcije i omogućio jednake mogućnosti u zadovoljenju potreba za stručnim usavršavanjem kako zaposlenih u javnoj upravi, tako i organa i organizacija u sistemu javne uprave, ali i opšteg cilja reforme javne uprave koji podrazumeva "dalje unapređenje rada javne uprave u skladu sa principima tzv. evropskog administrativnog prostora, odnosno obezbeđivanje visokog kvaliteta usluga građanima i privrednim subjektima, kao i stvaranje takve javne uprave u Republici Srbiji koja će značajno doprineti ekonomskoj stabilnosti i povećanju životnog standarda građana".

Stoga je kao jedan od prioriteta u ostvarivanju ovog cilja, Strategijom reforme javne uprave u Republici Srbiji ("Službeni glasnik RS", br. 9/14 i 42/14 – ispravka) predviđeno osnivanje centralne nacionalne institucije za stručno usavršavanje zaposlenih u javnoj upravi, saglasno kome je Akcionim planom za sprovođenje Strategije reforme javne uprave u Republici Srbiji za period 2015–2017. ("Službeni glasnik RS", broj 31/15), utvrđena mera Razvoj i usklađivanje osnovnih funkcija upravljanja ljudskim resursima za širi sistem javne uprave uspostavljanjem do kraja 2017. održivog sistema stručnog usavršavanja zaposlenih u javnoj upravi, čiji je jedan od rezultata donošenje zakona kojim će se urediti osnovanje ove organizacije.

Prema tome, više je suštinskih razloga da se konačno i u našem sistemu, po ugledu na uporedna rešenja drugih država članica Evropske unije i šire, koje su ovakvim pristupom između ostalog, ostvarile visok stepen kompetencija zaposlenih u javnoj upravi i efektivnu i efikasnu javnu upravu, donese zakon kojim će se na celovit način urediti osnivanje, status i položaj Nacionalne akademije za javnu upravu, kao i druga pitanja značajna za njen rad i obavljanje stručnog usavršavanja u javnoj upravi.

III. OBJAŠNJENJE POJEDINIH REŠENJA

Uvodne odredbe (čl.1-2)

Uvodnim odredbama Predloga zakona o Nacionalnoj akademiji za javnu upravu (u daljem tekstu: Zakon) uređuje se oblast odnosa koji se reguliše, kao i pojmovi koji su u osnovi ovog zakonskog akta.

Kao prvo, određuje se predmet zakonskog uređenja, saglasno kome se osniva Nacionalna akademija za javnu upravu (u daljem tekstu: Nacionalna akademija) i utvrđuju druga pitanja od značaja za rad Nacionalne akademije i obavljanje stručnog usavršavanja u javnoj upravi. U odnosu na predmet uređenja, ovaj zakon ima odlike organizacionog propisa, dok su materijalni elementi stručnog usavršavanja predmet uređenja propisa o radno-pravnom statusu zaposlenih u pojedinim delovima javne uprave.

Zatim, definiše se pojam javne uprave, u smislu ovog zakona, kao poseban individualitet koji obuhvata državne organe i samostalne i nezavisne organizacije i tela čiji sastav bira Narodna skupština (nadzorna i regulatorna tela), organe, organizacije i službe autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave, javne agencije i organizacije na koje se primenjuju propisi o javnim agencijama, a čiji je osnivač Republika Srbija ili autonomna pokrajina ili jedinica lokalne samouprave i preduzeća, ustanove, organizacije i pojedince kojima su poverena javna ovlašćenja. Ovom odredbom, zapravo se posredno preciziraju organi i organizacije javne vlasti na koje se Zakon odnosi.

Sam pojam stručnog usavršavanja definisan je, s jedne strane, u skladu sa strateškim pravcima i potrebama unapređenja i ostvarivanja ciljeva u ovoj oblasti, a s druge strane, uvažavanjem osnovnih teorijskih elemenata te pojave u pravu. Shodno tome, utvrđuje se da se pod stručnim usavršavanjem podrazumeva organizovani proces učenja zaposlenih u javnoj upravi na osnovu opštih i posebnih programa, a radi sticanja znanja, vrednosti, stavova, sposobnosti i veština usmerenih na podizanje nivoa kompetencija neophodnih za obavljanje poslova iz utvrđenog delokruga i nadležnosti, odnosno poslova javne uprave.

Status, pravni položaj i delokrug Nacionalne akademije (čl. 3-4)

Status Nacionalne akademije uređen je u skladu sa Zakonom o državnoj upravi ("Službeni glasnik RS", br. 79/05, 101/07, 95/10 i 99/14), a predložen je nakon celovite i sveobuhvatne analize mogućih organizacionih oblika, sa više različitih aspekata jednako značajnih za definisanje opredeljujućih razloga za buduće određivanje njenog položaja.

S jedne strane, imali su se u vidu strateški pravci reforme u ovoj oblasti i u njima sadržani mogući organizacioni oblici buduće organizacije za stručno usavršavanje u javnoj upravi (npr. Strategija reforme javne uprave u Republici Srbiji i Strategija stručnog usavršavanja državnih službenika u Republici Srbiji), ali i uporedna rešenja ovog pitanja u pravu država koje imaju dugogodišnju tradiciju i praksu u oblasti stručnog usavršavanja primenjivu u našem pravnom sistemu.

S druge strane, pošlo se od ključnih kriterijuma za ostvarivanje svrhe zbog koje se osniva Nacionalna akademija, a koji se ogledaju u potrebi obezbeđenja sistemske usklađenosti poslova programiranja i sprovođenja programa stručnog usavršavanja i drugih sa njima povezanim stručnim i izvršnim poslovima u oblasti stručnog usavršavanja, ali i celovitog praćenja stanja u oblasti i podsticanja i usmeravanja razvoja, naročito u pitanjima koja u oblasti stručnog usavršavanja odlikuju većinu subjekata u javnoj upravi.

U ovom segmentu posebno opredeljujući kriterijumi bili su vrsta poslova koja određuje delokrug Nacionalne akademije, krug lica na koje se odnosi stručno usavršavanje u Nacionalnoj akademiji (ciljne grupe, odnosno korisnici) i oblasti stručnog usavršavanja koje su zajedničke za sve kategorije zaposlenih u javnoj upravi, ali i pitanja nadzora i načina finansiranja Nacionalne akademije, koja treba da obezbede uslove najpre, za nesmetani početak rada, a zatim i za uspostavljanje nadležnosti Nacionalne akademije u punom obimu.

Polazeći pre svega od činjenice da delokrug Nacionalne akademije jesu stručni i sa njima povezani izvršni poslovi čija priroda zahteva veću samostalnost od one koju ima organ u sastavu ministarstva, utvrđuje se da se obrazuje kao posebna organizacija. Pored toga, u skladu sa odredbama zakona koji uređuje položaj organa državne uprave, predlaže se i da Nacionalna akademija ima status pravnog lica, kao i da nadzor nad radom Nacionalne akademije vrši ministarstvo u čijem su delokrugu poslovi koji se odnose na sistem državne uprave.

Takođe, u skladu sa odredbama Zakona o obrazovanju odraslih ("Službeni glasnik RS", broj 55/13), Nacionalnoj akdemiji se daje status javno priznatog organizatora aktivnosti neformalnog obrazovanja odraslih.

Delokrug Nacionalne akademije višestruko je komplementaran i korelativan i obuhvata poslove kojima se obezeđuje ostvarivanje ciljeva i funkcije stručnog usavršavanja zaposlenih u javnoj upravi.

Pored toga, Nacionalna akademija može da, u obimu koji ne ugrožava primarni delokrug, priprema i sprovodi komercijalne programe, u skladu sa zahtevima pravnih i fizičkih lica.

Saradnja sa organima i organizacijama u javnoj upravi i drugim subjektima (čl. 5-6)

Analogno obavezi organa državne uprave da međusobno sarađuju u zajedničkim pitanjima, da jedni drugima daju obaveštenja i podatke koji su im potrebni za rad i da osnivaju zajednička radna tela za poslove koji zahtevaju učešće više organa državne uprave, Zakonom se predviđa da Nacionalna akademija ostvaruje saradnju sa organima i organizacijama iz člana 2. stav 1. ovog zakona preko organizacionih jedinica, tela, odnosno lica odgovornih za poslove upravljanja kadrovima ili drugih nadležnih lica koja odrede ti organi.

Ta saradnja naročito obuhvata izvršne i stručne poslove kojima se ostvruje delokrug Nacionalne akademije utvrđen članom 4. ovog zakona (povezivanje evidencija sa službama i drugim nadležnim organima i licima za upravljanje kadrovima u pogledu vođenja kadrovskih evidencija kod korisnika, odnosno ostvarivanja razmene podataka relevantnih za praćenje efekata stručnog usavršavanja; aktivnosti u utvrđivanju potreba i pripremi i sprovođenju metodologije u vezi sa stručnim usavršavanjem; koordinaciju i redovnu saradnju i razmenu podataka u planiranju, pripremi i sprovođenju aktivnosti stručnog usavršavanja, standardizaciji programa stručnog usavršavanja i evidentiranim, odnosno akreditovanim programima stručnog usavršavanja i praćenju, planiranju i ostvarivanju poslova upravljanja kadrovima).

U okviru kontinuirane stručne podrške propisuje se i obaveza Nacionalne akademije da organima i organizacijama u javnoj upravi pruža podršku, koja je prevashodno usmerena na objavljivanje i činjenje dostupnim izveštaja, materijala i drugih relevantnih podataka o ostvarenim programima stručnog usavršavanja u javnoj upravi, obezbeđivanje redovnog pristupa podacima iz evidencija i depozita, razvoj instrumenata stalne stručne podrške na daljinu, uzajamne stručne pomoći (peer-to-peer), koučinga, mentorstva i slično.

Saglasno predloženim rešenjima, Nacionalna akademija samostalno izvodi utvrđene programe, a Zakon daje mogućnost da, pod određenim uslovima – ako nema odgovarajućeg predavača ili ako se time umanjuje trošak izvođenja programa bez uticaja na kvalitet, te programe može sprovoditi u saradnji sa drugim javno priznatim organizatorima aktivnosti obrazovanja odraslih ili drugim sprovodiocima programa obuke koje u skladu sa zakonom akredituje Nacionalna akademija.

S tim u vezi, nužno su definisani i osnovni elementi, obim i način ostvarivanja saradnje sa drugim javno priznatim organizatorima obrazovanja odraslih i drugim sprovodiocima programa obuke, posebno u pogledu uslova koje ta lica moraju ispunjavati za realizaciju programa obuke u pogledu kadrova, prostora, opreme i sredstava.

Imajući u vidu složenost postupka akreditacije i provere kvaliteta visokoškolskih ustanova koji se sprovodi u skladu sa odredbama Zakona o visokom obrazovanju ("Službeni glasnik RS", br. 76/05, 100/07 – autentično tumačenje, 97/08, 44/10, 93/12, 89/13, 99/14, 45/15 – autentično tumačenje, 68/15 i 87/16), u kome se utvrđuje ispunjenost obaveza i standarda visokoškolske ustanove za sprovođenje studijskih programa, između ostalog, i u pogledu kadrova, prostora, opreme i sredstava za rad, za akreditovane visokoškolske ustanove predložen je izuzetak od pravila akreditacije sporovodioca programa obuke u smislu ovog zakona.

Isti princip, primenjen je i na naučnoistraživačke organizacije polazeći od činjenice da se obezbeđivanje kvaliteta njihovog naučnoistraživačkog rada i razvoja naučnoistraživačke delatnosti ostvaruje u skladu sa Zakonom o naučno istraživačkoj delatnosti ("Službeni glasnik RS", br. 110/05, 50/06 – ispravka, 18/10 i 112/15), koji takođe propisuje proces akreditacije naučnoistraživačkih organizacija prema međunarodno priznatim standardima i kriterijumima naučnoistraživačkog rada.

U tom smislu, kao izuzetak su određeni i drugi javno priznati organizatori obrazovanja odraslih koji su taj status stekli saglasno Zakonu o obrazovanju odraslih ("Službeni glasnik RS", broj 55/13) i podzakonskim propisima donetim na osnovu ovog zakona (Pravilnik o bližim uslovima u pogledu programa, kadra, prostora, opreme i nastavnih sredstava za sticanje statusa javno priznatog organizatora aktivnosti obrazovanja odraslih – "Službeni glasnik RS", broj 89/15).

Radi potpunog i preciznog uređenja pitanja koja se odnose na akreditaciju ovih lica za sprovođenje programa obuke, utvrđuje se i ovlašćenje Vlade da na predlog Nacionalne akademije, donese akt kojim će se bliže urediti kriterijumi i merila kojima se dokazuje ispunjenost uslova propisanih ovim zakonom, odnosno potvrđuje status akreditovane visokoškolske ustanove ili naučnoistraživačke organizacije ili javno priznatog organizatora aktivnosti obrazovanja odraslih, kao i oblik, način upisa i vođenja evidencije o ovim licima.

Posebna stručna tela (čl. 7-9)

Zakonom se predviđa da Nacionalna akademija ima posebna stručna tela, i to: Programski savet i stalne programske komisije.

Prema predloženim rešenjima, Programski savet je osnovno stručno telo Nacionalne akademije, koje razmatra, utvrđuje, daje mišljenja i inicijative i drugo, o najvažnijim stručnim pitanjima iz delokruga Nacionalne akademije. Ovo telo ima svrhu da se stručna i iskustvena (praktična) znanja lica koja ga čine stave u funkciju ostvarivanja ključnih ciljeva, aktivnosti i zadataka Nacionalne akademije u oblasti stručnog usavršavanja, ali i da usmeri iste ka ostvarivanju prioriteta, obuhvatnosti i održivosti sistema stručnog usavršavanja zaposlenih u javnoj upravi.

U tom smislu, predloženo je da Programski savet ima predsednika i četrnaest članova, koje imenuje i razrešava direktor Nacionalne akademije (predsednika i sedam članova Programskog saveta iz reda državnih službenika koji imaju najmanje devet godina radnog iskustva u oblasti relevantnoj za rad javne uprave, jednog člana iz reda članova Saveta za stručno usavršavanje zaposlenih u jedinicama lokalne samouprave i šest članova iz reda stručnjaka iz oblasti relevantne za rad javne uprave i predstavnika udruženja i drugih poslovno-stručnih i neprofitnih organizacija čiji su ciljevi ili poslovi radi kojih su osnovani u oblasti relevantnoj za rad javne uprave).

Stalne programske komisije obrazuju se prema osnovnim tematskim oblastima programa stručnog usavršavanja u javnoj upravi, radi usmeravanja razvoja tematskih oblasti i predlaganja njihovog unapređenja u skladu sa utvrđenim potrebama za stručnim usavršavanjem i imaju svrhu da rad Nacionalne akademije učine efikasnijim, budući da su njihovi zadaci usmereni na pripremna, tekuća i/ili operativna pitanja.

Zakon dalje određuje način obrazovanja stalnih programskih komisija (stalne programske komisije obrazuje direktor Nacionalne akademije), kao i njihov sastav i druga pitanja značajna za rad ovih tela (u sastav stalnih programskih komisija imenuju se stručnjaci iz relevantne tematske oblasti i predstavnici, odnosno zaposleni u Nacionalnoj akademiji, sa značajnim i priznatim iskustvom, pretežno iz reda javne uprave.

S obzirom da se Zakonom propisuje naknada za rad članovima Programskog saveta i stalnih programskih komisija, uređeno je ovlašćenje Vlade da na predlog Nacionalne akademije, utvrdi kriterijume, merila i način na koji se određuje naknada za njihov rad.

Centralna evidencija programa stručnog usavršavanja u javnoj upravi (član 10)

Radi obezbeđivanja uslova za ukupno praćenje stanja u oblasti stručnog usavršavanja, propisuje se da Nacionalna akademija vodi Centralnu evidenciju programa stručnog usavršavanja u javnoj upravi, a pored obaveznih podataka koji organi iz člana 2. stav 1. Zakona dostavljaju za upis u ovu evidenciju, propisuje se i obaveza dostavljanja podataka i materijala koji su pripremljeni za potrebe ili su proizvod programa stručnog usavršavanja.

Sredstva za rad (član 11)

Radi obezbeđenja jednog od uslova za nesmetano ostvarivanje poverenih ovlašćenja, Zakon uređuje sredstva za finansiranje Nacionalne akademije i druga pitanja koja se odnose na usluge koje Nacionalna akademija pruža stručnim usavršavanjem i obavljanjem poslova za potrebe korisnika.

Imajući u vidu status Nacionalne akademije u sistemu, njen delokrug, ali i i vrstu organa i organizacija javne uprave na koje se odnosi sprovođenje stručnog usavršavanja uređeno ovim zakonom, utvrđuje se da se sredstva za finansiranje poslova Nacionalne akademije obezbeđuju:

1. za opšte troškove rada – u budžetu Republike Srbije;

2. za programe obuke i druge stručne poslove u vezi sa programima obuke koje sprovodi u javnoj upravi – u budžetu Republike Srbije, budžetu autonomne pokrajine, budžetu jedinica lokalne samouprave i finansijskom planu organa i organizacija iz člana 2. stav 1. ovog zakona.

Budući da je članom 4. stav 2. Zakona uređeno da Nacionalna akademija, u skladu sa zahtevima pravnih i fizičkih lica, može da priprema i sprovodi komercijalne programe, ako obavljanje tih poslova ne ugrožava obavljanje poslova iz stava 1. istog člana, ovim članom uređuje se da tarife za usluge stručnog usavršavanja i obavljanje drugih stručnih poslova za potrebe korisnika iz člana 2. stav 1. ovog zakona, izuzev korisnika sredstava budžeta Republike Srbije, kao i za potrebe korisnika van javne uprave utvrđuje Vlada, na predlog Nacionalne akademije.

Prihodi ostvareni pružanjem ovih usluga, saglasno Zakonu o budžetskom sistemu ("Službeni glasnik RS", br. 54/09, 73/10, 101/10, 101/11, 93/12, 62/13, 63/13 – ispravka, 108/13, 142/14, 68/15 – dr. zakon, 103/15, 99/16), prihod su budžeta Republike Srbije.

Prelazne i završne odredbe (čl. 12-19)

Zakon sadrži izričita ovlašćenja za donošenje podzakonskih propisa neophodnih za njegovo izvršavanje, precizno i detaljno utvrđena pitanja koja treba obuhvatiti podzakonskim propisima i jasno određene granice ovlašćenja organa koji ih donosi, pa se u skladu sa tim utvrđuje rok nadležnim organima za njihovo donošenje – šest meseci od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Zatim se uređuju slučajevi važenja pro praeterio podzakonskih akata i programa stručnog usavršavanja koji su doneti do stupanja na snagu ovog zakona, odnosno utvrđuje da će se do donošenja podzakonskih akata, odnosno programa stručnog usavršavanja u skladu sa ovlašćenjima iz ovog zakona, primenjivati podzakonski akti i programi doneti do stupanja na snagu ovog zakona, osim odredaba koje su u suprotnosti sa ovim zakonom.

Zakonom se uređuje i režim u vezi sa početkom rada Nacionalne akademije i nastavkom rada službe Vlade u čijem delokrugu su poslovi upravljanja kadrovima prema delokrugu utvrđenim ovim i posebnim zakonom, kao i režim ostvarivanja nadležnosti u oblasti stručnog usavršavanja do donošenja akta o unutrašnjem uređenju Nacionalne akademije, kako bi se obezbedio kontinuitet u ostvarivanju potreba državnih službenika u oblasti stručnog usavršavanja.

U skladu sa članom 196. stav 4. Ustava propisuje se da Zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u republičkom službenom glasilu.

IV. FINANSIJSKA SREDSTVA ZA SPROVOĐENJE ZAKONA

Ovim zakonom je uređeno da Nacionalna akademija preuzima od Službe za upravljanje kadrovima zaposlena i postavljena lica, kao i prava, obaveze, predmete, opremu, sredstva za rad i arhivu za vršenje nadležnosti u oblasti stručnog usavršavanja.

Takođe, ovim zakonom propisano je da će Nacionalna akademija doneti pravilnik o unutrašnjem uređenju i sistematizaciji radnih mesta u roku od 60 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona, a do donošenja tog akta poslove Nacionalne akademije obavljaće Služba za upravljanje kadrovima.

U tom smislu, sredstva za sprovođenje opštih programa stručnog usavršavanja obezbeđena su u budžetu za 2017. godinu na Razdelu 3:

- Glava 3.13 – Služba za upravljanje kadrovima, Funkcija 110 – Izvršni i zakonodavni organi, finansijski i fiskalni poslovi i spoljni poslovi, Program 0606 – Podrška radu organa javne uprave, Programska aktivnost 0001 – Razvoj ljudskih resursa, Ekonomska klasifikacija 423 – usluge po ugovoru, u iznosu od 5.700.000 dinara, i namenski trošena u skladu sa dinamikom realizacije planiranih obuka utvrđenih Pravilnikom o utvrđivanju programa opšteg stručnog usavršavanja državnih službenika iz organa državne uprave i službi Vlade ("Službeni glasnik RS", broj 6/17), a omogućiće po stupanju na snagu ovog zakona kontinuitet u izvršavanju poslova stručnog usavršavanja pre i nakon preuzimanja nadležnosti Nacionalne akademije od Službe za upravljanje kadrovima.

Pored toga, sredstva za sprovođenje Zakona u 2017. godini, u delu koji se odnosi na plate i druge naknade zaposlenih, budući da Nacionalna akademija preuzima od Službe za upravljanje kadrovima sedmoro zaposlenih i postavljenih lica, obezbeđena su u budžetu za 2017. godinu, na Razdelu 3:

- Glava 3.13 – Služba za upravljanje kadrovima, Funkcija 110 – Izvršni i zakonodavni organi, finansijski i fiskalni poslovi i spoljni poslovi, Program 0606 – Podrška radu organa javne uprave, Ekonomska klasifikacija 411 – plate zaposlenih, u iznosu od 6.620.000 dinara i Ekonomska klasifikacija 412 – socijalni doprinosi na teret poslodavca, u iznosu 1.185.000 dinara.

Istovremeno, procena je da je za nesmetan početak rada i ostvarivanje nadležnosti Nacionalne akademije, u 2017. godini neophodno angažovanje još najmanje pet postavljenih i zaposlenih lica, te je u skladu sa članom 61. stav 3. Zakona o budžetskom sistemu, iz tekuće budžetske rezerve za plate i socijalne doprinose ovih lica potrebno obezbediti dodatna sredstva u iznosu od 4.000.000 dinara.

Takođe, Zakonom je uređeno da Nacionalna akademija preuzima od Ministarstva državne uprave i lokalne samouprave evidenciju o utvrđenim i sprovedenim opštim programima stručnog usavršavanja državnih službenika, kao i zaposlena lica, prava, obaveze, predmete, opremu, sredstva za rad i arhivu za vršenje nadležnosti u ovim poslovima.

Sredstva za vršenje nadležnosti u poslovima koji su u vezi sa vođenjem evidencije programa stručnog usavršavanja, obezbeđena su na Razdelu 19 – Ministarstvo državne uprave i lokalne samouprave:

- Glava 19.0, Funkcija 111 – Izvršni i zakonodavni organi; Program 0607 – Sistem javne uprave; Programska aktivnost 0011 – Stručno usavršavanje državnih službenika i stručni ispiti; Ekonomska klasifikacija 515 – Nematerijalna imovina u iznosu od 3.500.000,00 dinara za nabavku softvera za vođenje Evidencije o utvrđenim i sprovedenim programima opšteg stručnog usavršavanja i planiranim i sprovedenim programima stručnog usavršavanja državnih službenika.

Ukoliko se do kraja 2017. godine ne realizuju sredstva planirana za potrebe ostvarivanja nadležnosti Nacionalne akademije u delu koji se odnosi na nabavku softvera za vođenje navedene službene evidencije, ista je potrebno planirati u 2018. godini (prema procenjenoj vrednosti).

Pored navedenog, za uspostavljanje prostornih i drugih tehničkih kapaciteta za rad Nacionalne akademije u 2018. godini potrebno je obezbediti dodatna sredstva u iznosu od 1.500.000 evra, odnosno po planskom obračunskom kursu Ministarstva finansija za 2017. godinu 186.600.000 dinara, za sledeće namene: izrada tehničke dokumentacije – Glavnog projekta za izvođenje radova sa elaboratom o energetskoj efikasnosti, sa izradom projekta za uređenje enterijera; izvođenje radova na objektu; vršenje stručnog nadzora nad izvođenjem radova na adaptaciji objekta; opremanje enterijera; nabavku informatičke i ostale opreme i tekuće troškove.

Uz navedeno, u budžetu za 2018. i 2019. godinu potrebno je planirati sredstva za:

- plate, socijalne doprinose i druge naknade zaposlenih u Nacionalnoj akademiji, u iznosu procenjene vrednosti Službe za upravljanje kadrovima uvećane za razliku broja zaposlenih u skladu sa aktom iz člana 17. stav 2. Zakona, odnosno za 30 postavljenih i zaposlenih lica u iznosu od 31.000.000 dinara;

- naknade za rad posebnih stručnih tela u iznosu od 5.000.000 dinara (kao parametri za procenu sredstava potrebnih za ovu namenu uzeti su broj posebnih stručnih tela: Programski savet i imajući u vidu broj i vrste programa stručnog usavršavanja u javnoj upravi – do deset stalnih programskih komisija; broj članova ovih tela: Programski savet – 15 članova i stalne programske komisije – od tri do pet članova; visina naknade do visine naknade za rad članova Saveta za stručno usavršavanje zaposlenih u jedinicama lokalne samouprave);

- sprovođenje programa stručnog usavršavanja državnih službenika u iznosu od 11.000.000 dinara.

Imajući u vidu odredbe Zakona kojim se uređuju sredstva za finansiranje poslova Nacionalne akademije, ostala sredstva za sprovođenje ovog zakona u 2018. i 2019. godini obezbediće se na utvrđenim osnovama, u okviru limita koji na godišnjem nivou državnim organima određuje Ministarstvo finansija.

Izvor: Vebsajt Narodne skupštine, 24.09.2017.