PRAVILNIK O METODOLOGIJI ZA OBRAČUN NEPLAĆENOG KUĆNOG RADA: Očekuje se donošenje novih akata za obračun neplaćenog kućnog rada

Polazeći od člana 28. stav 3. Zakona o rodnoj ravnopravnosti ("Sl. glasnik RS", br. 52/2021), Ministarstvo za ljudska i manjinska prava i društveni dijalog donelo je Pravilnik o metodologiji za obračun neplaćenog kućnog rada ("Sl. glasnik RS", br. 18/2024 – dalje: Pravilnik), što predstavlja prvi korak za regulisanje ovog pitanja i za dalja postupanja nadležnih državnih organa. Pravilnik, koji je objavljen simbolično baš 8. marta 2024. godine na Međunarodni dan žena, stupio je na snagu osmog dana od dana objavljivanja, tj. 16. marta ove godine i on predstavlja jedan od prvih takvih nacionalnih dokumenata u svetu.

U Radnu grupu za izradu pomenutog Pravilnika bili su uključeni nadležni državni organi, koji su dali značajan doprinos u izradi ove metodologije, a, pre svega, Ministarstvo za ljudska i manjinska prava i društveni dijalog, Ministarstvo zdravlja, Ministarstvo za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja, Ministarstvo finansija i Republički zavod za statistiku, bez kojih ne bi bilo moguće doći do stručnog i multisektorskog sagledavanja ovog problema. Pri tom, uz pomoć Agencije Ujedinjenih nacija za rodnu ravnopravnost i osnaživanje žena – UN Women i Nemačke razvojne saradnje (GIZ), sagledana su iskustva stranih zemalja i međunarodnih organizacija, kao i rezultati domaćih istraživanja, a pre svega Istraživanja o korišćenju vremena (IKV) u Republici Srbiji, koje sprovodi Republički zavod za statistiku, te su zajedničkim radom postavljene osnove nacionalne metodologije za obračun neplaćenog kućnog rada, odnosno njegovog učešća u bruto domaćem proizvodu.

Ovim Pravilnikom, Ministarstvo za ljudska i manjinska prava i društveni dijalog je preciziralo da se, u skladu sa Zakonom o rodnoj ravnopravnosti, neplaćeni kućni rad odnosi na poslove za čije obavljanje se ne ostvaruje novčana naknada, a koji se odnose na vođenje domaćinstva, staranje i brigu o deci, o starijim i bolesnim članovima porodice, poslove na poljoprivrednom imanju i druge slične neplaćene poslove.

Polaznu osnovu za obračun neplaćenog kućnog rada predstavljaće pomenuto Istraživanje o korišćenju vremena Republičkog zavoda za statistiku, po metodologiji Evrostata. Nadalje je precizirano u Pravilniku da u obračun vrednosti neplaćenog kućnog rada, ulazi minimalna cena rada u Republici Srbiji, u neto iznosu, na godišnjem nivou, pri čemu podatke o korišćenju vremena prikuplja Republički zavod za statistiku, dok minimalnu cenu rada određuje Ministarstvo za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja. Takođe su ovim Pravilnikom utvrđene i metodološke osnove za utvrđivanje učešća vrednosti neplaćenog kućnog rada u bruto domaćem proizvodu.

Za sve građane i građanke Republike Srbije važno je istaći da Pravilnik potvrđuje pravo u skladu sa zakonom koji uređuje oblast rodne ravnopravnosti, da lice koje nije zdravstveno osigurano, po bilo kom drugom osnovu, stiče pravo na zdravstveno osiguranje po osnovu neplaćenog rada u kući, što praktično znači da će tu materiju bliže urediti Ministarstvo zdravlja.

Stoga, Pravilnik o metodologiji za obračun neplaćenog kućnog rada je početak procesa koji treba da se nastavi u Republici Srbiji donošenjem i drugih akata nadležnih organa, kako bi ovo pitanje u potpunosti bilo normativno zaokruženo i kao takvo, uključeno u dobru praksu.

Izvor: Vebsajt Ministarstvo za ljudska i manjinska prava i društveni dijalog, 22.03.2024.
Naslov: Redakcija