ZAKON O PENZIJSKOM I INVALIDSKOM OSIGURANJU: Porodična penzija se isplaćuje preživelom bračnom drugu ili potomcima, pod uslovom da se oni redovno školuju, odnosno najduže do navršene 26. godine života u slučaju redovnog pohađanja fakulteta. Oni nemaju pravo da primaju drugu penziju ili da rade za iznos veći od minimalnog iznosa za plaćanje doprinosa, jer im se u tom slučaju penzija oduzima

Porodična penzija predstavlja deo socijalne politike, pre nego što je to penzija u klasičnom smislu.

Pravo na penziju pripada pojedincu i obustavlja se prilikom njegove smrti. Međutim, kako je u nekim slučajevima penzija jedini izvor prihoda porodice, supružnik može da ostvari pravo na porodičnu penziju. Ona se isplaćuje preživelom bračnom drugu ili potomcima, pod uslovom da se oni redovno školuju, odnosno najduže do navršene 26. godine života u slučaju redovnog pohađanja fakulteta. Oni nemaju pravo da primaju drugu penziju ili da rade za iznos veći od minimalnog iznosa za plaćanje doprinosa, jer im se u tom slučaju penzija oduzima. Iznos porodične penzije zavisi od broja članova porodice - iznosi 70 odsto za jednu osobu, a 100 odsto od penzije preminulog ako je iza sebe ostavio najmanje četiri člana najbliže porodice.

Iako postoje brojne dileme ko sve ima pravo na porodičnu penziju i u kojim slučajevima, iz Republičkog fonda za penziono i invalidsko osiguranje (PIO) tvrde da pravo ne porodičnu penziju ne može da zastari, ali se moraju ispuniti osnovni zahtevi kako bi se ona isplaćivala. Važeći Zakon o penzijskom i invalidskom osiguranju ("Sl. glasnik RS", br. 34/2003, 64/2004 - odluka USRS, 84/2004 - dr. zakon, 85/2005, 101/2005 - dr. zakon, 63/2006 - odluka USRS, 5/2009, 107/2009, 101/2010, 93/2012, 62/2013, 108/2013, 75/2014, 142/2014 i 73/2018 - dalje: Zakon) garantuje da porodična penzija može biti ponovo aktivirana čak i u slučaju kada nastupi pauza u njenom isplaćivanju usled neispunjavanja uslova nekoga od članova primarne porodice.

Pravo na porodičnu penziju imaju članovi porodice posle smrti korisnika starosne ili invalidske penzije, odnosno umrlog osiguranika koji je navršio najmanje pet godina staža osiguranja ili je ispunio uslove za invalidsku penziju - navodi se u Zakonu. Ukoliko je uzrok smrti povreda na radu ili profesionalno oboljenje, članovi porodice stiču pravo na penziju bez obzira na dužinu penzijskog staža tog lica.

Bračni drug može da koristi porodičnu penziju uz dete, koje je korisnik porodične penzije, ako obavlja roditeljske dužnosti prema njemu. Takođe, ako u roku od godinu dana posle smrti supružnika postane potpuno nesposoban za rad. Razvedeni bračni drug ima pravo na porodičnu penziju ako mu je sudskom presudom dodeljeno izdržavanje, za onoliko vremena koliko je u presudi naznačeno.

Ako je umrli osiguranik ili umrli korisnik starosne ili invalidske penzije u trenutku zaključenja braka navršio 65 godina života (muškarac), odnosno 60 (žena), bračni drug može steći pravo na porodičnu penziju pod uslovom da imaju zajedničko dete ili da je brak trajao najmanje dve godine.

Uprkos činjenici da pravo na porodičnu penziju može ostvariti supruga preminulog ukoliko je u trenutku smrti imala najmanje 45 godina. Naime, prema važećem zakonu ako je udovica u momentu smrti supružnika bila mlađa od 45 godina života, ona nikada neće moći da ostvari pravo na porodičnu penziju u slučaju kad posle smrti bračnog druga ostanu deca koja imaju pravo na porodičnu penziju po tom bračnu drugu, a udova vrši roditeljsku dužnost prema toj deci.

U tom slučaju pravo na porodičnu penziju udovice ceni se u odnosu na datum prestanka prava na porodičnu penziju detetu, odnosno, ukoliko u momentu prestanka prava detetu udovica ima najmanje 45 godina, porodičnu penziju će ostvariti kada navrši propisane godine života za kalendarsku godinu u kojoj podnosi zahtev.

Prema izmenama Zakona od 2011. godine, bilo je predviđeno da se granica za ostvarivanje prava na porodičnu penziju za udovice, tj. udovce svake godine podiže za šest meseci, sve do 2017. godine. Supruga ima pravo na porodičnu penziju sa navršene 53 godine života pod uslovom da je u momentu smrti supružnika imala najmanje 45 godina života. Sa druge strane, suprug može primate porodičnu penziju samo pod uslovom da je u momentu smrti supruge imao najmanje 58 godina života.

POTREBNA DOKUMENTACIJA:

* Izvod iz matične knjige umrlih za preminulog osiguranika

* Izvod iz matične knjige rođenih za članove porodice za koje se podnosi zahtev

* Izvod iz matične knjige venčanih izdat posle smrti osiguranika

* Pravosnažnu sudsku presudu o razvodu braka i dosuđenom izdržavanju

* Izveštaj o povredi na radu ako je umrli osiguranik pretrpeo povredu na radu ili profesionalno oboljenje

* Dokaz o regulisanom vojnom roku za umrlog osiguranika

* Dokaz o školovanju dece starije od 15 godina

* Fotokopiju zdravstvene knjižice članova porodice

* Dokaze o penzijskom stažu umrlog osiguranika u Republici Srbiji

* Uverenje o obavljanju samostalne delatnosti za pokojnog osiguranika

* Uverenje o plaćenom doprinosu za PIO sa iskazanim osnovicama doprinosa i iznosom uplaćenog doprinosa za pokojnog osiguranika

* Uverenje o plaćenom doprinosu za PIO sa iskazanim osnovicama doprinosa i iznosom uplaćenog doprinosa za pokojnog osiguranika

* Dokaz o korišćenju prava kod Nacionalne službe za zapošljavanje za članove porodice

* Medicinska dokumentacija u originalu ili overenoj fotokopiji za supruga potpuno nesposobnog za rad

* Rešenje o kategorizaciji za decu nesposobnu za samostalan život i rad

* Poresko uverenje za članove porodice o ukupnoj visini mesečnog prihoda u prethodnom kvartalu pre smrti osiguranika kada je izdržavanje uslov za sticanje prava na porodičnu penziju

* Rešenje o starateljstvu ako podnosilac zahteva nema zakonskog staraoca

* Sve pisane dokaze o stažu u inostranstvu za pokojnog osiguranika