DONETA UREDBA O POSTUPKU I NAČINU ODLAGANJA PLAĆANJA DUGOVANOG POREZA I DOPRINOSA U CILJU UBLAŽAVANJA EKONOMSKIH POSLEDICA NASTALIH USLED BOLESTI COVID-19

Objavljeno u pravnoj bazi PARAGRAF LEX

i stručnom časopisu PORESKO RAČUNOVODSTVENI INSTRUKTOR

5. JANUARA 2021. godine, Kompanija Paragraf organizuje besplatni vebinar na temu primene Uredbe:

Pravni okvir

Vlada Republike Srbije je na sednici od 24.12.2020. godine, usvojila Uredbu o postupku i načinu odlaganja plaćanja dugovanog poreza i doprinosa u cilju ublažavanja ekonomskih posledica nastalih usled bolesti COVID-19 (dalje: Uredba).

Pravni osnov za donošenje Uredbe sadržan je u odredbi člana 73. stav 10. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji ("Sl. glasnik RS", br. 80/2002, 84/2002 - ispr., 23/2003 - ispr., 70/2003, 55/2004, 61/2005, 85/2005 - dr. zakon, 62/2006 - dr. zakon, 63/2006 - ispr. dr. zakona, 61/2007, 20/2009, 72/2009 - dr. zakon, 53/2010, 101/2011, 2/2012 - ispr., 93/2012, 47/2013, 108/2013, 68/2014, 105/2014, 91/2015 - autentično tumačenje, 112/2015, 15/2016, 108/2016, 30/2018, 95/2018, 86/2019 i 144/2020 - dalje: ZPPPA), kojim je propisano da se izuzetno, u cilju ublažavanja ekonomskih posledica prouzrokovanih pandemijom, višom silom, odnosno drugim vanrednim događajem nastalim u toku kalendarske godine, odlaganje plaćanja dugovanog poreza, odnosno nedospelih poreskih obaveza odobrava na način i pod uslovima koje utvrdi Vlada.

Najvažniji razlozi donošenja Uredbe

Kao što je rečeno, Uredbom se bliže uređuje postupak i način odlaganja plaćanja dugovanog poreza i doprinosa na 24 jednake mesečne rate, bez obračunavanja kamate, čija je dospelost za plaćanje odložena u skladu sa Uredbom o fiskalnim pogodnostima i Zaključkom.

Uredbom se omogućava:

• Privrednim subjektima iz čl. 4. do 7. Uredbe, odnosno iz tač. 1) do 4). Zaključka, koji su se opredelili za odlaganje dospelosti za plaćanje poreza i doprinosa odlaže se plaćanje tih poreskih obaveza na najviše 24 jednake mesečne rate bez plaćanja kamate za vreme trajanja odlaganja plaćanja i isto se evidentira u poreskom računovodstvu bez posebnog sprovođenja postupka odlaganja plaćanja i to za određene poreske oblike.
• Preduzetnicima paušalcima iz člana 8. Uredbe, odnosno iz tačke 1), tač. 3) i 4) Zaključka, koji su se opredelili za odlaganje dospelosti za plaćanje obaveza po osnovu akontacija poreza i doprinosa na prihod od samostalne delatnosti odlaže se plaćanje tih poreskih obaveza na 24 jednake mesečne rate bez plaćanja kamate, za vreme trajanja odlaganja plaćanja i isto se evidentira u poreskom računovodstvu bez posebnog sprovođenja postupka odlaganja plaćanja, i to u visini iznosa neplaćene obaveze čija je dospelost za plaćanje odložena.

S tim u vezi, ukazujemo da bi nedonošenjem Uredbe, poreski obveznici - privredni subjekti bili stavljeni u težak položaj u pogledu plaćanja navedenih poreskih obaveza odjednom, imajući u vidu da se radi o zbiru tromesečnih, odnosno četvoromesečnih poreskih obaveza, što bi za posledicu imalo i otežan položaj tih privrednih subjekata na tržištu, otpuštanje zaposlenih i posledično zatvaranje određenog broja tih privrednih subjekata.

Način i postupak odlaganja poreskih obaveza utvrđenih u skladu sa zakonom koji uređuje porez na dobit pravnih lica

Prema Zakonu o porezu na dobit pravnih lica ("Sl. glasnik RS", br. 25/2001, 80/2002, 80/2002 - dr. zakon, 43/2003, 84/2004, 18/2010, 101/2011, 119/2012, 47/2013, 108/2013, 68/2014 - dr. zakon, 142/2014, 91/2015 - autentično tumačenje, 112/2015, 113/2017, 95/2018, 86/2019 i 153/2020 - dalje: ZPD), poreski obveznik je dužan da u poreskoj prijavi obračuna porez na dobit za poreski period za koji se prijava podnosi, a u istoj poreskoj prijavi (a na osnovu oporezive dobiti ostvarene za period za koji se prijava podnosi) utvrđuje akontacije poreza za naredni poreski period.

Naime, u skladu sa članom 67. stav 1. ZPD, poreski obveznik, osim nedobitne organizacije i poreskog obveznika iz člana 34. ZPD, sa izuzetkom poreskog obveznika u postupku reorganizacije, tokom godine porez na dobit plaća u vidu mesečnih akontacija, čiju visinu utvrđuje na osnovu oporezive dobiti koja ne sadrži kapitalne dobitke i gubitke, a koja je iskazana u poreskoj prijavi za prethodnu godinu, odnosno prethodni poreski period, i u kojoj se iskazuju i podaci od značaja za utvrđivanje visine akontacije u tekućoj godini.

Uredbom o fiskalnim pogodnostima privrednim subjektima - pravnim licima, uključujući i ogranke i predstavništva stranih pravnih lica, data je mogućnost (ukoliko se za to opredele) odlaganja dospelosti za plaćanje akontacije poreza na dobit pravnih lica za mart, april, i maj mesec 2020. godine do predaje konačne poreske prijave za porez na dobit pravnih lica za 2020. godinu, odnosno za obveznike sa poslovnom godinom različitom od kalendarske godine za poreski period koji započinje ili se završava u 2020. godini, za akontacije poreza na dobit koje dospevaju za plaćanje 15. aprila 2020. godine, 15. maja 2020. godine i 15. juna 2020. godine do predaje konačne poreske prijave poreza na dobit pravnih lica za odgovarajući poreski period.

Kao što smo već rekli, Uredbom je bliže je uređen postupak i način odlaganja plaćanja, između ostalog, akontacija poreza na dobit pravnim licima čija je dospelost za plaćanje odložena u skladu sa Uredbom o fiskalnim pogodnostima.

Saglasno navedenom, kada su u pitanju akontacije poreza na dobit pravnih lica, najznačajnija pitanja koja su propisana Uredbom odnose se na sledeće:

• Shodno članu 2. stav 1. alineja druga Uredbe, pravnim licima - obveznicima poreza na dobit, koji su se opredelili za odlaganje dospelosti za plaćanje poreza i doprinosa odlaže se plaćanje tih poreskih obaveza na najviše 24 jednake mesečne rate bez plaćanja kamate za vreme trajanja odlaganja plaćanja i isto se evidentira u poreskom računovodstvu bez posebnog sprovođenja postupka odlaganja plaćanja, i to za akontacije poreza na dobit pravnih lica u visini akontacija poreza na dobit pravnih lica čija je dospelost za plaćanje odložena u skladu sa Uredbom o fiskalnim pogodnostima, a najviše do visine iznosa neplaćene poreske obaveze koja je obračunata u konačnoj poreskoj prijavi po osnovu poreza na dobit pravnih lica za 2020. godinu, odnosno za obveznike sa poslovnom godinom različitom od kalendarske, u konačnoj poreskoj prijavi za poreski period koji započinje ili se završava u 2020. godini.

Prema tome, Uredbom je propisano određeno ograničenje u pogledu visine poreske obaveze čije se plaćanje odlaže, u smislu da ta poreska obaveza odgovara visini akontacija poreza na dobit pravnih lica (čija je dospelost za plaćanje odložena u skladu sa Uredbom o fiskalnim pogodnostima), a najviše do visine iznosa neplaćene poreske obaveze koja je obračunata u konačnoj poreskoj prijavi po osnovu poreza na dobit pravnih lica za 2020. godinu (odnosno za poreski period koji započinje ili se završava u 2020. godini).

Primer:

Obveznik je (za 2020. godinu) utvrdio akontacije u visini 50.000 dinara. U skladu sa Uredbom o fiskalnim pogodnostima, obveznik se opredelio za odlaganja dospelosti za plaćanje akontacije poreza na dobit pravnih lica za mart, april, i maj mesec 2020. godine (što ukupno iznosi 150.000 dinara). I slučaj: Konačna poreska obaveza obračunata u poreskoj prijavi za 2020. godinu iznosi 700.000 dinara. Ukupan iznos plaćenih akontacija je 450.000 dinara. Obveznik ima pravo na odlaganje iznosa od 150.000 dinara, imajući u vidu da taj iznos odgovara visini akontacija čija je dospelost za plaćanje odložena u skladu sa Uredbom o fiskalnim pogodnostima. Napominjemo da se u ovom slučaju primenjuje se i član 66. stav 2. Zakona, u skladu sa kojim će razliku od 100.000 dinara obveznik uplatiti najkasnije do podnošenja poreske prijave (za 2020. godinu). II slučaj: Konačna poreska obaveza obračunata u poreskoj prijavi za 2020. godinu iznosi 500.000 dinara. Ukupan iznos plaćenih akontacija je 450.000 dinara. Obveznik ima pravo na odlaganje iznosa od 50.000 dinara, imajući u vidu da taj iznos odgovara visini neplaćene poreske obaveze koja je obračunata u poreskoj prijavi za 2020. godinu. III slučaj: Konačna poreska obaveza obračunata u poreskoj prijavi za 2020. godinu iznosi 300.000 dinara. Ukupan iznos plaćenih akontacija je 450.000 dinara. U ovom slučaju nema odlaganja plaćanja akontacija. Naime, obveznik je u vidu akontacije platio više poreza nego što je bio dužan da plati po obavezi obračunatoj u poreskoj prijavi za 2020. godinu, pa se, saglasno članu 66. stav 3. ZPD, više plaćeni porez uračunava se kao akontacija za naredni period ili se obvezniku vraća na njegov zahtev. Isti princip odlaganja plaćanja primenjuje se i za akontacije poreza na prihode od samostalne delatnosti za preduzetnike.

• Prema članu 4. stav 3. Uredbe, ukupan iznos dospelih obaveza po osnovu akontacija poreza na dobit pravnih lica iz člana 2. stav 1. alineja druga ove uredbe, odlaže se na najviše 24 jednake mesečne rate bez plaćanja kamate za vreme trajanja odlaganja plaćanja tih obaveza, tako da prva rata dospeva 10. u narednom mesecu u odnosu na mesec u kome je podneta konačna poreska prijava poreza na dobit pravnih lica za 2020. godinu, odnosno za poreski period koji započinje u 2020. godini, a svaka naredna rata dospeva istog datuma u mesecima koji slede.

Primer:

Obveznik čiji je poreski period jednak kalendarskoj godini, podneće poresku prijavu za 2020. godinu 25. marta 2021. godine. Prva rata za plaćanje, prema Uredbi, dospeva 10. aprila 2021. godine. Isto pravilo primenjuje se i za obveznike čiji se poreski period razlikuje od kalendarske godine ali poreski period je započeo u 2020.

Primer:

Obveznik čiji je poreski period započeo 1. marta 2020. godine, prema Uredbi o fiskalnim pogodnostima, ima pravo na odlaganje dospelosti za plaćanje akontacija poreza na dobit koje dospevaju za plaćanje 15. aprila 2020. godine, 15. maja 2020. godine i 15. juna 2020. godine. Prema tome, ukoliko obveznik (koji se opredelio za korišćenje prava iz Uredbe o fiskalnim pogodnostima) konačnu poresku prijavu u kojoj je obračunat porez za period 1. mart 2020. godine - 28. februar 2021. godine, podnese 2. maja 2021. godine, prva rata za plaćanje (akontacija čija je dospelost za plaćanje odložena) dospeva 10. juna 2021. godine. Međutim za obveznike čiji se čiji se poreski period završava u 2020. godini, pravila su nešto drugačija. Naime, u smislu člana 4. stav 4. Uredbe, za obveznike čiji se poreski period završava u 2020. godini, a koji su konačnu poresku prijavu podneli do 31. januara 2021. godine, prva rata dospeva 10. februara 2021. godine, a svaka naredna rata dospeva istog datuma u mesecima koji slede.

Primer:

Poreski period se završio 31. oktobra 2020. godine. Konačnu poresku prijavu za period 1. novembar 2019. godine - 31. oktobar 2020. godine, obveznik podnosi 28. decembra 2020. godine. Prva rata za plaćanje dospeva 10. februara 2021. godine. Međutim, ukoliko poresku prijavu obveznik podnese 15. februara 2021. godine (znači posle 31. januara 2021. godine), prva rata, u ovom slučaju, dospeva 10. marta 2021. godine.

• Ukupan iznos dospelih obaveza po osnovu akontacija poreza na dobit pravnih lica odlaže se na najviše 24 jednake mesečne rate, pri čemu mesečna rata ne može biti manja od 2.000 dinara.
• Obveznik koji u propisanim roku ne podnese konačnu poresku prijavu poreza na dobit pravnih lica za 2020. godinu, odnosno za poreski period koji započinje ili se završava u 2020. godini, ne može ostvariti pravo na odlaganje plaćanja poreza na dobit pravnih lica.

Da podsetimo, prema članu 63. stav 3. ZPD, poreska prijava podnosi se u roku od 180 dana od dana isteka perioda za koji se utvrđuje porez.

Način i postupak odlaganja poreskih obaveza utvrđenih u skladu sa zakonom koji uređuje porez na dohodak građana, odnosno zakonom koji uređuje doprinose za obavezno socijalno osiguranje

Odlaganje plaćanja akontacije poreza na prihode od samostalne delatnosti

1. Po osnovu akontacija poreza na prihode od samostalne delatnosti odlaganje plaćanja se vrši:

• preduzetnicima i preduzetnicima poljoprivrednicima koji porez plaćaju na oporezivu dobit a opredelili su se za isplatu lične zarade,
• preduzetnicima drugim licima koji porez plaćaju na oporezivu dobit.

Navedenim privrednim subjektima odlaže se plaćanje obaveza po osnovu akontacije poreza na prihode od samostalne delatnosti, na najviše 24 jednake mesečne rate bez plaćanja kamate za vreme trajanja odlaganja plaćanja.

Odlaganje plaćanja odnosi se na akontacije poreza na prihode od samostalne delatnosti čija je dospelost za plaćanje odložena u skladu sa Uredbom, odnosno Zaključkom.

Odlaganje plaćanja obaveza vrši se najviše do visine iznosa neplaćene poreske obaveze koja je obračunata u konačnoj poreskoj prijavi za 2020. godinu. Poreska prijava podnosi se Poreskoj upravi na Obrascu PPDG-1S - Poreska prijava za utvrđivanje poreza i doprinosa za obavezno socijalno osiguranje samooporezivanjem na prihode od samostalne delatnosti.

2. Po osnovu akontacija poreza i doprinosa na prihode od samostalne delatnosti odlaganje se vrši preduzetnicima i preduzetnicima poljoprivrednicima koji porez plaćaju na oporezivu dobit a nisu se opredelili za isplatu lične zarade.

Navedenim privrednim subjektima odlaže se plaćanje obaveza po osnovu akontacije poreza i doprinosa na prihode od samostalne delatnosti, na najviše 24 jednake mesečne rate bez plaćanja kamate za vreme trajanja odlaganja plaćanja.

Odlaganje plaćanja vrši se pod uslovima i na način kako je navedeno prethodno u delu ovog teksta koji se odnosi na odlaganje plaćanja akontacija poreza na prihode od samostalne delatnosti za preduzetnike i preduzetnike poljoprivrednike koji porez plaćaju na oporezivu dobit a opredelili su se za isplatu lične zarade.

Ukupan iznos dospelih obaveza po osnovu akontacija poreza i doprinosa na prihode od samostalne delatnosti za:

• preduzetnike i preduzetnike poljoprivrednike koji su se opredelili za isplatu lične zarade,
• preduzetnike i preduzetnike poljoprivrednike koji se nisu opredelili za isplatu lične zarade,
• preduzetnike druga lica,

čini zbir akontacija poreza na prihode od samostalne delatnosti za koje je plaćanje odloženo u skladu sa Uredbom, odnosno Zaključkom.

3. Preduzetnicima paušalcima odlaže se plaćanje obaveza po osnovu akontacije poreza i doprinosa na prihod od samostalne delatnosti na najviše 24 jednake mesečne rate bez plaćanja kamate za vreme trajanja odlaganja plaćanja.

Odlaganje plaćanja obaveza evidentira se u poreskom računovodstvu bez posebnog sprovođenja postupka odlaganja plaćanja.

Odlaganje plaćanja vrši se u visini iznosa neplaćene obaveze čija je dospelost za plaćanje odložena prema Uredbi i Zaključku.

Ukupan iznos dospelih obaveza po osnovu akontacija poreza i doprinosa na prihode od samostalne delatnosti čini zbir obaveza po osnovu poreza i doprinosa na prihode od samostalne delatnosti za koje je plaćanje odloženo u skladu sa Uredbom, odnosno Zaključkom.

Odlaganje plaćanja poreza i doprinosa po osnovu zarade i lične zarade

Odlaganje plaćanja poreza i doprinosa po osnovu zarade i lične zarade ostvaruju:

• privredni subjekti (pravna lica, preduzetnici, preduzetnici paušalci, preduzetnici poljoprivrednici i preduzetnici druga lica) koji su se opredelili za odlaganje dospelosti za plaćanje poreza i doprinosa na zarade i naknade zarada svojih zaposlenih,
• preduzetnici i preduzetnici poljoprivrednici koji porez i doprinose plaćaju na ličnu zaradu, a opredelili su se za odlaganje dospelosti za plaćanja obaveza.

Navedeni privredni subjekti imaju pravo na odlaganje plaćanja obaveza na najviše 24 jednake mesečne rate bez plaćanja kamate, u visini iznosa neplaćene obaveze čija je dospelost za plaćanje odložena u skladu sa Uredbom, odnosno Zaključkom.

Prva rata dospeva za plaćanje 10. februara 2021. godine, a svaka naredna rata dospeva istog datuma u mesecima koji slede.

Mesečni iznos svake rate ne može biti manji od 1.000 dinara.

Isplata dugovane poreske obaveze pre roka, ostvarivanje prava po osnovu penzijskog osiguranja, dugovana poreska obaveza u slučajevima statusnih promena, u slučajevima likvidacije, stečaja i prestanak prava na odlaganje dugovanog poreza

Privredni subjekti - pravna lica i preduzetnici iz čl. 2. i 3. Uredbe mogu i pre isteka perioda na koji im je odloženo plaćanje da u celosti isplate dugovani porez i doprinose koji su predmet odlaganja plaćanja.

Doprinosi čije je odlaganje plaćanja odloženo u skladu sa Uredbom, smatraju se plaćenim za svrhu ostvarivanja prava po osnovu penzijskog i invalidskog osiguranja, zdravstvenog osiguranja, ostvarivanja prava za slučaj nezaposlenosti i ostvarivanja prava na finansijsku podršku porodici sa decom, kao i ostvarivanja prava u druge svrhe.

Privredni subjekti - pravna lica i preduzetnici iz čl. 2. i 3. Uredbe koji, u periodu odlaganja plaćanja ne izmire ratu u rokovima propisanim Uredbom, gube pravo na odlaganje plaćanja obaveza po osnovu poreza i doprinosa koje su predmet odlaganja bez posebnog sprovođenja poreskog postupka (dakle po službenoj dužnosti), a preostali neplaćeni iznos evidentira se u poreskom računovodstvu i dospeva danom gubitka prava na odlaganje plaćanja.

Poreska uprava sprovodi postupak redovne i prinudne naplate nad preostalim neplaćenim iznosom, shodno odredbama ZPPPA.

Neplaćeni iznos obaveze koja je bila predmet odlaganja plaćanja pravnog lica koje u statusnoj promeni prestaje da postoji, a ima samo jednog pravnog sledbenika, preuzima pravni sledbenik i nastavlja da plaća neplaćeni iznos obaveze koja je bila predmet odlaganja plaćanja, u skladu sa ovom uredbom.

Ako u statusnoj promeni pravnog lica koje prestaje da postoji ima više pravnih sledbenika, neplaćeni iznos obaveze koja je bila predmet odlaganja plaćanja dužno je da plati pravno lice koje prestaje da postoji, a pre brisanja iz registra privrednih subjekata koje se vodi kod Agencije za privredne registre.

Naime, u konkretnom slučaju bi se postavilo pitanje na koji način raspodeliti obaveze koje su predmet odlaganja na više pravnih sledbenika i u kom procentu, te je prihvaćeno rešenje da neplaćeni iznos obaveze dužno da plati pravno lice koje prestaje da postoji, a pre brisanja iz registra privrednih subjekata.

Ako pravno lice u statusnoj promeni ne prestaje da postoji, to pravno lice zadržava pravo na odlaganje plaćanja obaveze utvrđeno ovom uredbom i nastavlja da plaća neplaćeni iznos obaveze koja je bila predmet odlaganja plaćanja, u skladu sa ovom uredbom.

Neplaćeni iznos obaveze koja je bila predmet odlaganja plaćanja pravnog lica prema kojem je pokrenut stečajni postupak, prijavljuje se i naplaćuje u skladu sa zakonom kojim se uređuje stečaj.

U slučaju prinudne likvidacije pravnog lica, neplaćeni iznos obaveze koja je bila predmet odlaganja smatra se dospelim danom pokretanja postupka prinudne likvidacije u skladu sa zakonom kojim se uređuju privredna društva.

U slučaju likvidacije pravnog lica, neplaćeni iznos obaveze koja je bila predmet odlaganja plaćanja, to pravno lice je dužno da plati do okončanja postupka likvidacije.

Ukazujemo da u konkretnom slučaju, shodno odredbi člana 29. stav 7. ZPPPA organ, organizacija ili drugo lice nadležno za upis u propisani registar lica koja obavljaju delatnost ne može brisati lice iz propisanog registra bez dokaza o prestanku poreskih obaveza, odnosno brisanju iz evidencije propisane poreskim zakonom koji izdaje nadležni poreski organ, ne starijeg od pet dana u momentu podnošenja zahteva za brisanje iz propisanog registra.

Promena organizacionog ili svojinskog oblika ili promena pravne forme privrednog subjekta ili nastavak obavljanja delatnosti privrednog subjekta u formi privrednog društva, ne utiče na ispunjenje obaveze koja je predmet odlaganja plaćanja.

U svemu ostalom što nije uređeno Uredbom primenjuju se odredbe ZPPPA.

Izvor: Redakcija, 24.12.2020.
Naslov: Redakcija