ZAKON O PENZIJSKOM I INVALIDSKOM OSIGURANJU: Ove godine muškarci mogu da idu u prevremenu penziju sa 40 godina staža i najmanje 59 godina i šest meseci života, a žene sa 39 godina i osam meseci staža osiguranja i najmanje 59 godina života. Od 1. januara 2023. godine ove granice će se pomeriti za još 6 meseci
Već nekoliko godina unazad na snazi je trend pomeranja starosne granice za odlazak u penziju, kako u Srbiji tako i u ostatku sveta.
Razloga za to ima nekoliko, a stručnjaci najčešće ističu da je glavni razlog taj što je životni vek ljudi sve duži i što se, na primer u slučaju Nemačke, vremenom otkrivaju manjkavosti tamošnjih penzionih sistema. U EU se sada radi uglavnom do 65. godine, ali postoje zemlje koje su granicu podigle do 67 ili 68 godina.
Na sličan način se pomera i starosna granica u Srbiji, te se od 1. januara 2023. godine za žene u Srbiji pomera starosna granica za odlazak u penziju na 63 godine i 6 meseci.
Istraživanje finskog Centra za penzije Finske je pokazalo da će Evropljani do kraja ove decenije raditi i posle 70. godine. Više država u Evropi svoju starosnu granicu prilagođava na osnovu očekivanog životnog veka, a ne na osnovu zarade ili doprinosa. Pored same Finske, na spisku zemalja koje eksperimentišu sa ovim modelom su i Kipar, Danska, Grčka, Italija, Holandija, Portugal i Slovačka.
Slična situacija je i u Srbiji i u regionu. U našoj zemlji prema odredbama Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju ("Sl. glasnik RS", br. 34/2003, 64/2004 - odluka USRS, 84/2004 - dr. zakon, 85/2005, 101/2005 - dr. zakon, 63/2006 - odluka USRS, 5/2009, 107/2009, 101/2010, 93/2012, 62/2013, 108/2013, 75/2014, 142/2014, 73/2018, 46/2019 - odluka US, 86/2019 i 62/2021) starosna granica za žene pomera se svake godine, od 2014. godine, kako bi došlo do izjednačavanja godina života žena i muškaraca 2032. godine. Slični prelazni period je na snazi i u Hrvatskoj, koji traje do 2029. godine, dok je u Crnoj Gori i Sloveniji ta granica već izjednačena.
Žene u Srbiji od 1. januara 2023. godine moći će da idu u penziju sa navršene 63 godine i šest meseca života. Kad je reč o muškarcima, uslovi za penzionisanje se neće menjati, pa će granica za njihov odlazak u penziju ostati na 65 godina starosti.
Od 2014. godine, prema odredbama Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju, se za žene svakog 1. januara menjaju uslovi za penziju i to po pravilu da se starosna granica pomera u rasponu od dva meseca do šest meseci godišnje. Tako će biti sve do 2032. godine kad će žene moći da idu u penziju sa 65 godina starosti kao muškarci.
Nova pravila važe i ukoliko građani žele da idu u prevremenu penziju, a promena se odnosi i na muškarce i na žene. Ove godine muškarci mogu da idu u prevremenu penziju sa 40 godina staža i najmanje 59 godina i šest meseci života, a žene sa 39 godina i osam meseci staža osiguranja i najmanje 59 godina života. Od 1. januara 2023. godine ove granice će se pomeriti za još 6 meseci.
Pravo na starosnu penziju građani Hrvatske stiču kada navrše 65 godina i 15 godina radnog staža. U prelaznom periodu od 2020. do 2029. godine žene ostvaruju pravo na penziju sa manje godina u ovoj zemlji.
U BiH, od 1. januara ove godine važe nova pravila za odlazak u penziju. U Federaciji je Zakonom o penzijskom i invalidskom osiguranju ("Sl. novine FBiH", br. 13/2018, 93/2019 - odluka US, 90/2021 i 19/2022) propisano da se za ostvarenje prevremene starosne penzije se od 2015. svake godine pomera, do 2025. godine kada će uslov biti za oba pola 65 godina.
U Crnoj Gori se stiče pravo na starosnu penziju kad se napuni 67 godina života i najmanje 15 godina penzijskog staža.
U Sloveniji je starosna granica za oba pola 65 godina, ali u penziju mogu ići i mlađi uz uslov da imaju 40 godina radnog staža, ali ne pre 60. godine života.
U većini zemalja članica EU, prema podacima finskog Centra za penzije, starosna granica za odlazak u penziju je 65 godina. Ipak, Španija, Nemačka i Francuska su povećale granice sa 65 na 67 godina, dok Britanija i Irska imaju cilj da se u penziju ide sa 68 godina.
Takođe u Evropi se sve više čuju i zahtevi da se radi do 70. godine, i to najviše iz Nemačke. Tamo se nedavno na tu temu javio i predstavnik Saveza nemačke metaloprerađivačke i elektro industrije Stefan Volf, koji je izneo zahtev da se granica za odlazak u penziju podigne na 70 godina.
- Ako obratimo pažnju na demografska kretanja i opterećenja socijalnih i penzionih fondova, onda moramo doći do zaključka da su rezerve iscrpljene. Ne preostaje nam ništa drugo nego više rada i duži radni vek - poručio je Volf.
Tako je rešenje koje je sada na snazi u Nemačkoj da se starosna granica za odlazak u penziju do 2029. godine postepeno podiže sa 65 na 67 godina.
Kompanija Paragraf Lex ne preuzima odgovornost za tačnost i istinitost informacija prenetih iz spoljnih sadržaja odnosno drugih izvora, kao i za štetu koja eventualno iz toga, proistekne. Sve informacije objavljene u sekciji "Vesti" su namenjene u svrhu opšteg informisanja.
Naslov: Redakcija