NACRT ZAKONA O CARINSKOJ SLUŽBI: Poslove iz nadležnosti Uprave carina obavljaju Centrala Uprave carina preko unutrašnjih organizacionih jedinica i carinarnice koje se osnivaju u većim privrednim i saobraćajnim centrima, prikupljanje, evidentiranje, obrada i zaštita podataka koji su u vezi sa poslovima carinske službe, obavljaju se u skladu sa zakonima kojima se uređuje zaštita podataka o ličnosti, prikupljanje i čuvanje ličnih i podataka o privrednim aktivnostima

Ministarstvo finansija, kao ovlašćeni predlagač, izradilo je Nacrt zakona o carinskoj službi (u daljem tekstu: Nacrt zakona).

U uvodnim odredbama definiše se da se Nacrtom zakona uređuju poslovi carinske službe, unutrašnje uređenje i rukovođenje, ovlašćenja, kao i prava, dužnosti i odgovornosti carinskih službenika. Takođe, Nacrtom zakona su definisani i osnovni pojmovi kao što su: uprava carina, carinski službenik i nameštenik.

Odredbama Nacrta zakona precizno se definišu poslovi carinske službe. Kada je u pitanju unutrašnje uređenje i rukovođenje Nacrtom zakona se propisuje da poslove iz nadležnosti Uprave carina obavljaju Centrala Uprave carina preko unutrašnjih organizacionih jedinica i carinarnice koje se osnivaju u većim privrednim i saobraćajnim centrima. Takođe, precizirano je da Upravom carina rukovodi direktor, odnosno pomoćnik direktora – koordinator i da radom carinarnice rukovodi upravnik.

Kada su u pitanju ovlašćenja direktora Uprave carina odredbama Nacrta zakona propisano je da direktor ima ovlašćenje da raspoređuje carinske službenike i nameštenike u skladu sa aktom o unutrašnjem uređenju i sistematizaciji radnih mesta i da odlučuje o njihovim pravima i obavezama iz radnog odnosa, da zahteva od carinskih službenika i nameštenika da prođu kroz stručnu zdravstvenu proveru, da organizuje rad u skladu sa potrebama posla, da daje obaveštenja za javnost, kao i da može da ovlasti carinskog službenika ili grupu službenika da umesto njega odlučuju o pravima i dužnostima carinskih službenika.

Nacrtom zakona precizira se da carinski službenik ima ovlašćenja propisana odredbama Nacrta zakona i drugim propisima. Takođe, precizno se definišu ovlašćenja carinskog službenika pri vođenju poslova vezanih za prekršajni postupak i dodatna ovlašćenja carinskog službenika koji rukovodi organizacionom jedinicom u čijoj nadležnosti je prekršajni postupak. Odredbama Nacrta zakona detaljno se preciziraju prava i obaveze carinskog službenika koja se odnose na:

1) upotrebu oružja i municije;

2) upotrebu tehničke opreme, službenih vozila i plovila i posebno obučenih službenih pasa;

3) upotrebu sredstava prinude;

4) mogućnost presretanja, ulaska, pregleda i pretresa prevoznog sredstva i bilo kog njegovog dela;

5) slobodan pristup svakom delu vozila, plovila ili vazduhoplova na mestu određenom za carinsku kontrolu;

6) mogućnost zadržavanja prevoznog sredstva dok ne budu plaćeni troškovi nastali u postupku carinskog nadzora i carinske kontrole ili troškovi pretovara robe u carinsko skladište;

7) mogućnost ulaska pregleda i ulaska u vazduhoplov u svako doba i na svakom mestu;

8) mogućnost pregleda robe koja se prevozi ili će se prevoziti plovilom, kao i pregled plovila i dokumenata koja se nalaze na plovilu;

9) mogućnost zaustavljanja i pretresa prevoznog sredstva za koje postoji sumnja da prevozi robu za koju nisu plaćene uvozne i druge dažbine, koja je bespravno premeštena i čiji je uvoz, izvoz ili tranzit zabranjen;

10) mogućnost traženja na uvid lične isprave radi utvrđivanja identiteta, privremenog zadržavanja prisutnog lica radi sprovođenja carinske kontrole, kao i pretresa lica koje ulazi u carinsko područje, napušta carinsko područje ili je imalo pristupa području koje je pod posebnom carinskom kontrolom; 11) postupanje u slučaju pronalaženja oružja, drugih opasnih stvari, opojnih droga ili drugih stvari koje se neovlašćeno prenose;

12) pravo da od lica koje prevozi stranu ili domaću robu zahteva dokaz da je roba nabavljena u carinskom području;

13) pravo da zahteva od lica koje ulazi ili izlazi iz slobodne zone odgovor na pitanja u vezi sa robom, kao i pravo da zahteva stavljanje robe na uvid radi pregleda, da uđe u vozilo i pretraži svaki njegov deo i da, u svako doba, može da uđe i izvrši pregled slobodne zone i svih zgrada i robe u slobodnoj zoni;

14) mogućnost da privremeno zadrži robu koja je uvezena ili namenjena izvozu dok se ne utvrdi da se sa njom postupalo u skladu sa odredbama Carinskog zakona i drugih zakona kojima se ograničava, zabranjuje ili posebno uređuje uvoz ili izvoz robe;

15) mogućnost da, u izuzetnim slučajevima, ostavi robu ili prevozno sredstvo pod nadzorom na čuvanje licu koje smatra pogodnim za to, o čemu obaveštava lice kome je privremeno zadržalo robu.

Kada je u pitanju naknadna kontrola odredbama Nacrta zakona se precizno definiše da carinski službenik ima ovlašćenje, odnosno pravo da:

1) zahteva od lica da u određenom roku i na određenom mestu preda knjigovodstvenu ispravu, ugovor, evidenciju iz banke, koju smatra potrebnom za sprovođene carinske kontrole, da ima pravo da pregleda bazu podataka u računaru, da uzme kopije i napravi izvode iz dokumenta koji je pribavljen;

2) pristupi zemljištu i prostorima u kojima se obavlja delatnost, utovar, istovar ili skladištenje robe, da prilikom obavljanja poslova carinske službe uđe i u bilo koji drugi objekat i prostor na aerodromu, železničkoj stanici, rečnoj luci, da stupi na zemljište na kome se nalazi ili bi se mogla nalaziti roba, kao i na zemljište preko kojeg je izvedena ili je mogla biti izvedena neka instalacija koja omogućava prenošenje robe, kao i na obalu, odnosno drugo zemljište gde bi moglo biti mesto za pristajanje plovila ili vazduhoplova;

3) kontroliše usklađenost poslovanja fizičkih i pravnih lica sa carinskim i drugim propisima pregledom robe ili njenim uzorkovanjem radi laboratorijskih ispitivanja ukoliko je roba dostupna, kao i proverom postojanja, verodostojnosti i tačnosti poslovnih knjiga, evidencija i drugih isprava.

Odredbama Nacrta zakona koje se odnose na vršenje unutrašnje kontrole precizno se definiše da su carinski službenici ovlašćeni da preduzimaju potrebne radnje, utvrđuju činjenično stanje i prikupljaju dokaze u cilju vođenja disciplinskog postupka za povrede službene dužnosti, podnose krivične prijave za krivična dela izvršena na radu ili u vezi sa radom u Upravi carina, kao i da će postupak vršenja unutrašnje kontrole i primene ovlašćenja bliže propisati ministar nadležan za poslove finansija. Takođe, precizno se definišu i posebna ovlašćenja carinskih službenika koji obavljaju poslove unutrašnje kontrole.

Odredbama Nacrta zakona kojima se definiše prikupljanje, evidentiranje, obrada i zaštita podataka koji su u vezi sa poslovima carinske službe propisuje se da Uprava carina prikuplja lične i druge podatke za obavljanje poslova iz svoje nadležnosti, neposredno od lica na koje se ti podaci odnose, kao i od lica koja poseduju tražene podatke ili iz već postojećih evidencija, kao i da Uprava carina vodi evidenciju o ličnim i drugim podacima koji se prikupljaju i objedinjuju u vezi obavljanja njenih poslova, u skladu sa zakonom kojim se uređuje zaštita podataka o ličnosti, drugim zakonima kojima je uređena zaštita, prikupljanje i čuvanje ličnih podataka i podataka o privrednim aktivnostima. Takođe, precizno su definisane i evidencije koje radi obavljanja poslova carinske službe vodi Uprava carina.

Kada su u pitanju prava, dužnosti i odgovornosti carinskih službenika odredbama Nacrta zakona precizno se definišu:

1) uslovi za prijem carinskih službenika u Upravu carina i popunjavanje slobodnih radnih mesta;

2) zvanja carinskih službenika, poslovi koje obavljaju carinski službenici u određenim zvanjima i uslovi koje treba da ispunjavaju carinski službenici u pogledu stručne spreme i radnog iskustva;

3) napredovanje carinskih službenika;

4) dužnosti carinskih službenika i nameštenika

5) kodeks ponašanja carinskih službenika;

6) prava carinskih službenika i nameštenika;

7) premeštaj carinskih službenika i nameštenika;

8) plate, naknade i druga primanja carinskih službenika, odnosno precizira se da se plata carinskog službenika sastoji iz osnovne plate i dodataka na platu, kao i način obračuna plate i mogućnost uvećanja koeficijenta za najviše 30% usled kompleksnosti, složenosti, odgovornosti, težine i prirode poslova i za obavljanje poslova u posebnim uslovima rada koji su rizični po život i zdravlje;

9) stručno osposobljavanje i usavršavanje carinskih službenika;

10) carinska priznanja i nagrade za višegodišnji stručni rad u obavljanju poslova carinske službe, vanredni doprinos unapređenju rada službe, kreativni rad i inovacije koje u znatnoj meri doprinose rezultatima rada, kao i uvećanja plata za najviše 30% za izuzetno postignute rezultate rada carinskih službenika i nameštenika;

11) stimulativno nagrađivanje carinskih službenika;

12) kadrovska evidencija Uprave carina;

13) disciplinska odgovornost carinskih službenika, odnosno preciziraju se lakše i teže povrede službene dužnosti, kao i disciplinske mere za povrede službene dužnosti;

14) prestanak radnog odnosa carinskog službenika.

Odredbama Nacrta zakona posebno se definiše prijem nameštenika u radni odnos u Upravu carina. Takođe, Nacrtom zakona precizira se da se sredstva za rad carinske službe obezbeđuju iz budžeta Republike Srbije i da se njihova raspodela vrši prema predračunu unutrašnjih jedinica, odnosno prema finansijskom planu rashoda koji donosi direktor. Odredbama Nacrta zakona propisuje se dužnost Uprave carina da izvršava svoje obaveze u skladu sa propisima koji uređuju sprovođenje i unapređenje bezbednosti i zdravlja na radu lica koja učestvuju u radnom procesu, kao i lica koja se zateknu u radnoj okolini, kako bi se sprečile povrede na radu, profesionalna oboljenja i oboljenja u vezi sa radom i da carinski službenici koji pregledaju prevozna sredstva, carinsku i drugu robu u carinskim i drugim skladištima i smestištima, carinski službenici koji obavljaju stručne i pomoćne poslove u carinskoj laboratoriji, imaju pravo na radnu odeću i druga zaštitna sredstva.

Konačno, u prelaznim i završnim odredbama propisuje se da će se postupci odlučivanja o pravima, obavezama i odgovornostima carinskih službenika, a koji su započeti pre stupanja na snagu Nacrta zakona, okončati primenom propisa koji su važili pre stupanja na snagu Nacrta zakona.

Takođe, predviđen je rok od šest meseci od dana stupanja na snagu Nacrta zakona za donošenje podzakonskih akata, kao i da će se do njihovog donošenja i stupanja na snagu primenjivati podzakonski akti doneti na osnovu Carinskog zakona("Sl. glasnik RS", br. 73/2003, 61/2005, 85/2005 - dr. zakon, 62/2006 - dr. zakon, 63/2006 - ispr. dr. zakona, 9/2010 - odluka US i 18/2010 - dr. zakon). Konačno, predviđeno je da odredbe predloženih zakonskih rešenja stupaju na snagu osmog dana od objavljivanja u "Službenom glasniku RS".