ZAKON O ZAPOSLENIMA U AUTONOMNIM POKRAJINAMA I JEDINICAMA LOKALNE SAMOUPRAVE: Odgovori SKGO na pitanja gradova i opština o primeni Zakona

Stalna konferencija gradova i opština (SKGO) objavila je odgovore na postavljena pitanja gradova i opština o primeni Zakona o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave ("Sl. glasnik RS", br. 21/2016 - dalje: Zakon).

• Da li za v.d. načelnika opštinske uprave od strane opštinskog veća može da bude postavlјen zaposleni koji ima 8 godina radnog iskustva na pravnim poslovima sa višom školom, a 4 godine radnog iskustva sa pravnim fakultetom u opštinskoj upravi, ukupno 12 godina?

Kakvo je tumačenje odredbe "radno iskustvo u struci "odnosno da li navedeno lice može vršiti poslove v.d. načelnika na položaju na koje je postavlјeno ako ne ispunjava uslove?

U slučaju da navedeno lice da ostavku na položaj v.d. načelnika odnosno kada proteknu 3 meseca od dana postavlјenja, a po zakonu treba da bude raspoređeno na radno mesto na kome je bio raspoređen do postavlјenja, ko će ga rasporediti na to radno mesto ako se po raspisanom konkursu na položaj načelnika niko nije javio odnosno ukoliko načelnik uprave nije postavlјen?

Članom 56. Zakona se propisuje:

"Do postavlјenja službenika na položaj u autonomnoj pokrajini, u slučaju kada on nije postavlјen, kao i kada nije u mogućnosti da obavlјa dužnost duže od 30 dana, pokrajinski organ nadležan za njegovo postavlјenje, može postaviti vršioca dužnosti - službenika koji ispunjava utvrđene uslove za radno mesto službenika na položaju, najduže na tri meseca, bez sprovođenja javnog konkursa.

Ukoliko nije postavlјen načelnik uprave, kao ni njegov zamenik, do postavlјenja načelnika uprave, kao i kada načelnik uprave nije u mogućnosti da obavlјa dužnost duže od 30 dana, Veće može postaviti vršioca dužnosti - službenika koji ispunjava utvrđene uslove za radno mesto službenika na položaju, koji će obavlјati poslove načelnika uprave, najduže na tri meseca, bez sprovođenja javnog konkursa.

Ukoliko službenik na položaju nije postavlјen, javni konkurs za popunjavanje položaja se oglašava u roku od 15 dana od postavlјenja vršioca dužnosti.

U slučaju da se javni konkurs ne okonča postavlјenjem na položaj, status vršioca dužnosti može se produžiti najduže još tri meseca.

Po isteku roka iz st. 1, 2. i 4. ovog člana postavlјeni službenik se raspoređuje na radno mesto na kome je bio raspoređen do postavlјenja".

Članom 54. Zakona o lokalnoj samoupravi ("Sl. glasnik RS", br. 129/2007, 83/2014 - dr. zakon i 101/2016 - dr. zakon) je propisano sledeće:

"Opštinskom upravom, kao jedinstvenim organom, rukovodi načelnik.

Za načelnika opštinske uprave može biti postavlјeno lice koje ima završen pravni fakultet, položen ispit za rad u organima državne uprave i najmanje pet godina radnog iskustva u struci.

U opštinskoj upravi obrazovanoj kao jedinstveni organ, za vršenje srodnih poslova, mogu se obrazovati unutrašnje organizacione jedinice".

Iz navedenog proizilazi da za načelnika uprave može biti postavlјeno lice koje ima završen pravni fakultet, položen ispit za rad u organima državne uprave i najmanje pet godina radnog iskustva u struci. Dakle, reč je o pet godina iskustva u struci nakon završenog pravnog fakulteta. Dalјe, veće može postaviti vršioca dužnosti - službenika koji ispunjava utvrđene uslove za radno mesto službenika na položaju odnosno koji ima završen pravni fakultet, položen ispit za rad u organima državne uprave i najmanje pet godina radnog iskustva u struci nakon završenog pravnog fakulteta. Za vršioca dužnosti službenika na položaju može biti postavlјeno samo ono lice koje ispunjava navedene uslove.

Ukoliko je reč o aktu suprotnom zakonskim odredbama isti treba da bude poništen odnosno ukinut, a u zavisnosti od čega dolazi do poništavanja pravnih posledica koji je proizveo ili se onemogućava dalјe proizvođenje takvih posledica, što dalјe znači da nije potrebno donositi novo rešenje kojim se postavlјeni službenik raspoređuje na radno mesto na kome je bio raspoređen do postavlјenja.

• Da li je 10% anagažovanih lica na određeno vreme ili po osnovu ugovora, od zaposlenih na neodređeno vreme čiji je broj po Odluci 159, 15 ili 16 lica?

U konkretnom slučaju, 10% broja zaposlenih na neodređeno vreme kod organizacionog oblika je 15 lica.

• Članom 197. stav 3. Zakona propisano je da izuzetno, za rad na poslovima u zvanju mlađeg savetnika službenik može biti raspoređen najduže do isteka perioda od četiri godine, ako do stupanja na snagu ovog Zakona, ima najmanje pet godina provedenih u radnom odnosu u istoj gradskoj, opštinskoj upravi ili upravi gradske opštine, sa stečenim visokim obrazovanjem na osnovnim akademskim studijama u obimu od najmanje 180 ESPB bodova, osnovnim strukovnim studijama, odnosno studijama u trajanju do tri godine i položen državni stručni ispit, dok je stavom 4. istog člana propisano da izuzetno, za rad na poslovima u zvanju mlađeg saradnika službenik može biti raspoređen najduže do isteka perioda od četiri godine, ako do stupanja na snagu ovog Zakona, ima najmanje četiri godine provedene u radnom odnosu u istoj gradskoj, opštinskoj upravi ili upravi gradske opštine sa sečenim srednjim obrazovanjem u četvorogodišnjem trajanju i položen državni stručni ispit. Imajući u vidu citiranu odredbu Zakona, pitanje je koji su to izuzetni slučajevi u kojima službenik za rad na poslovima u zvanju mlađeg savetnika odnosno mlađeg saradnika može biti raspoređen najduže do isteka perioda od četiri godine, ukoliko ispunjava uslove propisane stavom 3. i 4. pomenutog člana Zakona?

Zakonom je u čl. 197. propisano u pitanju citirano. Međutim, Zakonom se ne određuje koji su to izuzetni slučajevi kada dolazi do primene člana 197. Subjekti iz čl. 1. Zakona, shodno svojim organizacionim potrebama, utvrđuju postojanje neophodnosti za primenom čl. 197. Zakona, uz uvažavanje zakonskog okvira i pratećih uredbi.

• Naše pitanje je da li postoji pravni osnov za usvajanje zahteva zaposlenih za sticanje višeg zvanja i novog koeficijenta za obračun plata?

Shodno čl. 197. Zakona raspoređivanje službenika prema pravilnicima o organizaciji i sistematizaciji radnih mesta, donetim u skladu sa ovim zakonom i pratećim podzakonskim aktima, trebalo je da se izvrši do početka primene ovog zakona, dakle do 1. decembra 2016. godine.

Ugovori o radu sa nameštenicima, kojima se nastavlјa njihov radni odnos, trebali su da budu zaklјučeni, takođe, do početka primene ovog zakona.

Članom 172. istog Zakona je propisano da je žalbena komisija u jedinici lokalne samouprave kolegijalni organ koji u drugom stepenu odlučuje o žalbama službenika. Dalјe je propisano da žalbena komisija odlučuje o žalbama službenika na rešenja kojima se odlučuje o njihovim pravima i dužnostima i da je dužna da odluči o žalbi u roku od 15 dana od dana njenog prijema ako ovim zakonom nije drukčije određeno.

Protiv odluke žalbene komisije može da se pokrene upravni spor.

S druge strane, nemeštenici, ukoliko smatraju da im je povređeno neko pravo, mogu da pokrenu spor pred nadležnim sudom, a shodno Zakonu o radu ("Sl. glasnik RS", br. 24/2005, 61/2005, 54/2009, 32/2013, 75/2014 i 13/2017 - odluka US).

Dakle, propisano je da se do 1. decembra 2016. godine izvrši raspoređivanje službenika prema pravilnicima o organizaciji i sistematizaciji radnih mesta, donetim u skladu sa ovim zakonom i pratećim podzakonskim aktima i da se sa nameštenicima zaklјuče ugovori o radu, što dalјe znači da se ne postupa po zahtevim zaposlenih za sticanje viših zvanja odnosno koeficijenata, već je reč o zakonskoj obavezi da se raspoređivanje izvrši. Ukoliko službenici ili nameštenici smatraju da im je povređeno neko pravo podnose žalbu žalbenoj komisiji odnosno pokreću spor pred nadležnim sudom.

Shodno članu 20. Zakona službenik ima pravo da napreduje u službi sticanjem višeg zvanja utvrđenog ovim zakonom i sticanjem višeg platnog razreda utvrđenih zakonom kojim se uređuju plate zaposlenih u autonomnoj pokrajini i jedinici lokalne samouprave, ali će se odredbe člana 20. koje se odnose na napredovanje u platne razrede primenjivati po donošenju propisa kojim će se urediti platni razredi za zaposlene u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave.

• Da li zaposleni može samim premeštajem da dobije više zvanje odnosno više izvršilačko radno mesto ili ukoliko to nije moguće da li je to izvodlјivo po internom konkursu? Za slučaj da nijedna od ove dve opcije ne daje takvu mogućnost, da li može dobiti više zvanje tek ukoliko mu je dve godine uzastopno određena ocena "naročito se ističe"?

Članom 20. Zakona je propisano "Službenik ima pravo da napreduje u službi sticanjem višeg zvanja utvrđenog ovim zakonom i sticanjem višeg platnog razreda utvrđenih zakonom kojim se uređuju plate zaposlenih u autonomnoj pokrajini i jedinici lokalne samouprave".

Članom 82. Zakona se propisuje:

"Pri popunjavanju izvršilačkog radnog mesta prednost ima premeštaj službenika, sa napredovanjem ili bez njega.

Ako poslodavac odluči da radno mesto ne popuni premeštajem, sprovodi se interni konkurs. Ako interni konkurs nije uspeo, radno mesto može da se popuni preuzimanjem službenika od drugog poslodavca iz člana 4. ovog zakona, odnosno iz državnog organa.

Ako se radno mesto ne popuni ni preuzimanjem službenika, obavezno se sprovodi javni konkurs. Ako ni javni konkurs nije uspeo, radno mesto se ne popunjava, ali poslodavac može odlučiti da se sprovede novi javni konkurs".

Dakle, poštovanjem redosleda radnji za popunjavanje radnih mesta premeštaj predstavlјa prvu mogućnost, ali ne i obavezu, za razliku od sledeće radnje i to internog konkursa, što predstavlјa obavezni korak.

Međutim, ni premeštaj, ni interni konkurs kao radnje za popunjavanje radnih mesta ne dovode same po sebi do sticanja višeg zvanja, a s obzirom na odredbe čl. 84. Zakona:

"Na internom konkursu mogu da učestvuju službenici zaposleni na neodređeno vreme kod poslodavca koji oglašava interni konkurs.

Pravo učešća na internom konkursu imaju službenici u istom zvanju ili službenici koji ispunjavaju uslove za napredovanje u zvanje u koje je razvrstano radno mesto koje se popunjava".

Članom 134. Zakona je propisano:

"U pogledu cilјa i predmeta ocenjivanja, vrste ocena, posledica ocenjivanja i drugih pitanja vezanih za ocenjivanje i kretanje u službi koja nisu uređena ovim zakonom, shodno se primenjuju propisi kojima se uređuje ocenjivanje državnih službenika".

Gore navedeno upućuje na Zakon o državnim službenicima ("Sl. glasnik RS", br. 79/2005, 81/2005 - ispr., 83/2005 - ispr., 64/2007, 67/2007 - ispr., 116/2008, 104/2009 i 99/2014) i to čl. 87.:

"Državni službenik napreduje premeštajem na neposredno više izvršilačko radno mesto ili postavlјenjem na položaj ili viši položaj, u istom ili drugom državnom organu.

Neposredno više izvršilačko radno mesto jeste ono čiji se poslovi rade u neposredno višem zvanju, ili u istom zvanju ali na radnom mestu rukovodioca uže unutrašnje jedinice u državnom organu.

Državni službenik može da napreduje i prelaskom u viši platni razred, bez promene radnog mesta, prema zakonu kojim se uređuju plate u državnim organima".

Naredni značajan član Zakona o državnim službenicima je član 88., kojim je propisano: "Rukovodilac može da premesti na neposredno više izvršilačko radno mesto državnog službenika kome je najmanje dva puta uzastopno određena ocena "naročito se ističe" ili četiri puta uzastopno "ističe se", ako postoji slobodno radno mesto i državni službenik ispunjava uslove za rad na njemu.

Izuzetno, državni službenik koji je premešten na neposredno više radno mesto jer mu je dva puta uzastopno određena ocena "naročito se ističe" može, i ako ne ispunjava uslove vezane za radno iskustvo, da bude premešten na neposredno više radno mesto ako mu opet bude određena ocena "naročito se ističe".

Ocene na kojima je zasnovano napredovanje ne uzimaju se u obzir za sledeće napredovanje".

Iz navedenog se dolazi do zaklјučka da je napredovanje odnosno sticanje višeg zvanja moguće ukoliko je zaposlenom najmanje dva puta uzastopno određena ocena "naročito se ističe" ili četiri puta uzastopno "ističe se".

Izvor: Vebsajt SKGO, 19.06.2017.
Naslov: Redakcija