ODRŽANA TRIBINA POD NAZIVOM "ANALIZA EFEKATA PAUŠALNOG OPOREZIVANJA" U ORGANIZACIJI ADVOKATSKE KOMORE BEOGRADA: Predstavljen novi koncept paušalnog oporezivanja advokata

Advokatska komora Beograda organizovala je u prostorijama Advokatske akademije u Beogradu tribinu pod nazivom "Analiza efekata novog sistema paušalnog oporezivanja", 15.10.2019. godine sa početkom u 17,00 časova.

Cilj tribine je bio da se razjasne detalji novog koncepta paušalnog oporezivanja advokata i da se sagledaju sve prednosti i svi nedostaci Predloga uredbe o bližim uslovima, kriterijumima i elementima za paušalno oporezivanje obveznika poreza na prihode od samostalne delatnosti. 

Tribinu je otvorio predsednik Advokatske komore Beograda, Jugoslav Tintor, advokat, dok je stručnu analizu dao je, Oliver Andrun.

Gospodin Oliver Andrun je prisutnima predstavio novi koncept paušalnog oporezivanja. Predavanje je podelio u četiri segmenta: 

1. Osnove koncepta paušalnog oporezivanja

2. Analiza poreskih efekata

3. Prednosti / Nedostaci nove uredbe

4. Zaključci analize 

Kako je istaknuto, kao osnovni problemi trenutno važećeg sistema paušalnog oporezivanja u praksi su se pokazali:

▪ Nepoznat iznos poreske obaveze

▪ Kašnjenje poreskih rešenja

▪ "Dobronamerna" i "zlonamerna rešenja"

▪ Problem preknjižavanja poreskih obaveza

▪ Neizvesnost odobrenja statusa paušalnog poreskog obveznika 

Advokati kao specifična grupa paušalnih obveznika su u periodu od 2014. do 2019. godine imali "zamrznut" status. Kao posledica toga u ovom trenutku postoji dosta nelogičnosti/neujednačenosti:

▪ 17 advokata koji su započeli sa obavljanjem delatnosti 2002. godine plaćaju mesečno paušalno poreze i doprinose ispod RSD 12.000;

▪ 5 advokata u Prokuplju plaća poresku obavezu RSD 4.535 na mesečnom nivou;

▪ 32 advokata u Beogradu, koji su otvorili kancelariju pre 2010. godine, plaća mesečne obaveze ispod RSD 14.000;

▪ Najveći iznos poreza i doprinosa koji plaća jedan advokat iznosi preko RSD 120.000 na mesečnom nivou;

▪ U ovom trenutku 503 advokata plaća mesečne obaveze iznad RSD 35.000 

Predložena formula za obračun poreske osnovice se zasniva na dva ključna kriterijuma i na nekoliko elemenata koja imaju korektivnu ulogu.

Kriterijumi - polazna osnovica za opštinu i koeficijent delatnosti; 

▪ Polazna osnovica za obračun visine fiskalnih obaveza obveznika predstavlja ponderisana prosečna zarada u Republici Srbiji, gradu, opštini, odnosno u više opština u slučaju grada Beograda. Ova prosečna ponderisana zarada se izračunava tako što se prosečna mesečna zarada množi sa brojem zaposlenih, a zatim se deli sa ukupnim brojem stanovnika u Republici, tom gradu ili opštini. Na ovaj način se dobija vrednost polazne osnovice koja odgovara realnoj ekonomskoj snazi opštine ili grada.

▪ Za svaku šifru delatnosti utvrđen je poseban koeficijent delatnosti koji odražava njenu procenjenu profitabilnost, a izračunava se na nivou Republike Srbije kao prosečna osnovica za sve obveznike u okviru jedne delatnosti koja se stavlja u odnos sa prosečnom osnovicom za sve delatnosti. 

Korektivni elementi:

▪ Koeficijent zone (nije primenjivo za advokatsku delatnost);

▪ Starost obveznika i dužina bavljenja advokatskom delatnošću;

▪ Umanjena radna sposobnost;

▪ Ograničavanje najvećeg godišnjeg povećanja obaveza (nije primenjivo za 2023.). 

U početnom periodu primene Uredbe o bližim uslovima, kriterijumima i elementima za paušalno oporezivanje obveznika poreza na prihode od samostalne delatnosti, koja je trenutno u fazi predloga, obezbeđena je stabilnost i predvidivost obaveza poreskih obveznika koje u prve tri godine mogu da se uvećaju najviše do 10% na godišnjem nivou. U pripremi je aplikativni softver koji će biti dostupan svima na portalu Poreske uprave gde će svako od zainteresovanih biti u mogućnosti da izračuna svoju poresku obavezu pre početka obavljanja delatnosti ili za obveznike koji već obavljaju delatnost poresku osnovicu za narednu godinu. Plan Poreske uprave je da se omogući da poreska rešenja svim obveznicima budu dostavljena preko elektronske pošte ili u elektronsko poštansko sanduče na portalu E-uprave.

Prednosti:

▪ Predvidivost - automatski obračun visine paušalne osnovice uz pomoć softvera;

▪ Transparentnost – sprečavanje subjektivne procene poreskog inspektora prilikom određivanja osnovice za oporezivanje;

▪ Pravičnost – izbegavanje značajnih razlika osnovica u okviru iste opštine;

▪ Zaštitni mehanizam - ograničenje rasta obaveze u naredne tri godine (2020- 2022);

▪ Nizak koeficijent - advokatska delatnost ima najniži koeficijent delatnosti u odnosu na sve druge delatnosti koje zahtevaju visoku stručnu spremu;

▪ Olakšano administriranje - rešenja PU u e-sanduče i plaćanje računa na jedan uplatni račun;

▪ Dugoročnost – nakon 2023. godine promena iznosa poreske obaveze će biti moguća samo u slučaju promene prosečne zarade u opštini ili gradu. 

Nedostaci:

▪ Najveći teret reforme poreskog sistema snose Beograd i Novi Sad koji imaju i najveći broj registrovanih advokata;

▪ Visok iznos mesečne obaveze na teritorijama opština Surčin i Lazarevac;

▪ Umanjenje poreske olakšice prilikom otpočinjanja bavljenja advokaturom i po vremenu trajanja i po visini, kao i na kraju karijere u određenoj meri;

▪ Koeficijent izračunat na osnovu podataka kojima raspolaže samo Poreska uprava. 

Zaključci:

▪ Nakon detaljne analize predložene Uredbe o bližim uslovima, kriterijumima i elementima za paušalno oporezivanje obveznika poreza na prihode od samostalne delatnosti možemo konstatovati da je ovako pripremljen nacrt Uredbe dobro rešenje za advokatsku delatnost. Novi model paušalnog oporezivanja donosi advokaturi transparentnost, pravičnost i predvidivost kod paušalnog oporezivanja.

▪ Smatra se da ovako predložena Uredba ima svoje nedostatke ali je znatno bolje rešenje za advokatsku delatnost od odmrzavanja Uredbe koja je trenutno na snazi (napominjemo da je trenutna Uredba za advokate zamrznuta počev od 2014. godine). 

Nakon izlaganja gospodina Andruna, skupu se obratio gospodin Jugoslav Tintor.

Tintor je istakao da je najveći problem kada se uredbom pravila postave suviše uopšteno, nakon čega se internim aktima Poreske uprave dalje preciziraju i na taj način advokatura ostaje uskraćena za informaciju. Cilj je da svako može da izračuna i sagleda koja mu je obaveza. Prvi cilj je da kriterijumi moraju da budu egzaktni i jasni. Neophodno je izmeniti i kriterijume za određivanje visine obaveze, kako je rekao Tintor, i kao primer naveo to da je jedno vreme kriterijum bio reputacija advokata što je bilo jako teško utvrditi. Drugi cilj je transparentnost. Treće, neizvesnost oko izmena iznosa poreza. Osnovna ideja je utvrditi trajnost i dugoročnost kriterijuma. Četvrto, uvesti pravičnost i to u okvirima Beograda, izjednačenje gradskih opština, odnosno omogućiti pravo izbora da li da se bude paušalac ili knjigaš. Neophodno je postaviti limit i na taj način ograničiti rast visine iznosa utvrđenog poreza. Prema tekstu predložene uredbe svakom je jasno do 2023. godine koja mu je visina obaveze.

Nakon izlaganja Andruna i Tintora usledila je diskusija.

Tribine se nastavljaju u Čačku i Novom Sadu.

Izvor: Redakcija, Snežana Zvonarić, 16.10.2019.