ZAKON O ZAPOSLENIMA U AUTONOMNIM POKRAJINAMA I JEDINICAMA LOKALNE SAMOUPRAVE: Odgovori SKGO na pitanja gradova i opština o primeni Zakona

Stalna konferencija gradova i opština (SKGO) objavila je odgovore na postavljena pitanja gradova i opština o primeni Zakona o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave ("Sl. glasnik RS", br. 21/2016 - dalje: Zakon).

• S obzirom na činjenicu da je izabran novi gradonačelnik koji želi da na mesto šefa Službe budžetske inspekcije rasporedi neko drugo lice, koji je redovan zakonski put za vraćanje šefa Službe za budžetsku inspekciju u Gradsku upravu, na neko od izvršilačkih radnih mesta? Odluku šaljem u prilogu.

Analizom predmetne odluke ne može da se pouzdano zaključiti o osnovanosti pravnog stanovišta za osnivanje budžetske inspekcije. Pretpostavka, ali samo pretpostavka, koja proizilazi iz postavljenog pitanja je da je lice koje je šef budžetske inspekcije zaposleni u Gradskoj upravi. Ipak, tek nakon analize pojedinačnih akata u pogledu radno-pravnog statusa ovog lica bi mogao da se da konkretniji odgovor na postavljeno pitanje.

• Koji su akti opredeljujući da se poreskom inspektoru koje radi u Gradskoj upravi i ima rešenje od početka godine kojim je raspoređen na radno mesto u zvanju samostalni savetnik tokom godine uruči novo rešenje kojem se raspoređuje na isto radno mesto, ali u zvanju savetnik, uz napomenu da ima sve preduslove za više zvanje (VSS, državni fakultet, 20 godina rada na istim poslovima, a tokom 5 godina je obavljena i funkcija šefa)?

Zakon, kao i prateće uredbe, ne propisuju mogućnost premeštaja na radno mesto u neposredno niže zvanje, izuzev kada je reč o odredbama koje slede.

Član 145. Zakona glasi:

"Za teže povrede dužnosti iz radnog odnosa može da se izrekne:

1) novčana kazna od 20% do 30% osnovne plate, isplaćene za mesec u kome je novčana kazna izrečena, u trajanju do šest meseci;

2) određivanje neposredno nižeg platnog razreda;

3) zabrana napredovanja do četiri godine;

4) premeštaj na radno mesto u neposredno niže zvanje uz zadržavanje platnog razreda čiji je redni broj istovetan rednom broju platnog razreda u kome se nalazi radno mesto s koga je premešten;

5) prestanak radnog odnosa".

Dakle, u slučaju utvrđene teže povrede dužnosti iz radnog odnosa može da se izrekne kazna premeštaja na radno mesto u neposredno niže zvanje uz zadržavanje platnog razreda čiji je redni broj istovetan rednom broju platnog razreda u kome se nalazi radno mesto s koga je premešten.

Na osnovu čl. 34. Zakona:

"U slučaju elementarnih nepogoda, više sile ili drugih nepredvidivih okolnosti, službenik je dužan da, po pismenom nalogu neposrednog rukovodioca, radi na radnom mestu nižem od svog, dok traju te okolnosti.

Službenik za to vreme zadržava prava koja proizlaze iz njegovog radnog mesta".

Uredbom o ocenjivanju državnih službenika ("Sl. glasnik RS", br. 11/2006 i 109/2009) i to čl. 42. je propisano:

"Državnom službeniku čiji je rad u periodu za vanredno ocenjivanje, ocenjen ocenom "zadovoljava" rukovodilac organa donosi rešenje o premeštaju na radno mesto razvrstano u neposredno niže zvanje koje odgovara stepenu njegovog obrazovanja i određuje mu se koeficijent platnog razreda čiji je redni broj istovetan rednom broju platnog razreda u kome se nalazi radno mesto sa koga je premešten, a ako takvo radno mesto ne postoji određuje mu se platni razred sa neposredno nižim koeficijentom u okviru platne grupe koja odgovara zvanju u koje je izvršilačko radno mesto državnog službenika razvrstano. Uz to rešenje, državnom službeniku dostavlja se i izveštaj o vanrednom ocenjivanju".

Najzad, čl. 86. Zakona o državnim službenicima ("Sl. glasnik RS", br. 79/2005, 81/2005 - ispr., 83/2005 - ispr., 64/2007, 67/2007 - ispr., 116/2008, 104/2009 i 99/2014) je propisano: "Državni službenik kome na vanrednom ocenjivanju bude određena ocena "zadovoljava" premešta se na radno mesto razvrstano u neposredno niže zvanje koje odgovara stepenu njegovog obrazovanja i određuje mu se koeficijent platnog razreda čiji je redni broj istovetan rednom broju platnog razreda u kome se nalazi radno mesto sa koga je premešten, a ako takvo radno mesto ne postoji određuje mu se platni razred sa neposredno nižim koeficijentom u okviru platne grupe koja odgovara zvanju u koje je izvršilačko radno mesto državnog službenika razvrstano. Državnom službeniku kome na vanrednom ocenjivanju bude određena ocena "ne zadovoljava" prestaje radni odnos danom konačnosti rešenja. Rešenjem kojim je na vanrednom ocenjivanju određena ocena "ne zadovoljava" utvrđuje se i da državnom službeniku prestaje radni odnos".

• Da li lica sa kojima je zaključen ugovor o stručnom osposobljavanju bez naknade ulaze u maksimalni broj zaposlenih, odnosno u broj zaposlenih na određeno vreme (10%)?

Shodno članu 30. Zakona sa nezaposlenim licem poslodavac može zaključiti ugovor o stručnom osposobljavanju bez naknade, radi stručnog osposobljavanja, odnosno sticanja radnog iskustva i uslova za polaganje državnog stručnog ispita.

Na osnovu člana 10. Zakona o načinu određivanja maksimalnog broja zaposlenih u javnom sektoru ("Sl. glasnik RS", br. 68/2015 i 81/2016 - odluka US) ukupan broj zaposlenih na određeno vreme, zbog privremeno povećanog obima posla, lica angažovanih po ugovoru o delu, ugovoru o privremenim i povremenim poslovima, zaključenih neposredno ili preko omladinske ili studentske zadruge i lica angažovanih po drugim osnovima ne može biti veći od 10% broja zaposlenih na neodređeno vreme kod organizacionog oblika.

Organizacioni oblik koji ima manje od 100 zaposlenih može da ima najviše do 10 zaposlenih ili angažovanih lica u smislu stava 1. ovog člana.

Ograničenje iz st. 1. i 2. ovog člana ne odnosi se na:

1) radno angažovanje nezaposlenih lica u cilju sprovođenja mera aktivne politike zapošljavanja u skladu sa propisima koji uređuju oblast zapošljavanja (javni radovi i dodatno obrazovanje i obuke), a koje se realizuje preko Nacionalne službe za zapošljavanje;

2) radno angažovanje lica radi realizacije projekata koji se finansiraju sredstvima Evropske unije ili sredstvima donacija, ukoliko se naknade za njihov rad, sa pripadajućim porezima i doprinosima, finansiraju iz ovih izvora;

3) zamenu privremeno odsutnog zaposlenog;

4) lica angažovana na određeno vreme u osnovnom i srednjem obrazovanju;

5) poslove sezonskog karaktera (protivgradna zaštita, sprovođenje anketa u skladu sa zakonom i drugi poslovi čije je obavljanje vezano za određenu sezonu u godini u skladu sa zakonom);

6) radno angažovanje lica na projektima u oblasti socijalne zaštite na nivou jedinice lokalne samouprave (dnevni boravak za decu i odrasla lica sa smetnjama u razvoju, personalna asistencija za lica sa posebnim potrebama);

7) radno angažovanje lica na projektima i programima u oblasti kulture;

8) lica angažovana na određeno vreme radi privremenog upućivanja na rad u inostranstvo u diplomatsko-konzularna predstavništva Republike Srbije u inostranstvu, u skladu sa zakonom kojim se uređuju spoljni poslovi;

9) radno angažovanje lica za sprovođenje stručnog usavršavanja zaposlenih u organima državne uprave, autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave, u skladu sa zakonom;

10) lica angažovana na određeno vreme u skladu sa posebnim zakonima (u oblasti naučnoistraživačkog rada, visokog obrazovanja, Pravosudnoj akademiji, u oblasti odbrane i drugim oblastima u kojima navedena vrsta angažovanja ne podleže ograničenjima utvrđenim opštim propisima o radu);

11) radno angažovanje konsultanata u poslaničkim grupama u Narodnoj skupštini;

12) radno angažovanje lica u vezi sa prevođenjem pravnih tekovina Evropske unije, stručnom i jezičkom redakturom pravnih tekovina Evropske unije, kao i angažovanje eksperata u postupku izrade pregovaračkih pozicija od strane Kancelarije za evropske integracije i člana Vlade zaduženog za evropske integracije.

S obzirom na navedene zakonske odredbe, nezaposlena lica sa kojima je zaključen ugovor o stručnom osposobljavanju bez naknade ne ulaze u broj od 10% zaposlenih odnosno angažovanih lica na određeno vreme, a u odnosu na broj zaposlenih na neodređeno vreme kod organizacionog oblika.

• Da li je probni rad obavezan za sva lica koja prvi put zasnivaju radni odnos?

Shodno čl. 72. Zakona probni rad je obavezan za sva lica koja nisu zasnivala radni odnos u organu autonomne pokrajine, jedinici lokalne samouprave, ili državnom organu.

Probnom radu ne podležu službenici na položaju i lica koja rade na poslovima na radnim mestima u kabinetu izabranog lica u organu autonomne pokrajine, dok traje dužnost tog izabranog lica i radi učešća u pripremi ili realizaciji određenog projekta, najduže do završetka projekta.

• Na koji način radni odnos pripravniku može da preraste u radni odnos na neodređeno vreme?

Pripravnik je lice koje poslodavac prima u radni odnos na određeno vreme radi osposobljavanja za samostalan rad u struci, odnosno samostalno obavljanje posla.

Poslodavac može zasnovati radni odnos sa pripravnikom ukoliko postoji slobodno radno mesto u skladu sa Kadrovskim planom i ukoliko lice sa kojim zasniva takav radni odnos ima obrazovanje koje je propisano kao uslov za rad na tom radnom mestu.

Pripravnik je dužan da položi državni stručni ispit do okončanja pripravničkog staža.

Pripravniku koji ne položi državni stručni ispit, prestaje radni odnos.

Kada položi državni stručni ispit, pripravnik može da nastavi rad na neodređeno vreme ukoliko su ispunjeni drugi, propisima utvrđeni uslovi.

• Da li se može postaviti vršilac dužnosti načelnika uprave kada postoji zamenik načelnika uprave?

Na osnovu člana 56. Zakona ukoliko nije postavljen načelnik uprave, kao ni njegov zamenik, do postavljenja načelnika uprave, kao i kada načelnik uprave nije u mogućnosti da obavlja dužnost duže od 30 dana, Veće može postaviti vršioca dužnosti - službenika koji ispunjava utvrđene uslove za radno mesto službenika na položaju, koji će obavljati poslove načelnika uprave, najduže na tri meseca, bez sprovođenja javnog konkursa.

Shodno navedenom članu, ne može se postaviti vršilac dužnosti načelnika uprave ukoliko je postavljen zamenik načelnika uprave.

• Na koji način se službeniku može odrediti privremeni rad na poslovima koji nisu u opisu njegovog radnog mesta?

Shodno članu 33. Zakona službenik je dužan da, po pismenom nalogu neposrednog rukovodioca, radi i poslove koji nisu u opisu njegovog radnog mesta ako za njih ispunjava uslove, zbog privremeno povećanog obima posla, zamene odsutnog službenika ili u slučaju da na određeno radno mesto nije raspoređen nijedan službenik.

Vrstu i trajanje ovih poslova određuje neposredni rukovodilac pismenim nalogom, najduže na 30 radnih dana u periodu od šest meseci.

• Ko donosi rešenje o godišnjem odmoru načelniku opštinske uprave?

Na osnovu člana 4. Zakona za službenike na položaju u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave, prava i dužnosti u ime poslodavca vrši organ autonomne pokrajine, odnosno jedinice lokalne samouprave nadležan za postavljenje službenika na položaju, u konkretnom slučaju opštinsko veće.

• Da li načelnik uprave ima pravo na prekovremeni rad?

Članom 11. Zakona je propisano da funkcioneri nemaju prava na uvećanje plate za slučaj prekovremenog rada.

Položaj je radno mesto na kome službenik ima ovlašćenja i odgovornosti u vezi sa rukovođenjem i usklađivanjem rada organa, službe ili organizacije autonomne pokrajine, odnosno gradske, opštinske uprave ili uprave gradske opštine.

U jedinici lokalne samouprave i gradskoj opštini, položaji u smislu odredaba ovog zakona, su radna mesta načelnika gradske, opštinske, odnosno uprave gradske opštine i njihovih zamenika (u daljem tekstu: načelnik uprave).

S obzirom da načelnik uprave nije funkcioner, već službenik na položaju zaključuje se da ima pravo na uvećanje plate za slučaj prekovremenog rada.

Izvor: Vebsajt SKGO, 14.09.2017.
Naslov: Redakcija