ZAKON O PENZIJSKOM I INVALIDSKOM OSIGURANJU: PORODIčNA PENZIJA NE ZASTAREVA, TE UKOLIKO JE DECI PRESTALO PRAVO NA PRIMANJE PORODIčNE PENZIJE, UDOVCI MOGU DA NASTAVE DA JE PRIMAJU I POSLE VIšE GODINA PAUZE. USLOVI ZA OSTVARIVANJE PRAVA NA PORODIčNU PENZIJU U 2016. GODINI PREDVIđAJU DA UDOVAC STIčE PRAVO NA PORODIčNU PENZIJU AKO JE DO SMRTI BRAčNOG DRUGA NAVRšIO 57,6 MESECI žIVOTA, A UDOVICA 52,6 MESECI žIVOTA. OSNOV ZA OSTVARIVANJE PRAVA NA PORODIčNU PENZIJU JE ISKLJUčIVO BRAčNA ZAJEDNICA, DOK VANBRAčNI SUPRUžNICI NE MOGU DA OSTVARE PRAVO NA PORODIčNU PENZIJU, NEZAVISNO OD TOGA KOLIKO JE TRAJALA VANBRAčNA ZAJEDNICA

Beograđanka čijoj ćerki ovih dana prestaje pravo na porodičnu penziju, jer je napunila 26 godina, a njoj je do penzije ostalo još sedam godina, u nedoumici je da li će kada stekne uslov za starosnu penziju, moći da podnese zahtev za porodičnu uprkos prekidu od sedam godina.

Izračunala je da će joj i posle tih sedam godina, porodična penzija umanjena za 30 odsto, ako se ništa ne promeni u načinu obračuna, biti veća od njene starosne, jer već godinama prima minimalac.

Raspitujući se kakva su joj prava, shvatila je, kaže, da tu penziju od pokojnog supruga ne može da ostvari, odnosno mogla bi, samo pod uslovom da nema ovaj prekid.

U PIO fondu, kažu, da pravo na porodičnu penziju ne zastareva. To ovoj Beograđanki ostavlja mogućnost da i posle sedam godina, kao udovica počne da prima porodičnu penziju. S tim što prema važećem Zakonu o penzijskom i invalidskom osiguranju ("Sl. glasnik RS", br. 34/2003, 64/2004 - odluka USRS, 84/2004 - dr. zakon, 85/2005, 101/2005 - dr. zakon, 63/2006 - odluka USRS, 5/2009, 107/2009, 101/2010, 93/2012, 62/2013, 108/2013, 75/2014 i 142/2014 - dalje: Zakon), udovica ispunjava uslov za ostvarivanje prava na porodičnu penziju ove godine, ako je do smrti bračnog druga navršila 52,6 meseci života, a od 2017. godine i nadalje – 53 godine života. Ukoliko ova žena ispunjava ovaj uslov, može da ostvari pravo na porodičnu penziju, pod uslovom da nije u osiguranju.

Istovremeno, naglašavaju u PIO fondu, Zakon predviđa da osiguranik, odnosno korisnik penzije, koji stekne pravo na dve, ili više penzija u Srbiji, može da koristi samo jednu od tih penzija, po sopstvenom izboru. Dakle, osiguranik koji ispunjava zakonske uslove za ostvarivanje prava, sam odlučuje kada će i za koje pravo iz PIO da podnese zahtev.

Prestanak prava na porodičnu penziju deteta utiče na pravo udovice u zavisnosti od njenih navršenih godina života u momentu smrti supruga. Ukoliko je, kažu u PIO, ona u momentu smrti supružnika imala najmanje 45 godina života, pravo na porodičnu penziju stiče kada navrši propisane godine života (u 2016. godini – 52 godine i šest meseci, u 2017. godini – 53 godine).

Ako je udovica u momentu smrti supružnika bila mlađa od 45 godina života, ona nikada neće moći da ostvari pravo na porodičnu penziju u slučaju kad posle smrti bračnog druga ostanu deca koja imaju pravo na porodičnu penziju po tom bračnu drugu, a udova vrši roditeljsku dužnost prema toj deci. U tom slučaju pravo na porodičnu penziju udovice ceni se u odnosu na datum prestanka prava na porodičnu penziju detetu, odnosno, ukoliko u momentu prestanka prava detetu udovica ima najmanje 45 godina, porodičnu penziju će ostvariti kada navrši propisane godine života za kalendarsku godinu u kojoj podnosi zahtev.

Uslovi za ostvarivanje prava na porodičnu penziju u 2016. godini predviđaju da udovac stiče pravo na porodičnu penziju ako je do smrti bračnog druga navršio 57,6 meseci života. Pravo na porodičnu penziju ostvariće i ako su do smrti bračnog druga, ili u roku od jedne godine od dana smrti bračnog druga postali potpuno nesposobni za rad.

Osnov za ostvarivanje prava na porodičnu penziju je isključivo bračna zajednica, naglašavaju u penzijskom fondu i dodaju da vanbračni supružnici ne mogu da ostvare pravo na porodičnu penziju, nezavisno od toga koliko je trajala vanbračna zajednica. Ovo pravilo, međutim, ne važi za decu rođenu u vanbračnoj zajednici, koja su u svojim pravima potpuno izjednačena sa decom rođenom u braku.

Ako je umrli osiguranik ili korisnik penzije u trenutku zaključenja braka navršio 65 godina života (muškarac), odnosno 61 godinu života (uslov za žene u 2016. godini), bračni drug može steći pravo na porodičnu penziju pod uslovom da imaju zajedničko dete, ili da je brak trajao najmanje dve godine.

Dete stiče pravo na porodičnu penziju i ona mu pripada do navršenih 15 godina života. Posle navršenih 15 godina života dete stiče pravo na porodičnu penziju ako je na školovanju. Porodična penzija mu pripada do kraja školovanja, a najkasnije do navršenih 20 godina života ako pohađa srednju školu, odnosno 26 godina života ako pohađa visokoškolsku ustanovu.

Deca bez oba roditelja imaju pravo pored porodične penzije po jednom roditelju i na porodičnu penziju po drugom roditelju. U tom slučaju penzija se određuje kao jedna penzija, čiji iznos ne može preći najviši iznos penzije, utvrđene u skladu sa Zakonom.