OBAVEŠTENJE O OBAVEZI OBRAČUNAVANJA I PLAĆANJA OSTVARENIH PRIHODA SAMOOPOREZIVANJEM U 2014. GODINI

Primer popunjenog obrasca PP OPO možete videti na sajtu Poreske uprave (ONLINE)

Način utvrđivanja i plaćanja poreske obaveze

Fizička lica koja ostvaruju prihod, u zavisnosti od vrste prihoda i isplatioca, plaćaju porez na dohodak građana na jedan od sledećih načina:

1) po odbitku od svakog pojedinačnog prihoda;

2) na osnovu rešenja nadležnog poreskog organa;

3) samooporezivanjem.

1) Po odbitku od svakog pojedinačno ostvarenog prihoda utvrđuju se i plaćaju porezi na sledeće prihode:

•zarade;

•prihode od autorskih prava, prava srodnih autorskom pravu i prava industrijske svojine, ako je isplatilac prihoda pravno lice ili preduzetnik;

•prihode od kapitala, ako je isplatilac prihoda pravno lice ili preduzetnik;

•prihode od davanja u zakup pokretnih stvari, ako je isplatilac prihoda pravno lice ili preduzetnik;

•dobitke od igara na sreću;

•prihode od osiguranja lica;

•prihode sportista i sportskih stručnjaka;

•ostale prihode, ako je isplatilac prihoda pravno lice ili preduzetnik.

 Pod pravnim licem podrazumeva se i deo pravnog lica, odnosno poslovna jedinica nerezidentnog pravnog lica koja je registrovana kod nadležnog državnog organa (predstavništvo i dr.), kao i državni organi i organizacije.

 2) Po rešenju nadležnog poreskog organa utvrđuje se i plaća porez na:

•paušalni prihod od samostalne delatnosti;

•godišnji porez na dohodak građana.

 3) Samooporezivanjem utvrđuju se i plaćaju porezi na sledeće prihode:

Preduzetnici

•na prihode od samostalne delatnosti preduzetnika koji vodi poslovne knjige;

Fizička lica na prihode po osnovu:

•kapitalnih dobitaka;

•prihoda koje isplaćuje isplatilac koji nije pravno lice ili preduzetnik, i to:

prihode od autorskih prava, prava srodnih autorskom pravu i prava industrijske svojine;

kamate;

prihode od izdavanja nepokretnosti i davanja u zakup pokretnih stvari;

druge prihode iz člana 85. ovog zakona.

Takođe, ako isplatilac prihoda nema obavezu obračunavanja i plaćanja poreza po odbitku, obavezu utvrđivanja i plaćanja poreza samooporezivanjem ima obveznik koji ostvaruje zarade i druge prihode u ili iz druge države, kod diplomatskog ili konzularnog predstavništva strane države, odnosno međunarodne organizacije ili kod predstavnika i službenika takvog predstavništva, odnosno organizacije, kao i u drugom slučaju kada isplatilac prihoda nema obavezu da obračuna i plati porez po odbitku.

Šta je sistem samooporezivanja?

 Samooporezivanje je režim oporezivanja u kome obveznik ima obavezu obračunavanja poreza na ostvareni prihod i iskazivanja u odgovarajućoj poreskoj prijavi.

Dakle, samooporezivanje je sistem u kome samo lice - obveznik, u odgovarajućoj poreskoj prijavi:

•iskazuje podatke o vrsti i visini ostvarenog prihoda i druge podatke od značaja za utvrđivanje visine poreske obaveze,

•utvrđuje visinu poreske obaveze u skladu sa zakonom koji uređuje dohodak građana,

•u zakonom propisanom roku, odgovarajuću poresku prijavu podnosi nadležnom poreskom organu

•plaća utvrđenu obavezu u propisanim rokovima.

I Oporezivanje prihoda od samostalne delatnosti preduzetnika sistemom samooporezivanja u 2014. godini

1. Kada je preduzetnik dužan da sam obračuna i plati porez na ostvareni dohodak - poreski obveznik?

•Kada preduzetnik* ostvaruje prihod od obavljanja samostalne delatnosti, kome se porez na dohodak građana utvrđuje na stvarni prihod (vodi poslovne knjige u skladu sa članom 43. stav 2. Zakona o porezu na dohodak građana).

* Pod preduzetnikom se podrazumeva fizičko lice koje ostvaruje prihod od privrednih delatnosti, uključujući i delatnosti poljoprivrede i šumarstva, pružanje profesionalnih i drugih intelektualnih usluga, kao i prihod od drugih delatnosti ako se na isti ne plaća porez po drugom osnovu, prihod od trajnog ili sezonskog iskorišćavanja zemljišta u nepoljoprivredne svrhe (vađenje peska, šljunka i kamenja, proizvodnja kreča, cigle, crepa, ćumura i sl.), inkubatorske proizvodnje živine i drugih sličnih delatnosti nezavisno od toga da li su kao samostalne delatnosti registrovane kod nadležnog organa. Preduzetnikom se smatra i svako drugo fizičko lice koje je obveznik poreza na dodatu vrednost u skladu sa zakonom kojim se uređuje porez na dodatu vrednost kao i fizičko lice koje ostvaruje prihode od poljoprivredne delatnosti poljoprivrednik - nosilac porodičnog poljoprivrednog gazdinstva upisanog u registar poljoprivrednih gazdinstava i koji vode poslovne knjige;

2. Poreska osnovica

Oporezivi prihod od samostalne delatnosti je oporeziva dobit, ako ovim zakonom nije drukčije određeno.

Oporeziva dobit utvrđuje se u poreskom bilansu usklađivanjem dobiti iskazane u bilansu uspeha, sačinjenom u skladu sa propisima kojima se uređuje računovodstvo ako preduzetnik vodi dvojno knjigovodstvo, odnosno u skladu sa pravilnikom koji uređuje iskazivanje finansijskog rezultata ako preduzetnik vodi prosto knjigovodstvo.

3. Poreska prijava

Preduzetnik koji vodi poslovne knjige dužan je da u skladu sa zakonom koji uređuje oporezivanje dohotka građana, u poreskoj prijavi obračuna:

•porez za poreski period za koji se prijava podnosi (u daljem tekstu: konačno obračunati porez);

•mesečnu akontaciju poreza za tekući poreski period.

Preduzetnik koji vodi poslovne knjige dužan je da poresku prijavu i poreski bilans podnese nadležnom poreskom organu najkasnije do 15. marta godine koja sledi godinu za koju se utvrđuje porez.

Konačnu obavezu preduzetnika za 2013. godinu, utvrđuje nadležna organizaciona jedinica Poreske uprave na osnovu podnete poreske prijave i poreskog bilansa.

Akontacionu obavezu za 2014. godinu, predzetnik plaća u skladu sa utvrđenom poreskom obavezom za 2013. godinu.

Do utvrđivanja konačno obračunatog poreza preduzetnik koji vodi poslovne knjige dužan je da plaća porez u visini mesečne akontacije utvrđene za prethodni poreski period.

Ako je visina mesečne akontacije za 2014. godinu, veća, odnosno manja od mesečne akontacije koju je platio na osnovu akontacije utvrđene za prethodni poreski period, obveznik je dužan da mesečnu akontaciju za tekući poreski period uveća, odnosno umanji tako da zbir plaćenih akontacija od početka do kraja tekućeg poreskog perioda bude jednak kao da je od početka tekućeg poreskog perioda plaćao akontacije utvrđene u visini mesečne akontacije za 2014. godinu.

Obaveza plaćanja uvećane, odnosno umanjene mesečne akontacije nastaje u mesecu koji sledi mesecu u kojem je podneta poreska prijava.

Poresku prijavu za prihode od samostalne delatnosti, preduzetnik podnosi nadležnom poreskom organu a to je poreski organ na čijoj teritoriji preduzetnik ima registrovano sedište.

4. Utvrđivanje mesečne akontacije preduzetnika koji otpočne obavljanje samostalne delatnosti u toku 2014. godine

Preduzetnik koji vodi poslovne knjige koji u toku godine započne obavljanje delatnosti dužan je da podnese poresku prijavu u kojoj će dati procenu prihoda i rashoda, odnosno procenu prometa do kraja prve poslovne godine, kao i procenu mesečne akontacije poreza, najkasnije u roku od 15 dana od dana upisa u registar nadležnog organa.

5. Rok za plaćanje mesečnih akontacija poreza na prihod od obavljanja samostalne delatnosti

Preduzetnik koji vodi poslovne knjige mesečnu akontaciju poreza plaća u roku od 15 dana po isteku svakog meseca.

6. Podnošenje poreske prijave preduzetnika koji prestaje u toku godine da obavlja delatnost

Preduzetnik koji u toku godine prestane, odnosno prekine obavljanje samostalne delatnosti, dužan je da podnese poresku prijavu za utvrđivanje poreza u roku od 30 dana od dana prestanka, odnosno prekida obavljanja delatnosti.

Preduzetnik koji vodi poslovne knjige dužan je da u poreskoj prijavi iskaže i iznos obračunatog i plaćenog poreza u poreskom periodu do dana prekida, odnosno prestanka obavljanja samostalne delatnosti, kao i da uz poresku prijavu podnese i poreski bilans.

II Oporezivanje prihoda fizičkih lica, sistemom samooporezivanja u 2014. godini

1. Koje fizičko lice je dužno da samo obračuna i plati porez?

•fizičko lice koje je ostvarilo prihod po osnovu kapitalnih dobitaka, odnosno ostvarilo je pozitivnu razliku između prodajne cene prava, udela i hartija od vrednosti i njihove nabavne cene prodajom ili drugim prenosom uz naknadu;

•fizičko lice koje ostvari prihode od drugog fizičkog lica, odnosno isplatioca prihoda koji nema obavezu da obračuna i plati porez po odbitku po osnovu autorskih prava, prava srodnih autorskom pravu i prava industrijske svojine,

•fizičko lice koje ostvari prihod po osnovu izdavanja sopstvene nepokretnosti drugom fizičkom licu;

•fizičko lice koje ostvaruje prihod od isplatioca prihoda koji nema obavezu da obračuna i plati porez po odbitku, odnosno drugog fizičkog lica po osnovu ugovora o delu odnosno drugih prihoda za koje isto nema obavezu da obračuna i plati porez po odbitku,

•obveznik koji ostvaruje zarade i druge prihode u ili iz druge države, kod diplomatskog ili konzularnog predstavništva strane države, odnosno međunarodne organizacije ili kod predstavnika i službenika takvog predstavništva, odnosno organizacije, kao i u drugom slučaju kada isplatilac prihoda nema obavezu da obračuna i plati porez po odbitku.

2. Podnošenje poreske prijave?

Odgovarajuću poresku prijavu u zavisnosti od vrste ostvarenog prihoda fizičko lice podnosi nadležnom poreskom organu.

Nadležni poreski oran je:

•za kapitalne dobitke i za ostale prihode na koje se porez ne plaća po odbitku - poreski organ na čijoj teritoriji obveznik ima prebivalište.

•za pojedine vrste prihoda koje ostvaruje nerezident a za koje nije predviđeno plaćanje poreza po odbitku - poreski organ na čijoj teritoriji je obveznik ostvario prihode, odnosno prema boravištu obveznika;

3. Obračunavanje,plaćanjeiiskazivanje prihoda ostvarenihpo osnovu kapitalnih dobitaka

3.1. Šta je kapitalni dobitak, odnosno gubitak?

Kapitalni dobitak, odnosno gubitak predstavlja razliku između prodajne cene prava, udela i hartija od vrednosti i njihove nabavne cene, ostvarenu prenosom:

o stvarnih prava na nepokretnostima;

o autorskih prava, prava srodnih autorskom pravu i prava industrijske svojine;

o udela u kapitalu pravnih lica, akcija i ostalih hartija od vrednosti, uključujući i investicione jedinice, osim investicionih jedinica dobrovoljnih penzijskih fondova.

Pod prenosom smatra se prodaja ili drugi prenos uz novčanu ili nenovčanu naknadu.

3.2. Koji prenos se ne smatra kapitalnim dobitkom, odnosno gubitkom?

Kapitalnim dobitkom, odnosno gubitkom ne smatra se razlika nastala prenosom prava, udela ili hartija od vrednosti, kada:

su stečeni nasleđem u prvom naslednom redu;

se prenos vrši između bračnih drugova i krvnih srodnika u pravoj liniji;

se prenos vrši između razvedenih bračnih drugova, a u neposrednoj je vezi sa razvodom braka;

se vrši prenos dužničkih hartija od vrednosti čiji je izdavalac Republika, Autonomna pokrajina, jedinica lokalne samouprave ili Narodna banka Srbije;

je obveznik izvršio prenos prava, udela ili hartija od vrednosti koje je pre prenosa imao u svom vlasništvu neprekidno najmanje deset godina.

Prenos računa iz postojećeg u drugi dobrovoljni penzijski fond, koji izvrši fond po nalogu i za račun člana dobrovoljnog penzijskog fonda, u skladu sa zakonom koji uređuje dobrovoljne penzijske fondove i penzijske planove, ne smatra se kapitalnim dobitkom.

3.3. Određivanje kapitalnog dobitka

Za svrhu određivanja kapitalnog dobitka, prodajnom cenom se smatra ugovorena cena, odnosno tržišna cena koju utvrđuje nadležni poreski organ ako oceni da je ugovorena cena niža od tržišne.

Kao ugovorena, odnosno tržišna cena uzima se cena bez poreza na prenos apsolutnih prava.

Kod prenosa prava putem razmene za drugo pravo, prodajnom cenom se smatra tržišna cena prava koje se daje u razmenu.

Za svrhu određivanja kapitalnog dobitka, u smislu ovog zakona, nabavnom cenom se smatra cena po kojoj je obveznik stekao pravo, udeo ili hartiju od vrednosti.

Način određivanja kapitalnog dobitka propisano je odredbama člana 73-79. Zakona o porezu na dohodak građana ("Sl. glasnik RS", br. 24/01,....108/13).

3.4. Poreska osnovica

Poresku osnovicu (oporezivi prihod) predstavlja pozitivna razlika između prodajne cene i nabavne cene.

3.5. Poreska stopa

Stopa poreza na kapitalni dobitak iznosi 15%.

3.6. Prijava za porez na kapitalne dobitke

Obveznik poreza na kapitalni dobitak u poreskoj prijavi iskazuje podatke o ceni ostvarenoj prenosom prava, udela i hartija od vrednosti i njihovoj nabavnoj ceni usklađenoj u skladu sa zakonom koji uređuje oporezivanje prihoda građana, pravo na poresko oslobođenje i utvrđuje visinu poreske obaveze.

Ako je obveznik stekao pravo na poresko oslobođenje posle podnošenja poreske prijave, ima pravo na povraćaj plaćenog poreza koje se ostvaruje u skladu sa zakonom koji uređuje poreski postupak i poresku administraciju.

Obveznik koji u toku godine izvrši prenos prava po osnovu kojeg može nastati kapitalni dobitak ili gubitak u skladu sa ovim zakonom dužan je da podnese poresku prijavu najkasnije u roku od 30 dana od:

dana zaključenja ugovora o prenosu stvarnih prava na nepokretnostima, ugovora o prenosu autorskih prava, prava srodnih autorskom pravu i prava industrijske svojine, kao i udela u kapitalu pravnih lica;

isteka svakog kalendarskog polugodišta u kojem je izvršen prenos hartija od vrednosti.

Izuzetno, rok za podnošenje poreske prijave je 120 dana od dana prodaje nepokretnosti po osnovu koje obveznik može da ostvari pravo na poresko oslobođenje.

Napominjemo, da se ostvareni kapitalni dobitak fizičkih lica, počev od 1.01.2014. godine, do propisivanja noveliranog obrasca poreske prijave za utvrđivanje poreza na kapitalni dobitak, može podneti na postojećem obrascu poreske prijave - Obrazac PPDG-3 - Poreska prijava za utvrđivanje poreza na kapitalne dobitke za ___ godinu, na kojoj je iskazuje i iznos utvrđenog poreza (uplatni račun: 840-711144-843-89).

4. Samooporezivanje prihoda od autorskih prava, prava srodnih autorskom pravu i prava industrijske svojine, prihoda od kamate, prihode od izdavanja u zakup nepokretnosti, prihoda od davanja u zakup pokretnih stvari i drugih prihoda iz člana 85. Zakona, koje isplaćuje isplatilac koji nije pravno lice ili preduzetnik

Predmet samooporezivanja su prihodi koje ostvari fizičko lice od isplatioca koji nije pravno lice ili preduzetnik, odnosno nema obavezu obračunavanja i plaćanja poreza na dohodak.

Odredbama člana 52.-85. Zakona o porezu na dohodak građana bliže je propisan način utvrđivanja poreza na prihode fizičkih lica od autorskih prava, prava srodnih autorskom pravu i prava industrijske svojine, prihoda od kamate, prihode od izdavanja u zakup nepokretnosti, prihoda od davanja u zakup pokretnih stvari i drugih prihoda za koje isplatilac nije dužan da obračuna i plati porez na dohodak.

4.1. Samooporezivanje prihoda od davanja u zakup pokretnih stvari

Obveznik poreza na prihode od davanja u zakup opreme, transportnih sredstava i drugih pokretnih stvari je fizičko lice koje te stvari daje u zakup.

Bruto prihodi od davanja u zakup opreme, transportnih sredstava i drugih pokretnih stvari obuhvataju ostvarenu zakupninu i vrednost svih realizovanih obaveza i usluga na koje se obavezao zakupac.

Oporezivi prihod od izdavanja u zakup pokretnih stvari utvrđuje se odbijanjem normiranih troškova od bruto prihoda u visini od 20%.

Obvezniku koji to zahteva i dokumentuje, poreski organ će umesto normiranih troškova priznati troškove koje je imao u vezi sa stvarima koje je dao u zakup.

4.1.1. Poreska stopa

Stopa poreza na ostale prihode iznosi 20%.

4.1.2. Podnošenje poreske prijave

Obveznik poreza na prihode od davanja u zakup pokretnih stvari, dužan je da podnese poresku prijavu najkasnije u roku od 30 dana od dana zaključenja ugovora o davanju u zakup pokretnih stvari.

4.2. Samooporezivanje prihoda od izdavanja sopstvenih nepokretnosti

Prihod od izdavanja sopstvenih nepokretnosti je zakupnina u koju se uračunava i vrednost svih izvršenih obaveza i usluga na koje se obavezao zakupac, osim obaveza plaćanja troškova nastalih tokom zakupa a koji zavise od obima potrošnje zakupca (npr. električne energije, telefona i slično).

Nepokretnostima se smatraju:

1) zemljište;

2) stambene, poslovne i druge zgrade, stanovi, poslovne prostorije, garaže i drugi (nadzemni i podzemni) građevinski objekti, odnosno njihovi delovi (u daljem tekstu: objekti).

4.2.1. Poreska osnovica

Oporezivi prihod od kapitala (prihodom od kapitala se smatra, između ostalog, i prihod od izdavanja sopstvenih nepokretnosti u zakup), čini novčani ili nenovčani iznos ostvarenog prihoda, uz priznavanje normiranih troškova u visini od 25%.

Ako su ovi prihodi (prihodi od izdavanja sopstvenih nepokretnosti u zakup) ostvareni u nenovčanom obliku, vrednost tih prihoda se utvrđuje prema tržišnoj vrednosti prava, dobara, odnosno usluga na dan ostvarivanja prihoda.

Obvezniku poreza na prihode od kapitala, na njegov zahtev, umesto normiranih troškova priznaće se stvarni troškovi koje je imao pri ostvarivanju i očuvanju prihoda, ako za to podnese dokaze.

4.2.2. Poreska stopa

Stopa poreza na prihode od izdavanja u zakup sopstvene nepokretnosti iznosi 20%.

5. Podnošenje poreske prijave od autorskih prava, prava srodnih autorskom pravu i prava industrijske svojine, prihode od kapitala, davanja u zakup pokretnih stvari kao i drugih prihoda za koje isplatilac nije dužan da obračuna i uplati porez po odbitku

Obveznik poreza na prihode od izdavanja nepokretnosti, kao i obveznik poreza na prihode od davanja u zakup pokretnih stvari, dužni su da podnesu poresku prijavu najkasnije u roku od 30 dana od dana zaključenja ugovora o izdavanju nepokretnosti, odnosno zaključenja ugovora o davanju u zakup pokretnih stvari.

Za sve ostale slučajeve za koje je utvrđena obaveza samooporezivanja, poreska prijava sa obračunatim porezom podnosi se u roku od 45 dana od dana ostvarivanja prihoda.

5.1. Obrazac na kome se podnosi poreska prijava

Za prihode koje ostvaruje fizičko lice od zarada i drugih primanja po osnovu zaposlenja, autorskih prava, prava srodnih autorskom pravu i prava industrijske svojine, prihode od kapitala (uključujući i prihode od davanja u zakup sopstvenih nepokretnosti), davanja u zakup pokretnih stvari, prihode od osiguranja lica, prihode od igara na sreću, prihod sportista i sportskih stručnjaka i druge prihode kada isplatilac nema obavezu obračunavanja i plaćanja poreza, utvrđivanje poreza vrši se samooporezivanjem, to jest obveznik podnesi Poresku prijavu o obračunatom i plaćenom porezu o odbitku i pripadajućim doprinosima na zaradu/drugu vrstu prihoda od strane fizičkog lica kao poreskog obveznika- Obrazac PP OPO.

 Prilog: Primer popunjene poreske prijave o obračunatom i plaćenom porezu o odbitku i pripadajućim doprinosima na zaradu/drugu vrstu prihoda od strane fizičkog lica kao poreskog obveznika- Obrazac PP OPO (uplatni račun za prihode od izdavanja u zakup sopstvene nepokretnosti: 840-711149-843-27).

 Primer: Miloš Milošević ostvario je, 3.02.2014. godine, prihod od izdavanja u zakup sopstvene nepokretnosti po osnovu ugovora o zakupu sa Markom Markovićem, za period 1.01.2014.-31.12.2014. godine u bruto iznosu od 532.800 dinara.

Izvor: Vebsajt Poreske uprave, 11.2.2014.