ZAKON O POREZIMA NA IMOVINU: Porez na imovinu ne plaća se na nepokretnosti u svojini tradicionalnih crkava i verskih zajednica i drugih crkava i verskih zajednica registrovanih u skladu sa zakonom kojim se uređuje pravni položaj crkava i verskih zajednica, koje su namenjene i isključivo se koriste za obavljanje bogoslužbene delatnosti

"Nećemo plaćati porez dok se crkvi ne vrati imovina", poručio je patrijarh Irinej. Mnogi su to shvatili kao poziv na poresku nedisciplinu. U SPC kažu - nije sporan porez, sporna je imovina koja nije vraćena.

Iako deluje nedvosmisleno, izjava patrijarha da crkva neće plaćati porez dok joj se celokupna imovina ne vrati, tumači se različito. I u državi, i u crkvi.

"Crkva ima zvaničan stav da se porez na imovinu mora plaćati, tu ništa za crkvu nije diskutabilno. Mi postojeće poreze, koji se ne tiču vraćene imovine uplaćujemo redovno. Objekti koji su nam vraćeni su uglavnom devastirani objekti, i SPC nije u mogućnosti da istovremeno plaća i porez na te objekte i da ulaže ogromna sredstva za sanaciju tih objekata", kaže odgovorni urednik "TV Hram" Stojadin Pavlović.

Ipak, Zakon o porezima na imovinu ("Sl. glasnik RS", br. 26/2001, "Sl. list SRJ", br. 42/2002 - odluka SUS i "Sl. glasnik RS", br. 80/2002, 80/2002 - dr. zakon, 135/2004, 61/2007, 5/2009, 101/2010, 24/2011, 78/2011, 57/2012 - odluka US, 47/2013 i 68/2014 - dr. zakon - dalje: Zakon) je jasan: verske zajednice oslobođene su samo poreza na objekte koji služe za bogosluženja. Da li je porez plaćen, evidentira svaka lokalna samouprava.

U skladu sa Zakonom, crkve i verske zajednice, uključujući i SPC, kao obveznici poreza na imovinu imaju obavezu da u roku od 30 dana, od dana nastanka poreske obaveze, podnesu poresku prijavu za utvrđivanje poreza na imovinu za sve nepokretnosti.

Pojedine crkve i verske zajednice do danas nisu dostavile poreske prijave, saopšteno je iz Sekretarijata za finansije Beograda, pa se postavlja pitanje plaća li crkva porez koji bi trebalo?

- Država ne bi smela da žmuri na poresku nedisciplinu, niti bi crkva trebalo da je podstiče - napominje ekonomista Goran Radosavljević.

"Svaka poruka tog tipa ne doprinosi nameri državi da suzbije sivu ekonomiju, već naprotiv. Ukoliko verske zajednice ne plaćaju porez na imovinu, a znamo da je Zakonom o vraćanju (restituciji) imovine crkvama i verskim zajednicama ("Sl. glasnik RS", br. 46/2006), imovina velike vrednosti vraćena verskim zajednicama, znamo da su iznosi koji se mere u milijardama dinara", kaže Radosavljević.

Visoke iznose kao argument koristi i crkva - ali kad govori o imovini koja joj do sada nije vraćena.

"SPC je podnela 1.602 zahteva koji se odnose na 1.180 objekata i 70.000 hektara zemljišta. Nama je vraćeno oko 30 odsto oduzete imovine, i to je uglavnom šuma. Postupak restitucije je još u toku", kaže Stojadin Pavlović.

Ove podatke potvrđuju i u Mreži za restituciju, ali napominju da je crkvi do sada vraćena najveća imovina.

"SPC jeste najveći potražilac, odnosno potražilac najobimnije imovine, ali joj je istovremeno i vraćena najveća imovina - ubedljivo u odnosu na sve ostale potražioce. Vraćeni su objekti, tri stana i poslovni prostori i građevisnko zemljište blizu Crkve Svetog Marka, vraćeni su značajni objekti", kaže Mile Antić iz Mreže za restituciju.

Crkva ima još jednu prednost u odnosu na građane: oduzetu imovinu može da vrati i supstiucijom - ako objekti koje potražuje više ne postoje, može da dobije druge u istoj vrednosti. Ali privilegija u plaćanju porezu na imovinu, koji država potražuje i od crkve i od građana - nema.