ODREDBE ZAKONA O ZAŠTITI PRIRODE KOJE SE MENJAJU I DOPUNJUJU
ODREDBE ZAKONA O ZAŠTITI PRIRODE KOJE SE MENJAJU I DOPUNJUJU
Značenje izraza
Član 4.
Pojedini izrazi upotrebljeni u ovom zakonu imaju sledeće značenje:
1) aktivnost u prirodi je svako privremeno ili trajno delovanje čoveka na prirodu koje može narušiti prirodnu ravnotežu, ako to delovanje nije u cilju zaštite i očuvanja prirode;
2) alohtona vrsta je vrsta koja je u ekosisteme NA TERITORIJI REPUBLIKE SRBIJE dospela namernim ili nenamernim unošenjem;
3) autohtona vrsta je vrsta koja je prirodno rasprostranjena u ekosistemima naših područja;
3) AUTOHTONA VRSTA JE VRSTA KOJA JE PRIRODNO RASPROSTRANJENA U EKOSISTEMIMA NA TERITORIJI REPUBLIKE SRBIJE;
4) biološka raznovrsnost (biodiverzitet) jeste sveukupnost gena, vrsta i ekosistema na Zemlji ili nekom jasno određenom području;
5) vrsta je grupa prirodnih jedinki odnosno populacija u okviru kojih se jedinke međusobno slobodno ukrštaju i daju plodno potomstvo, a reproduktivno su izolovane od drugih grupa jedinki odnosno populacija;
5) VRSTA JE OSNOVNA TAKSONOMSKA KATEGORIJA KOJA PREDSTAVLJA SKUP REPRODUKTIVNO IZOLOVANIH ORGANIZAMA (MIKROORGANIZAMA, ALGI, GLJIVA, LIŠAJEVA, BILJAKA I ŽIVOTINJA), ODNOSNO POPULACIJA, KOJE SE MEĐUSOBNO SLOBODNO UKRŠTAJU I DAJU PLODNO POTOMSTVO, A U SMISLU OVOG ZAKONA ODNOSI SE I NA NIŽE SISTEMATSKE KATEGORIJE, AKO NIJE DRUGAČIJE NAZNAČENO;
6) geološka raznovrsnost (geodiverzitet) jeste skup geoloških formacija i struktura, pojava i oblika geološke građe i geomorfoloških karakteristika različitog sastava i načina postanka i raznovrsnih paleoekosistema menjanih u prostoru pod uticajima unutrašnjih i spoljašnjih geodinamičkih činilaca tokom geološkog vremena;
6) GEOLOŠKA RAZNOVRSNOST (GEODIVERZITET) JE PRISUSTVO ILI RASPROSTRANjENOST RAZNOVRSNIH ELEMENATA I OBLIKA GEOLOŠKE GRAĐE, GEOLOŠKIH STRUKTURA I PROCESA, GEOHRONOLOŠKIH JEDINICA, STENA I MINERALA RAZLIČITOG SASTAVA I NAČINA POSTANKA I RAZNOVRSNIH PALEOEKOSISTEMA MENjANIH U PROSTORU POD UTICAJIMA UNUTRAŠNjIH I SPOLjAŠNjIH GEODINAMIČKIH ČINILACA TOKOM GEOLOŠKOG VREMENA
7) geonasleđe su sve geološke, geomorfološke, pedološke i posebne arheološke vrednosti nastale tokom formiranja litosfere, njenog morfološkog uobličavanja i međuzavisnosti prirode i ljudskih kultura, koje predstavljaju ukupnu geološku raznovrsnost i imaju naučni značaj za proučavanje razvoja Zemlje;
7)GEOPARK JE GEOGRAFSKO PODRUČJE SA JASNO ODREĐENOM GRANICOM I DOVOLjNO VELIKOM POVRŠINOM, KOJA SADRŽE VELIKI BROJ GEOLOŠKIH LOKALITETA OD POSEBNOG NAUČNOG, ESTETSKOG I OBRAZOVNOG ZNAČAJA, NA KOJOJ SE ŠTITI I PROMOVIŠE GEOLOŠKO NASLEĐE KROZ ODRŽIVI RAZVOJ I KORIŠĆENjE;
7A) GEOZAŠTITA (GEOKONZERVACIJA) JE SKUP MERA I AKTIVNOSTI KOJE SE SPROVODE U CILjU ZAŠTITE, OČUVANjA, PREZENTACIJE I PROMOCIJE GEODIVERZITETA I GEONASLEĐA;
7B) OBJEKTI GEONASLEĐA SU RARITETNI, REPREZENTATIVNI GEOLOŠKI, PEDOLOŠKI I GEOMORFOLOŠKI OBLICI, POJAVE I PROCESI, IZDVOJENI KAO POSEBNE PRIRODNE VREDNOSTI OD IZUZETNOG NAUČNOG, KULTURNOG, ESTETSKOG, TURISTIČKOG I DRUGOG ZNAČAJA, I MOGU BITI POKRETNI I NEPOKRETNI OBJEKTI GEONASLEĐA.
7V) POKRETNI OBJEKTI GEONASLEĐA (OBJEKTI GEONASLEĐA EXSITU) SU POJEDINAČNI GEOLOŠKI OBLICI I POJAVE: UZORCI STENA, MINERALA I RUDA, PRIMERCI FOSILA (MUZEJI, IZLOŽBE, RADIONICE, PREDAVANjA, KOLEKCIJE, FILMOVI...);
7G) NEPOKRETNI OBJEKTI GEONASLEĐA (OBJEKTI GEONASLEĐA IN SITU) SU DELOVI PROSTORA ILI PROSTORNE CELINE JASNO IZRAŽENIH GEOLOŠKIH, GEOMORFOLOŠKIH I PEDOLOŠKIH ODLIKA: GEOLOŠKI PROFILI I IZDANCI, OBLICI POVRŠINSKOG I PODZEMNOG RELjEFA, TIPOVI ZEMLjIŠTA (PRIRODNO OKRUŽENjE, PRIRODNI SPOMENICI, FENOMENI I POJAVE);
8) genotip fosila je tipična vrsta za neki rod fosila, kojoj pripadaju sve individue u okviru te vrste roda i koja odgovara holotipu;
9) genetička raznovrsnost je ukupan broj i ukupna raznovrsnost gena, odnosno genetičkih informacija sadržanih u svim pojedinačnim vrstama biljaka, životinja, gljiva i mikroorganizama;
10) genski fond je ukupan broj gena ili količina genetske informacije koju poseduju svi članovi populacije seksualno reproduktivnih organizama;
10) GENSKI FOND JE UKUPAN BROJ GENA ILI KOLIČINA GENETIČKE INFORMACIJE KOJU POSEDUJU SVI ČLANOVI POPULACIJE SEKSUALNO I ASEKSUALNO REPRODUKTIVNIH ORGANIZAMA;
11) genetički materijal je svaki materijal biljnog, životinjskog, mikrobskog ili drugog porekla koji sadrži funkcionalne jedinice nasleđivanja;
12) derivat je organski ili neorganski produkt živih organizama, parogovi jelena, kljove vepra, oklop kornjače i drugo;
12) DERIVAT JE SVAKI PRERAĐENI DEO ŽIVOTINJE, BILJKE, GLJIVE, KAO I NJIHOV ORGANSKI ILI NEORGANSKI PRODUKT;
13) divlja vrsta je vrsta iz prirode koja nije bila pod uticajem čoveka i nema posledica nastalih ukrštanjem i/ili selekcijom ili uzgojnim aktivnostima;
13) DIVLJE VRSTE SU SVE VRSTE ŽIVOTINJA, BILJAKA I GLJIVA KOJE SU PRIRODNO EVOLUIRALE, UKLJUČUJUĆI HIBRIDE I SVE PRIMERKE RAZMNOŽENE U ZATOČENIŠTVU ILI POD VEŠTAČKIM USLOVIMA, IZUZEV PRIPITOMLJENIH RASA NA ČIJI EVOLUCIONI PROCES JE UTICAO ČOVEK RADI SOPSTVENIH POTREBA;
14) mineralne druze su kristali koji se javljaju kao skup iste ili različite vrste koji leže na zajedničkoj podlozi;
15) evidentirana prirodna dobra su područja, vrste i pokretna prirodna dokumenta od značaja za zaštitu, a za koja nije pokrenut ili sproveden postupak zaštite;
16) ekološka mreža je skup funkcionalno povezanih ili prostorno bliskih ekološki značajnih područja, koja biogeografskom zastupljenošću i reprezentativnošću značajno doprinose očuvanju biološke raznovrsnosti, uključujući i ekološki značajna područja Evropske unije NATURA 2000;
16a) ekološki značajna područja Evropske unije NATURA 2000 čine posebna područja za očuvanje staništa i vrsta i područja posebne zaštite za očuvanje staništa određenih vrsta ptica, u skladu sa propisima Evropske unije o zaštiti staništa i zaštiti ptica;
17) ekološki koridor je ekološka putanja i/ili veza koja omogućava kretanje jedinki populacija i protok gena između zaštićenih područja i ekološki značajnih područja od jednog lokaliteta do drugog i koji čini deo ekološke mreže;
18) ekološki značajna područja su delovi ekološke mreže značajni za očuvanje vrsta, određenih tipova staništa i staništa određenih vrsta od značaja za Republiku Srbiju, u skladu sa opšteprihvaćenim pravilima međunarodnog prava i potvrđenim međunarodnim ugovorima;,
19) ekosistem (biogeocenoza) jeste strukturno, funkcionalno i dinamički složen i jedinstven ekološki sistem u kome se međusobno prožimaju uticaji biotopa i biocenoze (abiogena i biogena);
20)endemična vrsta je vrsta čije je rasprostranjenje ograničeno na određeno jasno definisano geografsko područje;
21)ex situ zaštita je aktivna mera zaštite vrsta koja obuhvata aktivnosti na očuvanju, gajenju i razmnožavanju vrsta na mestima van njihovih prirodnih staništa, kao što su botaničke bašte, bašte, vrtovi, arboretumi, alpinetumi, zoološki vrtovi, akvarijumi, terarijumi, banke gena, semena, plodova i vegetativnih delova, kao i specijalizovane laboratorije;
21) EX SITU OČUVANjE JE OČUVANjE KOMPONENATA BIOLOŠKE I GEOLOŠKE RAZNOVRSNOSTI VAN NjIHOVIH PRIRODNIH STANIŠTA;
22) životna zajednica (biocenoza) jeste skup svih populacija koje žive zajedno na istom staništu (biotopu) koje grade funkcionalne zajednice;
23) zamka je sredstvo namenjeno za zadržavanje, hvatanje ili usmrćivanje životinja;
24) zaštita prirode je niz mera i aktivnosti usredsređenih na sprečavanje oštećenja prirode, prirodnih vrednosti i prirodne ravnoteže;
25) zaštićene vrste su organske vrste koje su zaštićene zakonom;
25) ZAŠTIĆENE VRSTE SU DIVLJE VRSTE KOJE SU ZAŠTIĆENE MEĐUNARODNIM UGOVORIMA I/ILI OVIM ZAKONOM;
26) 25) zaštićena područja jesu područja koja imaju izraženu geološku, biološku, ekosistemsku i/ili predeonu raznovrsnost i zbog toga se aktom o zaštiti proglašavaju zaštićenim područjima od opšteg interesa;
26a) zaštitna zona je prostor izvan granica zaštićenog područja, ekološki značajnog područja i/ili ekološkog koridora koji može biti određen prilikom ustanovljavanja tih područja, radi sprečavanja, odnosno ublažavanja spoljnih uticaja;
27) ZAŠTIĆENA PRIRODNA DOBRA SU ZAŠTIĆENA PODRUČJA, ZAŠTIĆENE VRSTE I POKRETNA ZAŠTIĆENA PRIRODNA DOKUMENTA;
27) zaštićena prirodna dobra su zaštićena područja, zaštićene divlje vrste i pokretna zaštićena prirodna dokumenta;
28) zoološki vrt je bilo koja trajna ustanova gde se drže divlje vrste životinja radi izlaganja javnosti sedam ili više dana godišnje, sa izuzetkom cirkusa, prodavnica kućnih ljubimaca i ustanova koje ne izlažu javnosti značajan broj životinja ili vrsta,UKOLIKO SE NjIHOVO DRŽANjE I IZLAGANjE VRŠI NA NAČIN DA SE NE UGROŽAVA ZAŠTITA DIVLjE FAUNE I OČUVANjE BIODIVERZITETA;
29) invazivna vrsta je strana vrsta koja unošenjem i/ili širenjem ugrožava druge vrste i ukupnu biološku raznovrsnost;
29) INVAZIVNA ALOHTONA VRSTA JE ALOHTONA I DRUGA VRSTA KOJA UNOŠENJEM U PRIRODU I/ILI ŠIRENJEM UGROŽAVA BIOLOŠKU RAZNOVRSNOST I EKOSISTEMSKE USLUGE, A PORED TOGA MOŽE DA UGROŽAVA I ZDRAVLJE LJUDI ILI PRIČINJAVA MATERIJALNU ŠTETU;
30) indikatorska vrsta je vrsta osetljiva na promene uslova u životnoj sredini koja se zbog toga može koristiti za procenu opšteg stanja prirode i životne sredine;
31) introdukcija je namerno ili nenamerno unošenje vrste na teritoriju i u ekosisteme u kojima do tada nije živela;
32) IN SITU ZAŠTITA JE AKTIVNA MERA ZAŠTITE KOJA OBUHVATA ZAŠTITU POPULACIJA VRSTE NA PRIRODNOM STANIŠTU, OČUVANjE PRIRODNIH EKOSISTEMA, OČUVANjE I OPORAVAK POPULACIJA NA NjIHOVIM PRIRODNIM STANIŠTIMA, KAO I OČUVANjE POJAVA GEODIVERZITETA NAMESTU NASTANKA ILI NALAZIŠTA STENA, RUDA, MINERALA, KRISTALA I FOSILA;
33) iščezla vrsta je ona vrsta za koju nema sumnje da je i poslednji primerak iščezao;
34) iščezla vrsta u prirodi je ona vrsta koje više nema u prirodi ali se jedinke mogu naći u zoološkim vrtovima, botaničkim baštama i drugim mestima, a koje se mogu exsitumetodama uzgajati za potrebe reintrodukcije;
35)kišobran vrste su vrste čijom zaštitom ujedno štitimo i veći broj drugih vrsta na istom staništu, a koje su manje poznate ili ih je teško štititi na drugi način;
36) ključne vrste su one vrste čije prisustvo ili odsustvo ima suštinski efekat na ostatak biocenoze (ekosistema);
37) korisnik zaštićenog područja je pravno lice, preduzetnik, fizičko lice ili drugi subjekat koji u zaštićenom prirodnom području obavlja poslove, delatnosti, odnosno koristi prirodno dobro i/ili njegove resurse, pogodnosti i odlike;
38) krajnje ugrožena vrsta je vrsta suočena sa najvišom verovatnoćom iščezavanja u prirodi u neposrednoj budućnosti, što se utvrđuje u skladu sa međunarodno prihvaćenim kriterijumima;
39) kristal je svaki mineral koji ima pravilnu unutrašnju građu i pravilan spoljašnji oblik i ogleda se u geometrijski pravilnim, glatkim i sjajnim površima i/ili pljosnima;
40) lektotip je primerak iz tipske serije koji predstavlja duplikat holotipa, a sakupljen je kad i holotip;
41) lokalni endemit je vrsta užeg rasprostranjenja koje ne prelazi veličinu jedne biogeografske provincije;
42) minerali su samorodni homogeni hemijski elementi ili jedinjenja u vidu kristalizovane ili amorfne materije, određene strukture, oblika i sastava, koji nisu mineralne sirovine;
43) održivo korišćenje prirodnih dobara i/ili resursa je korišćenje komponenata biodiverziteta ili geodiverziteta na način i u obimu koji ne vodi ka dugoročnom smanjenju biodiverziteta, odnosno geodiverziteta, održavajući njihov potencijal radi zadovoljenja potreba i težnji sadašnjih i budućih generacija;
43a) ocena prihvatljivosti je postupak kojim se procenjuje da li postoji verovatnoća da sprovođenje planova, osnova, programa, projekata, radova i aktivnosti, koji sami ili u kombinaciji sa drugim planovima, osnovama, programima, projektima, radovima i aktivnostima, mogu imati značajan uticaj na ciljeve očuvanja i celovitost ekološki značajnih područja;
44) očuvanje prirode je niz mera i aktivnosti koje se sprovode radi zaštite ili obnavljanja prirodnih staništa i populacija divljih vrsta u cilju očuvanja njihovog povoljnog stanja, prirodnih ekosistema i predeone raznovrsnosti;
45) oštećenje prirode jeste pojava nastala usled menjanja prirodnih procesa u tolikoj meri da je narušena prirodna ravnoteža ili su uništene prirodne vrednosti. Oštećenje prirode može biti uzrokovano prirodnim i veštačkim procesima, pojavama i nepogodama (klizišta, odroni, zemljotresi, poplave, požari itd.);
46) paratip je primerak vrste koji je određen pre opisivanja nominalne vrste;
47) plan upravljanja zaštićenog područja je dokument kojim subjekat zadužen za upravljanje zaštićenim područjem planira mere i aktivnosti zaštite, očuvanja, unapređenja i korišćenja zaštićenog područja;
48) planovi upravljanja prirodnim resursima i dobrima su planske i/ili programske osnove za upravljanje, gazdovanje i korišćenje prirodnih resursa i dobara u privredne, socijalne i ekološke namene i/ili svrhe propisane na osnovu posebnih zakona;
49) pećinski nakit su različiti oblici i pojave taloženja kristalnog kalcijum karbonata u speleološkim objektima (stalaktiti, heliktiti, stalagmiti, stubovi, salivi, draperije, kadice i drugo);
50) pećinski sediment je u speleološkim objektima nataložen ili na drugi način odložen rečni materijal (pesak, šljunak), glina, drobina, blokovi stena i bigar;
51) povoljno stanje vrste je stanje u kojem populacije vrste imaju perspektivu dugoročnog opstanka kao životno sposobni deo prirodnog ekološkog sistema i kada se ekološko područje rasprostranjenosti vrste ne smanjuje niti postoji verovatnoća da će se u predvidljivoj budućnosti smanjiti;
52) povoljno stanje tipa prirodnog staništa je stanje tipa prirodnog staništa u kojem je njegovo područje rasprostranjenosti stabilno ili je u porastu, kada su specifična struktura i funkcije neophodne za dugoročno očuvanje prisutni ili će biti prisutni u predvidljivoj budućnosti i kada je status zaštite njihovih tipičnih vrsta povoljan. Prirodno stanište je ugroženo ako nije u povoljnom stanju i/ili mu preti nestanak;
53) pokretna zaštićena prirodna dokumenta su delovi geološkog, paleontološkog i biološkog nasleđa koji imaju izuzetan naučni i obrazovni značaj;
54) populacija je prostorno i vremenski integrisana grupa jedinki iste vrste koja raspolaže zajedničkim skupom naslednih faktora, naseljava određeni prostor, pripada određenom ekosistemu, a u okviru koje su jedinke međusobno povezane prvenstveno odnosima reprodukcije;
55) praćenje stanja (monitoring) jeste plansko, sistematsko i kontinualno praćenje stanja prirode, odnosno delova biološke, geološke i predeone raznovrsnosti, kao deo celovitog sistema praćenja stanja elemenata životne sredine u prostoru i vremenu;
56) predeo je određena teritorija čiji karakter predstavlja specifičan spoj prirodnih i stvorenih vrednosti karakterističnih za dati region;
57) predeoni elemenat je najmanja, relativno homogena ekološka jedinica strukture predela, bilo prirodnog ili antropogenog porekla;
58) predeona raznovrsnost je strukturiranost prostora nastala u interakciji (međudejstvu) prirodnih i/ili stvorenih predeonih elemenata određenih bioloških, klimatskih, geoloških, geomorfoloških, pedoloških, hidroloških, kulturno-istorijskih i socioloških obeležja;
58B) PREKOGRANIČNI PROMET JE UVOZ, UNOS, UNOŠENJE IZ MORA NA TERITORIJU REPUBLIKE SRBIJE, IZVOZ ILI IZNOS IZ TERITORIJE REPUBLIKE SRBIJE I TRANZIT PREKO TERITORIJE REPUBLIKE SRBIJE PRIMERAKA DIVLJIH VRSTA, NJIHOVIH DELOVA I DERIVATA;
57V) PRIMERAK JE SVAKA ŽIVOTINJA, BILJKA ILI GLJIVA, BEZ OBZIRA DA LI JE ŽIVA ILI MRTVA, KOJA PRIPADA DIVLJIM VRSTAMA, SVAKI NJEN DEO ILI DERIVAT;
57) prioritetni tipovi staništa i prioritetne vrste su oni tipovi staništa i vrste koji su kao takvi utvrđeni u Republici Srbiji, u skladu sa opšteprihvaćenim pravilima međunarodnog prava i potvrđenim međunarodnim ugovorima;
57G) PRIHVATILIŠTE JE PODRUČJE ILI PROSTOR OSPOSOBLJEN ZA PRIVREMENO ILI TRAJNO ZBRINJAVANJE ŽIVIH PRIMERAKA DIVLJIH ŽIVOTINJA ZA KOJE VETERINAR I/ILI STRUČNO LICE OCENI DA NISU SPOSOBNE DA SAMOSTALNO OPSTANU U PRIRODI, I/ILI KOJE SU PREDMET ODUZIMANJA, ZAPLENE ILI DRUGIH MERA U SKLADU SA ZAKONOM;
59) priroda predstavlja jedinstvo geosfere i biosfere, izloženo atmosferskim promenama i različitim uticajima i obuhvata prirodna dobra i prirodne vrednosti koje se iskazuju biološkom, geološkom i predeonom raznovrsnošću;
60) prirodne vrednosti su prirodni resursi kao obnovljive ili neobnovljive geološke, hidrološke i biološke vrednosti koji se, direktno ili indirektno, mogu koristiti ili upotrebiti, a imaju realnu ili potencijalnu ekonomsku vrednost i prirodna dobra kao delovi prirode koji zaslužuju posebnu zaštitu;
60) PRIRODNE VREDNOSTI SU DELOVI PRIRODE KOJI ZASLUŽUJU POSEBNU ZAŠTITU ZBOG SVOJE OSETLjIVOSTI, UGROŽENOSTI ILI RETKOSTI, RADI OČUVANjA BIOLOŠKE, GEOLOŠKE I MORFOLOŠKE I PREDEONE RAZNOVRSNOSTI, PRIRODNIH PROCESA I EKOSISTEMSKIH USLUGA ILI RADI NAUČNOG, KULTURNOG, OBRAZOVNOG, ZDRAVSTVENO-REKREATIVNOG I DRUGOG JAVNOG INTERESA.
61) prirodna ravnoteža je stanje međusobno uravnoteženih odnosa i uticaja živih bića među sobom i s njihovim staništem. Prirodna ravnoteža je narušena, kada se poremeti kvantitativna ili kvalitativna struktura životnih zajednica, ošteti ili uništi stanište, uništi ili promeni sposobnost delovanja ekološkog sastava, prekine međusobna povezanost pojedinih ekoloških sastava ili prouzrokuje značajnija izolovanost pojedinih populacija;
62) ranjiva vrsta je ona vrsta koja se suočava s visokom verovatnoćom da će iščeznuti u prirodnim uslovima u nekoj srednje bliskoj budućnosti;
63) režim zaštite jeste skup mera i uslova kojima se određuje način i stepen zaštite, korišćenja, uređenja i unapređenja zaštićenog prirodnog dobra;
64) reintrodukcija je metod zaštite i očuvanja biološke raznovrsnosti veštačkim vraćanjem vrste na nekadašnja staništa sa kojih je iščezla ili na staništa na kojima je brojnost njene populacije drastično smanjena;
65) reliktna vrsta je ona vrsta koja je u dalekoj prošlosti imala široko rasprostranjenje, a čiji je današnji areal (ostatak) sveden na prostorno male delove;
66) sanacija prirode su mere koje se preduzimaju za zaustavljanje oštećenja prirode, poboljšanja stanja i funkcionalnosti;
67) sintipovi fosila su svi primerci iz jedne serije za koju ne postoji holotip;
68) speleološki objekat je podzemna šupljina u obliku kanala, hodnika i dvorana različitih dimenzija, nagiba i izgleda nastala prirodnim procesima prvenstveno u krečnjacima i dolomitima ali i u drugim stenama;
69) stanište je geografski jasno određen prostor u kome konkretna zajednica biljaka, životinja, gljiva i mikroorganizama (biocenoza) stupa u interakciju sa abiotičkim faktorima (zemljišta, klima, količina i kvalitet vode i dr.) formirajući funkcionalnu celinu;
70) stanište vrsta su ona staništa u kojima populacije konkretne vrste imaju uslove za opstanak u dužem vremenskom periodu, odnosno prostor u kome konkretna vrsta realizuje bilo koju fazu svog životnog ciklusa;
71))stenoendemit je vrsta čije je rasprostranjenje ograničeno na veoma malo područje, odnosno jedan lokalitet (planinski vrh, greben, klisura i slično);
71a) tip staništa je skup ili grupa staništa koja su po svojim biotičkim i abiotičkim karakteristikama veoma slična;
72) tipovi predela su kategorije predela čija je jedinstvenost i kvalitet određen ekološkim, strukturnim, fiziognomskim, istorijskim, socio-ekonomskim i estetskim obeležjima;
73) ugrožena vrsta jeste ona vrsta koja se suočava sa visokom verovatnoćom da će iščeznuti u prirodnim uslovima u bliskoj budućnosti što se utvrđuje u skladu sa opšteprihvaćenim međunarodnim kriterijumima;
74) unapređenje prirode je niz mera i aktivnosti koje su potrebne za obnavljanje prirodnih staništa i populacija kako bi se oni doveli u povoljno prirodno stanje, kao i niz aktivnosti na revitalizaciji i sanaciji prirodnih ekosistema i predela;
75) fosili su ostaci, sačuvani u celini ili delovima, biljnih i životinjskih organizama koji su živeli u prošlosti, uključujući i tragove izumrlih organizama, a služe kao materijalni dokazi na osnovu kojih se pouzdano rekonstruiše geološka prošlost;
76) holotip fosila je vrsta koja je određena i služi kao etalon za sve druge odredbe i taj jedan primerak se čuva u Prirodnjačkom muzeju;
77) holotip je originalni primerak na osnovu koga je dat opis vrste i njeno ime;
78) crvena knjiga je naučnostručna studija ugroženih divljih vrsta raspoređenih po kategorijama ugroženosti i faktorima ugrožavanja;
79) crvena lista je spisak ugroženih divljih vrsta raspoređenih po kategorijama ugroženosti.
1. Planiranje, uređenje i korišćenje prostora, prirodnih resursa, zaštićenih područja i ekološke mreže
Član 8.
Planiranje, uređenje i korišćenje prostora, prirodnih resursa, zaštićenih područja i ekološke mreže sprovodi se na osnovu prostornih i urbanističkih planova, planske i projektne dokumentacije, upravljanja i korišćenja prirodnih resursa i dobara u rudarstvu, energetici, saobraćaju, vodoprivredi, poljoprivredi, šumarstvu, lovstvu, ribarstvu, turizmu i drugim delatnostima od uticaja na prirodu, u skladu sa merama i uslovima zaštite prirode.
OSNOVE, PLANOVI I PROGRAMIIZ STAVA 1. OVOG ČLANA KOJI OBUHVATAJU ZAŠTIĆENO PODRUČJE ILI ČIJE SPROVOĐENjE MOŽE IMATI ZNAČAJAN NEGATIVAN UTICAJ NA CILjEVE OČUVANjA I CELOVITOST EKOLOŠKI ZNAČAJNOG PODRUČJA, DONOSE SE UZ PRETHODNU SAGLASNOST MINISTRA NADLEŽNOG ZA POSLOVE ZAŠTITE ŽIVOTNE SREDINE.
OSNOVE, PLANOVI I PROGRAMI IZ STAVA 1. OVOG ČLANA MORAJU BITI USAGLAŠENI SA AKTOM O PROGLAŠENjU ZAŠTIĆENOG PODRUČJA, PLANOM UPRAVLjANjA ZAŠTIĆENIM PODRUČJEM I SMERNICAMA ZA UPRAVLjANjE EKOLOŠKI ZNAČAJNIM PODRUČJIMA.
Korišćenje prostora, prirodnih resursa i zaštićenih područja dozvoljeno je na način predviđen ovim i drugim zakonima.
Nosilac projekta, odnosno pravno lice, preduzetnik i fizičko lice koje koristi prirodne resurse, obavlja građevinske i druge radove, aktivnosti i intervencije u prirodi dužno je da postupa u skladu sa merama zaštite prirode utvrđenim u planovima, osnovama i programima i u skladu sa projektno-tehničkom dokumentacijom, na način da se izbegnu ili na najmanju meru svedu ugrožavanje i oštećenje prirode.
Pravno lice, preduzetnik i fizičko lice iz stava 3. ovog člana dužno je da po prestanku radova i aktivnosti izvrši sanaciju, odnosno rekultivaciju u skladu sa ovim zakonom i drugim propisima.
Uslovi zaštite prirode
Član 9.
U postupku izrade planova, osnova, programa, projekata, radova i aktivnosti iz člana 8. ovog zakona pribavljaju se uslovi zaštite prirode koje izdaje nadležni zavod za zaštitu prirode (u daljem tekstu: zavod).
Akt o uslovima zaštite prirode sadrži naročito:
1) podatke o prirodnim vrednostima, posebno biljnog i životinjskog sveta, objekata geonasleđa i predela u granicama prostornog obuhvata dokumenta iz stava 1. ovog člana i prostornom okruženju;
2) podatke o zaštićenim prirodnim dobrima, uključujući prirodna dobra planirana za zaštitu i u postupku zaštite;
3) podatke o ekološki značajnim područjima i tipovima staništa;
3) PODATKE O EKOLOŠKI ZNAČAJNOM PODRUČJU;
4) podatke o ustanovljenim režimima i merama zaštite i korišćenja prirodnih vrednosti i dobara i ekološki značajnih područja;
5) procenu da li se planirani radovi i aktivnosti mogu realizovati sa stanovišta ciljeva zaštite prirode i donetih propisa i dokumenata;
6) uslove, odnosno zabrane i ograničenja pod kojima se planirani radovi i aktivnosti mogu realizovati KAO I POTREBU OCENE PRIHVATLjIVOSTI;
7) biološke, tehničke i tehnološke mere zaštite prirode koje treba primeniti;
8) pravni i stručni osnov za utvrđene uslove i mere.;
8) PRAVNI I STRUČNI OSNOV ZA UTVRĐENE USLOVE I MERE, ODNOSNO ZABRANE I OGRANIČENJA;
9)KOMPENZACIJSKE MERE, UKOLIKO POSTOJI OSNOV, U SKLADU SA OVIM ZAKONOM.
ZAVOD ĆE, UMESTO USLOVA ZAŠTITE PRIRODE, IZDATI MIŠLjENjE O POTREBI OCENE PRIHVATLjIVOSTI UKOLIKO SE U POSTUPKU IZDAVANjA USLOVA ZAŠTITE PRIRODE USTANOVI POTREBA O POKRETANjU POSTUPKA IZRADE OCENE PRIHVATLjIVOSTI.
Uz zahtev za izdavanje akta o uslovima zaštite prirode prilažu se:
1) podaci o vrsti i nosiocu izrade dokumenta iz stava 1. ovog člana i investitoru;
2) podaci o lokaciji i prostornom obuhvatu sa odgovarajućim kartografskim i grafičkim prilozima, a za projekte i sa kopijom katastarskog plana;
3) kratak opis ciljeva zbog kojih se dokument izrađuje, nameravanih aktivnosti na njegovoj realizaciji i glavnih očekivanih rezultata, a za projekat idejno rešenje.
Akt o uslovima zaštite prirode zavod izdaje rešenjem.
Ukoliko podnosilac zahteva u roku od dve godine od dana dostavljanja akta ne otpočne radove i aktivnosti za koje je akt o uslovima zaštite prirode izdat, dužan je da pribavi novi akt.
Za prikupljanje i procenu informacija neophodnih za izdavanje akta o uslovima zaštite prirode plaća se naknada TAKSA.
Visinu i način obračuna i naplate naknade iz stava 6. ovog člana, obveznike naknade i oslobađanje ili umanjenje od obaveze plaćanja naknade utvrđuje zavod, uz saglasnost Vlade.
VISINU I NAČIN OBRAČUNA I NAPLATE TAKSE IZ STAVA 7. OVOG ČLANA OBVEZNIKE TAKSE I OSLOBAĐANJE ILI UMANJENJE OD OBAVEZE PLAĆANJA TAKSE UTVRĐUJE ZAVOD, UZ SAGLASNOST MINISTARSTVA NADLEŽNOG ZA POSLOVE FINANSIJA.
Na akt o uslovima zaštite prirode može se izjaviti žalba ministarstvu nadležnom za poslove zaštite životne sredine (u daljem tekstu: Ministarstvo) u roku od 15 dana, a na teritoriji autonomne pokrajine organu nadležnom za poslove zaštite životne sredine autonomne pokrajine.
Organ nadležan za donošenje, odnosno usvajanje dokumenta iz stava 1. ovog člana pribavlja akt o ispunjenosti uslova zaštite prirode iz stava 2. ovog člana.
ORGAN NADLEŽAN ZA DONOŠENjE, ODNOSNO USVAJANjE DOKUMENTA IZ STAVA 1. OVOG ČLANA, PRIBAVLjA OD ZAVODA MIŠLjENjE O ISPUNjENOSTI USLOVA ZAŠTITE PRIRODE IZ STAVA 2. OVOG ČLANA."
Ocena prihvatljivosti
Član 10.
OCENA PRIHVATLjIVOSTI ZA EKOLOŠKU MREŽU (U DALjEM TEKSTU: OCENA PRIHVATLjIVOSTI) JE POSTUPAK KOJIM SE OCENjUJE MOGUĆ UTICAJ STRATEGIJE, PLANA, OSNOVE, PROGRAMA, PROJEKTA, RADOVA ILI AKTIVNOSTI NA CILjEVE OČUVANjA I CELOVITOSTI PODRUČJA EKOLOŠKE MREŽE.
POSTUPAK OCENE PRIHVATLjIVOSTI SPROVODI MINISTARSTVO, ORGAN NADLEŽAN ZA POSLOVE ZAŠTITE ŽIVOTNE SREDINE AUTONOMNE POKRAJINE, ODNOSNO ORGAN NADLEŽAN ZA POSLOVE ZAŠTITE ŽIVOTNE SREDINE JEDINICE LOKALNE SAMOUPRAVE ZA STRATEGIJU, PLAN, PROGRAM, PROJEKAT, RADOVE ILI AKTIVNOSTI KOJI SAM ILI S DRUGOM STRATEGIJOM, PLANOM, PROGRAMOM, PROJEKTOM, RADOVIMA ILI AKTIVNOSTIMA MOŽE IMATI ZNAČAJAN NEGATIVAN UTICAJ NA CILjEVE OČUVANjA I NEGATIVAN UTICAJ NA CELOVITOST EKOLOŠKI ZNAČAJNOG PODRUČJA, UZ PRETHODNO PRIBAVLjENE USLOVE ZAVODA.
POSTUPAK OCENE PRIHVATLjIVOSTI IZ STAVA 2. OVOG ČLANA SASTOJI SE OD:
-PRETHODNE OCENE I
-GLAVNE OCENE.
ZA STRATEGIJE, PLANOVE, OSNOVE I PROGRAME ZA KOJE SE, U SKLADU SA POSEBNIM ZAKONOM, SPROVODI POSTUPAK STRATEŠKE PROCENE I ZA PROJEKTE, ZA KOJE SE U SKLADU SA POSEBNIM ZAKONOM, SPROVODI POSTUPAK PROCENE UTICAJA, OCENA PRIHVATLjIVOSTI SPROVODI SE U OKVIRU TIH POSTUPAKA.
U SLUČAJU VRŠENjA PRIMENjENIH GEOLOŠKIH ISTRAŽIVANjA MINERALNIH I DRUGIH GEOLOŠKIH RESURSA I AKTIVNIH RUDARSKIH OBJEKATA KOJI SU U MOMENTU STUPANjA NA SNAGU OVOG ZAKONA ODOBRENI OD STRANE NADLEŽNIH ORGANA, NE RAZMATRA SE POTREBA SPROVOĐENjA POSTUPKA ZA OCENU PRIHVATLjIVOSTI.
ZA RADOVE I AKTIVNOSTI ZA KOJE SE OCENI POTREBA SPROVOĐENjA OCENE PRIHVATLjIVOSTI NADLEŽNI ORGAN TAJ POSTUPAK SPROVODI U SKLADU SA OVIM ZAKONOM.
STUDIJA ZA OCENU PRIHVATLjIVOSTI JE POSEBAN DOKUMENT KOJI SE PRILAŽE UZ IZVEŠTAJ O STRATEŠKOJ PROCENI UTICAJA NA ŽIVOTNU SREDINU, ODNOSNO eLABORAT O PROCENI UTICAJA PROJEKTA NA ŽIVOTNU SREDINU. ZA OSTALE RADOVE I AKTIVNOSTI IZ STAVA 6. OVOG ČLANA, STUDIJA SE PRILAŽE KAO POSEBAN DOKUMENT,
AKO SE NA OSNOVU OCENE PRIHVATLjIVOSTI UTVRDI DA PLANOVI, OSNOVE, PROGRAMI, PROJEKTI, RADOVI I AKTIVNOSTI MOGU IMATI ZNAČAJAN NEGATIVAN UTICAJ NA CILjEVE OČUVANjA I NEGATIVAN UTICAJ NA CELOVITOST EKOLOŠKI ZNAČAJNOG PODRUČJA, NADLEŽNI ORGAN ODBIJA DAVANjE SAGLASNOSTI.
U SLUČAJU SUMNjE SMATRAĆE SE DA PLANOVI, OSNOVE, PROGRAMI, PROJEKTI, RADOVI I AKTIVNOSTI, MOGU IMATI ZNAČAJAN NEGATIVAN UTICAJ NA CILjEVE OČUVANjA I NEGATIVAN UTICAJ NA CELOVITOST EKOLOŠKI ZNAČAJNOG PODRUČJA.
AKO SE NA OSNOVU OCENE PRIHVATLjIVOSTI UTVRDI DA PLANOVI, OSNOVE, PROGRAMI, PROJEKTI, RADOVI I AKTIVNOST MOGU IMATI ZNAČAJAN NEGATIVAN UTICAJ NA CILjEVE OČUVANjA I NEGATIVAN UTICAJ NA CELOVITOST EKOLOŠKI ZNAČAJNOG PODRUČJA NADLEŽNI ORGAN DAJE SAGLASNOST, AKO:
1) NE POSTOJI DRUGO ALTERNATIVNO REŠENjE;
2) U ODNOSU NA EKOLOŠKI ZNAČAJNA PODRUČJA U KOJIMA SE NALAZI MAKAR JEDAN PRIORITETNI TIP STANIŠTA I/ILI PRIORITETNA VRSTA, SAMO AKO POSTOJE IMPERATIVNI RAZLOZI PREOVLADAVAJUĆEG JAVNOG INTERESA, KOJI SE ODNOSE NA ZAŠTITU ZDRAVLjA LjUDI I JAVNE SIGURNOSTI, NA KORISNE EFEKTE OD PRIMARNE VAŽNOSTI ZA ŽIVOTNU SREDINU I AKO POSTOJE DRUGI PREOVLADAVAJUĆI RAZLOZI OD JAVNOG INTERESA UZ PRETHODNO PRIBAVLjENO MIŠLjENjE EVROPSKE KOMISIJE. U ODNOSU NA SVE OSTALE DELOVE EKOLOŠKE MREŽE SAMO AKO POSTOJE DRUGI IMPERATIVNI RAZLOZI OD JAVNOG INTERESA, UKLjUČUJUĆI INTERESE SOCIJALNE ILI EKONOMSKE PRIRODE, KOJI PREOVLADAVAJU U ODNOSU NA INTERES OČUVANjA OVIH PODRUČJA;
3) JE MOGUĆE PREDUZETI KOMPENZACIJSKE MERE IZ ČLANA 12. OVOG ZAKONA, NEOPHODNE ZA OČUVANjE SVEUKUPNE KOHERENTNOSTI EKOLOŠKE MREŽE.
NADLEŽNI ORGAN ZA SPROVOĐENjE POSTUPKA OCENE PRIHVATLjIVOSTI MOŽE DA OBRAZUJE STRUČNU KOMISIJU ODNOSNO OVLASTI STRUČNO LICE ZA OCENU STUDIJE O OCENI PRIHVATLjIVOSTI UZ PRETHODNO PRIBAVLjENO MIŠLjENjE ZAVODA O ISPUNjENOSTI USLOVA ZAŠTITE PRIRODE IZ ČLANA 9. OVOG ZAKONA, A U SKLADU SA POSEBNIM ZAKONOM.
VLADA BLIŽE PROPISUJE POSTUPAK, SADRŽINU, ROKOVE, NAČIN SPROVOĐENjA OCENE PRIHVATLjIVOSTI U ODNOSU NA CILjEVE OČUVANjA EKOLOŠKI ZNAČAJNOG PODRUČJA, KAO I NAČIN OBAVEŠTAVANjA JAVNOSTI, UTVRĐIVANjA PREOVLADAVAJUĆEG JAVNOG INTERESA I KOMPENZACIJSKIH MERA.
Član 12.
Radi ublažavanja štetnih posledica na prirodu, koje mogu nastati ili su nastale realizacijom planova, osnova, programa, projekata, radova ili aktivnosti na zaštićenom prirodnom dobru PODRUČJU ili području ekološke mreže, pravno lice, preduzetnik i fizičko lice, odnosno nosilac projekta, dužno je da sprovede kompenzacijske mere u skladu sa rešenjem koje donosi Ministarstvo na predlog zavoda.
Kompenzacijske mere određuju se u zavisnosti od predviđenih ili prouzrokovanih oštećenja prirode, i to:
1) uspostavljanjem novog lokaliteta koje ima iste ili slične osobine kao oštećeni lokalitet;
2) uspostavljanjem drugog lokaliteta značajnog za očuvanje biološke i predeone raznovrsnosti, odnosno za zaštitu prirodnog dobra;
3) novčanom naknadom u vrednosti prouzrokovanog oštećenja lokaliteta u slučaju da nije moguće sprovesti kompenzacijske ili mere sanacije.
Kriterijume, postupak i način utvrđivanja kompenzacijskih mera propisuje ministar.
Pri određivanju kompenzacijskih mera prednost ima nadoknađivanje novim lokalitetom koji ima iste ili slične osobine kao i oštećeni lokalitet.
Za ekološki značajna područja Evropske unije NATURA 2000 jedina kompenzacijska mera jeste uspostavljanje novog lokaliteta, u smislu stava 2. tačka 1) ovog člana.
O kompenzacijskim merama koje se odnose na ekološki značajno područje Evropske unije NATURA 2000 obaveštava se Evropska komisija.
Novčani iznos na ime kompenzacijskih mera uplaćuje se na račun propisan za uplatu javnih prihoda budžeta Republike Srbije i koristi se preko Fonda za zaštitu životne sredine ZELENOG FONDA REPUBLIKE SRBIJE isključivo za finansiranje projekata zaštite prirode.
Zaštita vrsta
Član 15.
Zaštita vrsta se ostvaruje sprovođenjem mera i aktivnosti na očuvanju samih vrsta, njihovih populacija i staništa, ekosistema i koridora koji ih povezuju.
Zaštita ptica i migratornih vrsta ostvaruje se sprovođenjem mera potrebnih za očuvanje, održavanje i obnovu dovoljne raznovrsnosti i rasprostranjenosti njihovih staništa, izbegavanje zagađenja ili narušavanja kvaliteta staništa i podsticanje istraživanja i upravljanja.
Za očuvanje malih biotopa i staništa preduzimaju se mere koje uključuju stvaranje zaštićenih područja, održavanje i upravljanje staništima unutar zaštićenih područja, obnovu uništenih biotopa i stvaranje novih biotopa.
STANIŠTA VRSTA ZNAČAJNIH ZA OPSTANAK POPULACIJA DATOG PODRUČJA IZ STAVA 1. OVOGA ČLANA DOKUMENTUJU SE KARTOM STANIŠTA VRSTA, KOJA SE IZRAĐUJE NA OSNOVU GIS-BAZE PODATAKA O RASPROSTRANJENOSTI POJEDINIH STANIŠTA VRSTA NA PODRUČJU REPUBLIKE SRBIJE, KOJA SE OBJAVLJUJE NA INTERNET STRANICI MINISTARSTVA I ZAVODA ZA ZAŠTITU PRIRODE SRBIJE.
PRIKUPLJANJE PODATAKA I STALNO AŽURIRANJE GISBAZE PODATAKA OBEZBEĐUJE ZAVOD U SARADNJI SA DRUGIM OVLAŠĆENIM STRUČNIM I NAUČNIM INSTITUCIJAMA.
KARTOGRAFSKI PRIKAZ STANIŠTA VRSTA SASTAVNI JE DEO PLANOVA, OSNOVA I PROGRAMA IZ ČLANA 8. OVOG ZAKONA.
Zaštita staništa
Zaštita tipova staništa
Član 16.
Zaštita staništa vrši se sprovođenjem mera i aktivnosti na zaštiti i očuvanju prirode, održivom korišćenju prirodnih resursa i zaštićenih prirodnih dobara i očuvanjem ekološki značajnih područja.
Ministar propisuje kriterijume za izdvajanje ugroženih, retkih i osetljivih staništa i tipova staništa od posebnog značaja za očuvanje, mere zaštite za njihovo očuvanje i utvrđuje spisak tipova staništa u Republici Srbiji.
Tipovi staništa iz stava 2. ovog člana dokumentuju se kartom staništa i GIS bazom podataka.
Karta staništa se objavljuje na internet stranici Ministarstva i Zavoda za zaštitu prirode Srbije.
Upravljanje GIS bazom, prikupljanje podataka i stalno ažuriranje obezbeđuje zavod i druge stručne i naučne institucije koje ovlasti ministar.
ZAŠTITA TIPOVA STANIŠTA VRŠI SE SPROVOĐENJEM MERA I AKTIVNOSTI NA ZAŠTITI I OČUVANJU TIPOVA STANIŠTA DA BI SE IZBEGLI ILI SMANJILI NEGATIVNI UTICAJI NA TIPOVE STANIŠTA, U SKLADU SA ZAKONOM I MEĐUNARODNIM SPORAZUMIMA.
MINISTAR PROPISUJE KRITERIJUME ZA IZDVAJANJE UGROŽENIH, RETKIH, OSETLJIVIH, I ZA ZAŠTITU PRIROTETNIH TIPOVA STANIŠTA, MERE ZAŠTITE ZA NJIHOVO OČUVANJE I SPISAK TIPOVA STANIŠTA.
TIPOVI STANIŠTA IZ STAVA 2. OVOG ČLANA DOKUMENTUJU SE KARTOM STANIŠTA, KOJA SE IZRAĐUJE NA OSNOVU GIS-BAZE PODATAKA O RASPROSTRANjENOSTI POJEDINIH TIPOVA STANIŠTA NA PODRUČJU REPUBLIKE SRBIJE, KOJA SE OBJAVLjUJE NA INTERNET STRANICI MINISTARSTVA I ZAVODA ZA ZAŠTITU PRIRODE SRBIJE.
PRIKUPLjANjE PODATAKA I STALNO AŽURIRANjE GIS BAZE PODATAKA OBEZBEĐUJU ZAVODI I DRUGE STRUČNE I NAUČNE INSTITUCIJE KOJE OVLASTI MINISTAR.
KARTOGRAFSKI PRIKAZ TIPOVA STANIŠTA SASTAVNI JE DEO PLANOVA, OSNOVA I PROGRAMA IZ ČLANA 8. OVOG ZAKONA.
GEOPARK
ČLAN 23A
GEOPARK JE PODRUČJE JASNO DEFINISANE POVRŠINE U OKVIRU KOJE SE ŠTITE, ČUVAJU, PREZENTUJU I PROMOVIŠU OBJEKTI GEONASLEĐA KAO I DRUGE PRIRODNE I KULTURNO-ISTORIJSKE VREDNOSTI OD ZNAČAJA ZA NAUKU, OBRAZOVANjE, KULTURU I EKONOMIJU SA JASNO DEFINISANOM UPRAVLjAČKOM STRUKTUROM.
GEOPARK IZ STAVA 1. OVOG ČLANA MORA DA OBUHVATI ODREĐENI BROJ OBJEKATA GEONASLEĐA OD NAROČITE VAŽNOSTI U SMISLU NjIHOVE NAUČNEVREDNOSTI, RETKOSTI, ESTETSKOG IZGLEDA ILI OBRAZOVNE VREDNOSTI, KAO I OBJEKTE ARHEOLOŠKOG, BIOLOŠKOG, ISTORIJSKOG ILI KULTURNOG NASLEĐA.
TERITORIJA GEOPARKA MOŽE DA OBUHVATI VIŠE ZAŠTIĆENIH PODRUČJA SA RAZLIČITO USPOSTAVLjENIM REŽIMIMA ZAŠTITE.
POTENCIJALNOST PROSTORA ZA USPOSTAVLjANjE GEOPARKA, VRŠI SE U SKLADU SA GEOTEKTONSKOM REJONIZACIJOM UZ UVAŽAVANjE GEOLOŠKIH POSEBNOSTI I DRUGIH OSOBENOSTI NA OSNOVU KRITERIJUMA KOJE PROPISUJE MINISTAR.
2. Zaštićene vrste
2. STROGO ZAŠTIĆENE I ZAŠTIĆENE DIVLJE VRSTE
Član 36.
Divlje vrste koje su ugrožene ili mogu postati ugrožene, koje imaju poseban značaj sa genetičkog, ekološkog, ekosistemskog, naučnog, zdravstvenog, ekonomskog i drugog aspekta, štite se kao strogo zaštićene divlje vrste ili zaštićene divlje vrste.
Strogo zaštićenom divljom vrstom može se proglasiti:
1) vrsta iščezla u Republici Srbiji i vraćena programom reintrodukcije;
1) DIVLJA VRSTA IŠČEZLA U REPUBLICI SRBIJI I VRAĆENA PROGRAMOM REINTRODUKCIJE;
2) krajnje ugrožena divlja vrsta;
3) ugrožena divlja vrsta;
4) reliktna vrsta;
5) lokalni endemit;
6) stenoendemit;
7) međunarodno značajna i zaštićena divlja vrsta;
7) DIVLJA VRSTA KOJA JE PREDMET POTVRĐENOG MEĐUNARODNOG UGOVORA;
8) vrsta kojoj je iz drugih razloga potrebna stroga zaštita.
8) DIVLJA VRSTA KOJOJ JE IZ DRUGIH RAZLOGA POTREBNA STROGA ZAŠTITA.
Zaštićenom divljom vrstom može se proglasiti:
1) ranjiva divlja vrsta;
2) endemična vrsta;
3) indikatorska, ključna i kišobran vrsta;
4) reliktna vrsta;
5) međunarodno značajna i zaštićena divlja vrsta;
5) DIVLJA VRSTA KOJA JE PREDMET POTVRĐENOG MEĐUNARODNOG UGOVORA;
6) vrsta koja nije ugrožena ali se zbog njenog izgleda može lako zameniti s ugroženom vrstom.
6) DIVLJA VRSTA KOJA NIJE UGROŽENA ALI SE ZBOG NJENOG IZGLEDA MOŽE LAKO ZAMENITI SA UGROŽENOM DIVLJOM VRSTOM;
7) DIVLJA VRSTA OD EKONOMSKOG ZNAČAJA KOJA BI NEKONTROLISANOM EKSPLOATACIJOM ILI UNIŠTAVANJEM STANIŠTA MOGLA BITI UGROŽENA.
Zaštićene vrste u smislu ovoga zakona, određuju se na osnovu nacionalnih i međunarodnih crvenih lista ili crvenih knjiga, stručnih nalaza i naučnih saznanja.
STROGO ZAŠTIĆENE I ZAŠTIĆENE DIVLJE VRSTE U SMISLU OVOGA ZAKONA, ODREĐUJU SE NA OSNOVU NACIONALNIH I MEĐUNARODNIH CRVENIH LISTA ILI CRVENIH KNJIGA, POTVRĐENIH MEĐUNARODNIH UGOVORA, STRUČNIH NALAZA I/ILI NAUČNIH SAZNANJA.
Crvenu knjigu, odnosno listu koja sadrži ugrožene divlje vrste biljaka, životinja i gljiva, lokalitet na kome se nalaze, brojnost populacije vrsta i stepen ugroženosti utvrđuje ministastvo, na predlog zavoda.
CRVENE LISTE I CRVENE KNjIGE UGROŽENIH DIVLjIH VRSTA SA LOKALITETIMA NA KOJIMA SE NALAZE, BROJNOŠĆU POPULACIJA I STEPENOM UGROŽENOSTI, UTVRĐUJE MINISTARSTVO, NA PREDLOG ZAVODA.
Zaštita divljih vrsta koja nije uređena ovim zakonom, reguliše se posebnim propisima.
Ekološka mreža
Član 38.
Ekološku mrežu čine: ekološki značajna područja, ekološki koridori i zaštitna zona ukoliko je potrebna.
Zavod, u saradnji sa drugim stručnim i naučnim institucijama, priprema dokumentaciju za uspostavljanje ekološke mreže na teritoriji Republike Srbije, u skladu sa kriterijumima utvrđenim zakonom, opšteprihvaćenim pravilima međunarodnog prava i potvrđenim međunarodnim ugovorima.
Zavod vodi digitalnu bazu podataka za ekološku mrežu koja sadrži i vektorski prikazane granice područja ekološke mreže u odgovarajućoj razmeri državne karte.
Vlada utvrđuje ekološku mrežu kao i bliži način njenog upravljanja i finansiranja.
EKOLOŠKA MREŽA KAO FUNKCIONALNO I PROSTORNO POVEZANA CELINA USPOSTAVLjA SE RADI OČUVANjA TIPOVA STANIŠTA OD POSEBNOG ZNAČAJA ZA ZAŠTITU, ZA OBNAVLjANjE I/ILI UNAPREĐIVANjE NARUŠENIH STANIŠTA I ZA OČUVANjE STANIŠTA DIVLjIH VRSTA FLORE I FAUNE.
EKOLOŠKU MREŽU ČINE: EKOLOŠKI ZNAČAJNA PODRUČJA I EKOLOŠKI KORIDORI.
EKOLOŠKI ZNAČAJNA PODRUČJA SU:
1) PODRUČJA OD NACIONALNOG ZNAČAJA KOJA BIOGEOGRAFSKOM ZASTUPLjENOŠĆU I REPREZENTATIVNOŠĆU DOPRINOSE OČUVANjU BIOLOŠKE RAZNOVRSNOSTI U REPUBLICI SRBIJI;
2) PODRUČJA OD MEĐUNARODNOG ZNAČAJA KOJA BIOGEOGRAFSKOM ZASTUPLjENOŠĆU I REPREZENTATIVNOŠĆU DOPRINOSE OČUVANjU TIPOVA STANIŠTA I STANIŠTA VRSTA UKLjUČUJUĆI PTICE U SKLADU SA POTVRĐENIM MEĐUNARODNIM UGOVORIMA I OPŠTEPRIHVAĆENIM PRAVILIMA MEĐUNARODNOG PRAVA.
VLADA UTVRĐUJE EKOLOŠKU MREŽU REPUBLIKE SRBIJE.
AKTOM IZ STAVA 4. OVOG ČLANA UTVRĐUJU SE: LISTA EKOLOŠKI ZNAČAJNIH PODRUČJA I LISTA VRSTA UKLjUČUJUĆI PTICE I NjIHOVA STANIŠTA IZ STAVA 3. TAČKA 2) OVOG ČLANA, EKOLOŠKI KORIDORI, KRITERIJUMI ZA ODREĐIVANjE DELOVA EKOLOŠKE MREŽE, OPŠTE SMERNICE UPRAVLjANjA I NAČINFINANSIRANjA.
ZAVOD, U SARADNjI SA DRUGIM STRUČNIM I NAUČNIM INSTITUCIJAMA PRIPREMA DOKUMENTACIJU ZA USPOSTAVLjANjE EKOLOŠKE MREŽE U SKLADU SA ZAKONOM, OPŠTEPRIHVAĆENIM PRAVILIMA MEĐUNARODNOG PRAVA, POTVRĐENIM MEĐUNARODNIM UGOVORIMA I UTVRĐENIM KRITERIJUMIMA.
DIGITALNU BAZU PODATAKA I KARTU EKOLOŠKI ZNAČAJNOG PODRUČJA IZRAĐUJE I AŽURIRA ZAVOD U SARADNjI SA STRUČNIM I NAUČNIM INSTITUCIJAMA, A NA OSNOVU PODLOGA KOJE OBEZBEĐUJE REPUBLIČKI GEODETSKI ZAVOD BEZ NAKNADE.
Član 39.
Zaštita ekološke mreže obezbeđuje se sprovođenjem propisanih mera zaštite radi očuvanja biološke i predeone raznovrsnosti, održivog korišćenja i obnavljanja prirodnih resursa i dobara i unapređenja zaštićenih područja, tipova staništa i staništa divljih vrsta u skladu sa ovim zakonom, drugim propisima, opšteprihvaćenim pravilima međunarodnog prava i potvrđenim međunarodnim ugovorima.
ZAŠTITA EKOLOŠKE MREŽE OBEZBEĐUJE SE SPROVOĐENJEM PROPISANIH MERA ZAŠTITE RADI OČUVANJA TIPOVA STANIŠTA I STANIŠTA VRSTA ZA KOJA SU UTVRĐENA POJEDINAČNA EKOLOŠKI ZNAČAJNA PODRUČJA I SPROVOĐENJEM OCENE PRIHVATLJIVOSTI.
Mere zaštite ekološke mreže odnose se na pravna i fizička lica koja koriste prirodne vrednosti i obavljaju aktivnosti i radove u skladu sa zakonom.
MERE ZAŠTITE EKOLOŠKE MREŽE ODNOSE SE NA PRAVNA I FIZIČKA LICA KOJA SVOJIM AKTIVNOSTIMA I RADOVIMA MOGU UTICATI NA PODRUČJA EKOLOŠKE MREŽE I EKOLOŠKE KORIDORE.
Na području ekološke mreže primenjuju se mere, metode i tehničko-tehnološka rešenja sa ciljem očuvanja ekološki značajnih područja i unapređivanja narušenog stanja delova ekološke mreže.
NA PODRUČJU EKOLOŠKE MREŽE PRIMENJUJU SE MERE, METODE I TEHNIČKO-TEHNOLOŠKA REŠENJA SA CILJEM OČUVANJA STANIŠTA I STANIŠTA VRSTA.
Zabranjuju se radovi, aktivnosti i delatnosti koji mogu dovesti do ugrožavanja i narušavanja funkcija ekološke mreže i do narušavanja ili trajnog oštećenja svojstava i vrednosti pojedinih delova ekološke mreže.
Izuzetno od stava 4. ovog člana, Ministarstvo može dozvoliti radove, aktivnosti i delatnosti u skladu sa članom 10. ovog zakona.
Praćenje stanja ekološke mreže obavlja zavod i/ili druge stručne i naučne institucije po ovlašćenju Ministarstva.
Studija zaštite
Član 42.
Predlog akta o proglašenju zaštićenog područja zasniva se na naučnoj i/ili stručnoj osnovi - studiji zaštite, kojom se utvrđuju vrednosti područja koje se predlaže za zaštitu i način upravljanja područjem.
Inicijativu za proglašenje zaštićenog područja mogu podneti subjekti zaštite prirode iz člana 6. ovog zakona.
Studiju zaštite izrađuje zavod, koji o pokrenutoj inicijativi i postupku izrade studije obaveštava lokalno stanovništvo, vlasnike i korisnike područja koje je predmet studije i sarađuje sa njima.
Studija zaštite sadrži obrazloženje predloga za pokretanje postupka zaštite, opis prirodnih, stvorenih i predeonih odlika prirodnog dobra sa tematskim kartografskim prilozima, temeljne vrednosti prirodnog dobra, ocenu stanja životne sredine područja, predložene režime zaštite, kartografski prikaz sa ucrtanim granicama i režimima zaštite na osnovu podataka iz katastra nepokretnosti, PODATAKA IZ KATASTRA ISTRAŽNIH I EKSPLOATACIONIH POLjA I PROSTORA, MINERALNIH RESURSA I PODZEMNIH VODA, OPIS GRANICA koncept zaštite i unapređenja, moguće perspektive održivog razvoja, analizu zainteresovanih strana, dokumentaciju o usklađivanju potreba zaštite sa zainteresovanim stranama, način upravljanja, procenu socioekonomskih efekata zaštite, razvoja i održivog korišćenja, potrebnu kadrovsku i tehničku opremljenost upravljača, eventualni predlog upravljača i druge elemente od značaja za proglašenje zaštićenog područja.
Sredstva za izradu studije zaštite obezbeđuju se u budžetu Republike Srbije, budžetu autonomne pokrajine, odnosno budžetu jedinice lokalne samouprave.
PODRUČJE ZA KOJE JE POKRENUT POSTUPAK ZAŠTITE SMATRA SE ZAŠTIĆENIM U SKLADU SA OVIM ZAKONOM, A DO DONOŠENjA AKTA O PROGLAŠENjU, PRIMENjUJU SE MERE PROPISANE U STUDIJI ZAŠTITE IZ STAVA 1. OVOG ČLANA.
Postupak zaštite prirodnog područja je pokrenut kada zavod dostavi studiju zaštite nadležnom organu I MINISTARSTVO OBAVESTI JAVNOST O POSTUPKU POKRETANjA ZAŠTITE PRIRODNOG PODRUČJA NA INTERNET STARNICI MINISTARSTVA
MINISTARSTVO OBAVEŠTAVA JAVNOST O POSTUPKU POKRETANjA ZAŠTITE PRIRODNOG PODRUČJA I, II I III KATEGORIJE NA INTERNET STRANICI MINISTARSTVA.
Prethodna zaštita
Član 47.
Područje za koje se na osnovu stručnog obrazloženja zavoda utvrdi da ima svojstva zaštićenog područja i/ili je pokrenut postupak za proglašenje iz člana 41. ovog zakona, područje je pod prethodnom zaštitom.
Akt o prethodnoj zaštiti donosi Ministarstvo, po prethodno pribavljenim mišljenjima nadležnih ministarstava.
Aktom o prethodnoj zaštiti utvrđuje se područje pod prethodnom zaštitom, mere zaštite i rok na koji se određuje prethodna zaštita, koji ne može biti duži od jedne godine od dana donošenja.
Nadležni organ je dužan da akt o proglašenju zaštićenog područja donese u roku iz stava 3. ovog člana, a u protivnom prestaje prethodna zaštita i ista se više ne može uspostaviti.
Rešenje o prethodnoj zaštiti objavljuje se u "Službenom glasniku Republike Srbije" i dostavlja organu nadležnom za proglašenje zaštićenog područja, lokalnoj samoupravi na čijoj se teritoriji nalazi područje pod prethodnom zaštitom i zavodu radi upisa u registar zaštićenih prirodnih dobara.
2. Zaštićene vrste
2. STROGO ZAŠTIĆENE I ZAŠTIĆENE DIVLJE VRSTE
Član 48.
Na osnovu procene ugroženosti pojedinih divljih vrsta i obaveza iz potvrđenih međunarodnih ugovora, kao i na osnovu nacionalnih i međunarodnih crvenih lista i/ili crvenih knjiga i/ili druge stručne dokumentacije, ministar sporazumno sa ministrom nadležnim za poslove poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede, a na predlog zavoda I/ILI DRUGIH ovlašćenih naučnih ili stručnih organizacija, proglašava divlje vrste strogo zaštićenim divljim vrstama ili zaštićenim divljim vrstama.
O vrstama iz stava 1. ovog člana stara se zavod, kao i imaoci tih vrsta, upravljači zaštićenih područja, javna preduzeća za gazdovanje šumama, korisnici lovišta i ribarskih područja koji su dužni da planiraju i sprovode mere i aktivnosti na praćenju i upravljanju populacijama strogo zaštićenih i zaštićenih divljih vrsta u okviru programa i planova upravljanja, u skladu sa ovim i posebnim zakonima.
Aktom iz stava 1. ovog člana, utvrđuju se mere zaštite za strogo zaštićene i zaštićene divlje vrste biljaka, životinja i gljiva, kao i mere zaštite njihovih staništa.
Akt iz stava 1. ovog člana objavljuje se u "Službenom glasniku Republike Srbije".
Sadržaj plana upravljanja
Član 53.
Plan upravljanja sadrži naročito:
1) prikaz glavnih prirodnih i stvorenih vrednosti, kao i prirodnih resursa;
2) ocenu stanja životne sredine zaštićenog područja;
3) pregled konkretnih aktivnosti, delatnosti i procesa koji predstavljaju faktor ugrožavanja zaštićenog područja;
4) dugoročne ciljeve zaštite, očuvanja i unapređenja i održivog razvoja;
5) analizu i ocenu uslova za ostvarivanje tih ciljeva;
6) prioritetne aktivnosti i mere na zaštiti, održavanju, praćenju stanja i unapređenju prirodnih i stvorenih vrednosti;
7) prioritetne zadatke naučnoistraživačkog i obrazovnog rada;
8) planirane aktivnosti na održivom korišćenju prirodnih vrednosti, razvoju i uređenju prostora;
9) prostornu identifikaciju planskih namena i režima korišćenja zemljišta;
10) aktivnosti na promociji vrednosti zaštićenog područja;
11) studijsku (istraživačku), programsku, plansku i projektnu dokumentaciju potrebnu za sprovođenje ciljeva i aktivnosti;
12) oblike saradnje i partnerstva sa lokalnim stanovništvom i drugim vlasnicima i korisnicima nepokretnosti;
13) aktivnosti i mere na sprovođenju plana sa dinamikom i subjektima realizacije plana upravljanja i način ocene uspešnosti njegove primene;
14) finansijska sredstva i druge materijalne pretpostavke za izvršavanje poverenih poslova u upravljanju zaštićenim područjem i način njihovog obezbeđenja.
PLAN UPRAVLjANjA ZAŠTIĆENIM PODRUČJEM, KOJE JE ISTOVREMENO I PODRUČJE EKOLOŠKE MREŽE U SKLADU SA ZAKONOM, SADRŽI SVE ELEMENTE UPRAVLjANjA OVOG DELA EKOLOŠKE MREŽE.
Sprovođenje plana upravljanja
Član 54.
Na plan upravljanja nacionalnim parkom saglasnost daje Vlada po prethodno pribavljenim mišljenjima nadležnih ministarstava.
Na plan upravljanja zaštićenim područjem koje je proglašeno aktom Vlade saglasnost daje Ministarstvo, po prethodno pribavljenim mišljenjima nadležnih ministarstava.
Na plan upravljanja zaštićenim područjem koje je proglašeno aktom nadležnog organa autonomne pokrajine, odnosno nadležnog organa jedinice lokalne samouprave saglasnost daje organ nadležan za poslove zaštite životne sredine autonomne pokrajine, odnosno jedinice lokalne samouprave po prethodno pribavljenom mišljenju zavoda.
Planovi upravljanja iz st. 1, 2. i 3. ovog člana ostvaruju se godišnjim programima upravljanja, na koje saglasnost daje Ministarstvo, organ nadležan za poslove zaštite životne sredine autonomne pokrajine, odnosno jedinice lokalne samouprave.
Izveštaj o ostvarivanju godišnjeg programa za prethodnu godinu i godišnji program upravljanja za narednu godinu, upravljač dostavlja nadležnom organu do 15. decembra tekuće godine, a izveštaj o ostvarivanju plana upravljanja iz člana 52. ovog zakona najkasnije 60 dana pre isteka perioda za koji je plan donet.
IZVEŠTAJ O OSTVARIVANjU GODIŠNjEG PROGRAMA ZA PRETHODNU GODINU UPRAVLjAČ DOSTAVLjA NADLEŽNOM ORGANU DO 15. DECEMBRA TEKUĆE GODINE, GODIŠNjI PROGRAM UPRAVLjANjA ZA NAREDNU GODINU, UPRAVLjAČ DOSTAVLjA NADLEŽNOM ORGANU DO 15. NOVEMBRA TEKUĆE GODINE, A IZVEŠTAJ O OSTVARIVANjU PLANA UPRAVLjANjA IZ ČLANA 52. OVOG ZAKONA NAJKASNIJE 60 DANA PRE ISTEKA PERIODA ZA KOJI JE PLAN DONET.
O predlogu plana upravljanja zaštićenim područjem upravljač je dužan da obavesti javnost.
Obaveštavanje javnosti podrazumeva javni uvid u predloženi plan.
Javni uvid organizuje i sprovodi upravljač zaštićenog područja i traje 30 dana.
Finansiranje zaštićenog područja
Član 69.
Finansiranje zaštićenog područja obezbeđuje se iz:
1) sredstava budžeta Republike Srbije, autonomne pokrajine, odnosno jedinice lokalne samouprave;
2) sredstava Fonda za zaštitu životne sredine ZELENOG FONDA REPUBLIKE SRBIJE;
3) naknada za korišćenje zaštićenog područja;
4) prihoda ostvarenih u obavljanju delatnosti i upravljanja zaštićenim područjem;
5) sredstava obezbeđenih za realizaciju programa, planova i projekata u oblasti zaštite prirode;
6) donacija, poklona i pomoći;
7) drugih izvora u skladu sa zakonom.
Sredstva iz stava 1. ovog člana mogu se koristiti za namene utvrđene ovim i drugim zakonom.
Sredstva budžeta iz stava 1. tačka 1) ovog člana prvenstveno se koriste za finansiranje radova i drugih troškova na:
1) čuvanju, održavanju i prezentaciji zaštićenih područja (uspostavljanje, opremanje i obuka čuvarskih službi, obeležavanje, održavanje unutrašnjeg reda, medijsko i drugo javno prikazivanje vrednosti, sanacija degradiranih površina, upravljanje otpadom, razvoj informacionog sistema i drugo);
2) upravljanju posetiocima (izgradnja ulaznih stanica, edukativnih i vizitorskih centara, štampanje materijala namenjenih posetiocima i drugo);
3) regulisanju imovinsko-pravnih odnosa (otkup ili zamena zemljišta, naknada vlasnicima i korisnicima nepokretnosti za uskraćivanje i ograničavanje prava korišćenja, nanetu štetu ili druge troškove koje imaju u vezi zaštite);
4) praćenju i unapređenju stanja zaštićenih područja (monitoring, reintrodukcija, rekultivacija i drugo);
5) uređenju prostora i održivom korišćenju prirodnih resursa (programi, planovi i projekti razvoja ekoturizma, organske poljoprivrede i drugo).
Mere zaštite strogo zaštićenih divljih vrsta
Član 74.
Zabranjeno je korišćenje, uništavanje i preduzimanje drugih aktivnosti kojima bi se mogle ugroziti strogo zaštićene DIVLjE vrste biljaka, životinja UKLjUČUJUĆI I PTICE i gljiva i njihova staništa.
U smislu stava 1. ovog člana, zabranjeno je:
1) uništavati jedinke biljaka i gljiva i njihovih razvojnih oblika, branjem, sakupljanjem, sečenjem ili iskopavanjem i čupanjem iz korena, u svim fazama biološkog ciklusa i ugrožavati ili uništavati njihova staništa;
2) držati i trgovati samoniklim strogo zaštićenim biljkama i gljivama i njihovim razvojnim oblicima;
3) hvatati, držati i/ili ubijati, strogo zaštićene vrste životinja u svim fazama biološkog ciklusa, oštećivati ili uništavati njihove razvojne oblike, jaja, gnezda i legla, kao i područja njihovog razmnožavanja, odmaranja i ugrožavati ili uništavati njihova staništa i sl.;
3) HVATATI, DRŽATI I/ILI UBIJATI, BILO KOJOM METODOM STROGO ZAŠTIĆENE DIVLjE VRSTE ŽIVOTINjA U SVIM FAZAMA BIOLOŠKOG CIKLUSA, OŠTEĆIVATI ILI UNIŠTAVATI NjIHOVE RAZVOJNE OBLIKE, JAJA - IAKO SU PRAZNA, GNEZDA I LEGLA, KAO I PODRUČJA NjIHOVOG RAZMNOŽAVANjA, ODMARANjA I UGROŽAVATI ILI UNIŠTAVATI NjIHOVA STANIŠTA I SL;
4) ZNATNO uznemiravati, naročito u vreme razmnožavanja, podizanja mladih, migracije i hibernacije;
5) presecati migratorne puteve;
6) prikrivati, držati, uzgajati, trgovati, izvoziti, prevoziti, otuđivati ili na bilo koji način pribavljati i javno izlagati životinje uključujući sve njihove derivate i razvojne oblike.
Bliži uslovi i mere zaštite za strogo zaštićene divlje vrste i mere zaštite njihovih staništa utvrđuju se aktom iz člana 48. ovog zakona.
Dozvoljene radnje sa strogo zaštićenim divljim vrstama
Član 75.
Izuzetno od odredbe člana 74. ovog zakona, u slučaju opravdanog javnog interesa i pod uslovom da ne postoji drugo zadovoljavajuće rešenje i da izuzeće nije štetno po opstanak populacija strogo zaštićenih divljih vrsta u povoljnom stanju očuvanja u njihovom prirodnom području rasprostranjenosti, Ministarstvo može dozvoliti radnje radi:
1) istraživanja i obrazovanja, ponovnog naseljavanja (repopulacije) ponovnog unošenja i uzgoja u in-situ i ex-situuslovima;
2) sprečavanja ozbiljnih šteta na usevima, stoci, šumama, ribnjacima, vodi i drugim oblicima svojine;
3) radi zaštite javnog zdravlja i javne bezbednosti, ili drugih razloga od preovladavajućeg javnog interesa, uključujući razloge socijalne ili ekonomske prirode i korisne posledice od prvenstvenog značaja za životnu sredinu;
4) sakupljanja matičnih jedinki u cilju razmnožavanja, gajenja njihovih potomaka i prometa u komercijalne svrhe u za to registrovanim plantažnim i farmerskim objektima uz uslov da se deo jedinki vrati na prirodna staništa.
Dozvolu za slučaj iz stava 1. ovog člana izdaje Ministarstvo po prethodno pribavljenom mišljenju zavoda i ministarstva nadležnog za poslove poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede.
Zahtev za izdavanje dozvole iz stava 2. ovog člana sadrži naziv vrste, razloge, svrhu i cilj korišćenja, odnosno obavljanja radnji, elaborat/studiju o načinu, mestu, vremenu, korisnim, odnosno štetnim posledicama i druge dokaze i relevantne činjenice od značaja za konkretan slučaj.
Dozvola iz stava 2. ovog člana izdaje se rešenjem.
Na rešenje iz stava 4. ovog člana, žalba nije dozvoljena, ali se može pokrenuti upravni spor.
Član 75.
IZUZETNO OD ČLANA 74. OVOG ZAKONA, U SLUČAJU DA NE POSTOJI DRUGO ZADOVOLjAVAJUĆE REŠENjE I DA IZUZEĆE NIJE ŠTETNO PO OPSTANAK POPULACIJA STROGO ZAŠTIĆENIH DIVLjIH VRSTA U POVOLjNOM STANjU OČUVANjA U NjIHOVOM PRIRODNOM PODRUČJU RASPROSTRANjENOSTI ODNOSNO KADA ZA DIVLjE VRSTE PTICA NE POSTOJI DRUGO ZADOVOLjAVAJUĆE REŠENjE, MINISTARSTVO MOŽE DOZVOLITI RADNjE RADI:
1) ISTRAŽIVANjA I OBRAZOVANjA, PONOVNOG NASELjAVANjA (REPOPULACIJE), REINTRODUKCIJE, PONOVNOG UNOŠENjA I UZGOJA U IN-SITU I EX-SITUUSLOVIMA;
2) SPREČAVANjA OZBILjNIH ŠTETA NA USEVIMA, STOCI, ŠUMAMA, RIBNjACIMA, VODI I DRUGIM OBLICIMA SVOJINE;
3) RADI ZAŠTITE JAVNOG ZDRAVLjA I JAVNE BEZBEDNOSTI, A U SLUČAJU PTICA I VAZDUŠNE BEZBEDNOSTI ILI DRUGIH RAZLOGA OD PREOVLADAVAJUĆEG JAVNOG INTERESA, UKLjUČUJUĆI RAZLOGE SOCIJALNE ILI EKONOMSKE PRIRODE I KORISNE POSLEDICE OD PRVENSTVENOG ZNAČAJA ZA ŽIVOTNU SREDINU.
4) ZAŠTITE DIVLjIH BILjNIH I ŽIVOTINjSKIH VRSTA I OČUVANjE PRIRODNIH STANIŠTA;
5) DOZVOLjAVANjA, POD STROGO KONTROLISANIM USLOVIMA I U OGRANIČENOM OBIMU, UZIMANjE ILI ZADRŽAVANjE ODREĐENIH JEDINKI U OGRANIČENIM KOLIČINAMA.
DOZVOLU ZA SLUČAJ IZ STAVA 1. OVOG ČLANA IZDAJE MINISTARSTVO PO PRETHODNO PRIBAVLjENOM MIŠLjENjU ZAVODA.
ZAHTEV ZA IZDAVANjE DOZVOLE IZ STAVA 2. OVOG ČLANA SADRŽI NAUČNI NAZIV VRSTE, RAZLOGE, SVRHU I CILj KORIŠĆENjA, ODNOSNO OBAVLjANjA RADNjI, ELABORAT/STUDIJU O NAČINU, MESTU, VREMENU, KORISNIM, ODNOSNO ŠTETNIM POSLEDICAMA I DRUGE DOKAZE I RELEVANTNE ČINjENICE OD ZNAČAJA ZA KONKRETAN SLUČAJ.
DOZVOLA IZ STAVA 2. OVOG ČLANA IZDAJE SE REŠENjEM.
MINISTARSTVO VODI EVIDENCIJU O IZDATIM DOZVOLAMA IZ STAVA 2. OVOG ČLANA.
NA REŠENjE IZ STAVA 4. OVOG ČLANA, ŽALBA NIJE DOZVOLjENA, ALI SE MOŽE POKRENUTI UPRAVNI SPOR.
Zaštićene divlje vrste
Član 76.
Zaštićena divlja vrsta može biti zaštićena na teritoriji cele Republike Srbije ili na pojedinim njenim delovima.
UPRAVLjANjE POPULACIJAMA ZAŠTIĆENIH DIVLjIH VRSTA, KOJE NIJE REGULISANO PROPISIMA IZ OBLASTI LOVSTVA I RIBARSTVA, VRŠI SE NA OSNOVU DOZVOLE KOJU IZDAJE MINISTARSTVO U SKLADU SA ZAKONOM.
Zaštićene divlje vrste gljiva, lišajeva, biljaka, životinja i njihovih delova, u cilju prerade, trgovine, prekograničnog prometa, kao i plantažnog i farmerskog uzgoja, mogu se sakupljati na osnovu dozvole, koju izdaje Ministarstvo, u skladu sa zakonom.
Bliži uslovi,mere zaštite za zaštićene divlje vrste i mere zaštite njihovih staništa utvrđuju se aktom iz člana 48. ovog zakona.
DOZVOLE IZ ST. 2. I 3. OVOG ČLANA IZDAJE MINISTARSTVO PO PRETHODNO PRIBAVLjENOM MIŠLjENjU ZAVODA.
DOZVOLE IZ ST. 2. I 3. OVOG ČLANA IZDAJU SE U FORMI REŠENjA I SADRŽI: NAZIV VRSTE, SVRHU I CILj UPRAVLjANjA POPULACIJOM, ODNOSNO OBAVLjANjA RADNjI, MESTO OBAVLjANjA RADNjI, VREME VAŽENjA DOZVOLE, NAČIN I USLOVE POD KOJIMA SE RADNjE MOGU OBAVLjATI RADNjE, KAO I NAČIN DOSTAVLjANjA IZVEŠTAJA O OBAVLjENIM RADNjAMA.
NA REŠENjE IZ STAVA 6. OVOG ČLANA NIJE DOZVOLLjENA ŽALBA ALI SE MOŽE POKRENUTI UPRAVNI SPOR.
Dozvola za istraživanje strogo zaštićenih i zaštićenih divljih vrsta
Član 78.
Za istraživanje strogo zaštićenih i zaštićenih divljih vrsta KOJE SE OBAVLjA METODAMA KOJE MOGU UGROZITI OVE VRSTE (KAO ŠTO SU HVATANjE, SAKUPLjANjE, OBELEŽAVANjE, UZORKOVANjE I SL.), dozvolu u naučnoistraživačke i obrazovne svrhe izdaje Ministarstvo, rešenjem uz prethodno pribavljeno mišljenje zavoda.
Dozvoljene aktivnosti iz stava 1. ovog člana, na zaštićenom području obavljaju se u skladu sa aktom o unutrašnjem redu i čuvarskoj službi.
Izveštaji istraživanja iz stava 1. ovog člana dostavljaju se Ministarstvu, zavodu i upravljaču zaštićenog područja do kraja kalendarske godine.
Iznošenje PRIMERAKA STROGO ZAŠTIĆENIH I ZAŠTIĆENIH divljih vrsta i/ili njihovih delova i derivata iz stava 1. ovog člana u naučnoistraživačke svrhe vrši se na osnovu dozvole koju izdaje Ministarstvo, u skladu sa članom 94. ovog zakona.
Na rešenje iz stava 1. žalba nije dozvoljena, ali se može pokrenuti upravni spor.
Unošenje alohtonih vrsta
UNOŠENjE ALOHTONIH DIVLjIH VRSTA U SLOBODNU PRIRODU
Član 82.
Zabranjeno je unošenje alohtonih divljih vrsta i njihovih hibrida u slobodnu prirodu na području Republike Srbije.
Izuzetno, unošenje iz stava 1. ovog člana je dozvoljeno ako je naučno i stručno dokazano i prihvatljivo s gledišta zaštite prirode i održivog upravljanja, odnosno ako se unošenjem ne ugrožava UGROŽAVAJU POPULACIJE ILI prirodno stanište autohtonih divljih vrsta.
Ministarstvo izdaje dozvolu iz stava 2. ovog člana na osnovu studije prihvatljivosti, po prethodno pribavljenom mišljenju ZAVODA, uz saglasnost ministarstva nadležnog za poslove poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede.
Unošenje alohtonih divljih vrsta u kontrolisanim uslovima moguće je na osnovu dozvole koju izdaje Ministarstvo rešenjem, po pribavljenom mišljenju zavoda ili druge ovlašćene naučne i stručne organizacije da ne postoji opasnost po autohtone vrste, ukoliko dođe do slučajnog ili namernog bega primeraka u slobodnu prirodu Republike Srbije.
Strane ALOHTONE divlje vrste koje unošenjem i/ili širenjem ugrožavaju druge vrste i ukupnu biološku raznovrsnost na području Republike Srbije proglašava invazivnim Ministarstvo, na osnovu opšteprihvaćenih međunarodnih kriterijuma, naučnih saznanja i obaveza preuzetih iz međunarodnih ugovora i međunarodnih dokumenata, na predlog Zavoda i drugih stručnih i naučnih institucija OVLAŠĆENIH NAUČNIH ILI STRUČNIH ORGANIZACIJA, a po prethodno pribavljenom mišljenju ministarstva nadležnog za poslove poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede.
Aktom iz stava 5. ovog člana propisuju se mere kontrole i suzbijanja invazivnih vrsta.
Ministar može zabraniti ili ograničiti uvoz pojedinih alohtonih divljih vrsta radi držanja u kontrolisanim uslovima, na osnovu procene opasnosti po autohtone divlje vrste, koju daje zavod ili druga ovlašćena naučna i stručna organizacija.
NENAMERNO UNOŠENjE ALOHTONIH DIVLjIH VRSTA
Član 83.
Premeštanje jedinki autohtonih vrsta
PREMEŠTANjE ŽIVIH PRIMERAKA AUTOHTONIH DIVLjIH VRSTA
Član 84.
Premeštanje jedinki Premeštanje živih primeraka autohtonih divljih vrsta u slobodnoj prirodi na teritoriji Republike Srbije, može se vršiti na osnovu istraživanja i planskih dokumenata, u skladu sa ovim i ostalim zakonima.
Premeštanje iz prethodnog stava može se vršiti pod uslovom da se istraživanjima utvrdi da takav postupak ni na koji način ne ugrožava povoljan status populacija vrste, odnosno dobrobit životinja, KAO I U SLUČAJU AKCIDENTNIH SITUACIJA (POPLAVA, POŽARA, SUŠA I SL.).
Saglasnost na premeštanje jedinki PREMEŠTANJE ŽIVIH PRIMERAKA autohtonih divljih vrsta u slobodnoj prirodi daje Ministarstvo uz prethodno pribavljeno mišljenje zavoda.
Uslovi za držanje divljih životinja
Član 86.
Divlje životinjske vrste mogu se držati u zatočeništvu radi sopstvenih potreba ili prikazivanja javnosti u zoološkim vrtovima, akvarijumima, terarijumima ili sličnim prostorima, radi uzgoja, prodaje i kupovine, samo ako im dobrobit nije ugrožena, odnosno ako im se obezbede životni uslovi koji odgovaraju vrsti, rasi, polu, starosti kao i fizičkim i biološkim specifičnostima, osobinama u ponašanju, odnosno zdravstvenom stanju životinja.
Zabranjeno je držanje divlje životinjske vrste u neprikladnim uslovima.
Divlje životinje iz stava 1. ovog člana obavezno se obeležavaju na propisani način.
Ministar saglasno sa ministrom nadležnim za poslove veterinarstva propisuje uslove koje moraju ispunjavati zoološki vrtovi i drugi objekti i/ili prostori za držanje životinja u smislu stava 1. ovog člana, uslove držanja, zabranu ili ograničenje držanja pojedinih vrsta, programe obuke i edukacije, kao i način obeležavanja i evidentiranja divljih životinja iz stava 1. ovog člana.
Obeležavanje iz stava 3. ovog člana vrše pravna i fizička lica (u daljem tekstu: ovlašćeni obeleživač) koja ispunjavaju uslove za obeležavanje divljih životinja, na osnovu ovlašćenja o obeležavanju od strane Ministarstva.
Ministar propisuje uslove koje treba da ispunjavaju ovlašćeni obeleživači iz stava 5. ovog člana.
USLOVI ZA DRŽANJE I OBELEŽAVANJE ŽIVIH PRIMERAKA DIVLJIH VRSTA ŽIVOTINJA U ZATOČENIŠTVU
ČLAN 86.
ŽIVI PRIMERCI DIVLJIH VRSTA ŽIVOTINJA MOGU SE DRŽATI U ZATOČENIŠTVU SAMO AKO IM SE OBEZBEDE ŽIVOTNI USLOVI U SKLADU SA ZAKONOM KOJI ODGOVARAJU VRSTI, RASI, POLU, STAROSTI, FIZIČKIM I BIOLOŠKIM SPECIFIČNOSTIMA, KAO I ETOLOŠKIM POTREBAMA DATE VRSTE.
ZABRANJENO JE DRŽANJE ŽIVIH PRIMERAKA DIVLJIH VRSTA ŽIVOTINJA U NEPRIKLADNIM USLOVIMA.
PRIMERCI DIVLJIH VRSTA ŽIVOTINJA IZ STAVA 1. OVOG ČLANA OBAVEZNO SE OBELEŽAVAJU NA PROPISANI NAČIN.
MINISTAR PROPISUJE USLOVE KOJE MORAJU ISPUNJAVATI ZOOLOŠKI VRTOVI I DRUGI OBJEKTI I/ILI PROSTORI ZA DRŽANJE ŽIVOTINJA U SMISLU STAVA 1. OVOG ČLANA, USLOVE DRŽANJA, ZABRANU ILI OGRANIČENJE DRŽANJA POJEDINIH VRSTA, PROGRAME OBUKE I EDUKACIJE, KAO I NAČIN OBELEŽAVANJA I EVIDENTIRANJA PRIMERAKA DIVLJIH VRSTA ŽIVOTINJA IZ STAVA 1. OVOG ČLANA.
ZABRANJENO JE DRŽANJE U ZATOČENIŠTVU ŽIVIH PRIMERAKA DIVLJIH VRSTA ŽIVOTINJA ODREĐENIH PROPISOM IZ STAVA 4. OVOG ČLANA, OSIM POD USLOVOM:
1) DA SE DRŽE U ODGOVARAJUĆIM OBJEKTIMA U SASTAVU ZOOLOŠKOG VRTA, PRIHVATILIŠTIMA I NAUČNIM USTANOVAMA ILI DRUGIM NAUČNIM ORGANIZACIJAMA ZA POTREBE BIOMEDICINSKIH ISTRAŽIVANJA ILI NAUČNIH ISTRAŽIVANJA SA CILJEM OČUVANJA VRSTA;
2) DA SE DRŽE U DRUGIM OBJEKTIMA AKO SE RADI O PRIVREMENOM DRŽANJU RADI LEČENJA, OPORAVKA I POVRATKA U PRIRODU I/ILI AKO JE TO U CILJU DOBROBITI ŽIVOTINJA POD USLOVOM DA ĆE SE PRIMERCI DRŽATI U SKLADU SA PROPISANIM USLOVIMA, DA IM JE OBEZBEĐENA ODGOVARAJUĆA VETERINARSKA NEGA I DA NE POSTOJI OPASNOST PO ZDRAVLJE I BEZBEDNOST LJUDI I ŽIVOTNU SREDINU.
PRAVNO LICE, PREDUZETNIK I FIZIČKO LICE KOJE POSEDUJE ŽIVE PRIMERKE DIVLJIH VRSTA ŽIVOTINJA ČIJE DRŽANJE JE ZABRANJENO ILI OGRANIČENO U SKLADU SA OVIM ZAKONOM DUŽNO JE DA PRIMERKE PRIJAVI MINISTARSTVU.
LICIMA IZ STAVA 6. OVOG ČLANA MINISTARSTVO REŠENJEM ZABRANJUJE TRGOVINU, PROMENU VLASNIŠTVA, DALJE RAZMNOŽAVANJE PRIJAVLJENIH PRIMERAKA I PRIBAVLJANJE NOVIH PRIMERAKA DIVLJIH VRSTA ŽIVOTINJA ČIJE DRŽANJE JE ZABRANJENO ILI OGRANIČENO U SKLADU SA OVIM ZAKONOM, OSIM U SLUČAJEVIMA ZA KOJE POSTOJI IZUZEĆE IZ STAVA 7. OVOG ČLANA.
NA OSNOVU REŠENJA IZ STAVA 7. OVOG ČLANA MINISTARSTVO VODI REGISTAR PRAVNIH LICA, PREDUZETNIKA I FIZIČKIH LICA IZ STAVA 6. OVOG ČLANA.
REŠENJE IZ STAVA 7. OVOG ČLANA JE KONAČNO I PROTIV NJEGA SE MOŽE VODITI UPRAVNI SPOR.
Zoološki vrt
Član 86a
PRAVNO LICE KOJE DRŽI DIVLjE ŽIVOTINjE U SASTAVU ZOOLOŠKOG VRTA DUŽNO JE DA PODNESE MINISTARSTVU ZAHTEV ZA IZDAVANjE DOZVOLE ZA RAD ZOOLOŠKOG VRTA.
DOZVOLA ZA RAD ZOOLOŠKOG VRTA IZDAJE SE NA PERIOD OD PET GODINA.
DOZVOLA IZ STAVA 1. OVOG ČLANA SE IZDAJE POD USLOVOM DA SU ISPUNjENI USLOVI ZA DRŽANjE DIVLjIH ŽIVOTINjA U ZOOLOŠKOM VRTU U SKLADU SA PROPISOM IZ ČLANA 86. STAV 4. OVOG ZAKONA.
ŠEST MESECI PRE ISTEKA ROKA IZ STAVA 2. OVOG ČLANA PODNOSI SE ZAHTEV ZA OBNAVLjANjE DOZVOLE U SKLADU SA OVIM ZAKONOM.
UZ ZAHTEV ZA IZDAVANjE DOZVOLE PODNOSI SE SLEDEĆA DOKUMENTACIJA, KOJA SADRŽI NAROČITO:
1) VRSTE I BROJ ŽIVOTINjA;
2) DETALjNI PLAN OBJEKATA I PROSTORA ZA DRŽANjE ŽIVOTINjA;
3) DRUGE DOKAZE I DOKUMENTACIJU PROPISANU U SKLADU SA
OVIM ZAKONOM ISPUNjENOST USLOVA ZA IZDAVANjE DOZVOLE UTVRĐUJE MINISTARSTVO NA OSNOVU PODNETOG ZAHTEVA I NALAZA NADLEŽNE INSPEKCIJE.
AKO SE U POSTUPKU REDOVNOG ILI VANREDNOG INSPEKCIJSKOG NADZORA, UTVRDI DA ZOOLOŠKI VRT ILI NjEGOV DEO NE ISPUNjAVA USLOVE ZA IZDAVANjE DOZVOLE, ODNOSNO USLOVE PROPISANE IZDATOM DOZVOLOM ILI REVIZIJOM DOZVOLE, MINISTARSTVO:
1) ZATVARA ZA JAVNOST DEO ZOOLOŠKOG VRTA KOJI NE ISPUNjAVA USLOVE, ILI
2) ZATVARA ZOOLOŠKI VRT ZA JAVNOST U CELINI I ODUZIMA DOVZVOLU.
MINISTARSTVO MOŽE REŠENjEM DA PRIVREMENO ODOBRI RAD ZOOLOŠKOM VRTU KOJI JE OSNOVAN, ODNOSNO KOJI JE POSTOJAO PRE STUPANjA NA SNAGU OVOG ZAKONA, UZ OBAVEZNO PROPISIVANjE VREMENSKOG ROKA, NE DUŽEG OD DVE GODINE, ZA ISPUNjAVANjE SVIH PROPISANIH USLOVA ZA DOBIJANjE DOZVOLE.
USLOVI IZ DOZVOLE MOGU SE PROMENITI U ROKU VAŽENjA DOZVOLE, AKO:
1) POSTOJI OPASNOST OD NASTANKA ŠTETE ILI NASTANE ŠTETA PO ZDRAVLjE LjUDI I ŽIVOTNU SREDINU; DOĐE DO IZMENA ZAKONA I DRUGIH PROPISA;
2) USLOVI BEZBEDNOSTI NA RADU ZAHTEVAJU REVIZIJU, ODNOSNO IZMENU DOZVOLE.
PROMENU USLOVA U DOZVOLI, ODNOSNO REVIZIJU DOZVOLE IZ STAVA 9. TAČ. 1) - 3) VRŠI MINISTARSTVO PO SLUŽBENOJ DUŽNOSTI.
MINISTAR BLIŽE PROPISUJE SADRŽINU ZAHTEVA, DOKUMENTACIJU KOJA SE PODNOSI UZ ZAHTEV I OBRAZAC ZAHTEVA ZA IZDAVANjE DOZVOLE ZA RAD ZOOLOŠKOG VRTA."
Poreklo primeraka strogo zaštićenih i zaštićenih divljih vrsta
Član 87.
Pojedini primerci strogo zaštićenih i zaštićenih divljih vrsta mogu se držati u zatočeništvu radi sopstvenih potreba ili prikazivanja javnosti u zoološkim vrtovima, akvarijumima, terarijumima ili sličnim prostorima, uzgajati, prodavati i kupovati, pod uslovom da vlasnik ima dokaz o poreklu, i da se radi o:
1) primercima koji su zakonito uvezeni;
2) primercima koji su zakonito stečeni pre nego što je vrsta zakonom zaštićena;
3) primercima odgajenim u za to registrovanim farmama, plantažama, centrima za razmnožavanje;
4) primercima za koje vlasnik ima drugi dokaz o zakonitom sticanju, odnosno poreklu primeraka.
Pod dokazom o poreklu iz stava 1. ovog člana podrazumeva se potvrda, uverenje, sertifikat, uvozna ili izvozna dozvola, i/ili mišljenje stručne ili naučne organizacije o poreklu vrsta.
POREKLO PRIMERAKA STROGO ZAŠTIĆENIH I ZAŠTIĆENIH DIVLJIH VRSTA
ČLAN 87.
PRAVNA LICA, PREDUZETNICI I FIZIČKA LICA KOJA DRŽE PRIMERKE STROGO ZAŠTIĆENIH I ZAŠTIĆENIH DIVLJIH VRSTA MORAJU DA POSEDUJU DOKAZ KOJIM SE POTVRĐUJE DA SE RADI O PRIMERCIMA:
1) KOJI SU ZAKONITO UVEZENI;
2) KOJI SU ZAKONITO STEČENI PRE NEGO ŠTO JE VRSTA ZAKONOM ZAŠTIĆENA;
3) POREKLOM IZ UZGOJA U SKLADU SA OVIM ZAKONOM;
4) KOJI SU U SKLADU SA ZAKONOM PRIJAVLJENI MINISTARSTVU DO 01. JUNA 2011. GODINE ILI NJIHOVIM POTOMCIMA.
POD DOKAZOM IZ STAVA 1. OVOG ČLANA SMATRAJU SE DOZVOLE I POTVRDE IZDATE U SKLADU SA OVIM ZAKONOM, PROPISIMA DONETIM NA OSNOVU OVOG ZAKONA ILI U SKLADU SA ZAKONOM O POTVRĐIVANJU KONVENCIJE O MEĐUNARODNOM PROMETU UGROŽENIH VRSTA DIVLJE FLORE I FAUNE "SLUŽBENI LIST SRJ - MEĐUNARODNI UGOVORI" BROJ 110/01 U DALJEM TEKSTU: CITES KONVENCIJA), KAO I DRUGI DOKUMENTOVAN DOKAZ NA OSNOVU KOG MINISTARSTVO MOŽE DA UTVRDI ZAKONITO STICANJE PRIMERKA.
ZA PRIMERKE IZ STAVA 1. TAČKA 4) OVOG ČLANA KOJE SU VLASNICI PRIJAVILI DO 01. JUNA 2011. GODINE A NISU PRILOŽILI DOKUMENTOVAN DOKAZ O POREKLU, U PROCESU IZDAVANJA POTVRDE IZ STAVA 2. OVOG ČLANA UZIMAJU SE U RAZMATRANJE IZJAVE O POREKLU DATE UZ PRIJAVU.
MINISTARSTVO NA OSNOVU MIŠLJENJA OVLAŠĆENIH NAUČNIH ILI STRUČNIH ORGANIZACIJA ODOBRAVA ILI ODBIJA ZAHTEVE ZA IZDAVANJE POTVRDA IZ STAVA 2. OVOG ČLANA.
PRAVNA LICA, PREDUZETNICI I FIZIČKA LICA KOJA POSEDUJU MRTVE PRIMERKE, DELOVE I DERIVATE ODREĐENIH ŽIVOTINJSKIH VRSTA KOJE SU ZAŠTIĆENE CITES KONVENCIJOM DUŽNA SU DA MINISTARSTVU PRIJAVE POSEDOVANJE TIH PRIMERAKA RADI PRIBAVLJANJA POTVRDE IZ STAVA 2. OVOG ČLANA.
AKO PRAVNA LICA, PREDUZETNICI I FIZIČKA LICA NASLEDE PRIMERAK STROGO ZAŠTIĆENE ILI ZAŠTIĆENE DIVLJE VRSTE, DUŽNI SU DA BEZ ODLAGANJA O TOME OBAVESTE MINISTARSTVO I PRIBAVE ODGOVARAJUĆU POTVRDU.
MINISTAR PROPISUJE USLOVE I NAČIN POSTUPANJA SA PRIMERCIMA IZ STAVA. 3. OVOG ČLANA I NJIHOVIM POTOMSTVOM, NAČIN PRIJAVLJIVANJA, VRSTE KOJE SE PRIJAVLJUJU, USLOVE I NAČIN POSTUPANJA SA MRTVIM PRIMERCIMA, DELOVIMA I DERIVATIMA IZ STAVA 5. OVOG ČLANA.
Dozvola za držanje divljih životinja
Član 88.
Pravno lice, preduzetnik i fizičko lice koje postane vlasnik zaštićenih divljih životinja s namerom njihovog držanja u zatočeništvu radi sopstvenih potreba ili prikazivanja javnosti u zoološkim vrtovima, akvarijumima, terarijumima ili sličnim prostorima, radi uzgoja, prodaje i kupovine, dužno je da u roku od trideset dana po sticanju vlasništva nad tim životinjama, podnese zahtev Ministarstvu radi pribavljanja dozvole.
Pravno lice, preduzetnik i fizičko lice koje namerava da drži autohtone ili alohtone divlje životinje u zatočeništvu radi sopstvenih potreba ili prikazivanja javnosti u zoološkim vrtovima, akvarijumima, terarijumima ili sličnim prostorima, radi uzgoja, prodaje i kupovine, dužno je da pribavi dozvolu Ministarstva.
Dozvola iz st. 1. i 2. ovog člana izdaje se u formi rešenja, ako podnosilac zahteva dokaže da su ispunjeni propisani uslovi iz člana 86. i 87. ovog zakona.
Ukoliko se u postupku inspekcijskog nadzora u skladu sa ovim zakonom u toku važenja dozvole iz stava 3. ovog člana, utvrdi da je zoološki vrt, odnosno drugi objekat i/ili prostor u kome se drže životinje u smislu ovoga člana, prestao da ispunjava uslove na osnovu kojih je dozvola izdata, Ministarstvo će istu ukinuti.
Ministarstvo vodi registar pravnih lica, preduzetnika i fizičkih lica iz st. 1. i 2. ovoga člana.
U skladu sa potvrđenim međunarodnim ugovorima, odgajivačnice u kojima se uzgajaju određene zaštićene vrste, mogu da vrše prekogranični promet u komercijalne svrhe tih zaštićenih vrsta samo pod uslovom da se registruju u nadležnom međunarodnom organu.
Na rešenje iz stava 3. ovog člana žalba nije dozvoljena, ali se može pokrenuti upravni spor.
EVIDENTIRANJE I OBELEŽAVANJE ŽIVIH PRIMERAKA STROGO ZAŠTIĆENIH I ZAŠTIĆENIH DIVLJIH VRSTA ŽIVOTINJA
ČLAN 88.
PRAVNO LICE, PREDUZETNIK I FIZIČKO LICE KOJE POSTANE VLASNIK ŽIVOG PRIMERKA STROGO ZAŠTIĆENE ILI ZAŠTIĆENE DIVLJE VRSTE ŽIVOTINJA S NAMEROM DRŽANJA U ZATOČENIŠTVU DUŽNO JE DA MINISTARSTVU PODNESE ZAHTEV ZA IZDAVANJE POTVRDE AKO POTVRDA ZA PREDMETNI PRIMERAK NIJE IZDATA U SKLADU SA OVIM ZAKONOM.
POTVRDA IZ STAVA 1. OVOG ČLANA IZDAJE SE AKO PODNOSILAC ZAHTEVA DOKAŽE DA SU ISPUNJENI USLOVI PROPISANI OVIM ZAKONOM I PROPISOM KOJIM SE UREĐUJE PREKOGRANIČNI PROMET I TRGOVINA VRSTAMA DIVLJE FLORE I FAUNE.
ŽIVI PRIMERCI STROGO ZAŠTIĆENIH I ZAŠTIĆENIH DIVLJIH VRSTA ŽIVOTINJA OBAVEZNO SE OBELEŽAVAJU U SKLADU SA PROPISOM IZ ČLANA 86. STAV 4. OVOG ZAKONA.
MINISTARSTVO VODI EVIDENCIJU PRIMERAKA STROGO ZAŠTIĆENIH ILI ZAŠTIĆENIH DIVLJIH VRSTA ŽIVOTINJA ZA KOJE SU IZDATE POTVRDE IZ STAVA 2. OVOG ČLANA.
Uzgoj divljih životinja
Član 89.
Pravno lice, preduzetnik i fizičko lice koje namerava da uzgaja autohtone ili alohtone divlje vrste životinja, a čije gajenje nije regulisano posebnim zakonom, dužno je da pribavi dozvolu u skladu sa ovim zakonom.
Ako se u postupku izdavanja dozvole utvrdi da postoji opasnost po zdravlje ljudi, dobrobit životinja i životnu sredinu, Ministarstvo može zatražiti od podnosioca zahteva iz stava 1. ovog člana, da pre izdavanja dozvole izradi studiju o proceni uticaja.
Vlasnik divlje vrste životinje iz stava 1. ovog člana obavezan je da osigura da ta životinja ne pobegne u prirodu i odgovoran je za štetu koju ta životinja prouzrokuje ako pobegne.
UZGOJ STROGO ZAŠTIĆENIH I ZAŠTIĆENIH DIVLJIH VRSTA
ČLAN 89.
PRAVNO LICE, PREDUZETNIK I FIZIČKO LICE KOJE NAMERAVA DA UZGAJA ILI VEŠTAČKI RAZMNOŽAVA PRIMERKE STROGO ZAŠTIĆENIH ILI ZAŠTIĆENIH DIVLJIH VRSTA, DUŽNO JE DA PRIBAVI DOZVOLU U SKLADU SA OVIM ZAKONOM.
MINISTARSTVO ZABRANJUJE UZGOJ NA OSNOVU MIŠLJENJA NAUČNE ILI STRUČNE ORGANIZACIJE UTVRDI DA UZGOJ ILI VEŠTAČKO RAZMNOŽAVANJE STROGO ZAŠTIĆENIH I ZAŠTIĆENIH DIVLJIH VRSTA PREDSTAVLJA OPASNOST PO ZDRAVLJE LJUDI, DOBROBIT ŽIVOTINJA ILI ŽIVOTNU SREDINU.
AKO SE U POSTUPKU INSPEKCIJSKOG NADZORA U SKLADU SA OVIM ZAKONOM U TOKU VAŽENJA DOZVOLE IZ STAVA 1. OVOG ČLANA, UTVRDI DA SE UZGOJ ILI VEŠTAČKO RAZMNOŽAVANJE VRŠI U SUPROTNOSTI SA USLOVIMA NA OSNOVU KOJIH JE DOZVOLA IZDATA, MINISTARSTVO ĆE ODUZETI DOZVOLU.
VLASNIK PRIMERKA STROGO ZAŠTIĆENIH I ZAŠTIĆENIH DIVLJIH VRSTA ŽIVOTINJA IZ STAVA 1. OVOG ČLANA OBAVEZAN JE DA OSIGURA DA TI PRIMERCI NE POBEGNU U PRIRODU I ODGOVORAN JE ZA ŠTETU KOJU TE ŽIVOTINJE PROUZROKUJU AKO POBEGNU.
ODGAJIVAČNICE U KOJIMA SE UZGAJAJU PRIMERCI STROGO ZAŠTIĆENIH DIVLJIH VRSTA PO CITES KONVENCIJI, MOGU DA PODNESU ZAHTEV ZA IZDAVANJE DOZVOLE IZ ČLANA 94. STAV 1. OVOG ZAKONA ZA PREKOGRANIČNI PROMET U KOMERCIJALNE SVRHE DATIH PRIMERAKA SAMO POD USLOVOM DA JE ODGAJIVAČNICA REGISTROVANA KOD SEKRETARIJATA CITES KONVENCIJE.
Trgovina divljim životinjama
Član 90.
Pravno lice, preduzetnik i fizičko lice koje obavlja trgovinu živim autohtonim ili alohtonim divljim životinjskim vrstama, dužno je da obezbedi odgovarajuće uslove za držanje životinja u skladu sa ovim zakonom i drugim propisima i da vodi evidenciju o trgovini tim životinjama i njihovom poreklu.
Trgovinom iz stava 1. ovog člana smatraju se prodaja i kupovina, sticanje u komercijalne svrhe, izlaganje javnosti radi sticanja dobiti, korišćenje u svrhu sticanja dobiti, držanje radi prodaje, nuđenje na prodaju ili prevoz radi prodaje, najam i razmena životinja.
Trgovina se može vršiti samo primercima uzgajanim u prijavljenim uzgajalištima ili koji imaju dokaz o poreklu, kao i da je primerak ili pošiljka propisno obeležena.
Prilikom trgovine zaštićenim životinjama, prodavac, odnosno vlasnik je dužan da novom vlasniku izda potvrdu o poreklu životinje, pismeno uputstvo o uslovima i načinu držanja životinje i druge informacije koje su od značaja (higijena, ishrana, rasne odlike, karakter, osnovna obuka, socijalizacija, održavanje kondicije i sl.) kao i račun.
TRGOVINA STROGO ZAŠTIĆENIM I ZAŠTIĆENIM DIVLJIM VRSTAMA ŽIVOTINJA
ČLAN 90.
PRAVNO LICE, PREDUZETNIK I FIZIČKO LICE KOJE OBAVLJA TRGOVINU PRIMERCIMA STROGO ZAŠTIĆENIH, ODNOSNO ZAŠTIĆENIH DIVLJIH VRSTA ŽIVOTINJA, DUŽNO JE DA ŽIVE ŽIVOTINJE DRŽI U SKLADU SA ČLANOM 86. OVOG ZAKONA, DA SA PRIMERCIMA POSTUPA U SKLADU SA ČLANOM 87. OVOG ZAKONA I TRGOVINU OBAVLJA U SKLADU SA PROPISOM KOJIM SE UREĐUJE PREKOGRANIČNI PROMET I TRGOVINA PRIMERCIMA DIVLJIH VRSTA.
TRGOVINOM IZ STAVA 1. OVOG ČLANA SMATRAJU SE PRODAJA I KUPOVINA, STICANJE U KOMERCIJALNE SVRHE, IZLAGANJE JAVNOSTI RADI STICANJA DOBITI, KORIŠĆENJE U SVRHU STICANJA DOBITI, DRŽANJE RADI PRODAJE, NUĐENJE NA PRODAJU, POTRAŽNJA ZA KUPOVINU ILI PREVOZ RADI PRODAJE, NAJAM, RAZMENA ILI BILO KOJI DRUGI VID PROMENE VLASNIŠTVA.
PRILIKOM TRGOVINE PRIMERCIMA STROGO ZAŠTIĆENIH, ODNOSNO ZAŠTIĆENIH DIVLJIH VRSTA ŽIVOTINJA, PRODAVAC, ODNOSNO VLASNIK JE DUŽAN DA NOVOM VLASNIKU PREDA DOKAZ O POREKLU U SKLADU SA ČLANOM. 87. OVOG ZAKONA.
POTVRDE I DRUGI AKTI IZDATI NA OSNOVU OVOG ZAKONA U SVRHU TRGOVINE STROGO ZAŠTIĆENIH, ODNOSNO ZAŠTIĆENIH DIVLJIM VRSTAMA KORISTE SE SAMO ZA PRIMERKE NA KOJE SE ODNOSE.
Prihvatilište za divlje životinje
ZBRINjAVANjE ŽIVIH PRIMERAKA DIVLjIH VRSTA ŽIVOTINjA
Član 91.
U svrhu privremenog i/ili trajnog zbrinjavanja zaštićenih divljih životinja formiraju se namenska prihvatilišta.
U SVRHU PRIVREMENOG I/ILI TRAJNOG ZBRINjAVANjA ŽIVIH PRIMERAKA DIVLjIH VRSTA ŽIVOTINjA MINISTARSTVO ODREĐUJE PRIHVATILIŠTA, ZOOLOŠKE VRTOVE ILI DRUGA PRAVNA I FIZIČKA LICA
.Prihvatilište u smislu ovog zakona je područje ili prostor sa objektima uređenim za privremeno ili trajno zbrinjavanje jedinki divljih životinja koje nisu sposobne da se samostalno brinu o sebi u kojem životinje mogu da provedu određeno vreme do trajnog rešavanja njihovog zbrinjavanja.
Ministar saglasno sa ministrom nadležnim za poslove veterinarstva propisuje uslove koje moraju ispunjavati prihvatilišta iz stava 1. ovog člana.
Za rad prihvatilišta iz ovog člana potrebna je dozvola, koju izdaje Ministarstvo rešenjem.
Na rešenje iz stava 4. 3. ovog člana žalba nije dozvoljena, ali se može pokrenuti upravni spor.
Ministarstvo može osnovati prihvatilište iz ovog člana.
FINANSISIRANjE ZBRINjAVANjA PRIMERAKA DIVLjIH ŽIVOTINjA OBEZBEĐUJE SE IZ:
1) SREDSTAVA BUDŽETA REPUBLIKE SRBIJE, AUTONOMNE POKRAJINE, ODNOSNO JEDINICE LOKALNE SAMOUPRAVE;
2) SREDSTAVA ZELENOG FONDA REPUBLIKE SRBIJE;
3) DRUGIH IZVORA U SKLADU SA ZAKONOM.
Oduzimanje divljih životinja
Član 92.
Primerke divljih vrsta životinja koji se drže u zatočeništvu, gaje ili kojima se obavlja trgovina suprotno uslovima iz čl. 86. do 92. ovog zakona, oduzima nadležni inspektor i izdaje potvrdu o oduzimanju.
Oduzeti primerci iz stava 1. ovog člana se privremeno ili trajno zbrinjavaju u prihvatilište iz člana 91. ovog zakona ili u zoološki vrt koji odredi ministarstvo.
Međusobna prava i obaveze u pogledu zbrinjavanja oduzetih primeraka iz stava 1. ovog člana, regulišu se ugovorom zaključenim između Ministarstva i prihvatilišta, odnosno zoološkog vrta.
POSTUPANJE SA PRIVREMENO ZADRŽANIM, ODNOSNO PRIVREMENO ILI TRAJNO ODUZETIM PRIMERCIMA STROGO ZAŠTIĆENIH, ZAŠTIĆENIH I ALOHTONIH DIVLJIH VRSTA
ČLAN 92.
PRIMERCI STROGO ZAŠTIĆENIH, ZAŠTIĆENIH I ALOHTONIH DIVLJIH VRSTA SA KOJIMA SE POSTUPA SUPROTNO ODREDBAMA OVOG ZAKONA, ODUZIMAJU SE NA PROPISAN NAČIN U SKLADU SA OVIM ZAKONOM, UZ IZDAVANJE POTVRDE O ODUZIMANJU KOJA SADRŽI PODATKE O ODUZETIM PRIMERCIMA.
SA PRIVREMENO ZADRŽANIM, ODNOSNO PRIVREMENO ILI TRAJNO ODUZETIM PRIMERCIMA STROGO ZAŠTIĆENIH I ALOHTONIH DIVLJIH VRSTA ILI TRAJNO ODUZETIM PRIMERCIMA IZ STAVA 1. OVOG ČLANA POSTUPA SE U SKLADU SA PROPISOM KOJIM SE UREĐUJE PREKOGRANIČNI PROMET I TRGOVINA VRSTAMA DIVLJE FLORE I FAUNE.
PRIVREMENO ZADRŽANE, ODNOSNO PRIVREMENO ILI TRAJNO ODUZETE ŽIVE PRIMERKE DIVLJIH ŽIVOTINJA RADI DALJEG ZBRINJAVANJA PREUZIMA MINISTARSTVO, INSPEKTOR NADLEŽAN ZA POSLOVE ZAŠTITE ŽIVOTNE SREDINE - (U DALJEM TEKSTU INSPEKTOR), OVLAŠĆENA NAUČNA ILI STRUČNA ORGANIZACIJA ILI ZOOLOŠKI VRT, ODNOSNO PRIHVATILIŠTE KOJE ODREDI MINISTARSTVO, UKOLIKO ORGAN KOJI JE IZVRŠIO ODUZIMANJE ILI ZAPLENU ISTIH NIJE U MOGUĆNOSTI DA IZVRŠI NJIHOV TRANSPORT DO MESTA ZBRINJAVANJA.
TROŠKOVE TAKSONOMSKOG ODREĐIVANJA VRSTE I/ILI UTVRĐIVANJA VRSTE OD KOJE DEO ILI DERIVAT POTIČE, UZORKOVANJA, ANALIZA, NEŠKODLJIVOG UKLANJANJA, TRANSPORTA, LEČENJA, NEGE, VRAĆANJA U PRIRODU I ZBRINJAVANJA ODUZETIH PRIMERAKA IZ STAVA 1. OVOG ČLANA SNOSI PRAVNO LICE, PREDUZETNIK ILI FIZIČKO LICE OD KOGA SU PRIMERCI ODUZETI.
U SLUČAJU KADA SE PREKOGRANIČNI PROMET VRŠI SUPROTNO PROPISIMA, A NIJE UTVRĐEN PRIMALAC, SVE TROŠKOVE IZ STAVA 5. OVOG ČLANA DUŽAN JE DA PODMIRI POŠILJAC, PREVOZNIK ILI NARUČILAC, ODNOSNO DRŽAVA UKOLIKO NAPRED NAVEDENA LICA NISU UTVRĐENA.
UKUPAN IZNOS TROŠKOVA UTVRĐUJE MINISTARSTVO NA OSNOVU IZVEŠTAJA O UTROŠENIM SREDSTVIMA ZA POTREBE ZBRINJAVANJA PRIMERAKA.
NAKNADA TROŠKOVA SE VRŠI NA OSNOVU KONAČNE ODLUKE SUDA.
MEĐUSOBNA PRAVA I OBAVEZE VEZANA ZA PRUŽANJE USLUGA ZBRINJAVANJA ODUZETIH PRIMERAKA REGULIŠU SE UGOVOROM ZAKLJUČENIM IZMEĐU MINISTARSTVA I PRAVNOG ILI FIZIČKOG LICA OVLAŠĆENOG ZA ZBRINJAVANJE PRIMERAKA.
MINISTAR PROPISUJE TROŠKOVNIK ZBRINJAVANJA ODUZETIH PRIMERAKA STROGO ZAŠTIĆENIH, ZAŠTIĆENIH I ALOHTONIH DIVLJIH VRSTA.
Postupanje sa nađenim primercima zaštićenih divljih životinja
Član 93.
Lice koje nađe zaštićenu divlju životinju dužno je da odmah obavesti najbližu veterinarsku organizaciju i Ministarstvo o:
1) pronađenim mrtvim primercima zaštićenih divljih životinja,
2) primercima zaštićenih divljih životinja koje su bolesne ili ozleđene u meri da nisu sposobne da samostalno prežive u prirodi.
Veterinarska organizacija dužna je da utvrdi uzroke uginuća pronađenih mrtvih strogo zaštićenih divljih životinja.
Troškove postupka iz stava 2. ovog člana snosi Ministarstvo.
Ministarstvo može licu iz stava 1. ovog člana dozvoliti na njegov zahtev držanje bolesne ili ozleđene životinje radi lečenja i oporavka.
Opravdane troškove nastale lečenjem životinje snosi Ministarstvo.
Svi primerci strogo zaštićenih divljih vrsta iz stava 1. ovog člana moraju biti obeleženi na propisani način.
Ubijene ili na bilo koji drugi način usmrćene ili nađene strogo zaštićene vrste na teritoriji Republike Srbije predaju se Prirodnjačkom muzeju na prepariranje, konzervaciju i čuvanje čime postaju pokretna zaštićena prirodna dobra kao delovi biološkog nasleđa a koji imaju naučni, obrazovni i kulturni značaj.
Prirodnjački muzej vodi evidenciju o vrstama iz stava 7. ovog člana.
POSTUPANJE SA NAĐENIM PRIMERCIMA STROGO ZAŠTIĆENIH I ZAŠTIĆENIH DIVLJIH VRSTA ŽIVOTINJA
ČLAN 93.
LICE KOJE NAĐE PRIMERAK STROGO ZAŠTIĆENE ILI ZAŠTIĆENE DIVLJE VRSTE ŽIVOTINJE DUŽNO JE DA ODMAH OBAVESTI MINISTARSTVO I/ILI ZAVOD O:
1) PRONAĐENIM MRTVIM PRIMERCIMA,
2) ŽIVIM PRIMERCIMA KOJI SU BOLESNI, POVREĐENI ILI KOJI NISU SPOSOBNI DA SAMOSTALNO PREŽIVE U PRIRODI.
MINISTARSTVO MOŽE DA ODREDI POSEBAN TIM STRUČNIH - FIZIČKIH I/ILI PRAVNIH LICA, ZA SLUČAJEVE KADA SU POTREBNE INTERVENCIJE SA ŽIVIM PRIMERCIMA DIVLJIH ŽIVOTINJA U DIVLJINI ILI U ZATOČENIŠTVU.
MEĐUSOBNA PRAVA I OBAVEZE REGULIŠU SE UGOVOROM ZAKLJUČENIM IZMEĐU MINISTARSTVA I LICA IZ STAVA 2. OVOG ČLANA
MINISTARSTVO I/ILI ZAVOD PRIMERKE IZ STAVA 1. TAČKA 2) OVOG ČLANA, RADI LEČENJA I OPORAVKA, UPUĆUJU NA PRIVREMENO ZBRINJAVANJE I NAKON OPORAVKA AKO SE PROCENI DA SU SPOSOBNI DA SAMOSTALNO PREŽIVE PRIMERCI SE PUŠTAJU NAZAD U PRIRODNO STANIŠTE.
OPRAVDANE TROŠKOVE TRANSPORTA, NEGE I LEČENJA ŽIVOTINJE SNOSI MINISTARSTVO.
SVI PRIMERCI STROGO ZAŠTIĆENIH I ZAŠTIĆENIH VRSTA DIVLJIH ŽIVOTINJA IZ STAVA 1. OVOG ČLANA OBELEŽAVAJU SE NA PROPISANI NAČIN.
UBIJENI ILI NA BILO KOJI DRUGI NAČIN USMRĆENI PRIMERCI STROGO ZAŠTIĆENIH DIVLJIH VRSTA PRONAĐENI NA TERITORIJI REPUBLIKE SRBIJE PREDAJU SE NAJBLIŽOJ VETERINARSKOJ ORGANIZACIJI RADI UTVRĐIVANJA UZROKA USMRĆIVANJA, ODNOSNO UGINUĆA.
TROŠKOVE ANALIZE UZORAKA I DIJAGNOSTIČKIH ISPTITIVANJA RADI UTVRĐIVANJA UZROKA USMRĆIVANJA, ODNOSNO UGINUĆA PRIMERAKA IZ STAVA 7. OVOG ČLANA SNOSI MINISTARSTVO.
MRTVI PRIMERCI IZ STAVA 1. OVOG ČLANA PREDAJU SE OVLAŠĆENOJ NAUČNOJ ILI STRUČNOJ ORGANIZACIJI NA PREPARIRANJE, KONZERVACIJU I ČUVANJE ČIME POSTAJU POKRETNA ZAŠTIĆENA PRIRODNA DOBRA KAO DELOVI BIOLOŠKOG NASLEĐA A KOJI IMAJU NAUČNI, OBRAZOVNI I KULTURNI ZNAČAJ, KADA OVAKO POSTUPANJE NE PREDSTAVLJA OPASNOST PO ZDRAVLJE LJUDI.
OVLAŠĆENA NAUČNA ILI STRUČNA ORGANIZACIJA KOJOJ SU PREDATI MRTVI PRIMERCI IZ STAVA 9. OVOG ČLANA VODI EVIDENCIJU O TIM PRIMERCIMA I PODATKE IZ EVIDENCIJE DOSTAVLJA MINISTARSTVU I ZAVODU.
Prekogranični promet zaštićenih vrsta
Član 94.
Ministarstvo izdaje dozvolu za uvoz, izvoz, unos i iznos biljnih i životinjskih divljih vrsta, njihovih delova i derivata zaštićenih na osnovu zakona, potvrđenih međunarodnih ugovora i opšteprihvaćenih pravila međunarodnog prava.
Dozvola iz stava 1. ovog člana izdaje se pod sledećim uslovima:
1) da je pravo raspolaganja jedinkom vrste divlje životinje, gljive i biljke stečeno u skladu sa zakonom;
2) da su životinje ili pošiljka obeleženi na propisani način;
3) da su preduzete sve mere za dobrobit životinja tokom prevoza.
Dozvola iz stava 1. ovog člana izdaje se i za vrste čiji jedan ili oba roditelja pripadaju divljoj vrsti.
U skladu sa potvrđenim međunarodnim ugovorima i opšteprihvaćenim pravilima međunarodnog prava, a u cilju zaštite vrsta iz stava 1. ovog člana ministar donosi pravilnik kojim propisuje:
1) uslove pod kojima se obavlja uvoz, izvoz, unos, iznos ili tranzit, trgovina i uzgoj vrsta iz stava 1. ovog člana;
2) izdavanje dozvola i drugih akata (potvrde, sertifikati, mišljenja);
3) spiskove vrsta, njihovih delova i derivata koji podležu izdavanju dozvola, odnosno drugih akata;
4) vrste, njihove delove i derivate čiji je uvoz odnosno izvoz zabranjen, ograničen ili obustavljen;
5) izuzetke od izdavanja dozvole;
6) sadržinu, izgled i način vođenja registra izdatih dozvola;
7) način obeležavanja životinja ili pošiljki;
8) način sprovođenja nadzora i vođenja evidencije;
9) izradu izveštaja i dr.
Pri uvozu, izvozu, unosu, iznosu i tranzitu, žive životinje moraju se prevoziti i čuvati na način kojim se ni najmanje ne ozleđuje ili oštećuje njihovo zdravlje ili se sa njima nehumano postupa, u skladu s posebnim propisima.
PREKOGRANIČNI PROMET, TRGOVINA I UZGOJ STROGO ZAŠTIĆENIH, ZAŠTIĆENIH I ALOHTONIH DIVLJIH VRSTA
ČLAN 94.
MINISTARSTVO, NA OSNOVU MIŠLJENJA OVLAŠĆENE NAUČNE ILI STRUČNE ORGANIZACIJE, IZDAJE DOZVOLE I DRUGA AKTA (POTVRDE, MIŠLJENJA, OBAVEŠTENJA I DR.)KOJIMA SE ODOBRAVA UVOZ, IZVOZ, UNOS I IZNOS PRIMERAKA DIVLJIH VRSTA, NJIHOVIH DELOVA I DERIVATA, ZAŠTIĆENIH NA OSNOVU ZAKONA I POTVRĐENIH MEĐUNARODNIH UGOVORA, KAO I ZA UVOZ ŽIVIH PRIMERAKA ALOHTONIH DIVLJIH VRSTA KOJE NISU ZAŠTIĆENE.
DOZVOLA, ODNOSNO POTVRDA IZ STAVA 1. OVOG ČLANA IZDAJE SE POD SLEDEĆIM USLOVIMA:
1) DA JE PRAVO RASPOLAGANJA JEDINKOM VRSTE DIVLJE ŽIVOTINJE, GLJIVE I BILJKE STEČENO U SKLADU SA ZAKONOM;
2) DA SU ŽIVOTINJE ILI POŠILJKA OBELEŽENI NA PROPISANI NAČIN;
3) DA SU PREDUZETE SVE MERE ZA DOBROBIT ŽIVOTINJA TOKOM PREVOZA;
4) DRUGIM USLOVIMA PROPISANIM U SKLADU SA OVIM ZAKONOM.
MINISTARSTVO NE IZDAJE DOZVOLU I POTVRDU ZA PREKOGRANIČNI PROMET LICU KOJE JE KAŽNJAVANO ZA ILEGALNI PREKOGRANIČNI PROMET STROGO ZAŠTIĆENIM ILI ZAŠTIĆENIM VRSTAMA DIVLJE FLORE I FAUNE I/ILI ZA KRŠENJE POSEBNIH PROPISA KOJI REGULIŠU DOBROBIT ŽIVOTINJA, I TO:
1) ZA PRIVREDNI PRESTUP, ODNOSNO PREKRŠAJ U PERIODU OD ŠEST MESECI DO DVE GODINE OD PRAVNOSNAŽNOSTI ODLUKE SUDA; ILI
2) ZA KRIVIČNO DELO, U PERIODU OD DVE DO PET GODINA OD PRAVNOSNAŽNOSTI ODLUKE SUDA.
ZABRANJEN JE PREKOGRANIČNI PROMET PRIMERAKA DIVLJIH VRSTA AKO:
1) SE PREKOGRANIČNI PROMET, UKLJUČUJUĆI OTPREMU, TRANSPORT I TRANZIT VRŠI BEZ IZDATE DOZVOLE ILI POTVRDE;
2) SE VRŠI SUPROTNO IZDATOJ DOZVOLI ILI POTVRDI, ODNOSNO DOZVOLA ILI POTVRDA SE KORISTI ZA BILO KOJI DRUGI PRIMERAK OSIM ZA ONAJ ZA KOJI JE IZDATA;
3) SE KORISTI DOZVOLA ILI POTVRDA KOJA JE PONIŠTENA ILI ČIJI JE ROK VAŽENJA ISTEKAO;
4) SE KORISTI LAŽNA, FALSIFIKOVANA DOZVOLA ILI POTVRDA, UKLJUČUJUĆI I ISPRAVU NA KOJOJ SU VRŠENE NEOVLAŠĆENE IZMENE.
MINISTARSTVO MOŽE PONIŠTITI IZDATE VAŽEĆE DOZVOLE I POTVRDE, ODNOSNO ZABRANITI IZDAVANJE DOZVOLA I POTVRDA U NAREDNIH GODINU DANA OD DANA PONIŠTAVANJA DOZVOLE.
MINISTARSTVO PONIŠTAVA DOZVOLU ILI POTVRDU:
1) AKO SE, POSLE IZDAVANJA DOZVOLE ILI POTVRDE, USLED VANREDNIH OKOLNOSTI, NE MOŽE OBAVITI IZVOZ, UVOZ ILI TRANZIT U SKLADU SA USLOVIMA NAVEDENIM U DOZVOLI ILI POTVRDI;
2) AKO NAKNADNO UTVRDI DA JE ODLUKA O IZDAVANJU DOZVOLE ILI POTVRDE DONETA NA OSNOVU NETAČNIH PODATAKA, FALSIFIKOVANIH DOKUMENATA ILI ISPRAVA NA KOJIMA SU VRŠENE NEOVLAŠĆENE IZMENE..
LICU ČIJA JE DOZVOLA ILI POTVRDA PONIŠTENA ZBOG OKOLNOSTI IZ STAVA 6. TAČKA 2) OVOG ČLANA, A IMALO JE SAZNANJE O TAČNOSTI PODATAKA, MINISTARSTVO NEĆE IZDAVATI DOZVOLU ILI POTVRDU U NAREDNIH GODINU DANA OD DANA UKIDANJA DOZVOLE ILI POTVRDE.
SVAKU POŠILJKU STROGO ZAŠTIĆENIH, ZAŠTIĆENIH I ALOHTONIH DIVLJIH VRSTA MORA DA PRATI DOZVOLA, ODNOSNO POTVRDA U ORIGINALU.
PRI UVOZU, IZVOZU, UNOSU, IZNOSU I TRANZITU, ŽIVE ŽIVOTINJE MORAJU SE PREVOZITI I ČUVATI NA NAČIN KOJIM SE NI NAJMANJE NE OZLEĐUJE ILI OŠTEĆUJE NJIHOVO ZDRAVLJE ILI SE SA NJIMA NEHUMANO POSTUPA, U SKLADU S POSEBNIM PROPISIMA.
MINISTAR MOŽE ZABRANITI ILI OGRANIČITI UVOZ ODREĐENIH ALOHTONIH DIVLJIH VRSTA NA OSNOVU MIŠLJENJA OVLAŠĆENE NAUČNE ILI STRUČNE ORGANIZACIJE U SKLADU SA PROPISANIM USLOVIMA, A NAROČITO, AKO:
1) UVOZ PREDSTAVLJA OPASNOST PO AUTOHTONE VRSTE, ZDRAVLJE ILI BEZBEDNOST LJUDI;
2) NIVO TRGOVINE MOŽE UGROZITI OPSTANAK POPULACIJE DATE DIVLJE VRSTE U PRIRODI;
3) JE PROCENAT UGINUĆA PRIMERAKA DATE DIVLJE VRSTE U TRANSPORTU PREVISOK.
U SKLADU SA POTVRĐENIM MEĐUNARODNIM UGOVORIMA, A U CILJU ZAŠTITE DIVLJIH VRSTA IZ STAVA 1. OVOG ČLANA MINISTAR PROPISUJE:
1) USLOVE POD KOJIMA SE OBAVLJA UVOZ, IZVOZ, UNOS, IZNOS ILI TRANZIT, TRGOVINA I UZGOJ DIVLJIH VRSTA IZ STAVA 1. OVOG ČLANA;
2) IZDAVANJE DOZVOLA I DRUGIH AKATA (POTVRDA, MIŠLJENJA, OBAVEŠTENJA I DR.);
3) SPISKOVE DIVLJIH VRSTA, NJIHOVIH DELOVA I DERIVATA KOJI PODLEŽU IZDAVANJU DOZVOLA, ODNOSNO DRUGIH AKATA;
4) DIVLJE VRSTE, NJIHOVE DELOVE I DERIVATE ČIJI JE UVOZ ODNOSNO IZVOZ ZABRANJEN, OGRANIČEN ILI OBUSTAVLJEN;
5) IZUZETKE OD IZDAVANJA DOZVOLE I DRUGIH AKATA;
6) SADRŽINU, IZGLED I NAČIN VOĐENJA REGISTRA IZDATIH DOZVOLA I DRUGIH AKATA;
7) NAČIN OBELEŽAVANJA ŽIVOTINJA ILI POŠILJKI;
8) NAČIN POSTUPANJA SA ODUZETIM PRIMERCIMA;
9) NAČIN SPROVOĐENJA NADZORA I VOĐENJA EVIDENCIJE;
10) IZRADU IZVEŠTAJA I DR.
NA REŠENJE IZ STAVA 1. OVOG ČLANA NIJE DOZVOLLJENA ŽALBA ALI SE MOŽE POKRENUTI UPRAVNI SPOR.
Prijava prekograničnog prometa zaštićenih vrsta
Član 95.
Uvoz, izvoz, unos, iznos i tranzit zaštićenih divljih vrsta, njihovih delova i derivata obavezno se prijavljuje carinskoj službi, u skladu sa odredbama ovog zakona i drugim propisima.
Veterinarsko zdravstveni i fitosanitarni pregled i kontrolu pošiljki iz stava 1. ovog člana nad kojima postoji nadležnost granične veterinarske i fitosanitarne inspekcije sprovodi se u skladu s posebnim propisima. Granične prelaze na kojima se može obavljati uvoz, izvoz, unos, iznos i tranzit zaštićenih vrsta, njihovih delova i derivata, kao i uslove u pogledu njihove opremljenosti i osposobljenosti za obavljanje tih poslova, propisuje ministar nadležan za poslove poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede uz saglasnost Ministra.
Carinska služba dužna je da prilikom uvoza, izvoza, unosa, iznosa i tranzita vrsta iz člana 94. stav 1. ovog zakona pregleda odgovarajuće dozvole i overi prelazak granice u za to predviđenoj rubrici obrasca dozvole.
U slučaju uvoza, izvoza, unosa, iznosa i tranzita carinska služba overava dozvole na način propisan aktom o prekograničnom prometu zaštićenih vrsta iz člana 94. ovog zakona.
Ukoliko se prekogranični promet primeraka zaštićenih vrsta vrši suprotno propisanim uslovima, primerke oduzima nadležni inspektor i izdaje potvrdu o oduzimanju.
PRIJAVA PREKOGRANIČNOG PROMETA STROGO ZAŠTIĆENIH, ZAŠTIĆENIH I ALOHTONIHDIVLJIH VRSTA
ČLAN 95.
PREKOGRANIČNI PROMET PRIMERAKA STROGO ZAŠTIĆENIH I ZAŠTIĆENIH DIVLJIH VRSTA, NJIHOVIH DELOVA I DERIVATA, KAO I UVOZ ILI UNOS ŽIVIH PRIMERAKA ALOHTONIH DIVLJIH VRSTA OBAVEZNO SE PRIJAVLJUJE CARINSKOJ SLUŽBI, U SKLADU SA ODREDBAMA OVOG ZAKONA I DRUGIM PROPISIMA.
UVOZNIK, ODNOSNO IZVOZNIK PRIMERAKA, KAO I FIZIČKO LICE KOJE UNOSI I IZNOSI PRIMERKE IZ STAVA 1. OVOG ČLANA, DUŽAN JE DA O OČEKIVANOM VREMENU DOLASKA, ODNOSNO OTPREMANJA POŠILJKE, OBAVESTI MINISTARSTVO 48 SATI PRE VRŠENJA UVOZA ILI IZVOZA, UKOLIKO JE OVAJ USLOV NAVEDEN U DOZVOLI ILI AKTU IZ ČLANA 94. STAV 1. OVOG ZAKONA.
VETERINARSKO ZDRAVSTVENI I FITOSANITARNI PREGLED POŠILJKI IZ STAVA 1. OVOG ČLANA NAD KOJIMA POSTOJI NADLEŽNOST GRANIČNE VETERINARSKE I FITOSANITARNE INSPEKCIJE SPROVODI SE U SKLADU SA PROPISIMA.
MINISTAR PROPISUJE GRANIČNE PRELAZE NA KOJIMA SE MOŽE OBAVLJATI UVOZ, IZVOZ, UNOS, IZNOS I TRANZIT STROGO ZAŠTIĆENIH I ZAŠTIĆENIH DIVLJIH VRSTA, NJIHOVIH DELOVA I DERIVATA, KAO I USLOVE U POGLEDU NJIHOVE OPREMLJENOSTI I OSPOSOBLJENOSTI ZA OBAVLJANJE TIH POSLOVA.
NA GRANIČNIM PRELAZIMA MINISTARSTVO ČINI DOSTUPNIM JAVNOSTI INFORMACIJE O USLOVIMA I NAČINU VRŠENJA PREKOGRANIČNOG PROMETA STROGO ZAŠTIĆENIH I ZAŠTIĆENIH DIVLJIH VRSTA.
AKO SE PREKOGRANIČNI PROMET PRIMERAKA STROGO ZAŠTIĆENIH, ZAŠTIĆENIH ILI ALOHTONIH DIVLJIH VRSTA VRŠI SUPROTNO PROPISANIM USLOVIMA, PRIMERKE PRIVREMENO ZADRŽAVA CARINSKI ORGAN, A ODUZIMA NADLEŽNI INSPEKTOR U SKLADU SA ČLANOM 92. OVOG ZAKONA.
Obaveze carinske službe
Član 96.
Ako prilikom uvoza, izvoza, unosa, iznosa, ili tranzita carinska služba ne može da odredi vrstu životinje, gljive ili biljke čiji uvoz ili izvoz podleže ograničenjima ili zabranama, može ih:
1) na trošak carinskog deklaranta (primaoca odnosno pošiljaoca robe), sama čuvati ili dati nekome na čuvanje do utvrđivanja statusa vrste čiji uvoz, izvoz, reeksport ili tranzit podleže ograničenjima;
2) prepustiti carinskom deklarantu do okončanja postupka, ali uz zabranu raspolaganja.
Carinska služba može od carinskog deklaranta zahtevati potvrdu da predmetna vrsta nije pod zaštitom.
Vrste za koje carinska služba utvrdi da se uvoze, izvoze, unose, iznose ili da su u tranzitu bez propisanih dozvola ili drugih dokumenata, privremeno se zadržavaju do okončanja postupka.
U slučajevima iz stava 3. ovog člana izdaje se potvrda.
Vrste iz stava 3. ovog člana, predaju se na čuvanje, od strane ministarstva ovlašćenom pravnom ili fizičkom licu, a mogu se ostaviti na čuvanje i carinskom deklarantu uz zabranu raspolaganja.
Ako se propisana dozvola ili drugi zatraženi dokumenti ne dostave u roku od mesec dana nakon privremenog zadržavanja ili u produženom roku koji može iznositi najduže dva meseca, carinska služba donosi odluku o oduzimanju.
Ako se u postupku carinske kontrole utvrdi da se radi o vrstama za koje nema uvozne ili izvozne dozvole, oduzimaju se, a o oduzetim vrstama izdaje se potvrda.
U slučajevima iz st. 3. do 7. ovog člana carinska služba dužna je da u najkraćem roku obavesti Ministarstvo koje odlučuje o zbrinjavanju oduzetih vrsta, imajući u vidu odredbe posebnih propisa i ratifikovanih međunarodnih ugovora.
Kada se vrste zaplene ili oduzmu, troškove (troškovi hrane, smeštaja, prevoza, vraćanja i drugo) snosi carinski deklarant.
CARINSKI ORGAN VRŠI KONTROLU UVOZA, UNOSA, IZVOZA, IZNOSA, PONOVNOG IZVOZA I TRANZITA PRIMERAKA U SMISLU OVOG ZAKONA, A U OKVIRU SVOJIH OVLAŠĆENjA.
CARINSKI ORGAN POSEBNO PROVERAVA DA LI SU ZA PRIMERKE IZ ČLANA 95. STAV 1. OVOG ZAKONA PRILOŽENE VAŽEĆE DOZVOLE, POTVRDE ILI DRUGA AKTA IZDATA U SKLADU SA PROPISOM IZ ČLANA 94. OVOG ZAKONA, I/ILI PROPISANE DOZVOLE DRUGE DRŽAVE IZDATE U SKLADU SA CITES KONVENCIJOM;
CARINSKI ORGAN SA DOZVOLAMA I POTVRDAMA IZ STAVA 2. OVOG ČLANA POSTUPA NA NAČIN PROPISAN PROPISOM O PREKOGRANIČNOM PROMETU ZAŠTIĆENIH DIVLjIH VRSTA IZ ČLANA 94. OVOG ZAKONA.
CARINSKI ORGAN OBAVEŠTAVA MINISTARSTVO U SLUČAJU POTREBE ZA STRUČNOM PROVEROM SADRŽAJA KONTROLISANE POŠILjKE.
AKO SE U POSTUPKU CARINSKE KONTROLE UTVRDI DA SE PRIMERCI IZ ČLANA 94. OVOG ZAKONA UVOZE, UNOSE, IZVOZE, IZNOSE, PONOVNO IZVOZE ILI SU U TRANZITU, NA NAČIN SUPROTAN ODREDBAMA OVOG ZAKONA, CARINSKI ORGAN ISTE PRIVREMENO ZADRŽAVA, O ČEMU ODMAH OBAVEŠTAVA MINISTARSTVO RADI SPROVOĐENjA DALjIH AKTIVNOSTI IZ NADLEŽNSTI MINISTARSTVA.
PRIVREMENO ZADRŽANE PRIMERKE, DO ODLUKE MINISTARSTVA, ODNOSNO DO OKONČANjA SUDSKOG POSTUPKA, CARINSKI ORGAN:
1) MOŽE SAM DA ČUVA ILI DA PREDA NA ČUVANjE MINISTARSTVU U SLUČAJU KADA SE RADI O DELOVIMA I DERIVATIMA;
2) KADA SE RADI O MRTVIM ILI ŽIVIM PRIMERCIMA ISTE PREDAJE MINISTARSTVU ZA POTREBE ZBRINjAVANjA U SKLADU SA OVIM ZAKONOM.
TROŠKOVE NASTALE U POSTUPKU IZ STAVA 6. OVOG ČLANA, SNOSI LICE OD KOGA SU PRIMERCI PRIVREMENO ZADRŽANI, ODNOSNO PRIVREMENO ILI TRAJNO ODUZETI.
U SLUČAJU POTREBE ZA STRUČNOM PROVEROM SADRŽAJA POŠILjKE IZ STAVA 4. OVOG ČLANA TROŠKOVE PROVERE SNOSI UVOZNIK, ODNOSNO IZVOZNIK, NA TERITORIJI REPUBLIKE.
VLADA UTVRĐUJE VISINU I NAČIN PLAĆANjA TAKSE ZA STRUČNU PROVERU SADRŽAJA POŠILjKE IZ STAVA 4. OVOG ČLANA."
Član 103.
Poslove zaštite prirode i prirodnih dobara koja se nalaze na teritoriji Republike Srbije obavlja Zavod za zaštitu prirode Srbije.
Zavod za zaštitu prirode Srbije, za teritoriju Republike Srbije vodi registar zaštićenih prirodnih dobara i informacioni sistem o zaštiti prirode (baze podataka o zaštićenim prirodnim dobrima, staništima, zaštićenim vrstama, područjima ekološke mreže), izrađuje srednjoročni program zaštite prirodnih dobara, izrađuje stručne osnove za Strategiju zaštite prirode i prirodnih vrednosti Republike Srbije i Izveštaj o stanju prirode.
Poslove zaštite prirode i prirodnih dobara koja se celom ili većim delom svoje površine nalaze na teritoriji Autonomne pokrajine Vojvodine, obavlja Pokrajinski zavod za zaštitu prirode.
Organizacije za zaštitu prirode su pravna lica.
Organizacije za zaštitu prirode su ustanove NA ČIJE OSNIVANjE,ORGANIZACIJU I RAD SE PRIMENjUJU PROPISI O JAVNIM SLUŽBAMA.
PRAVA, OBAVEZE I ODGOVORNOSTI ZAPOSLENIH U ORGANIZACIJAMA ZA ZAŠTITU PRIRODE UREĐUJU SE U SKLADU SA OPŠTIM PROPISIMA O RADU, DOK SE PLATE UREĐUJU U SKLADU ZA PROPISOM KOJIM SE UREĐUJU PLATE ZAPOSLENIH U JAVNIM SLUŽBAMA KOJE SE FINASIRAJU IZ BUDžETA REPUBLIKE, AUTONOMNE POKRAJINE I JEDINICA LOKALNE SAMOUPRAVE.
U obavljanju poslova zaštite prirode i prirodnih dobara organizacije za zaštitu prirode iz st. 1. i 2. ovog člana ostvaruju saradnju kroz usaglašavanje programa zaštite prirodnih dobara.
Pokrajinski zavod za zaštitu prirode dostalja srednjoročni i godišnji program zaštite prirodnih dobara i izveštaj o njihovom ostvarivanju Zavodu za zaštitu prirode Srbije.
Prava i dužnosti čuvara
Član 110.
U vršenju čuvarske službe, čuvar naročito:
1) prati kretanje i aktivnosti posetilaca i drugih korisnika u zaštićenom području, posebno transport građevinskog materijala i izgradnju objekata, korišćenje mineralnih sirovina, šuma, flore i faune uključujući divljač i ribe, upotrebu motornih vozila i plovila, postavljanje objekata na vodi, ulazak u zone i objekte u kojima je poseta zabranjena ili ograničena, loženje vatre na otvorenom, odlaganje otpada, odvijanje sportskih takmičenja i drugih manifestacija;
2) prati stanje biljnih i životinjskih vrsta, kao i drugih vrednosti zaštićenog područja;
3) pruža pomoć i sarađuje sa lokalnim stanovništvom;
4) pruža podatke, pomoć i usluge posetiocima i drugim licima pri obilasku i razgledanju zaštićenog područja, naučnim istraživanjima i obrazovnim aktivnostima;
5) sarađuje sa korisnicima prirodnih resursa u zaštićenom području;
6) sarađuje sa nosiocima stvarnih prava na nepokretnostima u zaštićenom području u cilju zaštite prirode;
7) sarađuje sa drugom čuvarskom službom, inspekcijskom službom i organom unutrašnjih poslova.
Kada čuvar, utvrdi ili osnovano pretpostavi da je posetilac, odnosno korisnik zaštićenog područja učinio radnju suprotno pravilima unutrašnjeg reda ili merama zaštite prirode propisanim u skladu sa zakonom, ovlašćen je da:
1) legitimiše lice zatečeno u vršenju nedozvoljenih radnji, a lice zatečeno bez ličnih isprava privede nadležnom organu unutrašnjih poslova;
2) izvrši pregled svih vrsta vozila, plovnih objekata i tovara;
3) privremeno oduzme predmete i sredstva kojima je izvršen prekršaj ili krivično delo i predmete koji su nastali ili pribavljeni izvršenjem takvog dela, kao i da ove predmete, bez odlaganja, preda upravljaču zaštićenog područja radi čuvanja;
4) zatraži uspostavljanje prethodnog stanja, odnosno naredi mere za sprečavanje i uklanjanje štetnih posledica;
5) izvrši svaki pregled, osim stanova i drugih prostorija, za čiji je pregled potreban sudski nalog.
U vršenju službe čuvar je dužan da pokaže službenu legitimaciju.
Legitimaciju čuvara izdaje upravljač zaštićenog područja na obrascu koji propisuje ministar.
Čuvar mora da ima najmanje srednju stručnu spremu, jednu godinu radnog iskustva u struci i položen stručni ispit i da ispunjava propisane uslove za nošenje oružja i druge uslove, utvrđene aktom upravljača.
Ministar bliže propisuje uslove, program i način polaganja stručnog ispita iz stava 5. ovog člana.
Za vreme službe, čuvar nosi službenu odeću, znak zaštite prirode i znak zaštićenog područja koje čuva i može nositi oružje koje odredi upravljač, u skladu sa zakonom.
Službenu odeću, odnosno uniformu čuvara u nacionalnim parkovima i zaštićenim područjima proglašenim aktom Vlade, propisuje ministar.
ČUVARIMASVOJSTVOSLUŽBENOGLICA.
Čuvar može istovremeno obavljati poslove ribočuvara, čuvara šuma i lovočuvara, ukoliko ispunjava uslove utvrđene propisima koji uređuju oblast korišćenja ribljeg fonda, šumarstva i lovstva SAMO NA ZAŠTIĆENIM PODRUČJIMA POVRŠINE MANjEOD 100 HA.
Čuvar u vršenju poslova čuvara ribarskog područja, identitet i službena ovlašćenja dokazuje legitimacijom iz stava 3. ovog člana.
Osnovni dokumenti zaštite prirode
Član 111.
Osnovni dokumenti zaštite prirode i prirodnih vrednosti su: Strategija zaštite prirode i prirodnih vrednosti Republike Srbije (u daljem tekstu: Strategija), programi zaštite prirode autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave i izveštaji o stanju prirode.
OSNOVNI DOKUMENTI ZAŠTITE PRIRODE I PRIRODNIH VREDNOSTI SU: STRATEGIJA ZAŠTITE PRIRODE REPUBLIKE SRBIJE (U DALJEM TEKSTU: STRATEGIJA), PROGRAMI ZAŠTITE PRIRODNIH DOBARA I IZVEŠTAJI O STANJU PRIRODE.
STRATEGIJA JE OSNOVNI INSTRUMENT ZA SPROVOĐENJE POTVRĐENIH MEĐUNARODNIH UGOVORA U OBLASTI BIOLOŠKE RAZNOVRSNOSTI KOJIM SE ODREĐUJU DUGOROČNI CILJEVI I MERE OČUVANJA BIOLOŠKE RAZNOVRSNOSTI.
Strategija zaštite prirode
Član 112.
Strategiju donosi Vlada za period od najmanje deset godina.
Strategijom se utvrđuju dugoročni planski okvir i politika integralne zaštite prirode UKLjUČUJUĆI očuvanje biodiverziteta, PREDELA I GEONASLEĐA.
Strategija naročito sadrži analizu (ocenu) stanja, ciljeve, glavne zadatke, mere, aktivnosti i instrumente za očuvanje i unapređenje biološke raznovrsnosti, predela i geonasleđa, razvoj mreže zaštićenih područja i razvoj ekološke mreže.
Za sprovođenje Strategije izrađuju se akcioni planovi koje donosi Vlada za period od najviše pet godina.
Akcioni plan iz stava 4. ovog člana može se doneti i kao sastavni deo Strategije.
Stručnu osnovu Strategije priprema Zavod za zaštitu prirode Srbije u saradnji sa Pokrajinskim zavodom za zaštitu prirode.
STRATEGIJA SE IZRAĐUJE NA OSNOVU IZVEŠTAJA O STANjU PRIRODE I NAROČITO SADRŽI: NAČELA I OPŠTE CILjEVE, OCENU STANjA, POSEBNE CILjEVE I AKTIVNOSTI ZA NjIHOVO SPROVOĐENjE KAO I MOGUĆE IZVORE FINANSIRANjA.
IZVEŠTAJ O STANjU PRIRODE IZRAĐUJE ZAVOD U SARADNjI SA DRUGIM STRUČNIM I NAUČNIM ORGANIZACIJAMA I DRUGIM JAVNIM SLUŽBAMA.
Po potrebi može se izvršiti revizija Strategije pre isteka perioda za koji je doneta.
Strategija se objavljuje u "Službenom glasniku Republike Srbije".
Inspekcijski nadzor
Član 119.
Inspekcijski nadzor vrši Ministarstvo preko inspektora za zaštitu životne sredine (u daljem tekstu: inspektor) u okviru delokruga utvrđenog ovim zakonom.
U vršenju inspekcijskog nadzora nad prekograničnim prometom i trgovinom strogo zaštićenim i zaštićenim vrstama, kao i živim primercima divljih životinja nadležni inspektor sarađuje sa ovlašćenim licem za izdavanje dozvola iz člana 94. ovog zakona.
Autonomnoj pokrajini poverava se vršenje inspekcijskog nadzora nad primenom odredaba ovog zakona na zaštićenim područjima, koja se nalaze na teritoriji autonomne pokrajine.
Jedinici lokalne samouprave poverava se vršenje inspekcijskog nadzora nad primenom odredaba ovog zakona na zaštićenim područjima koja proglašava nadležni organ jedinice lokalne samouprave.
INSPEKCIJSKI NADZOR IZ STAVA 1. OVOG ČLANA OBAVLjA SE BEZ PRETHODNOG PISANOG OBAVEŠTAVANjA NADZIRANOG SUBJEKTA I PRIBAVLjANjA PISANOG NALOGA ZA INSPEKCIJSKI NADZOR.
IZUZETNO, INSPEKTOR MOŽE OBAVESTITI NADZIRANOG SUBJEKTA O POČETKU INSPEKCIJSKOG NADZORA AKO PROCENI DA JE TAKVO OBAVEŠTENjE POTREBNO U CILjU OBAVLjANjA NADZORA.
Zajedničko telo za sprovođenje nadzora nad prekograničnim prometom i trgovinom divljim vrstama
Član 119a
U VRŠENJU NADZORA NAD PREKOGRANIČNIM PROMETOM I TRGOVINOM DIVLJIM VRSTAMA MINISTARSTVO SARAĐUJE SA CARINSKOM SLUŽBOM, POLICIJOM I REPUBLIČKIM JAVNIM TUŽILAŠTVOM.
MINISTARSTVO OBRAZUJE ZAJEDNIČKO TELO RADI: PLANIRANJA, PRAĆENJA, USKLAĐIVANJA I PREDUZIMANJA ZAJEDNIČKIH MERA I AKTIVNOSTI ZA SPROVOĐENJE NADZORA NAD PREKOGRANIČNIM PROMETOM I TRGOVINOM DIVLJIM VRSTAMA., U SKLADU SA PROPISIMA KOJIMA SE UREĐUJE DRŽAVNA UPRAVA.
ODLUKOM O OBRAZOVANJU ZAJEDNIČKOG TELA IZ STAVA 1. OVOG ČLANA UREĐUJU SE PITANJA PROGRAMIRANJA I VRŠENJA OBUKE, KOORDINACIJA NADZORA, IZVEŠTAVANJA O KONTROLI PREKOGRANIČNOG PROMETA I TRGOVINE DIVLJIM VRSTAMA I SANKCIONISANJU NEZAKONITIH RADNJI IZ STAVA 2. OVOG ČLANA.
Prava i dužnosti inspektora
Član 120.
U vršenju inspekcijskog nadzora inspektor ima prava i dužnost da utvrđuje:
1) korišćenje i upotrebu zaštićenih prirodnih vrednosti i drugih delova prirode;
2) sprovođenje uslova i mera zaštite prirode, drugih akata izdatih na osnovu ovoga zakona i drugih propisa;
3) sprovođenje kompenzacijskih mera;
4) sprovođenje planova upravljanja prirodnim dobrima/resursima u delu koji se odnosi na mere i uslove zaštite prirode;
5) sprovođenje plana upravljanja i programa zaštite, očuvanja, korišćenja i unapređenja zaštićene prirode i njenih vrednosti;
6) sprovođenje plana upravljanja i drugih akata zaštićenog područja;
7) radnje koje mogu prouzrokovati promene i oštećenja na zaštićenom području ili drugim zaštićenim prirodnim dobrima;
8) sprovođenje neposredne zaštite, očuvanja i korišćenja zaštićenih prirodnih dobara;
9) sprovođenje mera i uslova zaštite zaštićenih prirodnih dobara, zaštićenih biljnih i životinjskih vrsta i gljiva;
10) da li se izvoz, uvoz i tranzit zaštićenih divljih vrsta biljaka i životinja i gljiva vrši u skladu sa ovim zakonom i propisima donetim na osnovu ovog zakona;
10) DIVLJE VRSTE U PREKOGRANIČNOM PROMETU I TRGOVINI I DA LI SE PREKOGRANIČNI PROMET STROGO ZAŠTIĆENIH, ZAŠTIĆENIH I ALOHTONIH DIVLJIH VRSTA BILJAKA, ŽIVOTINJA I GLJIVA VRŠI U SKLADU SA OVIM ZAKONOM I PROPISIMA DONETIM NA OSNOVU OVOG ZAKONA;
11) da li se unošenje i ponovno unošenje divljih vrsta u prirodu vrši u skladu sa odredbama ovog zakona;
12) informisanje javnosti o stanju prirode, planovima upravljanja zaštićenog područja;
13) sprovođenje drugih propisanih uslova i mera zaštite biološke i predeone raznovrsnosti utvrđenih ovim zakonom i propisa donetih na osnovu ovog zakona;
14) da li se sprovodi monitoring stanja prirode i njenih vrednosti;
15) da li se vodi registar zaštićenih prirodnih dobara i druge propisane evidencije;
16) da li se genetički materijal koristi u skladu sa ovim zakonom i posebnim propisima;
17) da li upravljač zaštićenog područja izvršava obaveze ustanovljene aktom o zaštiti;
18) da li upravljač zaštićenog područja koristi sredstva za rad i obavljanje poslova na zaštiti i unapređivanju zaštićenog područja;
19) da li se korišćenje fosila, minerala kristala i bigra ili istraživanje njihovih nalazišta vrši u skladu sa ovim zakonom;
20) da li se sakupljanje i stavljanje u promet divljih vrsta biljaka, životinja i gljiva, njihovih razvojnih oblika i delova vrši u skladu sa propisanim uslovima;
21) da li se veštačko preseljavanje i naseljavanje populacija ili delova populacija autohtonih vrsta vrši u skladu sa odredbama ovog zakona;
21) DA LI SE VEŠTAČKO PRESELJAVANJE I NASELJAVANJE POPULACIJA ILI DELOVA POPULACIJA AUTOHTONIH DIVLJIH VRSTA VRŠI U SKLADU SA ODREDBAMA OVOG ZAKONA;
22) da li se držanje, uzgoj i trgovina div ljim životinjama obavlja sa dozvolom i pod uslovima i na propisani način.
22) DA LI SE DRŽANjE, UZGOJ, OBELEŽAVANjE I TRGOVINA PRIMERCIMA DIVLjIH VRSTA OBAVLjA NA PROPISAN NAČIN.
22A) DA LI SU ISPUNJENI USLOVI ZA RAD ZOOLOŠKOG VRTA U SKLADU SA OVIM ZAKONOM I PROPISIMA DONETIM NA OSNOVU OVOG ZAKONA.
Ovlašćenja inspektora
Član 121.
U vršenju inspekcijskog nadzora inspektor je ovlašćen da:
1) zabrani korišćenje i upotrebu zaštićenih prirodnih vrednosti i drugih delova prirode bez odobrenja ili protivno odobrenju;
2) naredi sprovođenje uslova i mera zaštite prirode, drugih akata izdatih na osnovu ovoga zakona i drugih propisa;
3) naredi sprovođenje kompenzacijskih mera;
4) naredi sprovođenje planova upravljanja prirodnim dobrima/resursima u delu koji se odnosi na mere i uslove zaštite prirode;
5) naredi sprovođenje plana upravljanja i programa zaštite, očuvanja, korišćenja i unapređenja zaštićene prirode i njenih vrednosti;
6) naredi sprovođenje plana upravljanja i drugih akata zaštićenog područja i ekološke mreže;
7) zabrani radnje koje mogu prouzrokovati promene i oštećenja na zaštićenom području, ekološkoj mreži ili drugim zaštićenim prirodnim dobrima;
7a) zabrani radnje, odnosno izvođenje radova na zaštićenom području, koje su suprotne aktu o zaštiti i pravilniku o unutrašnjem redu i čuvarskoj službi;
8) naredi sprovođenje neposredne zaštite, očuvanja i korišćenja zaštićenih prirodnih dobara;
9) naredi sprovođenje mera i uslova zaštite zaštićenih prirodnih dobara, zaštićenih biljnih i životinjskih vrsta i gljiva;
9) NAREDI SPROVOĐENJE MERA I USLOVA ZAŠTITE ZAŠTIĆENIH PRIRODNIH DOBARA, ZAŠTIĆENIH DIVLJIH BILJNIH I ŽIVOTINJSKIH VRSTA I GLJIVA;
10) zabrani izvoz, uvoz i tranzit zaštićenih divljih vrsta biljaka i životinja i gljiva ako se promet vrši suprotno sa ovim zakonom i propisima donetim na osnovu ovog zakona i ratifikovanim međunarodnim ugovorima;
10) ZABRANI PREKOGRANIČNI PROMET STROGO ZAŠTIĆENIH, ZAŠTIĆENIH I ALOHTONIH DIVLJIH VRSTA KOJI SE VRŠI SUPROTNO ODREDBAMA OVOG ZAKONA I PROPISA DONETIH NA OSNOVU OVOG ZAKONA I POTVRĐENIH MEĐUNARODNIH UGOVORA;
11) zabrani unošenje divljih vrsta u prirodu ako je u suprotnosti sa odredbama ovog zakona;
12) naredi informisanje javnosti o stanju prirode, planovima upravljanja zaštićenog područja;
13) naredi sprovođenje drugih propisanih uslova i mera zaštite biološke i predeone raznovrsnosti utvrđenih ovim zakonom i propisa donetih na osnovu ovog zakona;
14) naredi upravljaču sprovođenje monitoringa stanja prirode i njenih vrednosti;
15) naredi vođenje registara zaštićenih prirodnih dobara i druge propisane evidencije;
16) zabrani da se genetički materijal koristi suprotno odredbama ovog zakona i posebnim propisima;
17) naredi da upravljač zaštićenog područja izvršava obaveze ustanovljene aktom o zaštiti;
18) naredi da upravljač zaštićenog područja koristi sredstva za rad i obavljanje poslova na zaštiti i unapređivanju zaštićenog područja;
19) zabrani korišćenje fosila, minerala kristala i bigra ili istraživanje njihovih nalazišta ako je u suprotnosti sa ovim zakonom;
20) zabrani sakupljanje i stavljanje u promet divljih vrsta biljaka, životinja i gljiva njihovih razvojnih oblika i delova ako se sakupljanje i stavljanje u promet vrši bez dozvole i suprotno propisanim uslovima;
21) zabrani veštačko preseljavanje i naseljavanje populacija ili delova populacija autohtonih vrsta bez dozvole ili suprotno propisanim uslovima;
21) ZABRANI VEŠTAČKO PRESELJAVANJE I NASELJAVANJE POPULACIJA ILI DELOVA POPULACIJA AUTOHTONIH DIVLJIH VRSTA BEZ DOZVOLE ILI SUPROTNO PROPISANIM USLOVIMA;
22) zabrani držanje, uzgoj i trgovinu divljim životinjama bez dozvole ili pod uslovima i na propisani način;
22) ZABRANI DRŽANJE, UZGOJ I TRGOVINU PRIMERCIMA STROGO ZAŠTIĆENIH, ZAŠTIĆENIH I ALOHTONIH DIVLJIH VRSTA KOJI SE VRŠI SUPROTNO ODREDBAMA OVOG ZAKONA I PROPISA DONETIH NA OSNOVU OVOG ZAKONA
23) zabrani oštećivanje ili uništavanje staništa zaštićenih divljih vrsta;
23) ZABRANI OŠTEĆIVANJE ILI UNIŠTAVANJE STANIŠTA STROGO ZAŠTIĆENIH I ZAŠTIĆENIH DIVLJIH VRSTA;
23A) VRŠI KONTROLU DRŽANJA, UZGOJA I TRGOVINE PRIMERKA STROGO ZAŠTIĆENIH, ZAŠTIĆENIH ILI ALOHTONIH DIVLJIH VRSTA;
24) zabrani druge radnje i aktivnosti koje su u suprotnosti sa odredbama ovog zakona i propisa donetih na osnovu njega;
25) NAREDI VLASNIKU ODNOSNO DRŽAOCU PRIMERKA DIVLjE VRSTE, DA OMOGUĆI INSPEKTORU, PREDSTAVNIKU OVLAŠĆENE NAUČNE ILI STRUČNE ORGANIZACIJE ILI VETERINARU, UZIMANjE UZORKA KRVI ILI DRUGOG TKIVA PRIMERKA DIVLjE VRSTE U NjEGOVOM PRISUSTVU, ZA POTREBU SPROVOĐENjA ANALIZE,
26) NAREDI IZVRŠENjE DRUGIH ZAKONOM PROPISANIH OBAVEZA U ODREĐENOM ROKU.
Radi sprečavanja nastanka neotklonjivih šteta na zaštićenom prirodnom dobru, biološkoj i predeonoj raznovrsnosti, smanjivanja štete nastale zbog obavljanja nedozvoljenih delatnosti, radnji ili aktivnosti, odnosno radi preduzimanja hitnih zaštitnih mera, ili radi otklanjanja neposredne opasnosti za život i zdravlje ljudi ili imovinu, inspektor može, u toku nadzora doneti rešenje i usmeno.
Konstatacija o izdatom usmenom rešenju unosi se u zapisnik, uz naznaku da će pisano rešenje biti doneto u roku od 8 dana.
Na rešenja inspektora iz st. 1. i 2. dozvoljena je žalba.
Rešenje inspektora iz stava 1. tač. 1), 7), 10), 11), 16), 19), 20), 21), 22), 23), 23A), 24), 25) I 26) ovog člana je konačno, i protiv njega se može voditi upravni spor.
Oduzimanje predmeta i zaštićenih prirodnih dobara
Član 123.
U vršenju inspekcijskog nadzora inspektor ima pravo i dužnost da privremeno oduzme:
1) primerke strogo zaštićenih, zaštićenih i/ili alohtonih divljih vrsta pri vršenju prekograničnog prometa, trgovine i/ili posedovanja na teritoriji Republike Srbije, suprotno ovom zakonu, propisima donetim na osnovu ovog zakona i potvrđenim međunarodnim ugovorima i naloži njihovo čuvanje, uz izdavanje potvrde O ODUZETIM PRIMERCIMA;
2) predmete, robu ili uređaje čija upotreba nije dozvoljena ili koji su nastali, odnosno kojima su izvršene nedozvoljene radnje;
3) pokretna zaštićena prirodna dokumenta ili zaštićenu divlju vrstu i naloži njihovo čuvanje.
Sa oduzetim pokretnim zaštićenim prirodnim dokumentima i primercima divljih vrsta iz stava 1. ovog člana postupa se na primeren način za njihovo očuvanje i zaštitu, a na predlog ovlašćene naučne ili stručne organizacije za žive primerke.
Na rešenje inspektora iz stava 1. ovog člana, može se izjaviti žalba ministru.
Zaštićene divlje vrste stečene protivzakonitom radnjom, koje su podložne kvarenju ili se ne mogu odgovarajuće zbrinuti ili ako njihovo čuvanje zahteva veće troškove prodaju se, a odluku o prodaji, načinu i uslovima prodaje donosi ministar.
Ostvarena sredstva čuvaju se na evidentnom računu Ministarstva, do okončanja sudskog postupka.
Izuzetno, sa oduzetim pokretnim zaštićenim prirodnim dokumentima i zaštićenim divljim vrstama iz stava 1. ovog člana, može se postupiti i na drugi primereni način za njihovo očuvanje i zaštitu, a na predlog Zavoda, odnosno Prirodnjačkog muzeja (puštanje u prirodu, ustupanje zoološkom vrtu ili drugoj ustanovi, i sl.) ovlašćene naučne ili stručne organizacije uz potvrdu, na čuvanje i/ili prezentaciju i/ili prodaju.
Privredni prestupi
Član 125.
Novčanom kaznom od 1.500.000 do 3.000.000 dinara kazniće se za privredni prestup pravno lice ako:
1) koristi prostor, prirodne resurse i zaštićena područja na način koji prouzrokuje trajno narušavanje biološke, geološke, hidrološke, pedološke i predeone raznovrsnosti (član 8. stav 2);
2) ne postupa u skladu sa merama zaštite prirode utvrđenim u planovima, programima, osnovama i projektno-tehničkom dokumentacijom (član 8. stav 3);
3) ne izvrši sanaciju odnosno rekultivaciju (član 8. stav 4);
4) bez odlaganja i o svom trošku ne otkloni štetne posledice koje su u prirodi i zaštićenim prirodnim dobrima, nastale usled projekata i aktivnosti izvedenih bez utvrđenih uslova zaštite prirode ili suprotno datim uslovima (član 13. stav 1);
5) sakuplja zaštićene divlje vrste gljiva, lišajeva, biljaka, životinja i njihove delove bez dozvole (član 76);
5) VRŠI ILI POKUŠA SAKUPLJANJE I/ILI KORIŠĆENJE PRIMERAKA STROGO ZAŠTIĆENIH ILI ZAŠTIĆENIH DIVLJIH VRSTA BEZ DOZVOLE, ODNOSNO SUPROTNO PROPISANIM USLOVIMA (ČL. 75, 76. I,77);
5A) DRŽI, TRGUJE ILI POKUŠA DA TRGUJE PRIMERCIMA STROGO ZAŠTIĆENIH ILI ZAŠTIĆENIH DIVLJIH VRSTA SUPROTNO ČL. 86A, 90 I. 94. OVOG ZAKONA;
6) vrši prekogranični promet zaštićenim divljim vrstama bez dozvole Ministarstva (član 94. stav 1);
6) VRŠI ILI POKUŠA DA IZVRŠI PREKOGRANIČNI PROMET, UKLJUČUJUĆI OTPREMU, TRANSPORT I TRANZIT, PRIMERAKA STROGO ZAŠTIĆENIH, ZAŠTIĆENIH ILI ALOHTONIH DIVLJIH VRSTA BEZ ODGOVARAJUĆE DOZVOLE ILI POTVRDE KOJU IZDAJE MINISTARSTVO, ILI KORISTI DOZVOLU ILI POTVRDU KOJA JE PONIŠTENA ILI ČIJI JE ROK VAŽENJA ISTEKAO(ČLAN 94. STAV 4. TAČKA 1) I 3));
6A) VRŠI ILI POKUŠA PREKOGRANIČNI PROMET DIVLJIH VRSTA SUPROTNO IZDATOJ DOZVOLI ILI POTVRDI, ODNOSNO KORISTI DOZVOLU ILI POTVRDU IZDATU ZA PREKOGRANIČNI PROMET ZA BILO KOJI DRUGI PRIMERAK OSIM ZA ONAJ ZA KOJI JE IZDATA (94. STAV 4. TAČKA 2));
6B) KORISTI LAŽNU, FALSIFIKOVANU DOZVOLU ILI POTVRDU ZA PREKOGRANIČNI PROMET PRIMERAKA STROGO ZAŠTIĆENIH, ZAŠTIĆENIH ILI ALOHTONIH DIVLJIH VRSTA, UKLJUČUJUĆI I ISPRAVU NA KOJOJ SU VRŠENE NEOVLAŠĆENE IZMENE (ČLAN 94. STAV 4. TAČKA 4));
7) ne izvrši prijavu prekograničnog prometa zaštićenih divljih vrsta carinskoj službi (član 95).
7) NE IZVRŠI PRIJAVU, ILI IZVRŠI LAŽNU PRIJAVU PREKOGRANIČNOG PROMETA STROGO ZAŠTIĆENIH, ZAŠTIĆENIH ILI ALOHTONIH DIVLJIH VRSTA U SKLADU SA ČLANOM 95. OVOG ZAKONA.
Za privredni prestup iz stava 1. ovog člana, može se izreći novčana kazna u srazmeri sa visinom učinjene štete, neizvršene obaveze, ili vrednosti robe ili druge stvari koja je predmet privrednog prestupa, a najviše do dvadesetostrukog iznosa učinjene štete, neizvršene obaveze ili vrednosti robe ili druge stvari koja je predmet privrednog prestupa.
Novčanom kaznom u iznosu od 100.000 do 200.000 dinara kazniće se za privredni prestup iz stava 1. ovoga člana i odgovorno lice u pravnom licu.
ZA PRIVREDNI PRESTUP IZ STAVA 1. OVOG ČLANA, A NAROČITO U SLUČAJU PONAVLJANJA PRIVREDNOG PRESTUPA, PORED PROPISANE NOVČANE KAZNE PRIVREDNOM DRUŠTVU ILI DRUGOM PRAVNOM LICU, MOŽE SE IZREĆI I ZAŠTITNA MERA ZABRANE OBAVLJANJA ODREĐENE PRIVREDNE DELATNOSTI, A ODGOVORNOM LICU ZAŠTITNA MERA ZABRANE VRŠENJA ODREĐENE DUŽNOSTI U TRAJANJU DO DESET GODINA.
ZA PRIVREDNI PRESTUP IZ STAVA 1. TAČ. 5), 5A) 6), 6A), 6B) I 7) OVOG ČLANA UZ KAZNU OBAVEZNO SE IZRIČE I ZAŠTITNA MERA TRAJNOG ODUZIMANJA PRIMERAKA STROGO ZAŠTIĆENIH, ZAŠTIĆENIH I ALOHTONIH VRSTA KOJI SU NAVEDENI U PONIŠTENIM DOZVOLAMA I POTVRDAMA, KAO I PREDMETA KOJI SU UPOTREBLJENI ILI NAMENJENI ZA NJIHOVO IZVRŠENJE, ODNOSNO KOJI SU NASTALI TIM IZVRŠENJEM.
Prekršaji
Član 126.
Novčanom kaznom od 500.000 do 2.000.000 dinara kazniće se za prekršaj pravno lice ako:
1) planirane projekte i aktivnosti u prirodi, a koji sami ili s drugim projektima ili aktivnostima mogu imati uticaj na ekološki značajno područje ili zaštićeno prirodno dobro, obavlja bez saglasnosti (član 10. stav 3.);
2) obavlja radnje, aktivnosti i delatnosti kojima se ugrožava hidrološka pojava ili opstanak i očuvanje biološke raznovrsnosti (član 18. stav 4.);
3) (brisana)
4) koristi hemijska sredstva, bez pribavljene saglasnosti Ministarstva (član 19. stav. 3.);
5) genetički materijal uzima iz prirode, suprotno članu 20. stav 2. ovog zakona;
6) obavlja ili preduzima radnje i delatnosti koje mogu narušiti svojstva zaštićenog područja (čl. 29. - 35.);
7) obavlja radnje i/ili aktivnosti koje mogu da dovedu do narušavanja ili uništavanja ekološki značajnog područja (član 39. stav 5.);
8) u zaštićenom području obavlja delatnost suprotno planu upravljanja (član 52. stav 4.);
9) radove i aktivnosti odnosno izvođenje projekta na zaštićenom području obavlja bez ili protivno aktu o uslovima i merama zaštite prirode ili ne prijavi upravljaču (član 57. st. 3, 4. i 5.);
10) na primeren način i o svom trošku ne preduzme sve dozvoljene radnje i aktivnosti kako bi se sprečio nastanak štete (član 64. stav 2.);
11) preduzima radnje kojima se mogu ugroziti strogo zaštićene vrste biljaka, životinja, gljiva i njihovih staništa (član 74.);
12) ne pribavi dozvolu iz člana 75. ovog zakona;
13) sakuplja i koristi zaštićene divlje vrste suprotno propisanim uslovima (član 77.);
14) obavlja istraživanja na zaštićenim vrstama bez dozvole ministarstva i/ili ne dostavi rezultate istraživanja (član 78.);
15) koristi zabranjena sredstva za hvatanje i ubijanje divljih životinja suprotno članu 79. ovog zakona;
16) ako ne preduzima mere zaštite iz člana 81. ovog zakona;
17) unosi alohtone divlje vrste i njihove hibride u slobodnu prirodu suprotno ĉlanu 82. ovog zakona;
17) UNOSI ALOHTONE DIVLJE VRSTE I NJIHOVE HIBRIDE U SLOBODNU PRIRODU, ODNOSNO U KONTROLISANE USLOVE SUPROTNO ČLANU 82. OVOG ZAKONA;
18) vrši premeštanje jedinki autohtonih divljih vrsta bez saglasnosti ministarstva (ĉlan 84);
18) VRŠI PREMEŠTANJE ŽIVIH PRIMERAKA AUTOHTONIH DIVLJIH VRSTA BEZ SAGLASNOSTI MINISTARSTVA (ČLAN 84.);
19) vrši reintrodukciju divljih vrsta bez dozvole ministarstva (član 85.);
20) ako drži, uzgaja, prodaje i kupuje strogo zaštićene i zaštićene divlje vrste suprotno uslovima iz člana 87. ovog zakona;
20) DRŽI PRIMERKE STROGO ZAŠTIĆENIH, ZAŠTIĆENIH ILI ALOHTONIH VRSTA DIVLJIH ŽIVOTINJA ILI NE OBELEŽAVA ILI OBELEŽAVA PRIMERKE STROGO ZAŠTIĆENIH ILI ZAŠTIĆENIH DIVLJIH VRSTA SUPROTNO PROPISANIM USLOVIMA (ČL. 86, 86A I 88.);
21) ako drži zaštićene divlje životinje bez dozvole Ministarstva (član 88);
21) POSEDUJE PRIMERKE STROGO ZAŠTIĆENIH, ZAŠTIĆENIH ILI ALOHTONIH VRSTA DIVLJIH ŽIVOTINJA SUPROTNO ČLANU 87. OVOG ZAKONA;
22) uzgaja i trguje divljim vrstama suprotno čl. 89. i 90. ovog zakona;
22) UZGAJA DIVLJE VRSTAMA SUPROTNO ČL. 89. OVOG ZAKONA;
23) ako obavlja poslove prihvatilišta bez dozvole Ministarstva (član 91.);
24) postupa sa nađenim primercima zaštićenih divljih životinja suprotno članu 93. ovog zakona;
24) POSTUPA SA NAĐENIM PRIMERCIMA STROGO ZAŠTIĆENIH I ZAŠTIĆENIH DIVLJIH VRSTA ŽIVOTINJA SUPROTNO ČLANU 93. OVOG ZAKONA;
25) uzima iz prirode geološka i paleontološka dokumenta koji su proglašeni zaštićenim prirodnim dobrima ili se nalaze na objektu geonasleđa, zaštićenom nalazištu ili ležištu mineralnih sirovina suprotno članu 98. ovog zakona;
26) vrši istraživanja nalazišta geoloških i paleontoloških dokumenata suprotno članu 99. ovog zakona;
27) ako vrši izvoz pokretnih zaštićenih prirodnih dokumenata, suprotno članu 100. ovog zakona;
27a) ako ne postupi po rešenju inspektora iz člana 121. ovog zakona.
Za prekršaj iz stava 1. ovog člana može se izreći novčana kazna u srazmeri sa visinom pričinjene štete ili neizvršene obaveze, vrednosti robe ili druge stvari koja je predmet prekršaja, a najviše do dvadesetostrukog iznosa tih vrednosti.
Za prekršaj iz stava 1. ovog člana kazniće se i odgovorno lice u preduzeću ili drugom pravnom licu novčanom kaznom od 25.000 do 150.000 dinara.
Za radnje iz člana 125. stav 1. tač. 5), 6) i 7) kao i za radnje iz stava 1. ovog člana, kazniće se preduzetnik za prekršaj novčanom kaznom od 250.000 do 500.000 dinara.
ZA RADNJE IZ ČLANA 125. STAV 1. TAČ. 5), 5A), 6), 6A), 6B), I 7), KAO I ZA RADNJE IZ STAVA 1. OVOG ČLANA, KAZNIĆE SE PREDUZETNIK ZA PREKRŠAJ NOVČANOM KAZNOM OD 250.000 DO 500.000 DINARA.
Za radnje iz člana 125. stav 1. tač. 5), 6) i 7), kao i za radnje iz stava 1. ovog člana, kazniće se za prekršaj fizičko lice novčanom kaznom od 25.000 do 150.000 dinara ili kaznom zatvora do 30 dana.
ZA RADNJE IZ ČLANA 125. STAV 1. 5), 5A) 6), 6A), 6B), I 7), KAO I ZA RADNJE IZ STAVA 1. OVOG ČLANA, KAZNIĆE SE ZA PREKRŠAJ FIZIČKO LICE NOVČANOM KAZNOM OD 50.000 DO 150.000 DINARA ILI KAZNOM ZATVORA DO 30 DANA.
Za prekršaj iz st. 1, 4. i 5. ovog člana može se uz kaznu izreći i zaštitna mera oduzimanja predmeta koji su upotrebljeni ili namenjeni za izvršenje prekršaja, odnosno koji su nastali izvršenjem prekršaja.
ZA PREKRŠAJ IZ STAVA 1. OVOG ČLANA MOŽE SE UZ KAZNU IZREĆI I ZAŠTITNA MERA ODUZIMANJA PREDMETA KOJI SU UPOTREBLJENI ILI NAMENJENI ZA IZVRŠENJE PREKRŠAJA, ODNOSNO KOJI SU NASTALI IZVRŠENJEM PREKRŠAJA.
ZA PREKRŠAJ IZ ST. 5. I 6. OVOG ČLANA UZ KAZNU OBAVEZNO SE IZRIČE I ZAŠTITNA MERA TRAJNOG ODUZIMANJA PRIMERAKA STROGO ZAŠTIĆENIH, ZAŠTIĆENIH I ALOHTONIH VRSTA KOJI SU NAVEDENI U PONIŠTENIM DOZVOLAMA I POTVRDAMA, KAO I PREDMETA KOJI SU UPOTREBLJENI ILI NAMENJENI ZA NJIHOVO IZVRŠENJE, ODNOSNO KOJI SU NASTALI TIM IZVRŠENJEM.
ZA PREKRŠAJ IZ STAVA 1. OVOG ČLANA, PORED PROPISANE NOVČANE KAZNE PRAVNOM LICU, ODNOSNO PREDUZETNIKU, MOŽE SE IZREĆI I ZAŠTITNA MERA ZABRANE OBAVLJANJA ODREĐENE DELATNOSTI U TRAJANJU DO TRI GODINE, A ODGOVORNOM LICU ZAŠTITNA MERA ZABRANE VRŠENJA ODREĐENIH POSLOVA U TRAJANJU DO JEDNE GODINE.
Prekršaj odgovornog lica u organu državne uprave, imaocu javnih ovlašćenja, odnosno ovlašćenom pravnom licu
Član 127.
Novčanom kaznom od 25.000 do 150.000 dinara kazniće se za prekršaj odgovorno lice u državnom organu, organu teritorijalne autonomije, organu jedinice lokalne samouprave i imaocu javnih ovlašćenja ako:
1) u postupku za donošenje planova i programa ne pribavi uslove zaštite prirode (član 9. st. 1. i 2).
2) ne odredi količinu vode u vlažnim i vodenim ekosistemima koja je nužna za očuvanje hidrološke pojave i opstanak biološke raznovrsnosti (član 18. stav 5.);
3) ne prati stanje ekološki značajnih područja, ekoloških koridora i cele ekološke mreže (član 39. stav 4.);
4) ne vodi registar zaštićenih prirodnih dobara (član 50.);
5) ne dostavi planove upravljanja i izveštaje o ostvarivanju planova upravljanja i ne obezbedi obaveštavanje javnosti (član 54.);
6) u postupku izrade plana ne pribavi uslove zaštite prirode (član 55. stav 3.);
7) ne donese Pravilnik o unutrašnjem redu i čuvarskoj službi (član 56.);
8) ne upravlja zaštićenim područjem na propisan način (član 68.);
9) sredstva ostvarena po osnovu naknade za korišćenje prirodnog područja ne koristi za zaštitu i unapređivanje zaštićenog područja i ne vodi ih na posebnom računu (član 70. stav 8.);
10) ne obavlja stručne poslove iz okvira svoje delatnosti iz člana 102. stav 1. tač. 8), 13), 16) i 19) ovog zakona;
11) NE PRIBAVI SAGLASNOST NADLEŽNOG ORGANA NA SREDNJOROČNI, ODNOSNO GODIŠNJI PROGRAM ZAŠTITE PRIRODNIH DOBARA (ČLAN 104. STAV 2.).
PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE NACRTA ZAKONA
Član 45.
PRAVNO LICE, PREDUZETNIK I FIZIČKO LICE KOJE POSEDUJE ŽIVE PRIMERKE DIVLJIH ŽIVOTINJA ČIJE DRŽANJE JE ZABRANJENO ILI OGRANIČENO DUŽNO JE DA PRIMERKE PRIJAVI MINISTARSTVU NAJKASNIJE U ROKU OD 90 DANA OD DANA STUPANJA NA SNAGU OVOG ZAKONA.
Član 46.
PRAVNO LICE KOJE DRŽI DIVLJE ŽIVOTINJE U SKLOPU POSTOJEĆEG ZOOLOŠKOG VRTA, A KOJE DO DANA STUPANJA NA SNAGU OVOG ZAKONA NIJE MINISTARSTVU PRIJAVILO ZOOLOŠKI VRT DUŽNO JE DA PODNESE ZAHTEV ZA DOBIJANJE DOZVOLE ZA RAD ZOOLOŠKOG VRTA, MINISTARSTVU U ROKU OD 90 DANA OD DANA STUPANJA NA SNAGU OVOG ZAKONA.
UZ IZ STAVZAHTEV IZ STAVA 1. OVOG ČLANA PODNOSI SE:
1) AKT O OSNIVANJU;
2) IZVOD IZ ODGOVARAJUĆEG REGISTRA;
3) DOKAZI I DOKUMENTA O ZOOLOŠKOM VRTU, USLOVIMA ZA
DRŽANJE ŽIVOTINJA, VRSTAMA I KOLIČINAMA ŽIVOTINJA, OPREMI, SREDSTVIMA ZA RAD I DRUGIM DOBRIMA SA KOJIMA RASPOLAŽE.
PO ISTEKU ROKA IZ STAVA 2. OVOG ČLANA MINISTARSTVO, U ROKU KOJI NE MOŽE BITI DUŽI OD 90 DANA, OBAVEŠTAVA PODNOSIOCA PRIJAVE O USLOVIMA ZA IZDAVANJE DOZVOLE U SKLADU SA OVIM ZAKONOM.
PRAVNO LICE IZ STAVA 2. OVOG ČLANA DUŽNO JE DA U ROKU OD ŠEST MESECI PO DOBIJANJU OBAVEŠTENJA IZ STAVA 4. OVOG ČLANA DOSTAVI MINISTARSTVU PROGRAM MERA I DINAMIKU PRILAGOĐAVANJA RADA ZOOLOŠKOG VRSTA PROPISANIM USLOVIMA ZA PERIOD DO 31. DECEMBRA 2017. GODINE.
ČLAN 47.
PRAVNA LICA, PREDUZETNICI I FIZIČKA KOJA POSEDUJU MRTVE PRIMERKE, DELOVE I DERIVATE ŽIVOTINJSKIH VRSTA KOJE SU STROGO ZAŠTIĆENE CITES KONVENCIJOM, DUŽNI SU DA POSEDOVANJE ISTIH PRIJAVE NAJKASNIJE 180 DANA OD DANA STUPANJA NA SNAGU OVOG ZAKONA.
ČLAN 48.
PODZAKONSKI PROPISI ZA SPROVOĐENJE OVOG ZAKONA BIĆE DONETI U ROKU OD GODINU DANA OD DANA STUPANJA NA SNAGU OVOG ZAKONA.
ČLAN 49.
OVAJ ZAKON STUPA NA SNAGU OSMOG DANA OD DANA OBJAVLJIVANJA U "SLUŽBENOM GLASNIKU REPUBLIKE SRBIJE".
Izvor: Press služba Skupštine Srbije, 10.02.2016.