ZAKON O STANOVANJU I ODRŽAVANJU ZGRADA: Grad Beograd, shodno novom Zakonu, priprema preseljenje prvih 30 porodica zaštićenih stanara u nove stanove

Oko 500 porodica, odnosno 1.500 do 2.000 ljudi, vodi sudske sporove da bi dokazali da imaju pravo da žive u privatnim stanovima u koje su njihovi preci useljeni posle rata. Reč je o nekretninama koje nisu nacionalizovane, već su ostale privatne, ali je država u njih, baš kao i u društvene stanove, useljavala druge ljude.

Te porodice su, ravnopravno kao i svi ostali u nekadašnjoj državi, izdvajale za stambeni fond, ali nisu mogle da konkurišu za stan, jer se smatralo da imaju rešeno stambeno pitanje. "Zaštićeni stanari" su zaista bili zaštićeni do pre 15-20 godina, kada su sudovi počeli da donose presude na njihovu štetu. Prekretnica je bilo tumačenje Zakona o stanovanju iz 1973. godine.

U njemu se navodi da se novo stanarsko pravo na privatnom stanu ne može steći posle te godine. Pojedini sudovi, uključujući i Prvi beogradski tumačili su ovo kao da se stanarsko pravo ne može ni naslediti.

I Vrhovni i Ustavni sud su, međutim, u nekoliko presuda ovo demantovali. Tako je USS 2013. godine, odlučujući o ustavnoj žalbi V. I. iz Niša, decidirano rekao da oni koji su udajom ili rođenjem postali članovi domaćinstva posle 1973. godine imaju trajno pravo korišćenja stana! Uprkos stavu USS, koji je obavezujući za sve sudove u zemlji, srpsko pravosuđe je presudilo na štetu desetina porodica.

- Neujednačena primena i tumačenje zakona uzrokovali su brojna iseljenja i gubitke stanarskih prava - kaže Maja Nešić, predsednica Udruženja građana za zaštitu prava zaštićenih stanara u privatnom vlasništvu.

Ona tvrdi da su u pitanju "koruptivne presude, čiji je cilj bila eliminacija zakupaca u interesu vlasnika, koji su na taj način rešavali problem neefikasnosti države".

- Srbija mora da nađe pravni lek, jer postoji potencijalna opasnost da i svi ostali zakupci u stanovima fizičkih lica jednog dana dođu u nemilost dvostrukih aršina sudova. Sudska praksa se mora ujednačiti - kaže Nešićeva.

Grad Beograd, shodno novom Zakonu o stanovanju i održavanju zgrada ("Sl. glasnik RS", br. 104/2016), priprema preseljenje prvih 30 porodica zaštićenih stanara u nove stanove.