ZAKON O ODUZIMANJU IMOVINE PROISTEKLE IZ KRIVIČNOG DELA: Pravni status imovine stečajnog dužnika u odnosu na koju je određena mera privremenog oduzimanja iz člana 25. zakona

Imovina stečajnog dužnika u odnosu na koju je određena mera privremenog oduzimanja iz člana 25. Zakona o oduzimanju imovine proistekle iz krivičnog dela ("Sl. glasnik RS", br. 32/2013, 94/2016 i 35/2019), tokom važenja mere ne čini stečajnu masu stečajnog dužnika i treba je predati na upravljanje i raspolaganje Direkciji za upravljanje oduzetom imovinom, a ukoliko imovina obuhvaćena navedenom merom ne bude trajno oduzeta, istu će Direkcija za upravljanje oduzetom imovinom, vratiti i predati stečajnim organima stečajnog dužnika koji će imovinom raspolagati kao naknadno pronađenom.

O b r a z l o ž e nj e

Prema odredbi čl. 28 Zakona o oduzimanju imovine proistekle iz krivičnog dela, danom otvaranja stečajnog postupka nad pravnim licem prema kome je doneto rešenje o privremenom oduzimanju imovine, vrednost imovine proistekle iz krivičnog dela smatra se dospelim iznosom na kome postoji pravo izlučnog namirenja u korist Direkcije.

Iz sadržine navedenog člana 28. Zakona, nesumnjivo proizlazi da Direkcija za upravljanje oduzetom imovinom na osnovu rešenja suda o privremenom oduzimanju imovine može da istakne pravo izlučnog namirenja prema stečajnom dužniku, koje može da se upodobi sa izlučnim zahtevom izlučnog poverioca u stečajnom postupku, bez obzira na određene terminološke razlike.

U stečaju se poverioci javljaju kao stečajni, razlučni, založni i izlučni poverioci. Stečajni poverioci na dan pokretanja stečajnog postupka imaju neobezbeđeno potraživanje prema stečajnom dužniku za razliku od razlučnih poverilaca koji imaju založno pravo, zakonsko pravo zadržavanja ili pravo namirenja na stvarima i pravima o kojima se vode javne knjige ili registri i imaju pravo na prvenstveno namirenje iz sredstava ostvarenih prodajom imovine, odnosno naplate potraživanje na kojoj su stekli to pravo. Založni poverioci imaju založno pravo na stvarima ili pravima stečajnog dužnika o kojima se vode javne knjige ili registri, a nemaju novčano potraživanje prema stečajnom dužniku koje je tim založnim pravom obezbeđeno. Izlučni poverioci na osnovu svog stvarnog i ličnog prava imaju pravo da traže da se određena stvar izdvoji iz stečajne mase, koja u tom slučaju ne ulazi u stečajnu masu.

Zakon o stečaju ("Sl. glasnik RS", br. 104/2009, 99/2011 - dr. zakon, 71/2012 - odluka US, 83/2014, 113/2017, 44/2018 i 95/2018), izlučno pravo vezuje za stvarno pravo na stvari, a Zakon o oduzimanju imovine proistekle iz krivičnog dela, za dospeli iznos vrednosti imovine, ali u cilju očuvanja vrednosti privremeno oduzete imovine koja se daje na upravljanje Direkciji. Polazeći od pojma imovine iz čl. 3 navedenog zakona i sadržine rešenja o privremenom oduzimanju imovine, koje između ostalog sadrži i podatke o vrsti i vrednosti imovine koja se oduzima, može se zaključiti da Direkcija kao izlučni poverilac stiče pravo izlučnog namirenja na osnovu rešenja suda o privremenom oduzimanju i to na imovini stečajnog dužnika stečenoj putem imovinske koristi za koju postoji osnovana sumnje da je stečena krivičnim delom ili na drugoj imovini u vrednosti imovinske koristi koju je okrivljeni preneo na stečajnog dužnika.

Prema Zakonu o stečaju, stečajna masa obuhvata celokupnu imovinu stečajnog dužnika u zemlji i inostranstvu na dan otvaranja stečajnog postupka, kao i imovinu koju je stečajni dužnik stekao tokom stečajnog postupka. Posledica postojanja izlučnog prava Direkcije na imovini stečajnog dužnika bi bila da ista ne ulazi u stečajnu masu stečajnog dužnika. Shodno tome imovina koja je predmet mere privremenog oduzimanja ne bi mogla biti unovčena od strane stečajnog upravnika, niti bi se po osnovu iste mogla ostvariti novčana sredstva za deobnu masu namenjenu za podelu stečajnim poveriocima. Kako imovina stečajnog dužnika u odnosu na koju je određena mera privremenog oduzimanja iz člana 25. Zakona o oduzimanju imovine proistekle iz krivičnog dela, tokom važenja mere ne čini stečajnu masu stečajnog dužnika istu treba predati na upravljanje i raspolaganje Direkciji za upravljanje oduzetom imovinom, a kakav je stav i zauzet na zajedničkoj sednici apelacionih sudova sa teritorije Republike Srbije, Privrednog apelacionog suda i Vrhovnog kasacionog suda održanog u Beogradu dana 02.12.2022. godine.

(Zaključak usvojen na sednici Građanskog odeljenja Vrhovnog suda održanoj 6.6.2023. godine)

Izvor: Vebsajt Vrhovnog suda, 06.06.2023.
Naslov: Redakcija