ZAKON O POREZU NA DODATU VREDNOST: Ako jedan od supružnika ima u svojini (jedan ili više) stanova kao svoju posebnu imovinu, kod kupovine svog prvog stana od strane drugog supružnika, ostvaruje se pravo na refundaciju PDV, odnosno na oslobođenje od poreza na prenos apsolutnih prava, ako su ispunjeni zakonom propisani uslovi
Kad lice koje je u braku kao kupac kupuje prvi stan kao svoju posebnu imovinu, ukoliko su ispunjeni propisani uslovi ostvaruje poresko oslobođenje, odnosno pravo na refundaciju PDV, za sebe (za površinu do 40 m 2) i za članove svog domaćinstva koji ispunjavaju propisane uslove, što znači i za supružnika koji ispunjava propisane uslove (za površinu do 15 m 2).
- Ako oba supružnika kao kupci kupuju prvi stan čime na njemu konstituišu susvojinu (npr. svako u po ½ idealnog dela), svako od tih lica koje ispunjava propisane uslove ostvaruje poresko oslobođenje, odnosno pravo na refundaciju PDV, za sebe (za površinu do 20 m 2) i za članove svog domaćinstva koji ispunjavaju propisane uslove, što znači i za supružnika koji ispunjava propisane uslove (za površinu do 7,5 m 2).
- Ako jedan od supružnika kao kupac kupuje prvi stan ali ne kao posebnu imovinu, dolazi do konstituisanja zajedničke svojine supružnika u skladu sa odredbama člana 7. st. 5. i 7. Zakona o postupku upisa u katastar nepokretnosti i vodova ("Sl. glasnik RS", br. 41/2018, 95/2018, 31/2019 i 15/2020 - dalje: Zakon o postupku upisa u katastar). Naime, u slučaju postojanja braka u momentu nastanka isprave za upis, a na osnovu podatka o toj činjenici unetog u ispravu koju obveznik dostave dostavlja organu nadležnom za poslove državnog premera i katastra radi upisa u katastar, zajednička svojina po osnovu sticanja u toku trajanja braka upisuje u katastar na celoj nepokretnosti ili na suvlasničkom udelu u nepokretnosti. Ako se upis vrši po dostavi koju je izvršio javni beležnik, odnosno sud, ta imovina neće biti upisana kao zajednička svojina i na drugog supružnika ako:
- u ispravi za upis nema podataka o postojanju braka i supružniku ili
- ako se katastru dostavi izjava oba supružnika da se u konkretnom slučaju ne radi o zajedničkoj, već posebnoj imovini jednog od supružnika, ili
- ako supružnici ispravom na osnovu koje se vrši upis stiču susvojinu, sa određenim udelima.
- Ako jedan od supružnika ima u svojini (jedan ili više) stanova kao svoju posebnu imovinu, kod kupovine svog prvog stana od strane drugog supružnika, ostvaruje se pravo na refundaciju PDV, odnosno na oslobođenje od poreza na prenos apsolutnih prava - ako su ispunjeni zakonom propisani uslovi (da je to lice državljanin Republike Srbije, sa prebivalištem u Republici Srbiji...).
To podrazumeva i slučaj kad na osnovu pravnog posla kojim je jedan od supružnika kupio svoj prvi stan samo kupac stekne pravo svojine (tj. pravo zajedničke svojine na tom stanu ne stekne i drugi supružnik) zato što su supružnici dali izjavu da je reč o posebnoj imovini supružnika - kupca stana.
Izvor: Redakcija Paragraf Lex, 05.01.2022.