ZAKON O VRAĆANJU ODUZETE IMOVINE I OBEŠTEĆENJU: U naredne četiri godine trebalo bi da bude vraćeno svo poljoprivredno zemljište

Prema poslednjim podacima objavljenim na sajtu Agencije za restituciju do 20. jula starim vlasnicima ili pravnim naslednicima vraćeno je 6.275 objekata, od čega 4.414 poslovni prostor, 901 stan i 960 zgrada. Vraćeno je 333 hektara neizgrađenog, 5.416 hektara šumskog i 33.560 hektara poljoprivrednog zemljišta.

Agencija za restituciju je u zakonskom roku, koji je bio od 1. marta 2012. do 3. marta 2014. godine, za povraćaj ili obeštećenje stiglo 76.726 zahteva. Pored državljana Srbije, zahteve su podneli i strani državljani iz 36 zemalja. Oni su ukupno podneli 2.671 zahtev, od čega je najviše stiglo iz Nemačke – 593, Austrije – 564, Mađarske – 401, SAD – 144.

Prema objašnjenju Ivane Živković iz Agencije za restituciju, ova ustanova je pri kraju vraćanja oduzete imovine u naturalnom obliku, a već uveliko radi na rešenjima za bivše vlasnike ili pravne naslednike kojima će biti isplaćeno obeštećenje odnosno obveznice.

Po dosadašnjoj proceni do sada je vraćeno oko 95 odsto imovine koju je bilo moguće vratiti u naturalnom obliku, osim poljoprivrednog zemljišta gde je do sada vraćeno oko 33 hiljada hektara. Imajući u vidu dosadašnju dinamiku u radu, te posebno činjenicu da je u međuvremenu doneta Uredba o kriterijumima za utvrđivanje površine poljoprivrednog i šumskog zemljišta u postupku vraćanja oduzete imovine ("Sl. glasnik RS", br. 29/2018) na području katastarskih opština u kojima je nakon oduzimanja imovine sproveden postupak komasacije, odnosno arondacije, očekujemo da će do kraja 2018. godine biti vraćeno još 10.000 hektara poljoprivrednog zemljišta, a u naredne četiri godine trebalo bi da bude vraćeno svo poljoprivredno zemljište, rekla je Ivana Živković.

Ona ukazuje da pored rešenja Agencije za restituciju kojima se imovina vraća u naturalnom obliku, radi se i na donošenju rešenja kojima se utvrđuje pravo na obeštećenje za imovinu koja se ne može vratiti u naturi.

Od ukupnog broja podnetih zahteva za povraćaj imovine najviše se, preko 90 odsto, odnosi na poljoprivredno, građevinsko i šumsko zemljište.

Traži se i veliki broj kuća – 11.032, stambenih zgrada – 5.413, stanova – 3.032, poslovnih objekata – 2.104, salaša – 1.223, mlinova – 958, fabrika – 837, hotela – 303, štamparija – 107, bioskopa – 88, hidroelektrana – 42, vodenica – 12, broda – 3...

Da bi se donela rešenja kojima se utvrđuje tačan iznos obeštećenja, način i rokovi isplate, neophodno je da se utvrdi koeficijent obeštećenja, a u koji u skladu sa Zakonom o vraćanju oduzete imovine i obeštećenju ("Sl. glasnik RS", br. 72/2011, 108/2013, 142/2014 i 88/2015 - odluka US) utvrđuje Vlada Srbije na predlog Ministarstva finansija. Isplata obeštećenja trebalo bi da počne u decembru ove godine, ukazuje Ivana Živković.

To, pak, znači da bi Vlada Srbije pre tog datuma, odnosno 15. decembra, trebala da utvrdi koeficijent obeštećenja, kao i osnovne elemente obveznica, iznos emisije, kao i uslove distribucije i naplate obveznice, ukazuje ona. Dakle, Agencija ne može da donosi rešenja o konačnom iznosu obeštećenja sve dok se ne utvrdi koeficijent i ne utvrde osnovni elementi obveznica. Koeficijent obeštećenja se množi sa osnovicom obeštećenja koja je navedena u rešenjima o pravima na obeštećenja, a koji iznos je utvrđen na osnovu procene Poreske uprave. Tek nakon određivanja koeficijenta Agencija za restituciju će donositi rešenja na osnovu kojih će podnosioci zahteva moći da naplate obeštećenja, zaključuje Živković.

Inače, Agencija za restituciji je procenila da je osnovica obeštećenja za oduzetu imovinu, koju država ne može da vrati u naturalnom obliku već mora da se obešteti 13.685.522.511 evra. Zakon je predvideo da država na ime obeštećenja izdvoji dve milijarde evra i taj iznos će biti podeljen sa ukupnom vrednošću koji je utvrdila Agencija za restituciju. Tako dobijen koeficijent množiće se sa iznosima iz pojedinačnih rešenja. Maksimalan iznos koji bivši vlasnik ili pravni naslednik oduzete imovine može da dobije je 500.000 evra bez obzira na tržišnu vrednost imovine. Obveznice će imati rok dospeća od 12 godina od dana donošenje rešenja Agencije za restituciju.