NACRT ZAKONA O IZMENAMA I DOPUNAMA ZAKONA O NAKNADAMA ZA KORIŠĆENjE JAVNIH DOBARA: Izveštaj o sprovedenoj javnoj raspravi o Nacrtu zakona

Odbor za privredu i finansije je na sednici održanoj dana 5. aprila 2023. godine, Zaključkom 05 Broj: 011-2990/2023 odobrio sprovođenje javne rasprave o Nacrtu zakona o izmenama i dopunama Zakona o naknadama za korišćenje javnih dobara (u daljem tekstu: Nacrt zakona) i odredio Program javne rasprave.

Javna rasprava o Nacrtu zakona sprovedena je u periodu od. 10. aprila do 3. maja 2023. godine.

Program javne rasprave sa prilozima utvrđenim Poslovnikom Vlade, objavljen je na internet stranici Ministarstva finansija https://mfin.gov.rs/propisi/javne rasprave/ i na Portalu “eKonsultacije”, sa pozivom svim zainteresovanim stranama da u toku trajanja javne rasprave dostave svoje komentare, predloge i sugestije za unapređenje teksta Nacrta zakona, putem elektronske pošte na adresu: fiskalni.sektor@mfin.gov.rs ili pisanim putem na adresu: Ministarstvo finansija, Sektor za fiskalni sistem, Kneza Miloša 20, 11000 Beograd, sa naznakom “Javna rasprava - naknade za korišćenje javnih dobara.”

Javna rasprava realizovana je u potpunosti u skladu sa usvojenim Programom javne rasprave.

Tekst Nacrta zakona predstavljen je i na javnoj raspravi koju je Ministarstvo finansija održalo 21. aprila 2023. godine u Novom Sadu i 26. aprila 2023. godine u Beogradu. Učesnici na javnoj raspravi bili su: predstavnici ministarstava, gradskih i opštinskih organa, predstavnici pravnih lica, predstavnici nevladinog sektora, stručna javnost i druga zainteresovana lica.

Učesnici u javnoj raspravi su uzeli aktivno učešće i izneli svoje predloge, pitanja i komentare na tekst Nacrta zakona, a izneti komentari bili su u pravcu pojašnjenja pojedinačnih rešenja sadržanih u Nacrtu zakona.

Primedbe i sugestije koje su pristigle tokom javne rasprave razmotrene su u saradnji sa nadležnim organima, nakon čega je odlučeno koje su primedbe i sugestije osnovane i doprinose unapređenju Nacrta zakona, odnosno omogućavaju otklanjanje problema koji su uočeni u praksi.

Najveće interesovanje učesnika u javnoj raspravi odnosilo se na izmene i dopune naknade za korišćenje javnih površina, naknade za korišćenje zaštićenih područja i naknade za zaštitu i unapređivanje životne sredine.

Najveći broj pristiglih primedaba u vezi sa naknadom za korišćenje javne površine odnosio se na odredbe kojima je uređeno korišćenje površine i objekta za oglašavanje za sopstvene potrebe i za potrebe drugih lica kojim se vrši neposredni uticaj na raspoloživost, kvalitet ili neku drugu osobinu javne površine (primedbu je u istovetnom tekstu dostavilo 19 pravnih lica koja se bave oglašavanjem), za koje je predloženo brisanje. Odredbama Nacrta Zakona pojašnjava se uticaj površine i objekta za oglašavanje izvan javne površine na raspoloživost, kvalitet ili neku drugu osobinu javne površine i uređuje umanjenje visine naknade za 50% u odnosu na oglašavanje na javnim površinama. Takođe, istaknuto je da je nedovoljno jasno definisan uticaj površine i objekta za oglašavanje izvan javne površine na javnu površinu, kao i da je potrebno razmotriti zakonom predloženo umanjenje za korišćenje površine izvan javne površine za oglašavanje jer je manje od nekih olakšica koje su za oglašavanje na javnoj površini propisale svojim aktima jedinice lokalne samouprave. Primedbe nisu usvojene iz razloga što bez obzira što se postavljanje oglasnih sredstava vrši na površinama koje nisu javne, radi se o površinama koje su u potpunosti otvorene javnosti (nisu ograničene na određenu skupinu ljudi) tako da postavljena reklamna sredstva postižu isti efekat kao i ona koja su postavljena na javnoj površini. Pored navedenog, ističemo da postavljanje oglasnih sredstava na privatnim površinama utiče na raspoloživost javne površine (prema tehničkim propisima se ne može postaviti oglasno sredstvo i na javnoj površini), izgled javne površine (propisi iz oblasti urbanizma), sigurnost pešaka i saobraćaja, o čemu odlučuje nadležni organ izdavanjem odobrenja. Smatramo da primedbe nisu opravdane ni u pogledu uređenog umanjenja visine naknade za 50% jer se propisano umanjenje primenjuje na visinu naknade za oglašavanje na javnim površinama koja je uređena aktom jedinice lokalne samouprave.

U vezi naknade za zaštitu i unapređivanje životne sredine stavljene su primedbe na brisanje količine zagađenja kao kriterijuma za utvrđivanje naknade. Takođe je predloženo da predmetnu naknadu treba integrisati u naknadu za emisije SO2, NO2, praškaste materije, proizvedeni ili odloženi otpad. Navedene primedbe nisu prihvaćene iz razloga što predloženi način integracije u znatnoj meri menja obveznike naknade i iznose koje bi obveznici imali za plaćanje. Takođe predloženom integracijom bi se uveli novi obveznici naknade, što bi za te obveznike predstavljalo dodatno opterećenje, posebno za sektor poljoprivrede.

Takođe, predloženo je propisivanje oslobođenja od naknade za zaštitu i unapređivanje životne sredine za obveznike koji plaćaju naknade za zagađivanje životne sredine (emisije SO2, NO2, praškaste materije, proizvedeni ili odloženi otpad). Navedena sugestija nije prihvaćena iz razloga što se radi o različitim naknadama koje imaju i različite kriterijume za utvrđivanje (stepen negativnog uticaja na životnu sredinu, a druga količinu zagađenja), jednom bi trebalo da se vrši podsticanje unapređenja životne sredine, a druga da se plaća usled izvršenog zagađenja životne sredine.

Pored navedenog date su sugestije da je potrebno izvršiti drugačiju raspodelu prihoda ostvarenih po osnovu naknada za korišćenje voda (da se poveća učešće prihoda jedinice lokalne samouprave u slučaju korišćenja vode za proizvodnju električne energije za prodaju ili za sopstvene potrebe, odnosno u slučaju kada je obveznik lice koje zahvata vodu radi flaširanja, odnosno zahvata vodu radi korišćenja u finalnom proizvodu). Primedba se ne prihvata iz razloga što se uplata za sve namene za koje je propisana naknada za korišćenje voda uplaćuju na isti uplatni račun, tako da nije racionalno da se raspored prihoda sa teritorije jedne lokalne samouprave vrši samo po jednom od tih osnova u drugačijem procentu od predloženog.

Predloženo je da se zadrži visina naknade za plastične kese u postojećem iznosu od 26.644,26 dinara, umesto predložene visine naknade od 8.000 dinara. Navedena sugestija nije prihvaćena jer je predloženo smanjenje iznosa naknade kao mera stimulacije za proizvođače da prestanu da koriste oksorazgradive aditive, a prestankom dodavanja navedenih aditiva, kao dodatne sirovine u proizvodnji, takođe će se smanjiti proizvodna cena plastičnih kesa.

Brojne primedbe i sugestije koje su istaknute tokom javne rasprave su usvojene, od kojih sledeće izdvajamo kao najznačajnije:

1. Prihvata se primedba NIS-a i propisuje se oslobođenje u okviru naknade za unapređivanje energetske efikasnosti i za korišćenje utečnjenog prirodnog gasa kao sirovine u proizvodnji.

2. Takođe, se prihvata sugestija da se energetskom subjektu dostavi pismena izjava da će nabavljeni prirodni gas, odnosno utečnjeni prirodni gas koristiti kao sirovina u proizvodnji u cilju oslobođenja od plaćanja naknade za unapređenje energetske efikasnosti po osnovu korišćenje energenata (prirodnog gasa i utečnjenog prirodnog gasa).

3. Prihvata se i sugestija za proširenje oslobođenja energetskom subjektu koji ima licencu za obavljanje energetske delatnosti proizvodnje električne energije na električnu energiju koja se koristi za balansiranje sistema, odnosno energetskom subjektu koji ima licencu za obavljanje energetske delatnosti prenosa električne energije i upravljanje prenosnim sistemom za električnu energiju na električnu energiju koja se koristi za obezbeđivanje sistemskih usluga, odnosno za električnu energiju koja se koristi za obezbeđivanje sigurnog rada prenosnog i distributivnog sistema i za nadoknadu gubitaka u prenosnom i distributivnom sistemu od strane energetskog subjekta koji ima licencu za obavljanje energetske delatnosti prenosa električne energije i upravljanje prenosnim sistemom, energetskom subjektu za obavljanje energetske delatnosti distribucije električne energije i upravljanje distributivnim sistemom, odnosno za obavljanje energetske delatnosti distribucije električne energije i upravljanje zatvorenim distributivnim sistemom.

4. Prihvata se i sugestija Privredne komore Srbije i Udruženja za hemijsku, gumarsku industriju i industriju nemetala da se precizira da se naknada za plastične kese utvrđuje na plastične kese za nošenje s ručkom ili bez ručke koje se koriste kao ambalaža prilikom kupovine robe ili proizvoda.

5. Prihvaćena je sugestija EPS-a i definisan je izraz “stepen negativnog uticaja na životnu sredinu”.

6. Takođe, prihvataju se načelne primedbe JP “Vojvodinašumeˮ u vezi člana 63. Zakona, kao i sa navedenim obrazloženjem, tako da se uređuje da je obveznik naknade za korišćenje šumskog zemljišta u državnoj svojini u nešumske namene lice koje koristi šumsko zemljište u državnoj svojini u nešumske namene.

7. Prihvaćene su i sugestije JP “Vojvodinašumeˮ u vezi sa izmenama člana 63. stav 2. tač. 2) - 4) kojima je uređeno korišćenje šumskog zemljišta u državnoj svojini u nešumske namene, tako da glase:”2) postavljene podzemne i nadzemne objekte i vodove komunalne i energetske infrastrukture, kao i postavljenu infrastrukturu za elektronske komunikacije; 3) postavljene objekte za obavljanje delatnosti, odnosno za drugi način korišćenja šumskog zemljišta u svrhu obavljanja delatnosti; 4) postavljene objekte i korišćenje zemljišta za sopstvene potrebe fizičkih lica (vikend kuće i okućnice koje nisu zidane i nemaju temelj) čime se jasno navodi da su predmet utvrđivanja naknade već postavljeni objekti i instalacije a ne samo oni koji se tek postavljaju.

8. Prihvaćena je i predložena dopuna u Prilogu 3. Tabeli 3. tako da je dodata nova tačka 11a, koja glasi: “korišćenje zemljišta za poljoprivrednu proizvodnju (godišnja naknada)ˮ, a iznos naknade je 2 din/m2, (u visini godišnje naknade za senokos) na koji je način uređena znatno niža visina naknade za korišćenje za poljoprivrednu proizvodnju od naknade za postavljanje objekata za stočarsku i poljoprivrednu proizvodnju.

9. Predlažemo brisanje tačke 1. u Prilogu 3. Tabela 4: “Korišćenje zemljišta za izgradnju vikend kuća (stalni objekti) (godišnja nakanda) m2 36ˮ. a istovremeno se usvaja predlog JP “Vojvodinašumeˮ u vezi Priloga 3. Tabela 4. tačka 2. i uređuje korišćenje zemljišta za redovnu upotrebu vikend kuća i okućnica (godišnja naknada).

10. Prihvata se predlog da se u kaznenim odredbama - u članu 274. nova tačka 2a) dopuni tako da glasi:,,ako korisnik šume naplaćuje obvezniku i zakupninu za šumsko zemljište u državnoj svojini koje se koristi za nešumske namene iz člana 63. stav 2. zakona;ˮ, a da se briše predložena tačka 2b) jer je isto već sadržano u predloženoj novoj tački 11) istog člana. Polazeći od prihvaćenog predloga JP “Vojvodinašumeˮ koji se odnosi na član 274. tačka 2a) predlaže se izmena člana 63. stav 3. Zakona, tako da se briše reč: “iˮ, tako da izmenjeni član 63. stav 3. glasi:”obvezniku naknade za korišćenje šumskog zemljišta u državnoj svojini u nešumske namene ne može se naplaćivati zakupnina za to šumsko zemljište u državnoj svojini.ˮ

11. Prihvaćena je sugestija Unije poslodavaca, Privrednog savetnika, da predloženi rok (31. mart) za podnošenje prijave za naknadu za zaštitu i unapređivanje životne sredine nije odgovarajući, pa se uređuje da se prijava podnosi do 30. aprila.

12. Prihvaćena je primedba SKGO koju je iznela jedinica lokalne samouprave Novi Sad, NALED, Savet stranih investitora da se u okviru naknade za zaštitu i unapređivanje životne sredine u članu 21. Nacrta zakona (član 137.) briše stav 3. kojim je propisano da promena sedišta obveznika i teritorije poslovanja izdvojenih poslovnih jedinica u toku godine za koju se utvrđuje naknada ne utiču na utvrđivanje obaveze naknade za tu godinu.

13. Istovetna primedba data od strane Vojvodinašume, Mladi istraživači Srbije, Beogradska otvorena škola, JP Nacionalni park Tara, Koalicija 27 i JP Srbijašume na član 16. Nacrta zakona (član 109. Zakona) da je potrebno izvršiti preciziranja po kom osnovu su oslobođena plaćanja naknade fizička lica, deca predškolskog uzrasta, penzioneri u okviru zaštićenog područja je prepoznata kao poboljšanje i preciziranje oslobođenja od plaćanja naknade za zaštićena područja i prihvaćena je u većem delu.

14. Primedba JP Srbijašume i Koalicije 27 takođe je razmotrena i prihvaćena, odnosno propisana su oslobođenja od plaćanja naknade za zaštitu i unapređivanje životne sredine i za upravljače nacionalnih parkova, kao i za javna preduzeća koja gazduju šumama i šumskim zemljištem.

15. Delimično se prihvata primedba Američke privredne komore u Srbiji da je potrebno uskladiti član 28. stav 1. kojim je brisana osnovica u procentu od PDV-a, tako da se briše iznos naknade iz Priloga 7. za opremu informatičke tehnologije i telekomunikacija, tako što je uređeno da je osnovica za istu iznos PDV po komadu.

17. Prihvata se sugestija Uprave carina da je potrebno preciziranje u smislu da li se oslobođenje za proizvode koji posle upotrebe postaju posebni tokovi otpada odnosi samo na službene potrebe DKP ili i na lične potrebe stranog osoblja DKP, uključujući i članove njihovih porodica, pa se uređuje da se odnosi i na lične potrebe stranog osoblja DKP, uključujući i članove njihovih porodica.

18. Delimično je usvojena primedba JP Putevi Beograda tako da je dopunjeno da se naknada za korišćenje delova putnog zemljišta javnog puta i drugog zemljišta javnog puta, pored saobraćajnog priključka utvrđuje i za deo javnog puta u naselju koji je zauzet izgradnjom parkinga ako je predviđeno tehničkom dokumentacijom za izgradnju ili rekonstrukciju javnog puta.

19. Prihvata se sugestija Elektromreže Srbije AD da se u član 65. Nacrta zakona (član 240. stav 3. Zakona) doda da se pod produženjem roka ne smatra ako investitor prekorači rok završetka izgradnje evidentiranog u pismenoj izjjavi investitora o početku građenja, odnosno izvođenja radova i roku završetka građenja, u slučajevima kada organ jedinice lokalne samouprave ne odobri zauzeće javne površine u traženom roku zbog nedostatka saobraćajno-tehničkih uslova koji su postojali u vreme traženja odobrenja.

20. Takođe, delimično je usvojena sugestija Telekom-a Srbija ad da je u okviru naknade za korišćenje radio-frekvencija potrebno izmeniti (smanjiti) koeficijente Kc (namena radio mreže u kojoj se koristi radio-relejna veza, odgovarajućom širinom kanala) u Prilogu 16 - delu 2.2. - Godišnja naknada za korišćenje jednog para radio frekvencija na jednoj deonici radio -relejne veze i s tim u vezi su predlažene nove (umanjene) vrednosti koeficijenta Kc za veće širine kanala i to:

“i) 56 MHz < B ≤ 80 MHz koeficijent 5.5

j) 80 MHz < B ≤ 112 MHz koeficijent 6

k) 112 < B MHz koeficijent 6.5.

21. Pored navedenog, delimično je usvojena i sugestija za umanjenje druge polarizacije na istom frekventnom paru, tako da se uređuje da visina naknade za drugu polarizaciju iznosi 20% naknade utvrđene stavom 1. ove podtačke Ukoliko se na istoj deonici koriste dva ili više susednih kanala u istom radio-frekvencijskom opsegu uz korišćenje horizontalne i vertikalne polarizacije za svaki pojedinačni kanal,

22. Prihvaćena i primedba SKGO za izmenom člana 134. stav 1. tačka 2. tako da se precizira da se naplata naknade vrši i u slučaju transporta sirovina, proizvoda i poluproizvoda hemijskih i drugih opasnih materija namenjenih daljoj prodaji iz skladišta, na teritoriji jedinice lokalne samouprave sa statusom ugrožene životne sredine na području od značaja za Republiku Srbiju.

23. Primedba Opštine Vrnjačka Banja i SKGO kojom je predloženo povećanje iznosa naknade za korišćenje prirodnog lekovitog faktora kao i da se propiše samo najviši iznos naknade takođe je prihvaćena. Propisan je najviši iznos naknade i dato je ovlašćenje jedinicama lokalne samouprave da svojim aktom propišu visinu naknade na svojoj teritoriji, a imajući u vidu da je visina naknade značajno povećana propisano je i ograničenje da visina naknade za 2024. godinu ne može biti propisana u višem iznosu od 50% u odnosu na 2023. godinu, odnosno da za 2025. godinu, naknada može biti propisana u najvišem iznosu od 75% iznosa koji je sada propisan.

Razmotrene primedbe i sugestije, za koje su doneti zajednički stavovi Ministarstva finansija i nadležnih organa koji su prepoznati kao poboljšanje teksta, odnosno koji predstavljaju meru zaštite određenih javnih dobara su prihvaćene i biće ugrađene u tekst Nacrta zakona.

Izvor: Vebsajt Ministarstva finansija, 22.05.2023.
Naslov: Redakcija