PREDLOG ZAKONA O IZMENAMA I DOPUNAMA ZAKONA O DOPRINOSIMA ZA OBAVEZNO SOCIJALNO OSIGURANJE: PREDVIđENO JE DA POSLODAVAC - PRAVNO LICE KOJE SE U SMISLU ZAKONA KOJIM SE UREđUJE RAčUNOVODSTVO RAZVRSTAVA U MIKRO I MALA PRAVNA LICA, ODNOSNO PREDUZETNIK KOJI ZASNUJE RADNI ODNOS SA NAJMANJE DVA NOVA LICA, IMA PRAVO NA POVRAćAJ 75% PLAćENIH DOPRINOSA ZA OBAVEZNO SOCIJALNO OSIGURANJE, NA TERET ZAPOSLENOG I NA TERET POSLODAVCA, PO OSNOVU ZARADE ZA NOVOZAPOSLENO LICE, ISPLAćENU ZAKLJUčNO SA 31. DECEMBROM 2017. GODINE. POSLODAVAC KOJI ZA ODREđENO LICE KORISTI BILO KOJU VRSTU PODSTICAJA U SKLADU SA ODGOVARAJUćIM PROPISOM, OSIM U SKLADU SA čLANOM ZAKONA KOJIM SE UREđUJE POREZ NA DOHODAK GRAđANA KOJI SE ODNOSI NA ISTU VRSTU OLAKšICE, PO OSNOVU ZASNIVANJA RADNOG ODNOSA SA TIM LICEM NEMA PRAVO DA ZA TO LICE OSTVARI OLAKšICU

Ministarstvo finansija je, kao predlagač, izradilo, a Vlada Republike Srbije usvojila Predlog zakona o izmenama i dopunama Zakona o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje (u daljem tekstu: Predlog zakona).

Važećim Zakonom o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje("Sl. glasnik RS", br. 84/2004, 61/2005, 62/2006, 5/2009, 52/2011, 101/2011, 7/2012 - usklađeni din. izn., 8/2013 - usklađeni din. izn., 47/2013, 108/2013, 6/2014 - usklađeni din. izn., 57/2014, 68/2014 - dr. zakon i 5/2015 - usklađeni din. izn.) uređeno je da se, kada osiguranik ostvaruje prihode po više različitih osnova (radni odnos, samostalna delatnost, ugovori i dr.), doprinos za obavezno penzijsko i invalidsko osiguranje obračunava i plaća po svim tim osnovima, do iznosa najviše godišnje osnovice doprinosa, a izuzetno, obaveza obračunavanja i plaćanja doprinosa za obavezno penzijsko i invalidsko osiguranje po osnovu zaposlenja, odnosno po osnovu samostalne delatnosti isključuje obavezu plaćanja doprinosa po osnovu poljoprivredne delatnosti.

Međutim, Predlogom zakona predlaže se da se, kada osiguranik ostvaruje prihode po više različitih osnova (iz radnog odnosa, po osnovu samostalne delatnosti, ugovorene naknade i dr.), doprinos za obavezno penzijsko i invalidsko osiguranje obračunava i plaća po svim tim osnovima, do iznosa najviše godišnje osnovice doprinosa, u skladu sa Predlogom zakona.

Predlogom zakona predviđeno je i da je osnovica doprinosa za samostalne umetnike - oporezivi prihod po osnovu obavljanja umetničke delatnosti na koji se plaća porez na dohodak građana, po zakonu koji uređuje porez na dohodak građana, ostvaren u godini za koju se utvrđuju i plaćaju doprinosi.

Dok je važećim Zakonom regulisano da poslodavac pravno lice, odnosno preduzetnik koji zaposli novo lice ima pravo na povraćaj dela plaćenih doprinosa za obavezno socijalno osiguranje, na teret zaposlenog i na teret poslodavca, po osnovu zarade za novozaposleno lice, isplaćene zaključno sa 30. junom 2016. godine, Predlog zakona predviđa da poslodavac - pravno lice, odnosno preduzetnik koji zaposli novo lice ima pravo na povraćaj dela plaćenih doprinosa za obavezno socijalno osiguranje, na teret zaposlenog i na teret poslodavca, po osnovu zarade za novozaposleno lice, isplaćene zaključno sa 31. decembrom 2017. godine, pri čemu se preduzetnikom smatra lice koje je upisano u registar kod nadležnog organa.

Važećim Zakonom propisano je da se novozaposlenim licem smatra lice sa kojim je poslodavac zaključio ugovor o radu u skladu sa zakonom kojim se uređuju radni odnosi, koje je prijavio na obavezno socijalno osiguranje kod nadležne organizacije za obavezno socijalno osiguranje i koje je pre zasnivanja radnog odnosa kod Nacionalne službe za zapošljavanje bilo bez prekida prijavljeno kao nezaposleno najmanje šest meseci, a lice koje se smatra pripravnikom najmanje tri meseca i to za vreme nije ostvarilo bilo kakvu vrstu prihoda po osnovu radnog angažovanja. Predlogom zakona ukida se uslov vezan za ostvarenje bilo koje vrste prihoda po osnovu radnog angažovanja.

Predlogom zakona predviđeno je, takođe, i da poslodavac koji za određeno lice koristi bilo koju vrstu podsticaja u skladu sa odgovarajućim propisom, osim u skladu sa članom zakona kojim se uređuje porez na dohodak građana koji se odnosi na istu vrstu olakšice, po osnovu zasnivanja radnog odnosa sa tim licem nema pravo da za to lice ostvari olakšicu.

Takođe, predviđeno je da poslodavac - pravno lice koje se u smislu zakona kojim se uređuje računovodstvo razvrstava u mikro i mala pravna lica, odnosno preduzetnik koji zasnuje radni odnos sa najmanje dva nova lica, ima pravo na povraćaj 75% plaćenih doprinosa za obavezno socijalno osiguranje, na teret zaposlenog i na teret poslodavca, po osnovu zarade za novozaposleno lice, isplaćenu zaključno sa 31. decembrom 2017. godine, pri čemu se preduzetnikom smatra lice koje je upisano u registar kod nadležnog organa. Novozaposlenim licem u ovom slučaju smatra se lice sa kojim je poslodavac zaključio ugovor o radu u skladu sa zakonom kojim se uređuju radni odnosi, koje je prijavio na obavezno socijalno osiguranje kod nadležne organizacije za obavezno socijalno osiguranje i koje je pre zasnivanja radnog odnosa kod nacionalne službe za zapošljavanje bilo bez prekida prijavljeno kao nezaposleno najmanje šest meseci, a lice koje se smatra pripravnikom najmanje tri meseca.

Novozaposlenim licem u ovom kontekstu ne smatra se lice koje je pre zasnivanja radnog odnosa bilo zaposleno kod poslodavca koji je povezano lice sa poslodavcem kod koga zasniva radni odnos, odnosno kod poslodavca koji bi, da nije prestao da postoji, bio povezano lice sa poslodavcem kod koga novozaposleno lice zasniva radni odnos, nezavisno od toga da li je postojao prekid radnog odnosa.

Poslodavac koji od 1. januara 2016. godine zasnuje radni odnos sa jednim novozaposlenim pa u narednom periodu zasnuje radni odnos i sa drugim novozaposlenim, može da koristi olakšicu za prvog novozaposlenog tek po zasnivanju radnog odnosa sa drugim novozaposlenim, s tim da pravo na povraćaj plaćenih doprinosa za prvog novozaposlenog može da ostvari za zaradu koju je tom licu isplatio za mesec u kome je stekao uslov za korišćenje olakšice. Ovu olakšicu može da ostvari poslodavac ako se zasnivanjem radnog odnosa sa novozaposlenim licem poveća broj zaposlenih najmanje za dva u odnosu na broj zaposlenih koji je poslodavac imao na dan 31. oktobra 2015. godine. Ako je u periodu od 31. oktobra 2015. godine do 1. januara 2016. godine poslodavac povećao broj zaposlenih u odnosu na broj zaposlenih na dan 31. oktobra 2015. godine, olakšicu za novozaposlene sa kojima je zasnovao radni odnos od 1. januara 2016. godine može da koristi počev od meseca u kome je stekao uslov za korišćenje olakšice.

Ako je u periodu od 31. oktobra 2015. godine do 1. januara 2016. godine poslodavac smanjio broj zaposlenih u odnosu na broj zaposlenih na dan 31. oktobra 2015. godine, olakšicu za novozaposlene čijim zasnivanjem radnog odnosa poveća broj zaposlenih u odnosu na broj koji bi bio da nije smanjio broj zaposlenih u periodu od 31. oktobra 2015. godine do 1. januara 2016. godine može da koristi počev od meseca u kome je stekao uslov za korišćenje olakšice. Ovu olakšicu može da koristi i poslodavac koji započne obavljanje delatnosti posle 31. oktobra 2015. godine. Povraćaj plaćenih doprinosa vrši se u skladu sa zakonom kojim se uređuju poreski postupak i poreska administracija, u roku od 15 dana od dana podnošenja zahteva za povraćaj nadležnom poreskom organu.

Poslodavac koji za određeno lice koristi bilo koju vrstu podsticaja u skladu sa odgovarajućim propisom, osim u skladu sa članom zakona kojim se uređuje porez na dohodak građana koji se odnosi na istu vrstu olakšice kao iz Predloga zakona, po osnovu zasnivanja radnog odnosa sa tim licem nema pravo da za to lice ostvari olakšicu propisanu Predlogom zakona. Ovu olakšicu ne mogu ostvariti državni organi i organizacije, javne agencije, javna preduzeća, javne službe i drugi direktni ili indirektni budžetski korisnici, odnosno korisnici javnih sredstava.

Prema važećem Zakonu, doprinose za lica koja ostvaruju ugovorenu naknadu isplatilac je dužan da obračuna, obustavi i uplati prilikom isplate ugovorene naknade, dok je lice koje ostvaruje ugovorenu naknadu dužno da samo obračuna i uplati doprinose u slučaju kada tu naknadu ostvaruje od lica koje prilikom isplate naknade nije obveznik obračunavanja i plaćanja doprinosa. Predlogom zakona predviđeno je da se navedene obaveze ne odnose na samostalne umetnike po osnovu prihoda od umetničke delatnosti za koje se osnovica doprinosa i plaćanje doprinosa utvrđuje u skladu sa članovima važećeg zakona koji uređuju osnovicu doprinosa za samostalne umetnike i utvrđivanje obaveze doprinosa za samostalne umetnike.

U prelaznim i završnim odredbama predviđeno je da poslodavac koji koristi olakšicu iz člana 45. Zakona o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje("Sl. glasnik RS", br. 84/2004, 61/2005, 62/2006, 5/2009, 52/2011, 101/2011, 7/2012 - usklađeni din. izn., 8/2013 - usklađeni din. izn., 47/2013, 108/2013, 6/2014 - usklađeni din. izn., 57/2014, 68/2014 - dr. zakon i 5/2015 - usklađeni din. izn.), za određeno novozaposleno lice, nastavlja da koristi olakšicu u skladu sa odredbama predloženim Predlogom zakona.

Poslodavac koji zasnuje radni odnos sa novozaposlenim licima od 1. januara 2016. godine, može da se opredeli da po osnovu radnog odnosa sa tim licima koristi jednu od dve olakšice predviđene Predlogom zakona. Konačno, predviđeno je da predložene odredbe stupe na snagu 1. januara 2016. godine.