ZAKON O ZAPOSLENIMA U AUTONOMNIM POKRAJINAMA I JEDINICAMA LOKALNE SAMOUPRAVE: ODGOVORI SKGO NA PITANJA GRADOVA I OPšTINA O PRIMENI ZAKONA

Stalna konferencija gradova i opština (SKGO) objavila je odgovore na postavljena pitanja gradova i opština o primeni Zakona o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave ("Sl. glasnik RS", br. 21/2016 - dalje: Zakon).

• Na koga se primenjuju, a na koga se ne primenjuju odredbe Zakona?

Ovim Zakonom uređuju se prava i dužnosti iz radnog odnosa zaposlenih u organima autonomnih pokrajina i jedinicama lokalne samouprave.

Odredbe ovog Zakona se primenjuju i na zaposlene u organima gradskih opština, kao i službama i organizacijama koje osniva nadležni organ autonomne pokrajine, jedinice lokalne samouprave i gradske opštine, prema posebnom zakonu.

Službama i organizacijama smatraju se stručne službe i posebne organizacije koje su osnovane za obavljanje poslova uprave.

Odredbe ovog Zakona se ne primenjuju na zaposlene u privrednim društvima, preduzećima, ustanovama, javnim agencijama, fondovima i fondacijama koje osniva nadležni organ autonomne pokrajine, jedinice lokalne samouprave i gradske opštine, prema posebnom propisu.

• Da li se Zakon o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jednicama lokalne samouprave odnosi na radno-pravni položaj funkcionera?

Zaposlenima pored službenika i nameštenika, u smislu ovog Zakona, smatraju se funkcioneri koji na osnovu zakonom ili pokrajinskim propisom utvrđene obaveze ili ovlašćenja, zasnivaju radni odnos radi vršenja dužnosti.

Funkcioner je izabrano, imenovano, odnosno postavljeno lice (osim službenika na položaju) u organima autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave, odnosno u organima gradske opštine, kao i u službama i organizacijama koje oni osnivaju prema posebnom propisu.

• Kakav je status načelnika uprava koji su postavljeni pre početka primene Zakona?

Danom početka primene ovog Zakona, lica koja su postavljena na osnovu sprovedenog javnog konkursa (načelnici uprava i njihovi zamenici), a čije radno mesto postaje položaj, mogu da nastave sa radom na tom radnom mestu do proteka vremena na koji su postavljeni. Do proteka ovog vremena navedena lica zadržavaju i pravo na mirovanje radnog odnosa, što je i propisano članom 198. Zakona. Dakle, ne postoji obaveza oglašavanja javnog konkursa za službenika na položaju do proteka vremena na koji je postavljen.

• Šta se dešava sa službenicima koji nemaju položen državni stručni ispit početkom primene ovog Zakona?

Zaposleni na službeničkim radnim mestima koji nemaju položen državni stručni ispit mogu da nastave sa radom na tom radnom mestu najduže šest meseci od početka primene ovog Zakona, shodno odredbama člana 201. Zakona.

Ukoliko službenik ne položi državni stručni ispit u navedenom roku prestaje mu radni odnos.

• Kakav će biti radno-pravni položaj zaposlenih u kabinetu gradonačelnika / predsednika opštine / predsednika gradske opštine?

Član 70 Zakona propisuje da se može zasnovati radni odnos na određeno vreme na radnim mestima u kabinetu gradonačelnika, predsednika opštine ili predsednika gradske opštine, dok traje dužnost tih izabranih lica (pomoćnici gradonačelnika, odnosno predsednika opštine kao i druga lica koja zasnivaju radni odnos na radnim mestima u kabinetu). Dakle, lica koja su zasnovala radni odnos u kabinetu gradonačelnika / predsednika opštine / predsednika gradske opštine mogu da rade najduže dok traje dužnost gradonačelnika, predsednika opštine ili predsednika gradske opštine. Radni odnos na određeno vreme, u ovim slučajevima, se zasniva bez javnog konkursa i ne može da preraste u radni odnos na neodređeno vreme.

• Ko usvaja Pravilnik o unutrašnjem uređenju i sistematizaciji opštinske/gradske uprave?

Shodno članu 59 Zakona o lokalnoj samoupravi ("Sl. glasnik RS", br. 129/2007 i 83/2014 - dr. zakon), akt o unutrašnjem uređenju i sistematizaciji opštinske uprave donosi načelnik uz saglasnost opštinskog veća.

Međutim, član 58 Zakon o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jednicama lokalne samouprave propisuje da se radna mesta i njihovo razvrstavanje po zvanjima uređuju Pravilnikom i da u jedinici lokalne samouprave, odnosno gradskoj opštini, Pravilnik usvaja Veće.

Pravilnikom se utvrđuju opisi radnih mesta, zvanja u kojima su radna mesta razvrstana, potreban broj izvršilaca za svako radno mesto, vrsta i stepen obrazovanja, radno iskustvo i drugi uslovi za rad na svakom radnom mestu.

Pravilnik obuhvata radna mesta i njihovo razvrstavanje u organima, stručnim službama i posebnim organizacijama.

Dakle, Pravilnik usvaja opštinsko/gradsko veće i ove odredbe će se primenjivati shodno pravilu lex posterior derogat legi priori.

• Kakav je položaj neraspoređenih službenika po aktuelnom zakonskom rešenju, a kakav po odredbama Zakona?

U skladu sa čl. 169 Zakona dok je neraspoređen, službenik ima pravo na naknadu plate prema zakonu kojim se uređuju plate u autonomnoj pokrajini i jedinici lokalne samouprave.

Sva prava iz radnog odnosa službenik ostvaruje kod poslodavca koji je doneo rešenje da je službenik neraspoređen.

Neraspoređenom službeniku prestaje radni odnos protekom roka od dva meseca od konačnosti rešenja kojim je utvrđeno da je službenik neraspoređen.

Službeniku kome prestane radni odnos protekom dva meseca od konačnosti rešenja kojim je utvrđeno da je neraspoređen, ima pravo na otpremninu prema zakonu kojim se uređuju plate, naknade i druga primanja zaposlenih u autonomnoj pokrajini i jedinici lokalne samouprave.

S druge strane, prema Zakonu o radnim odnosima u državnim organima ("Sl. glasnik RS", br. 48/91, 66/91, 44/98 - dr. zakon*, 49/99 - dr. zakon**, 34/2001 - dr. zakon***, 39/2002, 49/2005 - odluka USRS, 79/2005 - dr. zakon, 81/2005 - ispr. dr. zakona, 83/2005 - ispr. dr. zakona i 23/2013 - odluka US) zaposlenom se otkazuje radni odnos kada usled promena u organizaciji stekne status neraspoređenog, ali ni ovaj Zakon, ni drugi lex generalis propisi ne daju odgovore na pitanja na način kako to gore navedene odredbe Zakona o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jednicama lokalne samouprave predviđaju.

• Kakva je razlika u pogledu instituta probnog rada po Zakonu o radnim odnosima u državnim organima i Zakona?

Razlika je veoma značaja. Po članu 7 Zakona o radnim odnosima u državnim organima predviđena je mogućnost, ali ne i obaveza probnog rada. Istim članom je propisano da probni rad može trajati najmanje jedan mesec, a najviše tri meseca.

Član 72 Zakona o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jednicama lokalne samouprave propisuje da je probni rad obavezan za sva lica koja nisu zasnivala radni odnos u organu autonomne pokrajine, jedinici lokalne samouprave, ili državnom organu.

Razlika između dva zakona postoji i u pogledu trajanja probnog rada, jer probni rad po Zakonu o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jednicama lokalne samouprave za radni odnos zasnovan na neodređeno vreme traje šest meseci, a za radni odnos na određeno vreme, probni rad je obavezan samo ako je radni odnos zasnovan na duže od šest meseci, i traje dva meseca. Dalje, Zakon o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jednicama lokalne samouprave propisuje da probni rad službenika prati njegov neposredni rukovodilac, koji posle okončanja probnog rada poslodavcu daje pismeno mišljenje o tome da li je službenik zadovoljio na probnom radu. Službeniku koji ne zadovolji na probnom radu prestaje radni odnos. Potrebno je napomenuti da po novom Zakonu probnom radu ne podležu službenici na položaju i lica koja rade na radnim mestima u kabinetu izabranog lica u organu autonomne pokrajine, dok traje dužnost tog izabranog lica, odnosno poslovima radi učešća u pripremi ili realizaciji određenog projekta, najduže do završetka projekta.

• Da li pomoćnici predsednika opštine/gradonačelnika mogu da budu na godišnjem odmoru ukoliko su neraspoređeni, a u skladu sa, još uvek, aktuelnim Zakonom o radnim odnosima u državnim organima?

Nažalost, do početka primene Zakona o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jednicama lokalne samouprave nema instrumenata u pogledu davanja prava koja se odnose na neraspoređene.

• Da li u žalbenoj komisiji mogu da budu i zaposleni u opštinskoj/gradskoj upravi?

Zakon je propisao da najmanje dva člana žalbene komisije moraju da imaju stečeno visoko obrazovanje iz naučne oblasti pravne nauke na osnovnim akademskim studijama u obimu od najmanje 240 ESPB bodova, master akademskim studijama, master strukovnim studijama, specijalističkim akademskim studijama, specijalističkim strukovnim studijama, odnosno na osnovnim studijama u trajanju od najmanje četiri godine ili specijalističkim studijama na fakultetu, sa najmanje pet godina radnog iskustva u struci. Istovremeno Zakonom nije propisano ko ne može biti član žalbene komisije, a da pri tom ispunjava zakonske uslove. Rad žalbene komsije se procesno odvija u skladu sa odredbama Zakona o opštem upravnom postupku ("Sl. glasnik RS", br. 18/2016), pa time važe i odredbe koje se odnose na izuzeće, kada za tim postoji potreba.

• Kako će se odlučivati o pravima i obavezama nameštenika?

Na prava i dužnosti iz radnog odnosa nameštenika primenjuju se opšti propisi o radu i kolektivni ugovori, ako ovim ili posebnim zakonom nije drugačije određeno. Nameštenik zasniva radni odnos ugovorom o radu, uz napomenu da o pravima i dužnostima nameštenika odlučuje poslodavac rešenjem.

• Da li je opštinsko/gradsko javno pravobranilaštvo sistematizovano u upravu?

Opštinsko/gradsko javno pravobranilaštvo nije i neće biti deo uprave, ali je Pravilnik o unutrašnjem uređenju i sistematizaciji radnih mesta pravobranilaštva deo jedinstvenog Pravilnika.

• Da li je opštinski/gradski pravobranilac službenik na položaju?

Shodno Zakonu službenik na položaju je, zapravo, načelnik uprave odnosno njegov zamenik, a ne i opštinski/gradski pravobranilac. Preciznije, po članu 48 Zakona u jedinici lokalne samouprave i gradskoj opštini, položaji u smislu odredaba ovog zakona, su radna mesta načelnika gradske, opštinske, odnosno uprave gradske opštine i njihovih zamenika. U gradu Beogradu, ukoliko je gradska uprava organizovana kao jedinstven organ, položaji u smislu odredaba ovog zakona, su radna mesta načelnika gradske uprave grada Beograda, njegovih zamenika (sekretar sekretarijata gradske uprave grada Beograda) i podsekretar sekretarijata.

• Ko predlaže Pravilnik o unutrašnjem uređenju i sistematizaciji radnih mesta pravobranilaštva?

Pravilnik o unutrašnjem uređenju i sistematizaciji radnih mesta pravobranilaštva predlaže opštinsk/gradski pravobranilac, ali ovaj akt će biti deo jedinstvenog Pravilnika.

Izvor: Vebsajt SKGO, 12.09.2016.
Naslov: Redakcija