IZRAĐEN NACRT ZAKONA O IZMENAMA I DOPUNAMA ZAKONA O BUDŽETSKOM SISTEMU

Pravna baza Paragraf Lex

Ministarstvo finansija (u daljem tekstu: predlagač propisa) izradilo je Nacrt zakona o izmenama i dopunama Zakona o budžetskom sistemu (u daljem tekstu: Nacrt zakona). U toku je proces prikupljanja mišljenja od strane državnih organa.

Nacrt zakona, pre svega, uređuje pojmove programa, projekta i programske aktivnosti.

Program je definisan kao skup mera koje korisnici budžetskih sredstava sprovode u skladu sa svojim ključnim nadležnostima i utvrđenim srednjoročnim  ciljevima, a koji se sastoji od nezavisnih, ali tesno povezanih komponenata - programskih aktivnosti i/ili projekata. Takođe, predviđeno je da se program utvrđuje i sprovodi od strane jednog ili više korisnika budžetskih sredstava i nije vremenski ograničen.

Programska aktivnost je tekuća i kontinuirana delatnost korisnika budžetskih sredstava čijim se sprovođenjem postižu ciljevi koji doprinose dostizanju ciljeva programa. Utvrđuje se na osnovu uže definisanih nadležnosti korisnika budžetskih sredstava i mora biti deo programa, a sprovodi se od strane samo jednog korisnika budžetskih sredstava i nije vremenski ograničena.

Projekat je vremenski ograničen poslovni poduhvat korisnika budžetskih sredstava čijim sprovođenjem se postižu ciljevi projekta, odnosno programa.

U pogledu obima budžeta, ukoliko se pojedini prihodi i primanja, rashodi i izdaci, kao i budžet lokalne vlasti utvrđuju relativno, kao procenat budžeta ili rashoda budžeta Republike Srbije, odnosno budžeta lokalne vlasti, Nacrt zakona predviđa da će se njihov iznos, odnosno visina utvrditi primenjujući, kao osnovicu, poreske prihode.

Predložena je i dopuna člana 17. Zakona o budžetskom sistemu ("Službeni glasnik RS", br. 54/2009, 73/2010, 101/2010, 101/2011, 93/2012, 62/2013, 63/2013 - ispr. i 108/2013) koji uređuje takse. Naime, predloženo je da visina takse mora biti primerena troškovima pružanja javne usluge, odnosno sprovođenja postupka ili radnje i mora biti utvrđena u apsolutnom iznosu, odnosno ne može biti utvrđena kao procenat od promenljive osnovice, osim ukoliko je zakonom drugačije propisano. Visina takse čiji iznos nije propisan zakonom, utvrđuje se u tekućoj godini za narednu godinu primenom metodologije za utvrđivanje troškova pružanja javne usluge i ne može se povećavati tokom godine za tu godinu. Izuzetno, visina takse se može utvrditi u tekućoj godini za tu godinu ukoliko je ovlašćenom subjektu zakonom data nadležnost za pružanje nove javne usluge, odnosno ako nadležni subjekt prvi put donosi akt o utvrđivanju visine takse u skladu sa zakonom. Takođe, predviđeno je da se akt kojim se utvrđuje visina takse dostavlja na saglasnost nadležnom organu najkasnije do 30. septembra tekuće godine za narednu godinu, kao i da se akt o utvrđivanju visine takse na koji je data saglasnost objavljuje u „Službenom glasniku RS”, odnosno drugom službenom glasilu u kome se objavljuju akti o utvrđivanju visine takse, i to najkasnije do 31. oktobra tekuće godine za narednu godinu. Ako se do isteka navedenog roka ne objavi visina takse za narednu godinu, u narednoj godini primenjivaće se njihova visina utvrđena za tekuću godinu.

Nacrtom zakona predviđena je i izmena člana 18. važećeg zakona koji uređuje naknade. Naime, predloženo je da se danom stupanja na snagu zakona koji uređuje obveznika plaćanja naknade, osnovicu za plaćanje naknade, visinu naknade, način utvrđivanja i plaćanja naknade, kao i pripadnost naknade, naknade ne mogu uvoditi nijednim drugim zakonom osim tim zakonom.

U pogledu fiskalnih pravila, važeći zakon predviđa da će se plate i penzije povećavati za 0,5% u aprilu i oktobru 2015. i 2016. godine. Takođe, Zakon reguliše da će se fiskalna pravila koja uređuju kretanje plata i penzija primenjivati i nakon 2016. godine, s tim što će se u aprilu plate i penzije usklađivati zbirom stope rasta potrošačkih cena u prethodnih šest meseci i dela stope realnog rasta BDP u prethodnoj godini iznad 4%, a u oktobru - stopom rasta potrošačkih cena u prethodnih šest meseci, sve dok učešće penzija u BDP ne dostigne 10%, a učešće plata 8%. Međutim, Nacrt zakona predviđa brisanje navedenih odredbi, a predviđa sledeće:

 - principi odgovornog fiskalnog upravljanja nalažu svođenje rashoda za plate i penzije na održiv nivo, tako da će se težiti tome da učešće plata opšte države u bdp bude do 7%, odnosno učešće penzija u bdp do 11%;

- u godini u kojoj se očekuje da će učešće plata opšte države u bdp da bude do 7%, odnosno učešće penzija u bdp do 11%, vršiće se indeksacija dva puta godišnje;

- u godini u kojoj se očekuje da će učešće plata opšte države u bdp da bude do 7%, odnosno učešće penzija u bdp do 11%, vršiće se indeksacija dva puta godišnje: u aprilu će se plate, odnosno penzije usklađivati maksimalno do zbira stope rasta potrošačkih cena u prethodnih šest meseci i dela stope realnog rasta bdp u prethodnoj godini iznad 3%, a u oktobru će se usklađivati maksimalno sa stopom rasta potrošačkih cena u prethodnih šest meseci, ali tako da nakon ovih indeksacija učešće plata opšte države, odnosno penzija u bdp ne pređe 7%, odnosno 11%.

Nacrtom zakona menjan je i član 45. zakona koji uređuje objavljivanje budžeta, Fiskalne strategije i finansijskih planova organizacija za obavezno socijalno osiguranje. Predviđeno je da se u Zakonu o budžetu RS rashodi i izdaci opredeljeni za potrebe Bezbednosno-informativne agencije i njenih indirektnih korisnika objavljuju ukupnom iznosu po organizacionoj i funkcionalnoj klasifikaciji. Takođe, predviđeno je i da se javni prihodi i primanja uplaćuju preko uplatnih računa javnih prihoda koje posebnim aktom propisuje ministar.

Nacrtom zakona predložena je i izmena člana 61. Zakona koji uređuje promene u aproprijacijama u toku godine, tako što je predviđeno da direktni korisnik budžetskih sredstava, uz odobrenje ministra, odnosno lokalnog organa uprave nadležnog za finansije, može izvršiti preusmeravanje aproprijacije odobrene na ime određenog rashoda i izdatka koji se finansira iz opštih prihoda budžeta u iznosu do 5% vrednosti aproprijacije za rashod i izdatak čiji se iznos umanjuje, s tim što se u 2015. i 2016. godini preusmeravanje aproprijacije može vršiti u iznosu do 10% vrednosti aproprijacije čija se sredstva umanjuju. U slučaju da se u toku godine izvrši povećanje/smanjenje aproprijacije ista se naknadnom promenom aproprijacije ne može smanjiti/povećati. U slučaju rebalansa budžeta, za iznos izvršene promene aproprijacije do rebalansa umanjuje se ukupan iznos moguće promene vrednosti aproprijacije, utvrđen primenom gore navedenog procenta.

Nacrtom zakona predviđeno je i da ministar, osim, kriterijuma i standarda za uspostavljanje, funkcionisanje i izveštavanje o sistemu finansijskog upravljanja i kontrole u javnom sektoru, utvrđuje i odgovarajuću metodologiju.