ZAKON O ZAŠTITI UZBUNJIVAČA: ZA POSLODAVCA KOJI IMA VIšE OD DESET ZAPOSLENIH, čLANOM 16. ST. 1. I 2. ZAKONA UTVRđENA JE OBAVEZA U VEZI UNUTRAšNJEG UZBUNJIVANJA, DA OPšTIM AKTOM UREDI POSTUPAK UNUTRAšNJEG UZBUNJIVANJA I DA GA NA VIDNOM MESTU, UčINI DOSTUPNIM SVAKOM RADNO ANGAżOVANOM LICU. PORED TOGA, POTREBNO JE DA POSLODAVAC TAJ OPšTI AKT ISTAKNE I NA INTERNET STRANICI AKO POSTOJE TEHNIčKE MOGUćNOSTI

Zakon o zaštiti uzbunjivača ("Sl. glasnik RS", br. 128/2014 - dalje: Zakon) stupio je na snagu 4. decembra 2014. godine, dok je njegova primena počela 5. juna 2015. godine.

Taj Zakon je pojam "uzbunjivanje" odredio sa značenjem otkrivanja informacije o kršenju propisa, kršenju ljudskih prava, vršenju javnog ovlašćenja protivno svrsi zbog koje je povereno, opasnosti po život, javno zdravlje, bezbednost, životnu sredinu, kao i radi sprečavanja štete velikih razmera.

Cilj uzbunjivanja prema ovom Zakonu je zaštita javnog interesa i opšteg dobra. Da bi se nešto okarakterisalo kao uzbunjivanje neophodno je da informacija koja se otkriva ukazuje da je ugrožen javni interes.

Istim Zakonom, pojedinac koji izvrši uzbunjivanje u vezi sa svojim radnim angažovanjem, postupkom zapošljavanja, korišćenjem usluga državnih i drugih organa, nosilaca javnih ovlašćenja ili javnih službi, poslovnom saradnjom i pravom vlasništva na privrednom društvu određen je kao uzbunjivač, a organ Republike Srbije, teritorijalne autonomije ili jedinice lokalne samouprave, nosilac javnih ovlašćenja ili javna služba, pravno lice ili preduzetnik koji radno angažuje jedno ili više lica, kao poslodavac, u smislu Zakona.

Zakonom je napravljena razlika u vrsti uzbunjivanja, na unutrašnje, spoljašnje ili uzbunjivanje javnosti. Unutrašnje uzbunjivanje je određeno kao otkrivanje informacije poslodavcu, spoljašnje, kao otkrivanje informacije ovlašćenom organu, a uzbunjivanje javnosti, otkrivanje informacije sredstvima javnog informisanja, putem interneta, na javnim skupovima ili na drugi način kojim se obaveštenje može učiniti dostupnim javnosti.

Za poslodavca koji ima više od deset zaposlenih, članom 16. st. 1. i 2. Zakona utvrđena je obaveza u vezi unutrašnjeg uzbunjivanja, da opštim aktom uredi postupak unutrašnjeg uzbunjivanja i da ga na vidnom mestu, učini dostupnim svakom radno angažovanom licu. Pored toga, potrebno je da poslodavac taj opšti akt istakne i na internet stranici ako postoje tehničke mogućnosti.

Opšti akt Vrhovnog kasacionog suda kojim se uređuje postupak unutrašnjeg uzbunjivanja je Pravilnik o postupku unutrašnjeg uzbunjivanja u Vrhovnom kasacionom sudu, koji je stupio na snagu 2. decembra 2015. godine.

Pravilnik o postupku unutrašnjeg uzbunjivanja u Vrhovnom kasacionom sudu možete preuzeti ovde.

Odluku o određivanju ovlašćenog lica Vrhovnog kasacionog suda za prijem informacije i vođenje postupka u vezi sa uzbunjivanjem možete preuzeti ovde.

ZAKON O ZAŠTITI UZBUNJIVAČA ("Sl. glasnik RS", br. 128/2014)

Opšti akt poslodavca

Član 16

Poslodavac koji ima više od deset zaposlenih dužan je da opštim aktom uredi postupak unutrašnjeg uzbunjivanja.

Poslodavac je dužan da na vidnom mestu, dostupnom svakom radno angažovanom licu, kao i na internet stranici poslodavca ako postoje tehničke mogućnosti, istakne opšti akt iz stava 1. ovog člana.

Odredbe opšteg akta o postupku unutrašnjeg uzbunjivanja moraju biti u skladu sa ovim zakonom i podzakonskim aktom iz člana 17. ovog zakona.

Odredbama opšteg akta iz stava 1. ovog člana ne može se umanjiti obim prava ili uskratiti neko pravo uzbunjivaču iz ovog zakona.

Odredbe opšteg akta iz stava 1. ovog člana koje nisu u skladu sa ovim zakonom i propisima donetim na osnovu ovog zakona, ništave su.